Morgunblaðið - 21.11.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUÐAGUR 21. NÓVEMBER1985
Áróðursstríðið mikla
Um „virkar aðgerðir“ Sovétmanna
— eftirArna
Sigurðsson
Mikil eftirvænting og spenna ligg-
ur í loftinu þessa dagana í samskipt-
um Bandaríkjanna og Sovétríkjanna,
vegna fundar þeirra Reagans og
Gorbachevs í Genf. Auk fréttaflutn-
ings af undirbúningi viðræðna leið-
toganna tveggja hafa fregnir borist
af sovéskum flóttamönnum er hafa
tekið upp á því að snúa aftur til
heimalands síns. Hefur þetta vakið
upp spurningar um hvort KGB eigi
þarna einhvern hlut að máli til að
lítiliækka Bandaríkjamenn stuttu
fyrir fund leiðtoganna og hafa um
leið áhrif á skoðanamyndun almenn-
ings.
SKIPGLAG
»7X138X1» mm 57x77» X1»
SKíÍFFCiSKÁPAR
maigar stærðir
GOLFOG VEGG
EININGAR
OPNAR SKGFFCR A
GÓLFOG VEGGHENGI
4 stærðir af skúffum
rai
KRISTJAN OLI HJALTASON
IONBUO 2. 210 GAROABÆ
SIMI 46488
í vor ríkti bjartsýni um að á
fundi þeirra Reagans og Gorbac-
hvevs sem nú stendur yfir í Genf,
kæmust þeir m.a. að samkomulagi
um fækkun kjarnorkuvopna. Nú
virðist á hinn bóginn vera að grafa
um sig svartsýni og efi um að
komist verði að samkomulagi um
eitt eða neitt. Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, varaði við
of mikilli bjartsýni vegna fundar-
ins strax eftir heimsókn sína til
Sovétríkjanna því mikið skilur
stórveldin að í ýmsum mikilvæg-
um málaflokkum. Sovétmenn
væru ekki tilbúnir að ræða mann-
réttindamál sem væri Bandaríkja-
mönnum mikilvægt að ræða.
Sovéskir Hóttamenn
snúa heim
óvenju mikið hefur verið um að
Sovétmenn hafi síðustu vikur gert
flóttatilraunir til Vesturlanda.
Skipverji á sovésku skipi sem statt
var í Bandaríkjunum gerði ítrekað
flóttatilraunir er ætíð mistókust
og er hann nú sennilega á leið til
Sovétríkjanna þar sem bíður hans
þung refsing, jafnvel aftaka. Sov-
éskur hermaður dvaldist um hríð
í sendiráði Bandaríkjanna í Kabúl,
höfuðborg Afganistan. Hundruð
sovéskra og afganskra hermanna
umkringdu sendiráðið, lokuðu fyr-
ir rafmagn til þess og slitu síma-
samband þeirra við umheiminn.
Umsátrið stóð í fimm daga, eða
allt þar til sovéski hermaðurinn
hvarf aftur til síns heima í fylgd
sovéska sendiherrans. Hermanns-
ins bíða sennilega sömu örlög og
sjómannsins sem getið var hér að
framan. Alvarlegast þeirra flótta-
mála er fjaliað hefur verið um í
fjölmiðlum að undanförnu er
sennilega mál Yurchenkos, KGB
foringja, er hvarf fyrri hluta
sumarsins á Ítalíu en kom síðar
fram í sviðsljósið í Bandaríkjun-
um. Fyrir skömmu hvarf hann úr
augsýn CIA er sá um velferð hans
og birtist því næst í sendiráði
Sovétríkjanna í Washington DC.
Þar hélt hann blaðamannafund
þar sem hann lýsti því á dramat-
ískan hátt hvernig CIA hefði rænt
sér og haldið nauðugum þar til
honum tókst að sleppa á eigin spýt-
Vafasöm áhrif á fund
leiðtoganna í Genf
Þessir atburðir hljóta að vonum
að vekja furðu og jafnvel ugg í
Árni Sigurðsson
„Vígvöllur áróðursstríðs
Sovétmanna er heimur-
inn allur. Vopnin eru orð
— rituð — töluð —
skoðuð. Skotfærin eru
blekking allskonar eftir
því hvað hentar hverju
sinni. Skotmörkin eru
skoðanir almennings,
fjölmiðla og útvaldra
stjórnmálamanna auk
fólks í hinum ýmsu
starfsstéttum.“
brjóstum glöggra lesenda þegar
tekið er mið af hversu skömmu
fyrir fund leiðtoganna í Genf þetta
gerðist.
Getum hefir verið að því leitt
að þetta sé hluti „virkra aðgerða"
Sovétmanna, er miða að því að
hafa áhrif á skoðanamyndun og
ákvarðanatöku á Vesturlöndum.
Þvi hefur verið fleygt að Yurc-
henko hafi verið verkfæri KGB til
að hafa neikvæð áhrif á væntan-
legan fund leiðtoganna og um leið
til að gera CIA og Bandaríkja-
stjórn að athlægi.
Á fundi, sem Varðberg og Sam-
band ungra sjálfstæðismanna hélt
þann 7. nóvember sl. með sovéska
flóttamanninum Michael S. Vos-
lensky, höfundi bókarinnar Nom-
enklatura, um herrastéttina í
Sovétríkjunum, sagðist Voslensky
ekki halda að svo væri og að Yurc-
Sjálfstæðisfólk
í Reykjavík
Viö stuöningsmenn Guömundar Hall-
varössonar, formanns sjómannafé-
lags Reykjavíkur, hvetjum ykkur til aö
tryggja honum öruggt sæti í borgar-
stjórn.
Guðmundur er varaborgarfulltrúi, varaformaöur
Hafnarstjórnar, þá á hann einnig sæti í stjórn
Sjómannadagsráðs og Hrafnistuheimilanna.
Fulltrúi sjávarútvegs- siglinga- og félagsmála
á erindi í borgarstjórn.
Stuöningsmenn.
henkos biði aftökusveit er heim
kæmi. Aftur á móti benti hann á
ýmislegt athyglisvert hvað varðar
afskipti Sovétmanna af friðar-
hreyfingum á Vesturlöndum og
jafnvel starfsemi Sovétmanna hér
álandi.
En lítum svolítið nánar á hvað
„virkar aðgerðir" Sovétmanna eru,
og hvað þær fela í sér.
Áróður og ýmis rangindi
Sovétmanna
Um all langt skeið hafa Sovét-
menn leitast við að hafa áhrif á
skoðanamyndun almennings og
ákvarðanatöku. Það er ekkert orð
til á íslensku er skýrir rétta mein-
ingu þess sem nefnt er á rússnesku
„Activnyye Meropriyatiya". Þetta
hefir verið þýtt á ensku sem „Ac-
tive Measures" og á íslensku sem
„virkar aðgerðir".
„Virkar aðgerðir" þýðir í víðustu
merkingu sinni áróðursstríð. Það
hljómar e.t.v. framandi í eyrum
okkar Frónbúa. Þó er þetta hvorki
ný tegund hernaðar né er sú herlist
í öllu sovésk að uppruna. Á upp-
gangstímum nasismans í Þýska-
landi var áróðurinn fólginn í því
sem kallað hefir verið „stóra lygi“.
Áróðurstækni og -aðferðum hefur
fleygt fram hin síðustu ár og eru
í dag fjölbreyttari en nokkru sinni
fyrr. I Þýskalandi nasismans var
aðalstarf áróðursmeistara Hitlers
fólgið í að breyta tilbúnum og
fölsuðum fréttum og upplýsingum
í „sannleika" með sífelldri endur-
tekningu, þ.e. ósannindin voru
tuggin sí og æ þar til þau voru
meðtekin sem sannindi.
Fórnarlömb blekk-
ingarinnar
Vígvöllur áróðursstríðs Sovét-
manna er heimurinn allur. Vopnin
eru ORÐ — rituð — töluð — skoð-
uð. Skotfærin eru blekking alls-
konar eftir því hvað hentar hverju
sinni. Skotmörkin eru skoðanir
almennings, fjölmiðla og útvaldra
stjórnmálamanna auk fólks í hin-
um ýmsu starfsstéttum.
Miðstöð þessa áróðurshernaðar
er Alþjóðadeild miðstjórnar sov-
éska Kommúnistaflokksins. Al-
þjóðadeildin er vel stjórnað verk-
færi hinnar samanþjöppuðu valda-
stéttar Sovétríkjanna. Yfirmaður
hennar er Boris Ponomarev, er
hefir setið i þeim stól allt frá því
að deildin tók til starfa árið 1957.
Starfsfólk nefndarinnar sér um að
samhæfa starf embættismanna og
Kommúnistaflokksins og leyni-
þjónusta í Sovétríkjunum er vinna
í samræmi við stefnu, markmið
og leiðir sem ýta undir þær stjórn-
málastefnur, umræðu og/eða að-
gerðir sem eru í samræmi við og
stuðla að lokamarkmiðum Sovét-
ríkjanna.
Þrír flokkar áróöurs-
stríðsins
Áróðursstríðinu má skipta í þrjá
meginflokka: Augljósar aðgerðir
(hvítar aðgerðir), hálf-leynilegar
aðgerðir (gráar aðgerðir) og leyni-
legar aðgerðir (svartar aðgerðir).
Augljósar aðgerðir eru fram-
kvæmdar af Alþjóðaupplýsinga-
deild miðstjórnar flokksins í sam-
vinnu við Alþjóðadeildina. Yfir-
maður Alþjóðaupplýsingadeildar-
innar er Leonid Zamyatin, fyrrum
aðalforstjóri TASS, Upplýsinga-
og fréttastofu Sovétríkjanna.
Deildin sér um útbreiðslu vandaðs
og vel unnins áróðurs um heim
allan.
Hálf-leynilegar aðgerðir eru í
umsjá Alþjóðadeildarinnar gegn-
um „staðgengla" (leppa) Sovét-
manna um allan heim.
Leynilegu aðgerðirnar hvíla í
sameiningu á herðum KGB og
Alþjóðadeildarinnar. Aðgerðir eru
margvíslegar, t.d. falsanir og birt-
ing falsaðra upplýsinga og frétta
í fjölmiðlum. Yfirleitt á þarna hlut
að máli fólk undir áhrifavaldi
Kremlverja eða fólk sem er samúð-
arfullt gagnvart málstað þeirra.
Aðilar undir áhrifavaldi KGB,
annaðhvort fastir starfsmenn, nú,
eða fólk sem KGB kúgar eða borg-
ar í peningum, eru fengnir til að
hafa áhrif á embættismenn og
fjölmiðla. Ýmis gögn eru útbúin
með fölsunum til birtingar með
einhverjum hætti í fjölmiðlum en
stundum er fórnarlambið einstakl-
ingur, oft háttsettur embættis-
maður, sem vegna stöðu sinnar og
áhrifa getur komið KGB að góðum
notum. Einnig aðstoðar KGB Al-
þjóðadeildina í að flytja fé til
kommúnistaflokka og staðgengla
(leppa) um allan heim.
Verum á varðbergi
Höfundur bókarinnar Nomen-
klatura, Michael S. Voslensky, sem
ég gat hér áðan, sagði einnig á
fyrrgreindum fundi að friðar-
hreyfingar heimsins gengju marg-
ar erinda Sovétmanna vitandi og
óafvitandi með einhliða afvopnun-
artillögum sínum. Þær eru ríkur
þáttur í „virkum aðgerðum" Sovét-
manna. Einnig minntist Voslensky
í máli sínu á, hve honum fyndust
sovéskir sendiráðsstarfsmenn
margir hér á landi, eða um það
bil 100 manns. Fjöldi sendiráðs-
starfsmanna skýrir mikilvægi
landsins vegna landfræðilegrar
legu þess sem er mikilvæg frá
hernaðarsjónarmiði og fyrir sam-
göngur almennt. Þess vegna er
skiljanlegt að Sovétmenn vilji ná
ítökum hér á landi og vilji ísland
burt úr Atlantshafsbandalaginu.
Okkur íslendingum er nauðsyn-
legt að vera á varðbergi. Við erum
veikburða þjóð er byggir frelsi sitt
og fullveldi á þátttöku í Atlants-
hafsbandalaginu. Þess vegna ber
okkur að hafna eindregið öllum
áróðri („virkum aðgerðum") um
annað. Álmenningur þarf að vera
meðvitaður um þessi mál og þar
með leggjagrundvöllinn að áfram-
haldandi fullveldi og frelsi ís-
lensku þjóðarinnar. Vonar sá er
þetta ritar að grein þessi hafi í
þeim efnum verið spor í rétta átt.
Ilclstu hcimildir: Time Magazinc, News-
week og fleiri vikurit og dagblöö. Dezin-
formatsia eftir R. Shultz og R. Gordon.
Höfundur á sæti í utanríkismála
ncfnd Sambands ungra sjálfstæðis-
Leikrit eftir Nínu
Björk Árnadóttur
BÓKAVARÐAN - Forlagið hefur
gefið út leikrit Nínu Bjarkar Árnadótt-
ur; Fugl sem flaug á snúru.
Nemendaleikhús Leiklistarskóla ís-
lands sýndi þetta leikrit í vor í ieik-
stjórn Hallmars Sigurðssonar.
í fréttatilkynningu frá útgefanda
segir, að höfundurinn hafi sagt eftirfar-
andi um þetta leikrit;
„Verkið er um fólk, sem finnur
ástina, sem það er hrætt við að mega
ekki rækta. Finnur hana í „Ungum
manni með rós“, sem hefur kastað
nafni sínu og fortíð og neitar að
þrífast við þær aðstæður sem eru.
Og um „Þann vísa“, sem ræktar ást-
ina á þann einfalda hátt, sem virkar
broslega.
Hvort ungur maður með rós er
tákn eða lifandi persóna er hverjum
og einum falið að ákveða með sjálfum
sér.
í verkinu fléttast nútíð og fortíð,
raunsæjar senur, táknrænar senur.
Ljóð og setningar tengja atriðin þar
sem við á.“