Morgunblaðið - 01.08.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 1985
NÝJAR
MYNDIR
til dreifingar hjá JS-videó
Ung og falleg kona, ófull-
nægö í hjónabandi, tekur
aö halda viö barþjón sem
er einn af starfsmönnum í
fyrirtæki eiginmannsins,
sem kemst á snoöir um
ástarsambandið. Auö-
mýking rekur eiginmann-
inn til þess aö ráöa einka-
spæjara og fela honum aö
drepa ástarfuglana. Spæj-
arinn fær hins vegar betri
hugmyndir og á spennu-
þrunginn hátt þróast at-
buröir á allt annan veg en
fyrirhugaö var.
Var sýnd í Tónabíó, viö
góöa aösókn.
ri
w.
Eitt er víst aö begar beir
Dan, Al og Andy fara í
skíðaferðalag þá liggur
leiöin niöur brekkurnar
beint í klandur. Strákarnir
veröa aö koma í veg fyrir
aö lögreglustjórasleikjan
og glæpóninn félagi hans
séu meö puttana í happ-
drættinu og snuöi skólann
um stórar fjárfúlgur en
hvernig eiga þeir aö fara
aö því? Leikurinn æsist og
það er fróölegt aö fylgjast
meö tilþrifum þeirra fé-
laga. En hafa þeir líka tíma
til aö sinna feguröardísum
bekkjarins? — Hvaö ha-
Idiö þiö? Snowballing —
drepfyndin mynd.
DREIFING
videó heildsala.
Sími 611202.
Ljósmyndir
Strindbergs
IVyndlist
Bragi Asgeirsson
að er mjög skemmtileg
sýning sem um þessar
mundir gistir anddyri Norræna
hússins og gerast þær varla
áhugaverðari á þessum stað.
Er hér um að ræða sýnishorn
af þeim þætti lífsverks hins
mikla listamanns Ágústs
Strindbergs er að ljósmyndun
lýtur. Hann var ekki aðeins
snillingur sem leikritaskáld
heldur frábær málari og ágætur
ljósmyndari.
Allt, sem þessi maður tók sér
fyrir hendur, bar ómældri sköp-
unargáfu vitni ásamt takmarka-
Lausri þörf fyrir að rannsaka
leyndardóma lífsins. Uppgötva
og upplifa.
Frá upphafi ljósmyndarinnar
hafa listamenn annarra list-
greina hagnýtt sér hana við
sköpunarstörf sín og þá einkum
myndlistarmenn og rithöfundar.
Mætti hér nefna nöfn mikils
fjölda heimsþekktra myndlist-
armanna og á meðal rithöfunda
má nefna þá Emile Zola, Arthur
Rimbaud, Victor Hugo og G.B.
Shaw.
— Þeir voru fjölhæfir lista-
mennirnir í gamla daga og
hvergi meðalmenn á þeim svið-
um er þeir hösluðu sér völl. Átti
þetta einnig við um norræna
listamenn og þannig var Edvard
Munch ágætur ljósmyndari og
prýðilega pennafær. Hann not-
aði Ijósmyndir við gerð ýmissa
mynda sinna svo sem nú er
kunnugt, en um leið afneitaði
hann ljósmyndinni sem listmiðli
við hlið málverksins: „Foto-
grafiapparatet kan ikke kon-
kurrere med pensel og pallett —
sá lenge det ikke kan bruges i
helvete eller himmelen.“
Munch á að hafa skilið eftir
sig mikið safn ljósmynda er
hann hafði tekið en fjölskylda
hans er sögð hafa brennt þeim
eftir dauða hans vegna þess, að
hún óttaðist afleiðingar þess, að
umheimurinn frétti að meistar-
inn hafði stuðst við ljósmyndir
við gerð mynda sinna! Sem bet-
ur fer þá fór ekki svo illa fyrir
myndum Strindbergs og þó mun
hann einmitt hafa stuðst mikið
við ljósmyndir sínar á skýja-
myndunum við gerð málverka
sinna. en hér skilur á milli, að
hann var ekki í sama áliti sem
málari og Munch og ljósmynd-
irnar gátu varla skaðað álit
hans sem rithöfundar. Frægð
hans sem málara kom löngu
seinna.
Svo var ljósmyndunin miklu
ríkari þáttur í lífsferli Strind-
bergs en Munchs enda afstaðan
til miðilsins allt önnur.
— Svo sem segir í sýning-
arskrá þá var ljósmyndun hon-
um annað og meira en dægra-
stytting. „Strindberg lagði
stund á ljósmyndum um lengri
og styttri skeið allt til dauða-
dags og gerði ýmsar tilraunir.
Brettcfa Tómasdóttir:
Altarisklæói frá Hálsi
í Fnjóskadal 1617.
Gamli krosssaumur-
inn, afturspor og
varpleggur. Ullarband
á hörlérefti.
Helga SigurAardóttir:
Renísaumur og
steypilykkja í útlínun-
um. IJIIarband og
língarn í hörléreft.
(Annar fjórðungur 16.
aldar.)
saumað hvert eitt spor/ Hólmfrið-
ur Pálsdóttir." Við þetta má svo
bæta, að sagt er að telpan hafi
kunnað alla sauma þá er hún var
12 vetra.
Svo sem segir í sýningarskrá
verður að telja merkust íslenzkra
útsaumsverka refilsaumuð klæði,
sem flest eru altarisklæði frá síð-
miðöldum. Þau eru yfirleitt saum-
uð með ullarbandi í hörléreft eða
ullartvist. Af öðrum útsaumi frá
síðmiðöldum má nefna altaris-
klæði með útskurði eða útskurðar-
saumi (skorningi?) og korpórals-
hús og altarisklæði með varplegg".
Fylgja þessum pistli sýnishorn
af slíkum altarisklæðum eftir þær
Helgu Sigurðardóttur og Brettefu
Tómasdóttur.
„Frá síðmiðöldum munu ein-
ungis hafa varðveist kirkjuklæði
og þá einkum altarisklæði og hafa
engar leifar fundist af veraldleg-
um útsaumsverkum jteirra tfma
svo öruggt sé, en frá því eftir siða-
skipti, að minnsta kosti allt frá 17.
öld, er til bæði veraldlegur og
kirkjulegur útsaumur.
Hefðbundinn íslenzkur útsaum-
ur er að langmestu leyti unnin úr
bjarta nál
IWyndlist
Bragi Ásgeirsson
SVO sem sá er hér ritar hefur áð-
ur bent á, þá hafa margar þær
sýningar er settar hafa verið upp í
Bogasal Þjóðminjasafnsins á ein-
stökum þáttum þess verið hrein-
ustu perlur.
Nú er enn ein á ferð, sem tekur
fyrir íslenzkar hannyrðakonur og
handverk þeirra og gefur í engu
eftir þeim, sem á undan hafa verið
haldnar. Þetta er í alla staði hin
merkasta sýning, sem undirstrik-
ar drjúgan þátt íslenzkra kvenna í
íslenzkri myndmennt í gegnum
aldirnar. Vafalítið hefur þessi iðja
þeirra orðið til að viðhalda tilfinn-
ingunni fyrir myndrænni fegurð á
myrkustu öldum íslenzkrar sögu
og sem hefur skilað sér svo vel á
tuttugustu öld í myndlist og
listiðnaði.
Það er með sanni fagurt og
vandað handbragðið á mununum
sem getur að líta á þessari sýn-
ingu og má hér vísa til heilræða-
kvæðis sem Stefán Ólafsson skáld
á Vallanesi orti til Guðríðar litlu
Gísladóttur: „Tjöld ljósum lit/
löng að prýða/ með furðu fár-
ánleg/ farva skipti;/ Krosssaums
og pells/ kasta í þettan tvist/
augna og refilsaum/ einnig sprang
og glit.
Kvæðið lýsir sýningunni prýði-
lega, og að þessi iðja hafi legið
djúpt í kvenpeningi fyrri alda,
segir okkur og vísa sem Páll lög-
maður Vídalín orti á pellsaums-
ábreiðu er dóttir hans Hólmfríður
saumaði níu vetra: „Níu vetra nú í
vor,/ nemur seint íþróttir/ hefur
Med silfur-