Morgunblaðið - 18.03.1986, Page 20

4-
W-
Farymann
Smádíselvélar
5.4 hö viö 3000 SN.
8.5 hö viö 3000 SN.
Dísel-rafstöðvar
3.5 KVA
SflMGllðMUlgJtyF
Vesturgötu 16,
sími 14680.
Þriðja stjórnsýslustigið:
HÁÞRÝSTI-
VÖKVAKERFI
SérhæfÓ þjónusta.
Aóstoóum vió val
og uppsetningu
hvers konar
háþrýstibúnaóar.
JO
FÆRIBANDA-
M0T0RAR
• Lokaðir.olíu-
kældir
og sjálfsmyrj-
andi
• Vatnsþétting-
IP 66
• Fyllsta gang-
öryggi,
lítið viðhald
= HÉÐINN =
VÉLAVERSLUN, SÍMI 24260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA-LAGER
Miðstýring og ofstjórnun
RADIAL
stimpildælur
= HEÐINN =
VÉLAVERZLUN-SIMI: 24260
LAGER-SÉRPANTANIR-ÞJÓNUSTA
eftirSturlu
Böðvarsson
í Morgunblaðinu 23. janúar sl.
birtist grein eftir Júlíus Sólnes
bæjarfulltrúa á Seltjamamesi um
þriðja stjómsýslukerfið sem nýjan
þátt í stjómkerfínu er tæki við af
sýslunefndum, en væri þó öflugra
og tæki til landsins alls. Um leið
gerir Júlíus atrennu að landsbyggð-
inni og spyrðir saman úrelt stjóm-
kerfi og byggðastefnu. Það er
mikill fengur að umfjöllun um
stjómsýslukerflð af jafn ágætum
sveitarstjómarmanni og Júlíusi.
Verra er ef sveitarstjómarmenn em
slegnir þvílíkri kerfisblindu sem
kemur fram hjá Júlíusi þegar hann
heldur að skipuleggja megi allt
mannlíf í landinu með reglustiku
eða setja það í reiknilíkan líkt og
verið sé að þolhanna byggingu fyrir
jarðskjálftaálagi. Sem innlegg í
umræðuna um þriðja stjómsýslu-
stigið ræðst Júlíus að landsbyggð-
inni sem hann telur illa skipulagða
og óarðbæra. Ekki ætla ég að fjalla
um rök J.S. né heldur um það hvort
Seltjamamesið sé lítið og lágt
samanborið við aðrar hásléttur ís-
lensks athafnalífs. Ekki heldur um
það hvort það er happ þjóðarinnar
eða Seltiminga að höfuðborgin
skuli liggja að Seltjamamesi en
ekki Stykkishólmi og hafa þar með
yfírburði um alla þjónustu svo sem
nálægð við höfuðborgina hiýtur að
gefa tilefni til.
Tæplega getur það verið árásar-
efni á aðra landshluta eða bæjarfé-
lög að njóta þess ekki að vera nærri
höfuðborgarsvæðinu og verða þó
að bjarga sér við aðstæður. Ég leyfl
mér að fullyrða að hin stærstu og
afdrifaríkustu §árfestingarmistök
liggja á höfuðborgarsvæðinu í af-
kastalitlu samgöngukerfi, yfirfjár-
festingu í verslun og ofvexti í
mörgum ríkisstofnunum. Þessu
mátti ég til með að koma að, að
gefnu tilefni því Júlíus heggur fast
að landsbyggðinni svo sem í tísku
er.
Það er skaði ef umræður um
stjómkerfíð snúast upp í deilur milli
landshluta vegna erfíðleika í at-
vinnulífí, eða deilur um stefnu í fjár-
festingu hins opinbera, sem auðvit-
að er í mörgu ámælisverð.
Það sem hér fer á eftir er hluti
af grein sem ég skrifaði í fréttablað
um Skipuiagsmál höfuðborgarinn-
ar. í fréttablaðinu var fjallað um
þriðja stjómsýslustigið, kosti þess
og galla og hvaða verkefni mætti
fela því. Nokkrar greinar hafa birst
um þessi efni að undanfömu og
hafa þær flestar verið um draum-
sýnina fylki og sterkt millistjóm-
stig. í grein minni mæli ég gegn
því en legg áherslu á að efla sveitar-
félögin. Fer hún hér á eftir:
Umræður um breytingar á
stjómsýslukerfínu hafa orðið
nokkrar í kjölfar þess, að fmmvarp
að nýjum sveitarstjómarlögum var
lagt fyrir Alþingi.
Óþarft er að hafa sögulegan
inngang en í þessari stuttu grein
mun ég gera grein fyrir afstöðu
minni til þriðja stjómsýslustigsins.
Ég hef áður bent á nauðsyn þess
að færa stjómsýslukerfíð til nýrra
og nútímalegri hátta, aðlaga það
þeirri þjóðfélagsgerð sem því er
ætlað aið þjóna. Ég hef borið saman
og líkt breytingum á stjómsýslu-
kerfínu við breytingar, sem stjóm-
endur fyrirtækja þurfa að standa
að vegna nýrra verkefna eða nýrra
viðhorfa á markaði, tækninýjunga
eða samdráttar í umsvifum.
Frá stofnun lýðveldisins íslands
hefur nánast allt okkar þjóðfélag
tekið breytingum. Öll svið sveitar-
stjómarmála hafa þanist út með
nýjum verkefnum og breyttum
atvinnuháttum. Stjómun og starfs-
mannahald sveitarfélaga hefur
gjörbreyst samfara tölvuvæðingu
og nýjum vinnubrögðum. Sameigin-
leg verkefni margra sveitarfélaga á
sviði skipulagsmála, heilbrigðis- og
fræðslumála kalla á stærri einingar
og sérhæfða starfsmenn til rekstrar
og umsýslu. Kröfur almennings um
skilvirka stjómun og hraða af-
greiðslu mála kalla á nýja og
breytta stjómsýslu þar sem leiðir
stjómsýslunnar verði einfaldaðar
og valdinu dreift auk þess sem
stuðlað verði að atvinnuuppbygg-
ingu. En hvað er tii ráða? Nást
ffamangreind markmið með núver-
andi stjómsýsluuppbyggingu eða
þarf annað kerfí.
Að mínu mati og reyndar margra
annarra er mikilvægt að breyta
stjómsýslukerfínu. Það á hvorki að
lappa upp á það né heldur hverfa
til liðins tíma með eflingu millistigs.
Mæta á nýjum tíma með stjóm-
sýsluskipan sem hæfír breyttum
þjóðfélagsháttum. Þá hæfir hvorki
að endurvekja ömt eða koma á
fylkjum. Það á ekki að gefast upp
Sturla Böðvarsson
„Tæplega getur það
verið árásarefni á aðra
landshluta eða bæjarfé-
lög- að njóta þess ekki
að vera nærri höfuð-
borgarsvæðinu og
verða þó að bjarga sér
við þær aðstæður“.
fyrir andstöðu þeirra sem vilja halda
í úrelt skipulag né heldur láta berast
með þeim, er tala um óraunhæfa
hluti svo sem „landið eitt kjördæmi
með óbreyttri skipan sveitarstjóma
og sýslunefnda".
Fámennri þjóð hæfír einfalt
stjómkerfi. Þvi er það rétt stefna
sem mörkuð var á síðasta lands-
þingi Sambands ísl. sveitarfélaga
að stjómsýslustigin verði tvö, sveit-
arfélög og ríki. Með þeirri stefnu-
mörkun var millistigi hafnað. Deilur
milli landshluta og erfíðleikar í
frumvinnslugreinum hafa hins veg-
ar vakið upp hugmyndir um sjáif-
stæð fylki. Sú leið er hættuleg sjálf-
stæði okkar og mun einungis leiða
til deilna og sundrungar. Við verð-
um að búa svo um, að í landinu
geti búið ein þjóð innan marka
sveitarfélaganna sem stjómsýslu-
eininga. Til þess að svo geti orðið
þurfa sveitarfélögin að fá aukna
tekjustofna og fijálsari hendur um
að nýta þá og ráðstafa þeim. Aukn-
ar tekjur sveitarfélaga ætti m.a. að
byggja á verðmætasköpun atvinnu-
veganna innan hvers sveitarfélags,
beinum sköttum, sem allir rynnu
til sveitarfélaga svo og þjónustu-
gjöldum.
ÖU umræða um þessi mál verður
að byggjast á ákvörðun um skipt-
ingu verkefna milli ríkis og sveitar-
félaga. Á meðan ekkert liggur fyrir
um breytta verkaskiptingu er
óraunhæft að ræða þriðja stjóm-
sýslustigið sem hæfan kost, sem ég
tel í raun fráleitan.
Af núverandi verkefnum sveitar-
félaga fæ ég ekki séð nein sem
hagstætt væri að fela þriðja stjóm-
sýslustiginu.
Af núverandi verkefnum sýslufé-
laga eru einungis sýsluvegamálefni
sá málaflokkur, sem gæti hæft
millistigi, en er vafalaust best leyst-
ur af hendi af hverju og einu sveit-
arfélagi, fái þau tekjur til þess.
Af verkefnum ríkisins kemur
helst til greina að færa til þriðja
stjómsýslustigsins rekstur sjúkra-
húsa, svæðaskipulag, byggingar-
áætlanir og rekstur framhaldsskóla.
Alla þessa þætti geta þó sveitarfé-
lögin séð um með frjálsu samstarfi
og með samningum við ríkið.
Af verkefnum sem landshluta-
samtökin hafa helgað sér mætti
nefna rekstur fræðsluskrifstofanna
og heilbrigðiseftirlit.
Æskilegasta breytingin er þó sú,
að skipta verkefnum milli ríkis og
sveitarfélaga á þann veg að engin
verkefni verði sameiginleg. Streðið
við fjárveitingavaldið er hreint óþol-
andi þegar verið er að skipta fjár-
veitingum. Sveitarfélögin eiga að
hafa sína tekjustoftia og eiga ekki
að þurfa að sækja neitt til ríkisins
nema eftir sérstökum samningi.
Vandamál samfara þriðja stjóm-
sýslustiginu em einkum flóknari
stjómsýsla og umfram allt dýrari.
Kostimir eru ekki sjáanlegir frá
mínum bæjardymm og er ég algjör-
lega andvígur því, að sett verði upp
þriðja stigið. Það mun einungis
þjóna þeim, sem vilja hrærast í
hreyfíngarlausu miðstýrðu kerfí og
stöðva alla framþróun og fram-
kvæmdir í landinu.
Höfundur er sveitarsijóri ÍStykk-
ishólmi.
Staða forstöðumanns þjónustu-
íbúða aldraðra við Dalbraut
BLAÐINU hefur borist eftirfar-
andi frá 30 hjúkrunarfræðingur
í stjórnunarnámi:
„Reyjavíkurborg auglýsti til
umsóknar stöðu forstöðumanns
þjónustuíbúða aldarðra að Dalbraut
21—27 í Reykjavík. Krafíst var
reynslu á sviði stjómunar og rekst-
urs, svo og þekkingar og reynslu í
félagsmálastörfum. 6 umsóknir
bárust. Við afgreiðslu umsókna á
fundi félagsmálaráðs þann 11. þ.m.
mælti meirihluti ráðsins með því
við borgarráð að Margréti S. Ein-
arsdóttur yrði veitt staða forstöðu-
manns elliheimilisins við Dalbraut.
Hlaut Margrét 4 atkvæði en Hrönn
Jónsdóttir 3 atkvæði. Frétt Morg-
unblaðsins 12. mars ’86.
Ef litið er á að óskað er reynslu
á sviði stjómunar liggur það fyrir
að Hrönn Jónsdóttir er að ljúka 30
eininga stjómunamámi, samsvar-
andi 1 námsári á háskólastigi. Hún
er eini umsækjandinn sem menntuð
er til þess starfs sem auglýst er,
það er stjómunarstarfs, en fram
hjá því er algerlega litið. Hún hefur
einnig reynslu í félagsmálum, hefur
verið formaður kennaradeildar
Hjúkrunarfélags íslands og sinnt
ýmsum trúnaðarstörfum innan fé-
lagsins. Hrönn Jónsdóttir, sem er
hjúkmnarfræðingur, hefur lokið
námi í geðhjúkmnarfræði og hefur
margra ára reynslu sem deildar-
stjóri. Þess bera að geta að geð-
hjúkrunamám er mikils virði í öllum
mannlegum samskiptum. Hún hef-
ur einnig kennarapróf og hefur
undanfarin ár starfað sem deildar-
stjóri við geðhjúkmn í Hjúkmnar-
skóla íslands og séð um kennslu á
því sviði. Meðmæli allra vinnuveit-
enda Hrannar em mjög góð.
Margrét S. Einarsdóttir er
sjúkraliði og núverandi formaður
Sjúkraliðafélags íslands. Hún hefur
um árabil starfað að félagsmálum,
unnið margháttuð trúnaðarstörf
fyrir Sjálfstæðisflokkinn og er vara-
maður í borgarstjóm. Undirrituðum
er ekki kunnugt um stjómunarstörf
Margrétar S. Einarsdóttur utan
þess skamma tíma sem hún hefur
leyst af í starfí því sem nú er
auglýst né að hún hafí menntun í
stjómun.
Það vekur því undmn að fram
hjá þessu námi skuli gengið sem
einsícisvert væri og jafnframt þá
spumingu til hvers sé varið tíma,
orku og fjármagni.
Hjúkmnarfræðingar em í stjóm-
unamámi í þeirri trú að þeir verði
hæfari fyrst og fremst í stjómunar-
störfum, en svo virðist sem mennt-
un og starfsreynsla sé að engu
metin, en það er ekki í samræmi
við venjulegt mat á hæfni umsækj-
enda.
Til hvers var verið
að augTýsa stöðuna?
Því leyfum við okkur, hjúkmnar-
fræðingar í stjómunamámi, að
vekja athygli á málinu með ósk um
að engin óyfírveguð ákvörðun verði
tekin. Það skal skýrt tekið fram að
hér er engri rýrð kastað á Margréti
S. Einarsdóttur sem mælt er með,
né aðra umsækjendur, sem ugg-
laust eru allr hæfír.
Borgarráð og borgarstjóm eiga
enn eftir að frjalla um umsóknir
þessar. Hér með er bent á að Þórir
S. Einarsson, prófessor í viðskipta-
fræðideild við Háskóla íslands, Lára
M. Ragnarsdóttir, framkvæmda-
stóri Stjómunarfélags íslands,
hagfræðingur, með heilsuhagfræði
sem sérgrein, og Aðalbjörg Finn-
bogadóttir, B.Sc. hjúkrunarfræð-
ingur, kennslustjóri í Hjúkrunar-
skóla íslands, munu fúslega veita
upplýsingar um gildi þessa náms
ef eftir þeim er óskað.
Tilgangur þessara skrifa er ein-
ungis sá, að veita upplýsingar í
því skyni að hlutlausar staðreyndir
og málefni stjómi gerðum þeirra
sem ákvarðanir taka, með hags-
muni þeirra í huga sem málið varð-
ar.
Undirskrift f.h. hjúkrunar-
fræðinganna: Þuriður Ingi-
mundardóttir, hjúkrunarfor-
stjóri, Sólvangi i Hafnarfirði.