Morgunblaðið - 18.03.1986, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR18. MARZ1986
to&tnsMitMfr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 450 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 40 kr. eintakiö.
Ný stjórn
í Frakklandi
Milli 7 og 800 manns
stofnfund Félags ald
í Reykjavík og nágr
Francois Mitterrand, Frakk-
landsforseti, er slyngur stjórn-
málamaður. Hann hefur verið leið-
togi franskra sósíalista í rúma tvo
áratugi. Hann barðist við Charles
de Gaulle, Georges Pompidou og
Valery Giscard d’Estaing um for-
setaembættið og vann sigur að
lokum. Þá einsetti hann sér að
gera flokk sósíalista að öflugustu
stjómmálafylkingu vinstri manna
í Frakklandi og ýta kommúnistum
til hliðar. Úrslit kosninganna á
sunnudag staðfesta, að forsetinn
hefur náð þessu markmiði. Franski
kommúnistaflokkurinn, sem hefur
að jafnaði notið stuðnings milli 20
og 30% kjósenda frá stríðslokum,
fær nú um 10% atkvæða og á jafn
marga menn á þingi og nýr flokkur
öfgamanna til hægri, Þjóðemis-
fylkingin.
Sósíalistar skipa fjölmennasta
þingflokkinn á hinu nýkjöma þingi.
Á hinn bóginn unnu hægrimenn
nauman meirihluta í kosningunum
og það kemur í hlut Lýðveldissam-
bandsins (RPR) undir forystu ný-
gaullistans Jacques Chirac og Lýð-
ræðisbandalagsins (UDF) undir
forystu Valery Giscard d’Estaing,
fyrrum forseta, að standa að baki
nýrri ríkisstjóm. í fyrsta sinn síðan
1958, þegar de Gaulle fékk sam-
þykkta stjómarskrá fímmta lýð-
veldisins, þar sem forsetanum er
veitt meira framkvæmdavald en
tíðkanlegt er um evrópska þjóð-
höfðingja, nýtur forsetinn ekki
meirihlutastuðnings á þingi. Reyn-
ir nú í senn á innviðina í stjóm-
kerfí fímmta lýðveldisins og hæfni
manna á vinstri og hægri væng
franskra stjómmála til að starfa
saman, en tvö ár eru eftir af kjör-
tímabili Mitterrands.
Frakklandsforseti felur þeim,
sem hann velur, umboð til að
mynda ríkisstjórn. Fyrir kosningar
var því haldið á loft, að Jacques
Chirac, borgarstjóri í París, yrði
fyrir valinu, ef hægrimenn ynnu
verulegan sigur. Færi svo, að þeir
rétt merðu að ná meirihluta, kynni
forsetinn að velja forsætisráðherra
úr röðum þeirra, sem ekki hafa
verið jafn hatrammir og Chirac.
Mitterrand gaf ótvírætt til kynna
í kosningabaráttunni, að hann liti
svo á, að hann hefði frjálsar hendur
við val á forsætisráðherra. Það
kæmi ekki á óvart, að forsetinn
veitti þeim umboð til að mynda
ríkisstjóm, sem hægrimenn sætta
sig ekki alls kostar við en verða
þó að þola.
Á meðan óráðið er, hver verður
forsætisráðherra, er vandasamt að
segja fyrir um breytingar á stjóm-
arstefnunni í Frakklandi. Utan-
ríkisstefnan breytist ekki. Francois
Mitterrand hefúr að ýmsu leyti
fylgt skýrari og afdráttarlausari
utanríkisstefnu en fyrirrennarar
hans. Chirac er talsmaður þess,
að Frakkar taki þátt í geimvam-
aráætlun Bandaríkjamanna, sem
Mitterrand hefur ekki viljað. I
innanlandsmálum vilja hægrimenn
hverfa frá ríkisafskiptum og ríkis-
rekstri. Þeir fylgja einarðari stefnu
í því efni nú heldur en þegar þeir
fóm með völd í Frakklandi frá
1958 til 1981.
Framgangur Þjóðemisfylking-
arinnar, er byggir á stefnu, sem
mótast að verulegu leyti af andúð
á útlendingum og innflytjendum
til Frakklands, er hvorki gleðiefni
fyrir þá sem eiga eftir að sitja með
fulltrúum hennar á þingi né aðra.
Frönsku efnahagslífí verður ekki
bjargað með pennastriki gegn
innflytjendum. Hins vegar stuðlar
málflutningur Jean-Marie le Pen,
formanns Þjóðemisfylkingarinnar,
að öfgum og spennu í frönskum
stjómmáium, sem oft em undan-
fari stjórnleysis og ófamaðar. Eins
og Mitterrand hefur tekist að
vængstýfa öfgaflokkinn til vinstri,
kommúnistana, þurfa hægrimenn
að setja le Pen og félögum hans
stólinn fyrir dymar.
Hafna
Sameinuðu
þjóðunum
Yfírgnæfandi meirihluti Sviss-
lendinga hafnaði því í þjóðar-
atkvæðagreiðslu á sunnudag, að
land þeirra gerðist aðili að Samein-
uðu þjóðunum (SÞ). Ríkisstjóm
landsins og báðar deildir þingsins
höfðu eindregið hvatt til aðildar-
innar. Helstu röksemdir andstæð-
inga aðildar vom þær, að það
samrýmdist ekki hlutleysisstefn-
unni, sem mótuð var 1815, að taka
þátt í SÞ; öryggisráðið gæti skipað
aðildarríkjum að taka hlutdræga
afstöðu til annarra ríkja og jafnvel
beita þau valdi. Þá var því einnig
haldið fram, að enginn ávinningur
væri að aðild að SÞ, þær væm
ekki annað en „kjaftaþing", sem
kostaði stórfé að sækja.
Einangmnarhyggjan að baki
hlutleysisstefnu Svisslendinga,
sem þó em í hjarta Evrópu, kemur
okkur jafnvel á óvart, er búum
fjarri meginálfum. Svissneska rík-
isstjómin lítur á þessa niðurstöðu
þjóðarinnar sem áfall. Til marks
um viðleitni hennar til að útiloka
misskilning af þessu tilefni má
nefna skeyti, sem sendiráð Sviss í
Osló sendi Morgunblaðinu þegar
úrslitin lágu fyrir síðdegis á sunnu-
dag. Þar harmar svissneska ríkis-
stjómin niðurstöðuna, sem hún
segist virða. Á hinn bóginn telur
stjómin varla unnt að bæta óhag-
ræðið af því að standa utan SÞ
upp með nokkm öðm.
Fyrir Sameinuðu þjóðimar er
það vissulega álitshnekkir, að hin
dugmikla svissneska þjóð skuli
hafna aðild.
STOFNFUNDUR félags aldr-
aðra borgara í Reykjavík og ná-
grenni var haldinn á Hótel Sögu
í Súlnasal á laugardaginn. Milli
7 og 800 manns sóttu fundinn
og fylltu húsakynnin, þannig að
menn urðu frá að hverfa.
Snorri Jónsson, nýkjörinn for-
maður félagsins og jafnframt einn
hvatamaðurinn að stoftiun þess,
sagði í samtali við Morgunblaðið
að fundurinn hefði sýnt að áhugi á
þessu máli væri mikill. Sagði hann
um 20 þúsund einstaklinga vera á
aldrinum 60 ára og eldri á Stór-
Reykjavíkursvæðinu en það er sá
hópur fólks sem félagið nær til.
Hlutverk félagsins er að gæta
hagsmuna eldra fólks, meðal annars
með því að vinna að auknu efna-
hagslegu öryggi þess, koma upp
vinnu og félagsaðstöðu fyrir það
og leitast við að hafa aukin áhrif á
ákvarðanir og lagasetningar sem
varða aldraða.
Það kom fram í máli Snorra Jóns-
sonar á fundinum, að ekki væri
óalgengt að fólk sem væri farið að
nálgast eftirlaunaaldurinn eða
komið á hann vissi hreinlega ekki,
hvað því stæði til boða og því væri
stofnun félags af þessu tagi mjög
brýn. Hann vitnaði einnig til skoð-
anakönnunar sem Verzlunarfélag
Reykjavíkur lét gera meðal félags-
manna sinna 60 ára og eldri fyrir
tveimur árum. Þar kom fram að
tæplega helmingur þeirra kviði
eftirlaunaaldrinum og flestir yrðu
fyrir verulegum tekjulækkunum.
Sagði Snorri að því væri ljóst að
til yrði að vera félag sem léti sig
hagsmunabaráttu aldraðra varða.
Fleiri urðu til að taka til máls
og þar á meðal voru biskupinn yfír
íslandi, herra Pétur Sigurgeirsson,
sr. Sigurður H. Guðmundsson og
Ásmundur Stefánsson, forseti ASÍ.
Fimmtán manna stjóm var kosin
á fundinum og í henni sitja auk
Snorra Jónssonar, formanns, og
Guðríðar Elíasdóttur, varafor-
manns, þau Adda Bára Sigfúsdótt-
ir, veðurfræðingur, Aðalheiður
Bjamfreðsdóttir, formaður Sóknar,
Ámi Jónsson. verkamaður, Barði
Hver einasti krókur og kimi Súlnasalarins var þétt setinn.
Erfðarannsóknír á íslandi:
Mikilvægt að hefja skipu-
legar kynbætur á eldisfiski
— segir Jónas Jónasson hjá Veiðimálastofnun
HÉR Á landi eru miklir mögu-
leikar til að ná góðum árangri í
kynbótum á laxfiskum i eldis-
stöðvum og íslendingar verða að
fara út í siíkar kynbætur með
skipulegum hættí ef þeir ætla að
verða samkeppnisfærir á þessum
markaði. Þetta kom meðal ann-
ars fram í máli Jónasar Jónas-
sonar liffræðings hjá Veiðimála-
stofnun í erindi sem hann flutti
á ráðstefnu Liffræðifélags fs-
lands um erfðarannsóknir á ís-
landi sem haldin var í Odda sl.
laugardag.
Jónas skýrði frá því að Norðmenn
hafí stundað kynbætur laxfíska
með góðum árangri. Markmið
þeirra hafí verið tvíþætt. Annars
vegar að auka vaxtarhraða og hins
vegar að seinka kynþroska físk-
anna, vegna þess að þeir hætta að
vaxa er þeir verða kynþroska.
Árangurinn hefur orðið sá að vaxt-
arhraði hefur aukist um 2,7 til 3,6%
á ári eða um 35% á þremur kynslóð-
um físka. Með þessum árangri
hefðu Norðmenn sýnt fram á að
með því að veija 7,5% af árlegu
framleiðsluverðmæti í laxeldi þar í
landi til kynbóta mundi sú ijárfest-
ing skila 20% ársávöxtun.
Að sögn Jónasar eru líkur til að
ná megi enn betri árangri hér á
landi, einkum vegna þess að við
getum notað jarðhita við eldið og
þannig stytt kynslóðabil fískanna.
Hann lagði áherslu á að í upphafí
yrði að setja skýr markmikð um,
að hveiju væri stefnt með kyn-
bótunum. Framkvæmd þeirra yrði
siðan með þeim hætti að byggja
þyrfti sérstaka kynbótastöð. Þar
yrðu u.þ.b. 150—200 hópum systk-
ina og hálfsystkina haldið aðgreind-
um í keijum. Þessir hópar yrðu
notaðir til undaneldis með þeim
hætti að seiði yrðu send til hinna
ýmsu eldisstöðva og þar yrðu síðan
haldnar um þau nákvæmar skýrslur
líkt og nú tíðkast við kynbætur á
nautgripum og sauðfé.
Jónas lagði áherslu á að mikil-
vægt væri að ráðast í þessar fram-
kvæmdir þó dýrar séu til að tryggja
sem bestan árangur í fískeldi hér á
landi. Hann varaði þó jafnframt við
því að flana að þessu, því hafa
verður í huga þá hættu sem skapast
þegar eldisfískur blandast við villta
stofna í ám landsins. Því sé þörf á
ítarlegum rannsóknum á þessu
sviði.
Fjölmenn ráðstefna
Fjöldi fyrirlestra var fluttur á
ráðstefnunni, sem var fjölsótt.
Meðal annars var greint frá nýjum
aðferðum sem farið er að beita við
litningarannsóknir á Rannsóknar-
stofu Háskólans. Með þeim má sjá
litningamynd fósturs þegar á
9,—11. viku meðgöngu, með því að