Morgunblaðið - 16.10.1986, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. OKTÓBER 1986
Morðið á séra Jerzy Popieluszko:
Ódæðismennirnir
fá mildari dóma
Varsjá, AP.
STJÓRNVÖLD í Póllandi hafa
mildað fangeUisdóma þriggja
lögreglumanna, sem myrtu
póiska prestinn Jerzy Popielus-
zko árið 1984.Í gær var jafn-
framt tilkynnt að sefa Sylwester
Zych, sem handtekinn var árið
1982 og sakaður tun aðild að
morði á lögreglumanni, hefði
verið sleppt úr haldi.
Dómurinn yfir Aadama Pietr-
uszka, sem var ákærður fyrir að
hafa hvatt til þess að séra Popiel-
uszko yrði myrtur, var styttur um
tíu ár og mun hann eyða næstu 15
árum innan fangelsismúra. Fang-
elsisvist þeirra Leszek Pekala og
Waldemar Chmielewski var stytt
um fimm ár. Hins vegar náði
ákvörðun stjómvalda ekki til Grzeg-
orz Piotrowski, sem dæmdur var í
25 ára fangelsi fyrir morðið á séra
Pogieluszko.
Árið 1982 var séra Sylwester
Zych dæmdur í sex ára fangelsi en
hann var sakaður um að hafa falið
byssu tilræðismanns sem myrti lög-
regluþjón í Varsjá í febrúarmánuði
það ár. í tilkynningu stjómvalda
voru mál séra Zych og morðingja’
Jerzy Popieluszko lögð að jöfnu og
sagði þar að allir hefðu þessir menn
sýnt sama „pólitíska ofstækið".
Ennfremur sagði í tilkynningunni
að með þessu vildu stjómvöld í
Póllandi stuðla að „þjóðarasátt og
einingu".
Næsta sunnudag verða liðin tvö
ár frá því séra Popieluszko var
myrtur og er talið að mildun dóm-
manna jrfir morðingjum hans muni
vekja ólgu meðal katólikka í
landinu.
Sprengfing á Spáni:
Bifreið borgaryfirvalda í Barcelona lagðist á hliðina gjöreyðilögð eftir sprenginuna á þriðjudagskvöld.
Hryðjuverkamenn ETA
eru grunaðir um tilræðið
DsmiiIaiib AD
ERLENT
Barcelona, AP.
ÖFLUG sprengja sprakk fyrir
utan búðir lögreglunnar í mið-
borg Barcelona á þriðjudags-
kvöld með þeim afleiðingum að
lögregluþjónn á vakt beið bana
og átján manns særðust, þar af
þrír lögregluþjónar. Talið er að
hryðjuverkasamtök aðskilnaðar-
hreyfingar Baska (ETA) beri
ábyrgð á sprengjutilræðinu.
Sprengingin átti sér stað þremur
dögum áður en alþjóðaólympíu-
nefndin f Lausanne í Sviss tilkynnir
hvar ólympíuleikamir verða haldnir
1992. Barcelona hefur sótt um að
haida leikana og hefur þótt líklegt
að borgin hreppi hnossið.
Augustin linares, lögreglustjóri
í Barcelona, sagði að sönnunargögn
bæm handbragði ETA vitni. Hreyf-
ingin hefur lýst yfir ábyrgð sinni á
37 morðum á þessu ári, þar á með-
al tólf þjóðvarðliðum, sem létu lífið
í bflsprengju í júlf.
Sprengjan sprakk kl. 22:15 á
þriðjudagskvöld og hafði henni ver-
ið komið fyrir í bifreið, sem lagt
var um fímm metmm frá inngangi
lögreglubúðanna.
skjalasafna
á skrifstofum
Til þess að sem minnstur tími fari í að leita að
gögnum þarf skjalasafn að vera skipulega uppbyggt
og því vel við haldið. Markmið námskeiðsins er að
kenna þeim sem bera ábyrgð á skjalasöfnum
skipulagningu og uppsetningu þeirra.
Efni
— Kerfi fyrir skjalasöfn
— Uppsetning skjalasafna
— Daglegt viðhald
— Notkun tölvu
Lciðbeinandi: Vigdís Jónsdóttir. Lauk MA prófi í
sagnfræði með skjalafræði sem sérgrein frá Florida
State University í Tallahassee 1979. Hefur verið
skjalavörður Alþingis frá 1982.
Þátttakendur: Ætlað þeim sem bera ábyrgð á og
vinna við skjálasöfn.
Tími: 27.—28. október, kl. 8.30—12.30.
Ánanaustum 15 •
Franska eða flæmska?
Tungnmáladeilur valda enn
á ný stj órnarkreppu í Belgíu
Á bæjarstjórinn í Fourons að
tala flæmsku? Þessi spuraing
hefur haldið áfram að vefjast
fyrir samsteypustjóra Wilfried
Martens í Belgiu, en að henni
eiga aðild kristilegir demó-
kratar og fijálslyndir. Það er
ótrúlegt en satt, að ríkisstjórnin
hefur átt lif sitt komið undir
þessari spurningu undanfaraar
tvær vikur og svo fór, að hún
varð banabiti stjómarinnar. Á
þriðjudag lagði Mertens forsæt-
isráðherra fram lausnarbeiðni
fyrir stjóm sína.
Fourons er raunar nokkur þorp,
sem tengd eru saman og standa
við hollenzku landamærin nærri
Maastricht. íbúar þar um 4000.
Bæjarfélagið hefur lengi verið í
fremstu vfglínu í tungumálastríð-
inu í landinu. Árið 1963 var það
aðskilið frá Liegehéraðinu, þar sem
franska er töluð og sameinað
Limburghéraði, þar sem flæmska
er töluð.
í rauninni tala bæjarbúar „platt-
þýzku“, nær óskiljanlega þýzka
mállýzku, en engu að síður telja
tveir þriðju áf íbúunum sig tilheyra
hinum frönskumælandi hluta
landsins, enda tala þeir það mál
einnig. Þeir hafa líka ætíð verið
afar andsnúnir því að verða sam-
einaðir hinum flæmska hluta
landsins.
Bæjarstjórinn í Fourons, Jose
Happart, er herskár baráttumaður
frönskunnar og var efstur á flokks-
lista, sem kallaði sig „Retour a
Liege" (Snúum aftur til Liege) í
bæjarstjómarkosningunum 1982.
Hann leiddi fiokk sinn til sigurs í
þessum kosningum og stuðnings-
menn útnefndu hann strax til að
vera bæjarstjóri. Samkvæmt
stjómarskrá landsins eru bæjar-
stjórar skipaðir af konunginum {
samræmi við tilnefningu ríkis-
stjómarinnar, en sjálfsagt þykir,
að sá, sem bæjarstjómin á viðkom-
andi stað mælir með, sé valinn 1
embættið.
Wilfried Martens, forsætisráð-
herra Belgíu.
Allir ráðherramir í ríkisstjóm-
inni, sem voru úr röðum flæmsku
mælandi manna, brugðust hins
vegar öndverðir við og hótuðu að
segja af sér, ef Happard yrði gerð-
ur að bæjarstjora. Þeir ráðherrar,
sem vom frönskumælandi, svömðu
þá í sömu mynt og sögðust mundu
segja af sér, ef Happart yrði ekki
skipaður bæjarstjóri.
Með miklum erfiðismunum tókst
Mertens forsætisráðherra þó að
koma á nokkuð sérstæðri mála-
miðlun, en hún var á þann veg,
að Happart fékk fyrirmæli um að
læra nógu mikið f flæmsku til þess
að geta fullnægt skyldum sínum
sem bæjarstjóri.
Ári síðar hratt héraðsráðið í
Limburg þessari málamiðlun með
því að fyrirskipa Happart að koma
og taka próf í flæmsku. Bæjar-
stjórinn^ sem I miilitfðinni hafði
verið lqörinn á Evrópuþingið fyrir
sósfalista, neitaði að taka prófið
og þá gerði héraðsráðið sér lítið
fyrir og setta hann af. Happart
kærði þennan úrskurð til svo-
nefnds rfkisráðs, sem er að nokkru
dómstóll og á að vera ríkisstjóm-
inni til ráðgjafar um stjómarskrár-
atriði.
Ráðið for að öllu með gát í þessu
máli og tók sér óvenjulengan tíma
til þess að dæma í því. Almennt
var þó talið, að úrskurðurinn yrði
Happart í óhag, en hver svo sem
niðurstaðan yrði, þá var það ljóst,
að hún ætti eftir að setja allt í bál
og brand hjá öðru hvomm tungu-
málahópnum.
Úrslitin urðu líka þessi. Ríkisr-
áðið komst að þeirri niðurstöðu,
að ógilda bæri embættistöku bæj-
arstjórans, þar sem hann héldi fast
við frönsku en neitaði að tala
flæmsku. Þeir ráðherrar í ríkis-
sljóminni, sem vom úr röðum
Vallóna það er frönskumælandi
manna, tóku strax afstöðu með
Happart og deilumar innan ríkis-
stjómarinnar urðu strax það
harðar, að Martens sá sig tilneydd-
an til þess að leggja fram lausnar-
beiðni fyrir sljóm sína.
„Þessi stjómarkreppa er óskilj-
anleg og fráleit," er haft eftir Guy
Verhofstadt aðstoðarforsætisráð-
herra. „Álit manna á okkur um
víða veröld hefur beðið mikinn
hnekki."
Baudoin konungur hefur enn
ekki viljað fallast á lausnarbeiðn-
ina, en hefur hana til athugunar.
Enda þótt það virðist vera frá-
leitt, að tungumáladeilur af þessu
tagi geti orði til þess að neyða
nokkra rfkisstjóm til þess að segja
af sér á ofanverðri 20. öld, má
ekki gleyma því, að annað eins
hefur gerzt áður. Árið 1973 og svo
aftur árið eftir neyddist ríkisstjóm
Belgfu til þess að segja af sér
vegna tungumáladeilnanna f
landinu.
(Þýtt og endursagt úr The
Economist o. fl.)