Morgunblaðið - 14.08.1985, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. ÁGÚST 1985
JMfagttnltfflifrftf
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 400 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 35 kr. eintakiö.
Nýr litur á
vagna SVR
Ferskfísksalan til Grimsby og Hull:
Helmingurinn frystur
og seldur i samkeppni
við íslenzka blokk
Fjöldi farþejía sem ferðast
með Strætisvögnum
Reykjavíkur (SVR) skiptir
milljónum á ári hverju, hann er
raunar á annan tug milljóna.
Tölur sýna að notkun vagnanna
hefur heldur minnkað hin síðari
ár en vegalengdin sem þeir aka
eykst jafnt og þétt frá ári til árs.
Um nokkurt skeið hefur verið
unnið að endurskoðun á leiða-
kerfi vagnanna. Skiptir miklu,
að kerfið sé jafnan við það mið-
að, að vagnarnir nýtist sem
flestum borgarbúum sem best
en veiti þeim einnig viðunandi
þjónustu, sem í afskekktari
hverfum búa, ef svo má að orði
komast um einhver hverfi
sjálfrar höfuðborgarinnar.
Fyrir þá sem vinna í miðborg-
inni getur það sparað fé, tíma og
fyrirhöfn að venja sig á að nota
vagna SVR. Menn gætu rétt
ímyndað sér, hvernig umferðar-
öngþveitið væri í miðborg
Reykjavíkur, ef strætisvagn-
anna nyti ekki við. Þeir, sem
nota SVR, þurfa ekki að aka um
bæinn í leit að bílastæðum upp á
von og óvon, en örugg stæði
fyrir bíla í miðborginni þykja
gulls ígildi og greiða fyrirtæki
og einstaklingar stórfé fyrir
þau. Sá sem treystir á strætis-
vagninn veit, að skipuleggi hann
tíma sinn rétt, getur hann geng-
ið að „sínum" bíl vísum við
Lækjartorg eða annars staðar á
réttum tíma og komist þangað
sem hann vill án þess að hafa af
því frekari áhyggjur eða kostn-
að en sem fargjaldinu nemur.
Um fargjöldin er ekki deilt
nema í þann mund sem þau
hækka. Rimmunni milli borgar-
yfirvalda og verðlagsyfirvalda á
sínum tíma lyktaði með því, eins
og auðvitað var rétt, að borgar-
stjórn, kjörið stjórnvald borgar-
anna, hefur síðasta orðið, en
ekki ráðherraskipaðir embætt-
ismenn eða fulltrúar annarra í
verðlagsráði.
Vagnar SVR setja mikinn svip
á borgarlífið. Þeir eru óaðskilj-
anlegur hluti af bæjarbragnum.
Nú hefur verið tilkynnt, að ætl-
unin sé að mála strætisvagnana
í nýjum lit. í Morgunblaðinu í
gær var birt mynd af þeim eina
vagni, sem hefur verið málaður í
hinum gula lit i tilraunaskyni.
Fram kemur að liturinn er val-
inn að danskri fyrirmynd.
Stjórn SVR hefur samþykkt að
skipta um lit á vögnunum, en
ekki hefur verið tekin endanleg
ákvörðun um nýja litinn. Það
liggur þó dálitið á henni, þar
sem nýir vagnar eiga að koma
hingað síðla þessa árs og vera í
hinum nýja lit.
Það skiptir miklu að „réttur"
litur sé valinn á Strætisvagna
Reykjavíkur. Kosturinn við
þann lit, sem þeir bera núna er
sá, að hann fellur vinalega að
umhverfinu. Ókosturinn við
hann er einmitt þetta, strætis-
vagnarnir skera sig ekki nægi-
lega úr í umferðinni. For-
svarsmenn SVR benda réttilega
á það, að guli liturinn kalli á
athygli.
Vegna þess hve hér er um
mikilvægan þátt borgarbragsins
að ræða er ástæða til að velta
því fyrir sér, hvort forráðamenn
SVR ættu ekki að mála vagna í
öðrum litum en þessum gula,
einnig í tilraunaskyni. í Morg-
unblaðinu í gær segir Júlíus
Hafstein, varaformaður stjórn-
ar SVR, „að viðbrögð fólks hefðu
yfirleitt verið góð við þessum
gula vagni“. Hér skal réttmæti
þessarar fullyrðingar ekki dreg-
in í efa. Hitt er þó jafnljóst, að
þeir eru margir, sem eru andvíg-
ir því, að þessi guli litur verði
settur á alla vagna SVR.
Við val á lit, hvort heldur á
strætisvagna eða annað, er aldr-
ei unnt að gera eins og öllum
líkar. Smekkur manna er svo
misjafn. En allir geta haft skoð-
un á litum og tekið afstöðu til
þess, hvort þeim finnst þessi lit-
urinn eða hinn fara vel.
Þótt guli liturinn, sem er á
tilraunavagninum, hafi reynst
vel í Kaupmannahöfn, kann allt
annað að eiga við hér á landi.
Hingað til hafa menn almennt
litið á rauða Iitinn sem öryggis-
lit, svo sem sjá má á hættuljós-
um slökkviliðs, sjúkrabíla og
lögreglu. Hinir heimsfrægu
strætisvagnar í London, sem í
hugum margra eru tákn stór-
borgarinnar, eru rauðir á litinn.
Á síðari árum hefur það færst í
vöxt hjá þjóðum, ekki sist þeim
sem sem almennt eru taldar
hafa náð lengst í siðmenning-
unni, svo sem hjá frændum
okkar á Norðurlöndunum, að
hættuljós lögreglu og annarra
eru blá. Þykir það gefa góða
raun til að skera sig frá rauðum
ljósum á almennum ökutækjum.
Stæðu borgaryfirvöld í
Reykjavík frammi fyrir því að
velja á milli rauðra strætis-
vagna eða blárra, þarf enginn að
efast um niðurstöðuna. Það er
kannski gert til þess að komast
hjá slíku vali, að málað hefur
verið aðeins í einum lit, gulum, í
tilraunaskyni. Hvers vegna eru
strætisvagnarnir ekki sýndir í
fleiri tilraunalitum á götum
höfuðborgarinnar? Ekki væri úr
vegi að leyfa þeim milljónum
farþega, sem nota vagnana ár
hvert, að segja sitt. álit, áður en
endanleg ákvörðun er tekin.
EK MÖGULEIKI á því að fiskmark-
aðarnir í Hull og Grimsby geti dag-
lega tekið á móti meiru en 1.000
lestum af fiski, mest öllu frá fslandi
fyrir 50 til 60 krónur á kfió að með-
altali? Flestum finnst þetta senni-
lega fjarlægur möguleiki, jafnvel
fjarstæða, en einn af umsvifameiri
fiskkaupmönnum í Grimsby telur
markaðinn fyllilega taka við þessu
magni, sé um stöðugt framboð að
ræða allan ársins hring og gæðum
fisksins sé ekki ábótavaut. Hann
segir að fiskur af íslandsmiðum hafi
alla tíð verið uppistaða þess fisks,
sem seldur hefur verið á þessum
mörkuðum, hvort sem hann hafi ver-
ið veiddur af Bretum eða íslending-
KOMNIR eru u.þ.b. 1.400 laxar á
land úr Laxá í Suður-Þingeyjarsýslu
það sem af er sumri og vonast þeir,
sem vel þekkja til, eftir 1.000 löxum
í viðbót áður en laxveiði lýkur, 9.
september.
„Veiðin hefur fengist jafnt úr
allri ánni og er enn mikil gegnd í
hana,“ sagði Björn Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Norðurlax hf. á
Laxamýri í Suður-Þingeyjarsýslu.
„Eigendur árinnar hafa svo sann-
arlega ekki tapað á laxeldinu. Við
byrjuðum að sleppa seiðum í ána
1965 og var Norðurlax hf. ein-
göngu stofnað með það fyrir aug-
um að auka veiðina í Laxá. Áin
um sjálfum. En er íslenzk útgerð fær
um að tryggja þetta magn reglulega
og ef svo er, er það heppilegt fyrir
þjóðarbúið? Þetta magn þýðir um
250.000 lestir af fiski árlega sem er
tæplega helmingur af leyfilegum
botnfiskkvóta þessa árs. Hvernig
geta ensk frystihús keypt fisk á tæp-
ar 40 krónur kílóið og unnið í blokk
í samkeppni við hérlend frystihús,
sem borga 18 til 20 krónur fyrir kfló-
ið?
Fiskurinn nánast
staðgreiddur
í eftirfarandi fréttaskýringu
verður leitazt við að kynna fisk-
hefur alltaf verið slæm vegna
krapastíflna á vetuma og hefur
áin því drepið sjálf mikið af seið-
um. Þegar fram liðu stundir kom-
umst við hinsvegar að því að ekki
var rekstrargrundvöllur fyrir lax-
eldisstöðinni eingöngu til að auka
laxveiðina í Laxá svö að við seljum
nú frá okkur seiði, aðallega til
ísnó í Kelduhverfi.
Við höfum þurft að stríða við
ýmsa úrtölumenn eða sjálfskipaða
spekinga, sem litla trú höfðu á
eldinu í byrjun, en lítið heyrist í
þeim nú til dags.“
Björn sagðist vera svartsýnn á
að fiskeldisáform íslendinga
markaðinn í Hull og Grimsby og
leita svara við ofangreindum
spurningum. Aldagömul hefð er
fyrir sölu íslendinga á ferskfiski
en siglingar fiskiskipa á markaði
erlendis hófust fyrir nokkrum
tugum ára. Flutningar á ferskum
fiski í gámum eru nánast enn á
frumstigi, en um nokkurra ára
skeið hefur fiskur einnig verið
fluttur ferskur úr landinu með
flugvélum. Nú eru þrjú fyrirtæki í
Grimsby og Hull, sem sjá um sölu
ferska fisksins frá íslandi; Fylkir,
Stafnes og J. Marr and Son. Fyrir-
tækin eru ýmist í eigu íslenzkra
eða enskra aðilja en hafa öll Is-
lendinga í þjónustu sinni. Fyrir-
gengu upp eins og þau væru hönn-
uð. „Það eru komnar stöðvar í nær
öll byggðarlög svo að það hljóta
einhverjar þeirra að lognast út af.
Lítum t.d. á Noreg, sem er mikil
fiskeldisþjóð, þeir geta ekki einu
sinni framleitt handa sjálfum sér
og svo þykjumst við ætla að fram-
leiða fyrir allan heiminn.
Við getum selt fiskinn hvenær
sem er sem matarfisk og ættum að
þróa hann þannig í útflutning, en
eftir því sem framleiðsluhraðinn
eykst, er ég hræddur um að gæðin
minnki. Þróunin verður e.t.v. sú að
villti fiskurinn verði dýrari en sá
aldi þegar fram líða stundir. Við
vitum mjög vel að Iambakjötið
okkar er gott, en hvernig yrði það
Fiskurinn er vandlega skoðaður af kaupmönnum áður en uppboð hefst.
„Er svartsýnn á fisk-
eldisáform íslendinga“
— segir Björn Jónsson, Laxamýri