Morgunblaðið - 21.12.1986, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1986
Ríkissjónvarpið
Keppikeflið
Þegar Astralir unnu Ameríkubikarinn í kappsiglingu
eftir að Bandaríkjamenn höfðu haldið honum í 132 ár
Það er ekki oft sem erlendir
framhaldsþættir eru frumsýndir á
íslandi en sú var raunin með hina
bresk/áströlsku þætti, Keppikeflið
(The Callange), sem ríkissjónvarpið
sýnir nú á mánudagskvöldum.
Frumsýning á þeim varð viku fyrr
hér á landi en í Bretlandi, en þess-
ir athyglisverðu þættir segja á
hraðan og spennandi og ekki síst
gamansaman hátt frá hinni sögu-
legu keppni um Ameríkubikarinn í
kappsiglingu árið 1983 þegar Ás-
trölum tókst að hreppa bikarinn frá
New York og ljúka þar með 132
ára einokun Ameríkumanna á efsta
sætinu.
Og það gekk ekkert lítið á. Þætt-
imir eru um miklu meira en sjálfa
keppnina. Þeir eru um mennina á
bak við hinn ástralska sigur og
mennina sem töpuðu og milljóna-
mæringa sem leggja til milljónir í
nafni þjóðarstoltsins. Þeir greina
frá þriggja ára löngum og ströngum
undirbúningi keppninnar, bak-
tjalda- og leynimakkinu í kringum
hana, glysinu, svindlinu og svikun-
um. Slagurinn fyrir keppnina er
ekki síður kostulegur en sjálf sigl-
ingakeppnin eins og þættimir sýna
á svo skemmtilegan máta en
kannski em persónumar sem
standa í baráttunni kostulegastar
með ástralska millanum Alan Bond
(John Wood), breska millanum Pet-
er de Savary (Tim Pigott-Smith)
og Dennis Conner (Nicholas Hamm-
ond), sem hafði það erfíða verkefni
með höndum að veija Ameríkubik-
arinn.
Keppnina um hinn mjög svo eftir-
sótta Ámeríkubikar má rekja aftur
til ársins 1851 þegar Ameríkumenn
unnu hann af Bretum. Síðan þá og
þar til fyrir þremur ámm var fátt
eitt sem ógnaði veldi Ameríku-
manna í keppninni, sem haldin var
undan austurströnd Bandaríkjanna
með óreglulegu millibili lengst af.
Ámm saman stóð bikarinn í salar-
kynnum Siglingaklúbbs New
York-borgar (New York Yacht
Club) og var sá vinningsgripur, sem
tekist hafði að verja lengur en nokk-
um annan í sögu íþróttanna. En
það breyttist allt saman árið 1983
þegar seglskútan Ástralía II með
nýhönnuðum, byltingarkenndum og
umdeildum kili vann Liberty, skútu
Conners. Ef Ástralir gátu það, því
ekki einhveijir aðrir, hugsuðu von-
góðir siglingamenn um allan heim.
En það hafði kostað Ástralina
og sérstaklega Alan Bond mikið
strit í mörg ár að vinna loksins bik-
arinn. Hann sagði fyrir þremur
ámm að hann hefði lagt sem svarar
400 milljónum íslenskra króna í
keppnimar en ’83-keppnin var hans
fjórða í röðinni. Þar áður stóð hann
að útgerð áströlsku skútanna
Southern Cross árið 1974, Austral-
ia 1977, samnefndrar skútu 1980
og Australia II 1983. 1986-keppnin
er nú í fullum gangi en Nýsjálend-
ingar þykja sigurstranglegir í þetta
skiptið. Það getur liðið langur tími
þar til Ameríkumenn fá bikarinn
Milljónamæringurinn Alan Bond
og siglingastjóri hans, John
Bertrand, um borð í Australia II
fyrir keppnina 1983. Innskot:
John Wood sem Alan Bond í þátt-
unum Keppikeflið.
Dennis Conner við stýri Liberty
árið 1983. Innskot: Nicholas
Hammond í hlutverki Conners í
Keppikeflinu.
aftur heim þótt það sé alls ekki öll
von úti enn fyrir þá í keppninni í
ár. Endanleg úrslit verða Tjós þann
28. janúar.
Eftir að hafa mistekist í þriðju
tilraun sinni árið 1980 var Bond
niðurbrotinn maður og á því að
leggja fjármuni sína í eitthvað arð-
bærara en siglingar þrátt fyrir
dálæti sitt á íþróttinni. En hann gat
ekki gefíst upp og þar sem hann
og skútuhönnuðurinn Ben Lexcen
(leikinn af John Clayton í þáttun-
um) virtu fyrir sér Australia eftir
tapið 1980, sagði hann: „Nei, við
reynum einu sinni enn. Við getum
unnið bikarinn, ég veit það. Ben,
þér er hér með falið að hanna nýju
skútuna fyrir keppnina 1983.“
Og þar með vom þeir komnir í
gang í fjórða skiptið. Ben Lexcen
settist við teikniborðið og í áttundu
tilraun varð hann sáttur við útkomu
teikninga sinna. Prófanir á hinum
byltingakennda kili hans fóm fram
í HoIIandi en hönnuninni var haldið
leyndri. Þegar bandaríska keppnis-
nefndin skoðaði skútuna í upphafí
undankeppninnar til að ganga úr
skugga um að hún væri í einu og
öllu samkvæmt reglunum var
nefndin bundin þagnareiði. Öfund
hinna keppendanna var mikil en
engir vora eins pirraðir og Banda-
ríkjamenn. Þeir skynjuðu að eitt-
hvað óvenjulegt væri í uppsiglingu
og reyndu ítrekað að komast að
hönnun kjalarins en hennar gættu
Ástralir vel.
En svo þegar keppnin hófst benti
þrátt fyrir allt fátt til annars en
að Bandaríkjamenn ynnu eina ferð-
ina enn fyrirhafnarlítið. Þeir unnu
á fyrstu leiðinni og aftur á þeirri
næstu en lokakeppnin er með því
fyrirkomulagi, að alls er siglt sjö
sinnum eða þar til annar hvor aðil-
inn hefur borið sigur úr býtum í
fjögur skipti. Aldrei í sögu keppn-
innar hafði þurft að sigla sjö sinnum
til að fá fram úrslit. Eftir þessar
fyrstu tvær umferðir vom Banda-
ríkjamenn kampakátir sumirhverjir
og sigurvissir. En þá létu Ástralir
loks til sín taka. Þeir unnu næstu
siglingu, bandaríkjamenn þá fjórðu,
Ástralir þá fímmtu og sjöttu og þá
stóðu þeir jafnir. Pressan var öll á
Conner í lokasiglingunni og á loka-
kafla hennar silaðist Australia II
framúr Liberty ogtryggði sér bikar-
inn langþráða. „Betri aðilinn vann
í dag,“ sagði Conner dapurlega eft-
ir ósigurinn.
Þótt sjónvarpsmyndaflokkurinn,
gerður af hálfu af sigurvegumnum,
fjalli um hina ströngu keppni milli
Ástralanna og Ameríkananna og
sé að miklu leyti um keppnismenn-
ina er nóg af öðm drama í honum
til að halda þeim, sem engan áhuga
hefur á siglingum, límdum við skjá-
inn. Fyndið og hressilegt handrit
David Phillips inniheldur fjöldan
allan af skemmtilegum, taugast-
rekktum persónum og atriðum, sem
gefa oft ævintýralega mynd af öllu
umstanginu í kringum keppnina en
líka kaldranalega og óvægna.
Það sem uppúr stendur þó og
leikstjórinn, Chris Thompson, fang-
ar svo vel, er hirin óbilandi keppnis-
andi. Hvort sem er á 12 metra
skútunum úti á reginhafí þar sem
fara saman góðar myndatökur og
hraðar klippingar eða uppi á landi
þar sem plottað er í hverju homi
og reynt að fínna göt í reglum sigl-
ingakeppninnar til að bæta skút-
umar eða fínna veilu hjá
andstæðingnum, em allir að reyna
að SIGRA. Þrátt fyrir að æ fleiri
taki nú þátt í keppninni um
Ameríkubikarinn er hún ennþá
fyrst og fremst ríkramannasport
og ekkert er til sparað til að ná
árangri.
Það hefur heldur ekkert verið til
sparað í samvinnu Breta og Ástrala
svo Kappsiglingin mætti verða sú
vandaða sjónvarpsframleiðsla sem
hún með réttu er. Leikaramir, und-
ir stjóm Thomson, skila sínu með
mestum ágætum og má þar sér-
staklega nefna John Wood og
Lorraine Bayly í hlutverkum hinna
ágætu Bond-hjóna, John Clayton í
hlutverki hins skapbráða Ben Lex-
en, Tim Pigott-Smith í hlutverki
hins vindiltyggjandi og kampakáta
breska milla, Peter de Savary og
Nicholas Hammond í hlutverki
Dennis Conners, sem svo mikið
mæðir á.