Morgunblaðið - 25.09.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER1985
37

Um launamál hjúkrunarfræðinga:
Villaá
villigötum
Blönduós:
Endurræktun tún-
anna brýnt verkefni
— eftir Huldu
Guðbjörnsdóttur
í langa tíma hefur svokallaður
sveigjanlegur vinnutími verið eitt
af mörgum málum jafnréttisbar-
áttunnar hér á landi, fyrir karla
sem konur. En með sveigjanlegum
vinnutíma er átt við að manneskju
sé gert mögulegt að vinna hluta úr
starfi með öllum þeim réttindum
og skyldum sem starfinu fylgja í
hlutfalli við vinnuframlag.
Vart þarf að taka fram mikil-
vægi þess að þessi möguleiki sé til
staðar t.d. fyrir foreldra með ung
börn á framfæri, þar sem dag-
heimilis- og skóladagsheimilismál
eru svo fjarri því, víðast hvar, að
vera í höfn.
Nú er málum svo komið að ein
helsta „kvennastétt" landsins,
þe.a. hjúkrunarfræðingar, hafa
sett á oddinn að nú skuli helst all-
ir hjúkrunarfræðingar vinna
100% vinnu og hljóta verðlaun
fyrir það eitt að vera í fullu starfi
eins og það er nefnt.
Það er því full ástæða að gera að
umræðuefni þessi nýju launamál
hjúkrunarfræðinga, sem nú þegar
hafa komið til framkvæmda á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri. Sér í lagi ef á að innleiða
þessa þvingun af opinberum aðil-
um, greiðslumáta sem kalla mætti
„Allt eða ekkert".
f reynd er verið að brjóta alda-
gamalt mat á vinnuframlagi, en
alkunna er að vinna, magn hennar
og gæði, hefur hingað til verið
grundvöllur launa, en Akureyr-
argreiðsluformið launar í raun
fyrst og fremst viðveru. Sjálf
hjúkrunarfræðin, fagið, virðist
hér aukatriði. Því er að vísu haldið
fram að gæði vinnunnar sé tengd
viðveru, en það er augljóst öllum
sem til þekkja að t.d. hjúkrunar-
fræðingur sem heldur heimili og á
börn getur ekki þegar til lengdar
lætur mætt í 100% vinnu, sem þar
að auki er vaktavinna, svo óhóf-
legt álag er það einni mannveru,
þó að margir neyðist til að láta sér
það lynda eins og launum opin-
berra starfsmanna er háttað í dag.
Þrátt fyrir lág laun er engan
veginn réttlætanlegt að stjórn
Fjórðungssjúkrahússins á Akur-
eyri leggi mest upp úr því að fylla
vinnuskýrslur. Er þetta ekki lýs-
andi dæmi um steinrunnið kerfi?
Svar við þeirri spurningu er í
rauninni það eins og lengi hefur
verið haldið fram, að rekstur
sjúkrahúsa sé á margan hátt forn-
aldarlegur.
Viðvera starfsmanns sam-
kvæmt úreltri vinnutilhögun og
há greiðsla fyrir að vera á vinnu-
stað 100% er ekki annað en það
viðhalda skipulagi sem alls ekki
þarf að þjóha sjúklingi. Það er
sannarlega tími til kominn að
meta raunhæft störf vaktavinnu-
fólks, sem eru um svo margt ólík
reglubundnum störfum, en ekki á
þennan hátt. Nær væri að stytta
vinnuskyiduna og umfram allt að
gera öllum jafnt undir höfði, svo
að hver og einn geti valið sér sitt
eigið lífsmunstur.
Forsætisráðherra vor vifl upp-
skurð á hinu svokallaða heilbrigð-
iskerfi, sem hann álitur greinilega
óheilbrigt. Það sem að framan er
sagt styður mál Steingríms Her-
mannssonar, enda kaldhæðni ör-
laganna að geta fullyrt í dag að
útþensla heilbrigðismála hefur
skapað sífellt meira öngþveiti í
skipulagi þeirra.
Sú stefna, sem tekin hefur verið
upp á Akureyri um launagreiðslur
hjúkrunarfræðinga, er því enn eitt
dæmi um að stjórnunarlega eru
öll þessi mál úr böndunum hvort
heldur sem litið er til vinnuveit-
enda eða launþega.
Nú er mál að hlutavinnufólk
svari fyrir sig. Getur nokkur varið
þá vinnutilhögun t.d. að hjúkrun-
arfræðingi í 50% starfi sé gert
skylt að vinna aðra hverja helgi til
jafns á við manneskju í 100%
starfi, þ.e.a.s. sá í 50% starfi vinn-
Hulda Guðbjörnsdóttir.
„I»að er ömurlegt til
þess að hugsa að bar-
átta okkar kvenna fyrir
hlutdeild á vinnumark-
aði sé gerð að engu.“
ur helmingi fleiri helgar en sá í
100% starfi? Auk þess má benda á
að hjúkrunarfræðingum er skipt á
vaktir á stórhátíðum án tillits til
vinnuframlags. Jafnframt fá
hjúkrunarfræðingar í 100% starfi
vetrarleyfi, öðru fólki er víðast
hvar greitt í peningum, en valið er
ekki til staðar. Hér eru því enn og
aftur brotnar reglur, sem hefðir
og lög gera ráð fyrir, eða að hver
og einn fái greitt fyrir vinnu sam-
kvæmt skuldbindingum og vilja.
Það er ömurlegt til þess að
hugsa að barátta okkar kvenna
fyrir hlutdeild á vinnumarkaði sé
gerð að engu. Hefðbundnum lögm-
álum kastað fyrir róða til þess að
úreltu skipulagi sé fullnægt. Verst
er þó að við konur og fulltrúar
okkar skulum vegna gylliboða ger-
ast glámskyggnar í hagsmunam-
áli, sem hefur verið talið okkar
hjartans mál, þ.e.a.s. sveigjanleg-
ur vinnutími og þar með auknir
möguleikar okkar allra á vinnu-
markaðinum.
Selfossi, 19. september 1985.
Höfundur er hjúkrunarfræðingur á
Sjúkrahúsi Suðurlands.
Blönduósi, 19. septemb<T.
ÞAÐ færist svolítið í vöxt að
bændur endurvinni tún sín til þess
að fá arðgæfari grös í ræktunina.
Það hefur svolítið vafist fvrir
mönnuni hvaða aðferðum eigi að
beita svo bestum árangri verði náð.
Það hallast þó flestir að því að
plæging sé sú aðferð sem jafn-
bestan árangur gefi við endurrækt-
unina.
Mönnum hefur gengið
misjafnlega að plægja. Bæði er
að vanda þarf stillingu plógsins
og að sumar þær plóggerðir sem
fest eru kaup á henta ekki til
endurvinnslunnar. Æði mörgum
gengur erfiðlega að hefja plæg-
inguna og loka þannig plóg-
strengjum að engin misfella sjá-
ist. Þetta er ofur eðlilegt því þær
forskriftir um lokun plóg-
strengja sem tiltækar eru, eru
ekki nema á færi færustu plæg-
ingarmanna að fara eftir. Til er
aðferð sem Norðmenn nota með
góðum árangri og er svo einföld
að allir geta notað. Þegar plógur
hefur verið stilltur er fyrsta
ferðin plægð í hálfri dýpt. í
ferðinni til baka er plægt í fullri
dýpt og eru hægri hjól dráttar-
vélar höfð í plógfarinu og plóg-
strengir hafðir milli hjóla. í
þriðju ferð eru hægri hjól drátt-
arvélar höfð upp á plógstrengn-
um sem fjær er plógfarinu, þar
með er plógstrengjum lokað
þannig að varla sést misfella.
Þessari plægingaraðferð var
beitt í Sauðanesi í Torfalækjar-
hreppi á dögunum með góðum
árangri. Notaður var 16 tommu
þriggja skera plógur og var
plægingardýpt aldrei meiri en
20 sm, með því móti veltust plóg-
strengirnir vel við. Það að fá
plógstrengina til að velta nógu
vel hefur reynst mörgum erfitt
og er þar bæði um að kenna
vanstillingu á plógi og plóggerð.
J.S.
Morgunblaðiö/Jón Sigurðsson
Ræktunarmenning í heidri höfd. Unnið að plægingu í Sauðanesi.