Morgunblaðið - 09.12.1986, Blaðsíða 70

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1986
Minning:
Guðmundur Björgúlfs-
son klæðskerameistari
Nýlátinn er í Reykjavík Guð-
mundur Björgúlfsson klæðskera-
meistari, fomvinur minn og
stallbróðir meðan við vorum dreng-
ir á Norðfirði. Mátti heita að við
værum ðaðskiljanlegir félagar árum
saman þangað til tímamir stíuðu
okkur í sundur, fór annar til Akur-
eyrar, hinn til Reykjavíkur, og hvor
gekk sína leið. En meðan við áttum
samleið á æskuárum fór sannarlega
vel á með okkur. Oft vomm við
einir og undum okkur þá vel. Við
hjóluðum mikið, syntum í sjónum
og remm á Sæfínnsskektunni um
fjörðinn og jafnvel upp eftir Norð-
fjarðará og á Leimnni, ef vel stóð á.
En við pukmðumst ekki alltaf
einir, vomm báðir félagslyndir og
ekki laust við að í okkur blundaði
lúmsk löngun til mannaforráða. Því
var það að við sameinuðumst gjam-
an um að fylkja liði strákanna í
nágrenninu og stilltum auðvitað svo
til að þeir væm yngri en við og
létu vel að stjóm, enda áttu þessir
hópar að vera samstæðir, eins kon-
ar bræðralag. Allt fór vel fram í
þessum félagsskap, margs konar
hefðbundnir leikir og ærin íþrótta-
starfsemi, hlaup og stökk og sund,
eftir því sem við varð komið, því
engin var þá sundlaug á Norðfírði,
heldur sundpollur inn á Sandi og
síðan sjórinn og Leiran. Guðmundur
hafði margt í það að verða góður
íþróttamaður, ekki síst súndmaður,
en frumstæðar aðstæður settu því
takmörk, hversu langt hann gat
komist á því sviði.
Þó að við væmm í mörgu næsta
vanabundnir í leikjum okkar og
íþróttum var það ekki einhlítt. Oft
var gripið til Ieikja, sem við beinlín-
is bjuggum til, settum á svið og
„improvisemðum", eins og sagt er
á fínu máli, og þá spurði enginn
um höfundarrétt, enda var þetta
hópstarf, þar sem allir áttu sinn
hlut í verkinu. Þannig minnist ég
eins leikjar, sem ég hef engar
spumir haft af fyrr eða síðar, en
við iðkuðum strákamir á Strönd og
í Naustahvammi og fór þannig
fram, að við „veltum gjörð“, eins
og það var kallað, ekki í neins kon-
ar innantómri hlaupakeppni eða
eltingaleik, heldur vom gjarðimar
fiskibátar og hétu hver sínu nafni.
Við vomm bátaformenn og töluðum
og hegðuðum okkur eins og þess
háttar menn, enda vom það okkar
hetjur, en auk þess urðum við að
taka að okkur hlutverk mótorvélar-
innar og vomm ýmist í hægagangi
við bryggju eða í æðislegu pústi út
á miðin, þar sem vom fiskislóðir,
sem við þekktum af tali sjómanna.
Oft fóram við „suður með Síðu“,
sóttum á Gerpisflak, stundum á
Tangaflak eða út á Skælinga, en
allra helst í Kistuna, því þar var
aflavonin mest þótt langsótt væri.
Og svo lékum við veiðiskap á
stóm togumnum og héldum uppi
öflugri landhelgisgæslu í því sam-
bandi. Fór leikurinn þannig fram
að varðskipin íslensku vom að elta
uppi enska landhelgisbijóta, og seg-
ir ekki frekar af þeim átökum. Hins
vegar höfðum við engan áhuga á
hemaði og heimsstyijöldum og sett-
um sjaldan stríðsleiki á svið. Ekki
voram við ákaflega forliftir af fom-
aldarhetjum, álitum t.d. að Gunnar
á Hlíðarenda væri frekar leiðinleg
persóna og Egill Skallagrímsson
tæpast „normal" miðað við þau
skáld sem við þekktum úr daglega
lífinu heima, nefnilega Valdimar
Snævarr og Einar Svein Frímann,
sem báðir vom góðskáld, hvor upp
á sinn máta.
En þó að við Gummi Björgúlfs
elskuðum friðinn og reyndum að
halda uppi friðsælu þjóðfélagi í
okkar litla hópi, réðum við ekki
yfír heiminum. Við vomm ansi
valdalitlir þegar til kastanna kom.
Ekki bámm við ábyrgð á Abyssiníu-
stríðinu (ef einhver veit hvað það
er), hvað þá heimsstyijöldinni
sjálfri, enda kom hún all-flatt upp
á okkur félaga, Gumma Björgúlfs
og mig, sólskinssumarið fræga
1939, þegar Sandurinn var eins og
sólarströnd á Spáni. Og aldrei lögð-
um við okkur svo lágt að gera
herkonunga og þess háttar frægð-
armenn að hetjum okkar.
Hvað sem segja má um mitt eig-
ið lífshlaup og ýmiss konar sam-
neyti við frægðarmenn og hetjulið
samtímans, þá valdi Guðmundur
Björgúlfsson sér friðsöm störf og
sóttist hvorki eftir völdum né veg-
tyllum. Snemma kom í ljós að hann
var handlaginn og hafði smíðagáfu.
Fyrir honum hefði legið að veröa
smiður á hvaða efni sem var. Atvik-
in höguðu því svo að hann fluttist
til Reykjavíkur og lærði þar klæð-
skeraiðn hjá Ara Jónssyni frá
Tröllanesi, sveitunga sínum. Guð-
mundur varð hinn færasti maður í
iðn sinni og ágætur starfsmaður.
Hann hafði auk þess metnað til
þess að fullnuma sig í starfsgrein
sinni og fór í því skyni utan, vann
hjá virtum klæðskemm á Englandi
og írlandi, m.a. í háborg klæðskera-
listar, Savile Row í Lundúnum.
Vom Lundúnaárin Guðmundi í alla
staði ánægjuleg, þar naut hann sín
í starfí, þar gat hann þroskað með-
fædda smekkvísi sína og náð tökum
á hagnýtum vinnubrögðum.
Eftir Lundúnadvöl sína var Guð-
mundur Björgúlfsson vafalaust í
hópi færastu klæðskera hér á landi,
og honum máttu því sýnast allir
vegir færir. En margt fer öðmvísi
en ætlað er. Varla er Guðmundur
fyrr heim kominn frá Englandi, þá
ungur maður með ævina fram und-
an, en að hann missir heilsuna, og
við það bætist að klæðskeraiðnin
hálfpartinn úreldist, eins og hann
hafði lært hana, og hann verður
nánast viðskila við starf sitt. Þessi
upplausn fomrar handiðnar, sem
Guðmundur hafði lagt fyrir sig, og
heilsuleysi hans, setti óafmáanlegt
mark á ævi hans upp úr þessu, svo
að gáfur hans og verkkunnátta
nutu sín ekki eins og efni stóðu tii.
Ekki bætti úr skák að hann hneigð-
ist til áfengisdrykkju og drakk
meira en góðu hófí gegndi. Þar
háði þessi friðsami maður marga
omstuna, tapaði mörgum, en hafði
að lokum sigur, sem varað hafði í
mörg ár áður en hann lést skyndi-
lega 2. þ.m. og er nú til grafar
borinn.
Guðmundur Björgúlfsson fæddist
á Norðfirði 13; júlí 1924. Vom for-
eldrar hans Ólöf Guðmundsdóttir
og Björgúlfur Gunnlaugsson, og em
bæði látin. Björgúlfur var ættaður
af Héraði, en átti heima á Norð-
firði mestan hluta ævi sinnar. Ólöf
var úr Vöðlavík, dóttir Guðmundar
Magnússonar og Sólveigar Benj-
amínsdóttur, sem eldri Norðfírðing-
ar muna vel eftir. Stóð að Sólveigu
mikið frændlið á Norðfirði, dugnað-
arfólk, vel verki farið og prúðmann-
legt. Bróðir hennar var Jón
Benjamín í Vík, mikill sjósóknari
og vel gefínn maður, en systir henn-
ar var Guðrún Benjamínsdóttir í
Skálateigi, kona Magnúsar hrepp-
stjóra.
Á dánardegi Guðmundar Björg-
úlfssonar vakna margar minningar,
en skýmst verður mér mynd hans
sjálfs eins og hann var þegar við
þekktumst best. Þannig ætla ég að
muna þennan æskuvin minn.
Ingvar Gíslason
Síðasta bókin um
fólkið á Flambards
ÚT ER komin hjá Máli og menn-
ingu bókin Sundrung á Flam-
bards, fjórða og síðasta bindið í
bókaflokknum um fólkið á
Flambardssetrinu eftir breska
rithöfundinn K.M. Peyton. Þýð-
andi er Silja Aðalsteinsdóttir.
í fréttatilkynningu frá útgáfunni
segir:
„Þegar lokabindið . hefst er
Kristína í þann veginn að giftast
Dick, æskuástinni sinni sem var
hestasveinn á setrinu þegar hún
kom þangað ung stúlka. Árið er
1917 og heimsstyijöldin geisar enn.
Kristína þykist þess fullviss að
stríðið hafí breytt hugsunarhætti
fólks nógu mikið til að það taki
hjónabandi þeirra vel. En fólk reyn-
ist fastheldið á foma siði í héraðinu
og fínnst Kristína hafa tekið niður
fyrir sig. Verra er það að það fínnst
Dick líka, og enn verður Kristína
að horfast í augu við að engar
ákvarðanir em endanlegar."
Sundrung á Flambards er 274
bls., unnin í Prentsmiðjunni Odda
hf. Kápumynd gerði Chris Chapman
en Teikn hannaði kápuna.
Fræðafundur
FRÆÐAFUNDUR verður
haldinn í Hinu íslenska sjó-
réttarfélagi miðvikudaginn
10. desember og hefst hann
kl. 17.00 í stofu 205 í Lög-
bergi.
Gunnar Felixson, aðstoðarfor-
stjóri, flytur erindi er hann
nefnir: „Tryggingar fískiskipa
og áhafna þeirra“.
Að erindinu loknu verða al-
mennar umræður um efni þess.
Fundurinn er öllum opinn.
Cr Electrolux \^f\ Electrolux Electrolux
Jólatilboð á ryksugum
D-720. 1100 w ryksuga sem virki-
lega sýgur rykið úr teppunum.
Stálbelgur, dregur inn snúruna,
getur blásið öfugt út um barkann,
sannkölluð kraftákerling.
D-740. Ein með öllu. Ryksuga sem
er í algjörum sérflokki. Stálbelgur, Áður:
dregur inn snúrunta o.m.m.fl. Nú: 12.600,-
Aður: ^hwvi'
Nú: 9.800,-
I Eiðistorgi 11 - sími 622200