Morgunblaðið - 09.12.1986, Síða 74

Morgunblaðið - 09.12.1986, Síða 74
5*74 3861 T DESÍ5MBER 1986 Minning: Emil Jónsson fyrr- verandi ráðherra Framhald af síðu 35 opinberu afskiptum af þjóðmálum en það, ef menn gengu á bak orða sinna og brugðust trausti hans. Persónulega fannst mér Emil Jónsson ímynd hins trausta og heið- arlega manns, sem ávallt leitaðist við að framkvæma það, sem hann mat réttast og sannast í hveiju máli. Hann gat því óefað og með fullum rétti gert sömu kröfur til samferðamanna sinna. íslensk þjóðmálabarátta sér því við fráfall Emils Jónssonar á bak einum sinna bestu drengja. Um leið og hér eru færðar alúðar- þakkir fyrir samfylgdina, ráðlegg- ingamar og sanna vináttu, bið ég honum Guðs blessunar á nýjum vegum. Eftirlifandi börnum hans, bamabömum og afkomendum öll- um, votta ég mína dýpstu samúð í einlægri von um að þau megi til- einka sér mikla mannkosti föður, afa og tengdaföður. Eggert G. Þorsteinsson Fregnin um lát Emils Jónssonar vekur minningar um glæsilegan stjómmálaferil hans um tæpa 4 áratugi. Leið hans lá um bæjar- stjórastarf í Hafnarfirði til Alþingis, í ráðherrastól og um mörg ráðu- neyti til forsætis ríkisstjómar. Hann var ekki aðeins oddviti jafnaðar- manna í heimabyggð sinni, heldur og formaður Alþýðuflokksins í ára- tug. Einstakir hæfileikar og menntun Ieiddu Emil inn á þessa óvenjulegu framabraut, og miklir mannkostir gerðu hann einn farsælasta stjóm- málamann þjóðarinnar. Hann naut almenns trausts og virðingar bæði meðal fylgismanna og pólitískra andstæðinga, enda tókst honum að leysa mörg vandamál og stýra þjóð- inni á umbrotatímum. Mörg minnisstæð tímabil má finna á ferli Emils. Stjóm Hafnar- ijarðar á kreppuárunum sýndi úrræði jafnaðarstefnunnar á örðug- ustu tímum. Atvinnumálanefndin og nýsköpunarstjómin sýndu stór- huga tæknimann í uppbyggingar- starfi. Ríkisstjóm Emils 1958—59 sýndi traustar hendur í stórbreyt- ingum á högum þjóðarinnar. Stofnun atvinnuleysistrygginganna var djörf lausn á vinnudeilu og um leið félagslegur stórsigur vinnandi '' fólks. Það var mér og fleiri yngri mönn- um góður skóli að starfa með Emil • í flokki og á þingi. í þeim efnum J verður hann ógleymanlegur og for- dæmi hans seint fullþakkað. Persónulega var Emil ljúfmenni, víðlesinn og vitur. Fregnin um lát Emils barst mér til Vínarborgar, þar sem ég sit frið- arráðstefnu fyrir íslands hönd. Úr íjarlægð sendi ég þessa síðustu kveðju með þakklæti og virðingu. Benedikt Gröndal Wömastofa Friöfinns Suðurtandsbraut 10 108 Reykjavík. Sími 31099 Oplð öllkvöld tll kl. 22,- elnnig um helgar. Skreytingar vlð öll tilefni. Gjafavörur. ö .w %, Kveðja frá samherjum á Suðurnesjum Nú þegar Emil Jónsson er kvadd- ur hinstu kveðju kemur margt upp í hugann hjá þeim sem þekktu hann og störfuðu með honum í áratugi. í hugum flestra mun þar hæst bera heiðarleiki hans, staðfesta og frábærar gáfur. Allra þessara hæfi- leika Emils naut Alþýðuflokkurinn °g þjóðin öll í ríkum mæli í þeim margþættu verkum sem hann lagði hug og hönd á að leysa. Alla tíð lagði hann mesta áherslu á að rétta hlut þeirra sem minna mega sín og oft með ráðum sem leitt hafa til varanlegra umbóta, þótt sum hver væru umdeild í upphafí. Lengst mun Emils þó trúlega verða minnst fyrir að mynda minni- hlutastjómina árið 1959 þegar fráfarandi forsætisráðherra lýsti því yfir að óðaverbólga væri skollin á og samstaða engin um stjóm iandsins. Þá reyndi mikið á stað- festu Emils og þá naut hann þess að hafa með fyrri störfum sínum unnið sér fádæma traust alþjóðar. Undir forystu Emils lagði þessi minnihlutastjóm hans grunn að mesta stöðugleikatímabili í sögu íslenska lýðveldisins, þrátt fyrir meiri utanaðkomandi áföll en yfir okkur hafa gengið fyrr og síðar. Emil var svo stór í sniðum að hann hlaut sem stjómmálamaður að verða fyrst og fremst maður allrar þjóðarinnar. En þrátt fyrir það var það okkur Suðumesjamönnum mik- il gjöf að hann varð okkar þingmað- ur í mörg ár og sem slíkur þekkti hann manna best sínar skyldur, þótt hann hefði skömm á því sem kallað er kjördæmapot. Sjálfsagðan rétt okkar vildi hann tryggja og meðal mála sem hann hafði forystu um má nefna „Keflavíkurveginn", sem á sínum tíma hlaut nafnbótina „Ódáðahraun íslenskra vega“. Fyrstu tillöguna um að malbika eða steypa veginn flutti Emil á Alþingi 1955 ásamt Jörundi Brynjólfssyni. Árum saman var Suðumesjamönnum meinað að kaupa nýja fiskibáta. Strax og minnihlutastjóm Emils tók við 1959 var það bann afnumið og Suður- nesjamenn fengu sama rétt og aðrir til bátakaupa. Næstu ár streymdu nýir bátar til Suðumesja. Þannig mætti telja upp mörg mál stór og smá, sem Emil bar fram Suðumesjum til heilla. Aðrir munu væntanlega tíunda þau íjölbreyttu störf og embætti sem Emil gegndi um dagana af fádæma trúmennsku og áreiðan- leika. Emil var lítillátur og barst ekki á þótt hann gegndi háum embætt- um. Gott dæmi þar um er að þegar hann flutti á Hrafnistu í Hafnar- fírði taldi hann sig í fyrsta sinn búa í „svítu“. Hér stóð ekki til að rekja ævifer- il þessa sérstaka heiðursmanns. Heldur aðeins að minnast hans nokkmm orðum og færa honum að leiðarlokum alúðar þakkir fyrir allt sem hann var okkur samheijum á Suðuraesjum. Minning um góðan dreng mun lengi lifa. Ólafur Björnsson, Ragnar Guðleifsson Emil Jónsson er látinn. Hann lést á Hrafnistu sunnudaginn 30. nóv- f heimsókn hjá Goldu Meir, síðar forsætisráðherra ísraels. ember síðastliðinn, 84 ára að aldri. Með Emil Jónssyni er genginn mikilhæfur jafnaðarmaður og virtur leiðtogi Alþýðuflokksins. Minning hans skipar heiðurssæti í hugum íjölmargra Hafnfirðinga sem og annarra íslendinga. Guðmundur Emil hét hann fullu nafni og var fæddur 27. október 1902 í Hafnarfirði. Foreldrar hans vom Jón Jónsson múrari og kona hans, Sigurborg Sigurðardóttir frá Miðengi á Vatnsleysuströnd. Emil Jónsson vakti snemma at- hygli fyrir skarpan skilning og góðar gáfur. Fjórtán ára gamall lauk hann gagnfræðaprófí í Flens- borgarskóla og 1919 lýkur hann stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík með miklum ágætum þá aðeins 16 ára að aldri. Verkfræðiprófi lauk Emil við Den polytekniske Læreanstalt í Kaup- mannahöfn 1925. Fyrsta árið eftir að hann lauk prófi í verkfræði vann hann sem aðstoðarverkfræðingur í Óðinsvé- um á Fjóni en síðan kemur hann heim til Hafnarfjarðar og hefur þar störf sem bæjarverkfræðingur árið 1926. Ungur að ámm gekk Emil Jóns- son til liðs við jafnaðarstefnuna. Rík réttlætiskennd hans og góð dómgreind hiaut að valda því að ungur maður með eiginleika Emils risi upp gegn því þjóðfélagi örbirgð- ar, misréttis og ójafnaðar sem hvarvetna blasti við augum. Einnig hefur það haft sín áhrif að Al- þýðuflokkurinn hafði frá fyrstu tíð átt ríkum og einlægum stuðningi að fagna á æskuheimili hans. Strax á námsámm sínum lagði Emil Jónsson hugsjónum jafnaðar- stefnunnar lið, bæði hér heima og erlendis. Það var vor í lofti í bæjarmálum Hafnfírðinga, þegar Emil kom heim frá Danmörku 1926. Bjartsýni og baráttuhugur setti mark sitt á bæj- arlífið í Hafnarfírði. Ungir og aldnir þekktu sinn vitj- unartíma, tóku höndum saman og hnekktu áratuga völdum íhalds og afturhaldssemi í Hafnarfirði. Al- þýðuflokkurinn vann meirihluta í bæjarstjóm Hafnarfjarðar. Fram- tíðin kallaði unga menn til ábyrgðar og starfa. Einn þeirra manna var Emil Jónsson. Hann brást ekki kalli. Trúr og traustur, hreinskiptinn ogdreng- lyndur reyndist hann í öllum störf- um. Það var ekki lítil gæfa fyrir Alþýðuflokkinn og jafnaðarstefn- una að eiga hann að. Og þeim sem Legsteinar ýmsargerðir Marmorex Steinefnaverksmiðjan Helluhrauni 14, sími 54034, 222 Hafnarfj örður minna máttu sín var hann betri en enginn. Emil Jónsson var ekki nema 24 ára þegar hann tók við starfi bæjar- verkfræðings í Hafnafirði. Því starfí gegndi hann í fjögur ár með slíkum ágætum að 1930 er hann gerður að bæjarstjóra aðeins 27 ára að aldri. Það segir sína sögu um mann- inn, hæfíleika hans og mannkosti. Það vora engir uppgangstímar í íslensku þjóðfélagi á þessum tíma. Kreppan gekk í garð og atvinnu- leysi ógnaði afkomu manna. Og íhaldið lét ekkert tækifæri ónotað til þess að vega að forystumönnum Alþýðuflokksins í Hafnarfírði. Við þessar aðstæður kom vel í Ijós, að þeim mönnum hafði ekki skjátlast í mati sínu, er völdu Emil til vandasamra forystustarfa. Skaplyndi hans og eðliskostir skerptust og skýrðust í þessum átökum. Emil Jónsson hélt strax þá fast á sínum málum, var ráðríkur og harður í hom að taka og lét hvergi hlut sinn, þótt stormasamt væri og ágjöf á bátinn. Samstarfsmönnum sínum var hann einlægur og sam- starfsgóður. Svo var honum farið alla ævi. Og vinir jafnt og andstæð- ingar lærðu fljótt að meta hann og virða. Í verkum sínum naut Emil þess hve vel hann var menntaður í besta skilningi þess orðs. Hann var fram- úrskarandi ötull og ósérhlífínn, úrræðagóður og þéttur fyrir og hik- laus til orða og athafna. Því aðeins nýtast hugmyndir og skipulag, forysta og framkvæmdir hæfileikamanna, að þeir hugsi vel málin, geri sér glögga grein fyrir orsökum þeirra og afleiðingum og fylgi þeim síðan fast og einarðlega eftir, en slái ekki undan þótt nokk- uð gusti á móti. Þetta einkenndi Emil Jónsson ungan og fylgdi hon- um æ síðan. Strax við heimkomuna 1926 stofnaði Emil Jónsson iðnskóla í Hafnarfirði og rak hann í tvö ár, til 1928, en þá tók Iðnaðarmanna- félg Hafnarfjarðar við honum. Skólastjóri Iðnskólans var Emil allt frá upphafi til 1944 eða í 18 ár. Það var ekki hans háttur að skilja við verk, fyrr en vel var fyrir því séð. Þá má nefna Bæjarútgerð Hafn- arfjarðar. Hún var stórvirki og aðalsmerki forystumanna Alþýðu- flokksins á þeim tíma, sem hún var stofnuð. Þar átti Emil stóran hlut að máli, enda formaður útgerðar- ráðs í upphafi og síðan um áratuga skeið. Ég ætla mér ekki þá dul að telja upp og rekja ótal mörg verk og trúnaðarstörf sem Emil hefur innt af höndum. Ég nefni þó bæjarfulltrúastörf í Hafnarfirði í tugi ára, starfsama setu á Alþingi í fjöldamörg ár, störf hans sem samgönguráðherra, við- skiptamálaráðherra, sjávarútvegs- ráðherra, félagsmálaráðherra, utanríkisráðherra og forsætisráð- herra, svo og bankastjórastarf í Landsbanka íslands. Allt þetta talar einu máli um manninn Emil Jóns- son, ijölhæfni hans og þekkingu. Það ber vitni um það traust sem Emil naut verðskuldað meðal sam- ferðamanna sinna, að honum vora falin þessi mikilvægu trúnaðarstörf. Einnig segir það sína sögu hve oft og víða hann var kallaður til for- ystustarfa. Forystumaður í hópi jafnaðar- manna í Hafnarfirði var hann alla tíð, formaður Alþýðuflokksins um árabil, jafnaðarmaður sem samtíð- armenn hans kunnu skil á, mátu mikils og virtu vel. Hann var mikilvirkur og velvirk- ur í mótun og myndun velferðar- þjóðfélagsins á Islandi. Það var traustur og góður jafnaðarmaður á ferð þar sem hann fór. Hinn 7. október 1925 kvæntist Emil Guðfinnu Sigurðardóttur bónda í Kolsholti í Villingaholts- hreppi í Ámessýslu. Var hún honum samhent eiginkona og ágæt hús- móðir. Guðfinna lést hinn 6. október 1981. Heimili þeirra Emils og Guðfinnu var látlaust, traust og hlýtt og þar var ánægjulegt að koma og gott að vera. Þar átti Emil sér trausta stoð og öraggt skjól, sem ekki er lítils virði þeim manni sem stendur í stormasamri önn hins daglega lífs. Þau hjónin eignuðust 6 böm sem öH era á lffí. Og bamabömin og bamabamabömin era orðin allstór hópur. Þrátt fyrir allt annríkið utan heimilisins var Emil heimilisfaðir í besta lagi, enda mikils virtur af allri fjöskyldu sinni og vandamönn- um. Ég átti því láni að fagna að kynn- ast Emil Jónssyni nokkuð vel. Fyrst ungur jafnaðarmaður og síðar sem einn af forystumönnum Alþýðu- flokksins í Hafnarfirði. Stundum fóra skoðanir okkar ekki saman og í ýmsum málum greindi okkur á um viðhorf og stefnu. En þrátt fyrir það bar ég alltaf mikla virðingu fyrir Emil, orðum hans og athöfnum. Og aldrei hvarfl- aði það að mér að hann væri ekki heill og sjálfum sér trúr og hugsjón- um sínum. Því betur sem ég kynntist honum þess meira þótti mér til hans koma — því vænna þótti mér um hann. Ég veit, að þannig var fleiram farið. Emil var ekki maður tilfinninga eða hrifnæmis augnabliksins, hvorki í ræðu né riti. Hann var maður rökhugsunar og glögg- skyggni, skýr og afdráttarlaus, sjálfum sér samkvæmur, stöðugur sem klettur. Og honum var einkar lagið að setja fram viðhorf sín og skoðanir í stuttu en skýra máli, þar sem aðalatriðin urðu öllum ljós, þeim er á hlýddu. Ég hygg að best hafi hann notið sín f stuttum ræðum og einörðum, afmörkuðum og eftir-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.