Morgunblaðið - 01.08.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 1985
15
Strindberg var mikilvirkur á
mörgum öðrum sviðum en bók-
menntum og hafði það gífurleg
áhrif á skáldskap hans, ekki sist
ljósmyndunin.
Sem blákaldur raunsæismað-
ur notar Strindberg myndavél-
ina til beinnar heimildalýsingar.
Dulspekingurinn Strindberg
sér eitthvað yfirnáttúrulegt og
ljóðrænt í ljósmyndinni og þeim
aðferðum sem þar er beitt. Nátt-
úruspekingurinn reynir á stund-
um að útskýra það sem fyrir
augu ber með hugtökum úr
ljósmyndun. Fræðimaðurinn
rannsakar eiginleika miðilsins
og „innra eðli“ hans og reynir,
stundum með snilldarlegum en
stundum fáránlegum hætti að
komast út fyrir ramma hans.
Málarinn grípur til þess ráðs að
ljósmynda fólk þegar hann er
þess ekki umkominn að mála
það.“
Þetta er allt mjög rétt og þes
má geta að áhugi Strindbergs á
ljósmyndun byrjaði þegar á
tólfta ári eða upp úr 1860. Hann
er að starfi sem fréttamaður og
Ijósmyndari í Frakklandi 1886
og í Svíþjóð 1890, en engin
ljósmynd er varðveitt frá þess-
um ferðum. Elstu ljósmyndir,
sem varðveist hafa eru frá
haustinu 1886 er hann bjó með
Ágúst Strindberg með dctrum sínum og Siri von Essen, þeim Grétu og
Karin, í Gersau, Sviss, haustið 1886.
fjölskyldu sinni í Gersau í Sviss
og er myndin, sem fylgir þessu
greinarkorni einmitt þaðan.
Annað hvort tók hann þessa
mynd með gikksnúru eða að eig-
inkona hans Siri von Essen hef-
ur verið til aðstoðar.
Strindberg gerði margvísleg-
ar tilraunir í ljósmyndum t.d.
varðandi Ijósmyndun í lit — til-
raunir með linsur — „astro-
grafíu" í sambandi við ljós-
myndun himintungla og áhrifa
ljóssins — kristðllun — skýja-
ljósmyndir o.fl.
Hann kom þannig mjög víða
við á sviði ljósmyndunar og
hann var oft mjög nálægt því að
gera stórmerkilegar uppgötvan-
ir. í kenningum sínum um ljós-
næmi blaðgrænu og notkun
hennar í ljósmyndun var Strind-
berg t.d. mjög nálægt því að
finna upp nothæfa aðferð við
ljósmyndun í lit.
Af þessari upptalningu má
hver og einn ráða, að Strindberg
hefur verið þó nokkur bógur á
sviði ljósmyndunar og efist ein-
hver um það ætti sá hinn sami
að leggja leið sína í Norræna
húsið fyrir 8. ágúst. Ekkert yrði
ég hissa þótt sumar myndirnar
á sýningunni fengju margan at-
vinnuljósmyndara nútímans til
að roðna.
SPECK
Lensi-, slor-, skolp-,
sjó-, vatns- og
holræsa-dælur.
Útvegum einnig dælu-
sett meö raf-, Bensín-
og Diesel vélum.
©ötoirflaDiygjiur
Vesturgotu 16,
simi 13280
íslenzku ullarbandi í jurta- og
sauðalitum, en silki-, hör- og
málmgarn var minna notað. 1 út-
saumi frá 19. öld ber þó talsvert á
erlendu ullargarni, svonefndu
zephyr-(„siffru“)garni. Útsaums-
efnið var venjulegast heimaofinn
ullardúkur: einskefta, tvistur, þ.e.
gisinn jafni með einskeftu- eða
jafavend, og vaðmál, og erlent
hörléreft. Silki og flauel var einn-
ig notað, en sjaldnar." (Sam-
kvæmt sýningarskrá.)
Það eru og einnig mikilsverðar
upplýsingar úr sýningarskrá „að
útsaumsmunstrin íslenzku ein-
kennast fyrst og fremst af hring-
reitum og marghyrndum reitum
sem umlykja myndir af dýrling-
um, atburðum úr biblíunni, veiði-
mönnum og hefðarmönnum, dýr-
um og plöntum. Þessa skiptingu
flatarins í reiti má rekja til útof-
inna býzanskra silkidúka og
reyndar enn lengra aftur, allt til
listar Forn-Persa. Munsturgerð
þessi var mjög útbreidd í Norður-
Evrópu á miðöldum, en mótaðist á
sérstæðan hátt á íslandi og hélt
hér velli allt fram á 19. öld.“
Menn taki eftir því síðasttalda,
sem er mjög uppörvandi lesning.
Þetta er sýning sem vert er að
mæla sterklega með og máski
óþarft því að jafnan hefur verið
mikið um fólk er mig hefur borið
að garði, sem hefur skoðað gripina
af miklum áhuga, útlendir sem
innlendir. Sýningunni er vel fyrir
komið og til fyrirmyndar.
Sýningarskráin er til fyrir-
myndar ásamt því að hún veitir
mikilsverðar upplýsingar.
Nokkur kvæði og vísur, sem
fylgja sýningunni hafa verið mér
mikilsverð hjálp við þessa sam-
antekt ásamt formála Elsu E.
Guðjónsson i sýningarskrá. í
beinu framhaldi þykir mér við
hæfi að enda skrifin með tákn-
rænni vísu úr kvæði er Eggert
ólafsson kvað við Rannveigu syst-
ur sína á meðan hún var að sauma
messuhökul: „Letur gulls og lögð í
hring/ laufin þó hún inni,/ nál að
mála þvílíkt þing/ það er ei kúnst-
in minni.
Höfóar til
.fólksí öllum
starfsgreinum!
Duglegir smábílar
frá PEUGEOT
205 GL og GR
Vélar 11243 — 50 HA og 13603-60 HA
Framhjóladrifinn
Sjálfstæð fjöðrun
Tvöfalt hemlakerfi
4 og 5 gírar og samhæfðir
Samba LS
Vél 11243 — 50 HA
Framhjóladrifinn
Sjálfstæð fjöðrun
Tvöfalt hemlakerfi
4 og 5 gírar og samhæfðir
Sérstök aksturshæfni, sterkir, sparneytnir,
léttir og liprir í bæjarakstri og á þjóðvegum
Umboð á Akureyri:
HAFRATELL
Víkingur s.f.
Furuvöllum 11
Vagnhöfða 7
símar 685211 og 685537
sími 21670