Morgunblaðið - 21.12.1986, Blaðsíða 60

60
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1986
Minning:
Jón H. Arnason frá
Steinnýjarstöðum
Fædd 28. febrúar 1906
Dáin 10. desember 1986
Jón Hinrik Ámason frá Steinnýj-
arstöðum í Skagahreppi fæddist á
skemmsta degi ársins, 21. desem-
ber, 1898. Nú um helgina eru því
liðin áttatíu og átta ár frá fæðingu
hans. í því tilefni eru hér ritaðar
nokkrar síðbúnar línur í minningu
Jóns en hann lést 11. apríl síðastlið-
inn í Landspítalanum í Reykjavík.
Útfor hans var gerð frá Langholts-
kirkju 18. sama mánaðar. Jón H.
Ámason var af hinni harðgeru,
þrautseigu og nægjusömu aldamó-
takynslóð. Hann fæddist á Neðri-
Mýmm á Skagaströnd. Foreldrar
hans vom Helga Ámadóttir og
Ámi Sigurðsson. Jón var þriðji í röð
níu systkina. Á níunda ári fór Jón
í fóstur til Stefáns Sveinssonar og
Unu Olafsdóttur á Steinnýjarstöð-
um. Næstu fjóra áratugina var þar
heimili hans og löngum síðan var
Jón kenndur við Steinnýjarstaði.
Hann kvæntist árið 1922, Sigur-
laugu Pálsdóttur, og hófu þau
búskap í félagi við Stefán fósturföð-
ur sinn. Sigurlaug var einnig
fósturdóttir þeirra Steinnýjarstaða-
hjóna. Faðir hennar dmkknaði í
sjóslysunum miklu á Skagaströnd
síðast á öldinni sem leið. Móðir
hennar og systkini fluttust þá til
Vesturheims en Steinnýjarstaða-
hjónin tóku Sigurlaugu í fóstur. Jón
og Sigurlaug eignuðust þrjú böm.
Stefán var elstur. Hann lést á þrett-
ánda ári. Systumar Ingiríður og
Una Guðrún vom yngri. Þær ólust
upp á Steinnýjarstöðum með for-
eldrum sínum og Stefáni „afa“.
Þeir fósturfeðgar Jón og Stefán
bjuggu í félagi um aldarfjórðungs-
skeið. Þeir vom afar samhentir.
Yngri meðlimir fjölskyldunnar hafa
alla tíð litið á Stefán Sveinsson sem
afa og langafa. Nýir tímar komu
með breyttum búskaparháttum.
Vélvæðingin hélt innreið sína í land-
búnaðinn. Jón var alla tíð haldinn
lifandi áhuga á nýjungum sem
horfðu til framfara. Sem dæmi um
það má nefna að hann og Páll Tóm-
asson á Bakka, mágur hans, fengu
sér í félagi eina af fyrstu sláttuvél-
unum sem komu í hreppinn. Þegar
leið á ævina kom það í ljós að Jón
hafði ekki heilsu til búskapar. Hann
var lengst af ævinni slæmur fyrir
brjósti. Ef ekki hefði komið til
óvenju mikið þrek hefði lungnabólg-
an sem lagði svo margan bóndann
að velli bundið enda á ævi hans.
Heyrykið sem veist hefur mörgum
bóndanum þungt í skauti varð
þannig aðalástæða þess að Jón og
Sigurlaug brugðu búi eftir lát fóst-
urföður síns og fluttu til nýsköpun-
arstaðarins Skagastrandar árið
1949. Þá höfðu þau tekið Stefán
son Unu dóttur sinnar í fóstur. Á
þessum árum voru íbúar Skaga-
strandar fáir en uppgangur var í
þessum gamla verslunarstað enda
höfðu yfírvöld stórbrotin áform um
uppbyggingu hans. Jón og Sigur-
laug áttu heimili á Olafsvöllum, litlu
húsi í útjaðri staðarins, ásamt In-
giríði dóttur sinni. Fyrstu árin á
Skagaströnd vann Jón alla almenna
verkamannavinnu sem til féll. Fljót-
lega hóf hann þó störf hjá Hólanesi
hf. við fiskvinnslu. Fyrstu ár sjö-
unda áratugarins voru Skagstrend-
ingum erfið. Húnaflóinn brást
sjósóknurum eins og oft áður, erfíð-
leikar voru í útgerð og fískvinnslu.
íbúum fækkaði í nýsköpunarbæn-
um. Menn reyndu ýmsar leiðir til
að endurreisa atvinnulífíð. Jón lagði
sitt af mörkum til þeirra fyrirtækja
sem hann hafði trú á og reiknaði
þá ekki með að endurheimta fram-
Hér eru ódýrustu jólatrén á markaðnum
Verðtafla 1. flokkur
100-125 540,- 700,- 1.020.-
126-150 765.- 1.000,- 1.300.-
151-175 1.030,- 1.300,- 1.750.-
176-200 201-250 1.380.- 1.800,- 1.950.- 2.300,-
isl.
rauðgr.
kr.
isl.
fura
kr.
Danskur
NorAm.þlnur
kr.
Stœrð
cm
lag sitt. Hann bar hag heimabyggð-
ar sinnar mjög fyrir bijósti og var
bjartsýnn á að úr rættist þó illa
áraði í bili. Jón hætti störfum hjá
Hólanesi tæplega áttræður að aldri
og hafði þá lokið langri og dijúgri
starfsævi. Jón H. Ámason var ekki
sáttur við að bregða búi þó örlögin
hefðu hagað því svo. Fyrir honum
eins og mörgum öðrum bændum
var búskapur meira en atvinna. Af
þessum sökum hafði hann nokkurt
sauðfé meðan hann bjó á Skaga-
strönd. Það lýsti allvel þolinmæði
hans og natni hvernig hann annað-
ist féð. Þegar hann hætti tóm-
stundabúskap gat hann með nokkm
stolti bent á að allt hans fé voru
verðlaunagripir þótt ekki væri búið
stórt. Konu sína missti Jón 1965.
Eftir það bjuggu Ingiríður og hann
ein á Ólafsvöllum allt þar til að
hann seldi Höfðahreppi eign sína
1981 og þau fluttu til Kópavogs.
Þá var Skagaströnd orðin upp-
gangsstaður aftur. Verkamannabú-
staðir höfðu verið reistir í túninu á
Ólafsvöllum, rækjuvinnsla stóð við
húsvegginn og fólki fjölgaði á
staðnum. Jón H. Ámason hafði
mjög heilsteypta skapgerð og var
yfírvegaður. Eftir að hann hafði
ákveðið sig var hann óhagganlegur
og sáttur við sitt hlutskipti. Þannig
var þegar hann ákvað að flytja frá
Skagaströnd og setjast að hjá dætr-
um sínum í Kópavogi. Um mitt
sumar fyrir fjórum árum ókum við
tveir frá Héraðshælinu á Blönduósi
suður. Þá var Jón afí minn 83 ára
og við vissum báðir að hann ætti
ekki eftir að líta gömlu sveitina sína
aftur. Þegar við höfðum sest inn í
bílinn spurði ég gamla manninn
hvort hann vildi fyrst skreppa út á
Skagaströnd. „Ætli það“ var svarið
og við ókum suður yfír heiði án
þess að líta um öxl. Gamli maðurinn
sagði fátt en ég vissi hvert hugur-
inn reikaði. Síðustu árin átti Jón
H. Ámason ásamt Ingiríði heimili
á Digranesvegi 30 í Kópavogi. Þar
bjó hann í sambýli við yngri dóttur
sína Unu og mann hennar Geir
Hansen pípulagningarmeistara.
Þeim Skagstrendingum og Nesja-
mönnum, sem voru nágrannar, vinir
og vinnufélagar Jóns H. Ámasonar,
hefur fækkað með ámnum. Gamlir
kunningjar minnast hans sem ósér-
hlífíns, glaðværs og sanngjams
félaga. Hann var rólyndur og yfír-
vegaður, hafði góða stjórn á skapi
sínu og lagði gott til mála. Af þeim
sökum var oft leitað til hans um
þátttöku í félagsmálum. Á búskap-
arámm sínum á Steinnýjarstöðum
sat hann mörg ár í hreppsnefnd.
Hann starfaði einnig í verkalýðs-
félaginu á Skagaströnd og var lengi
trúnaðarmaður á vinnustað. Þótti
hann laginn að leysa vandamál í
rólegheitum án þess að til hávaða
kæmi. Þeim Skagstrendingum, sem
telja má til aldamótakynslóðarinnar
fer fækkandi. Framlag þeirra til
uppbyggingar staðarins fólst í
ódrepandi dugnaði, bjartsýni og
ósérhlífni. Jón var góður fulltrúi
þeirra. Hann var Skagstrendingur
til æviloka og fylgdist með málum
„heima“ eftir því sem dvínandi
heilsa leyfði. Hann lést í Landspítal-
anum í Reykjavík 11. apríl síðastlið-
inn.
Stefán Ingólfsson
Arnleif S. Höskulds-
dóttir — Kveðjuorð
Fædd 5. mars 1915
Dáin 7. desember 1986
Vinimir kveðja þetta líf einn af
öðmm. Á hugann sækja ljóðlínum-
ar í kvæði Tómasar, „við hefðum
getað vakað lengur og verið betri
hvort við annað".
Alla vinkona mín, sem hér er
kvödd, var Austfirðingur að ætt-
emi. Hún unni bernskuslóðum
sínum, oft vom lögin hans Inga T.
Lámssonar sungin á heimili hennar.
Okkar kynni hafa staðið í 45 ár.
Á eftirstríðsámnum bjuggum við
báðar í útjöðmm borgarinnar. Hún
í Kleppsholtinu en ég í Vogunum.
Á frumbýlingsárunum þar þurfti
margt að sækja niður í Kleppsholt.
Mér verður það ætíð minnisstætt,
hvemig hún tók á móti mér og
bömunum mínum þegar við vomm
í innkaupaferðunum, við vomm þá
bara á „tveim jafnfljótum“ og er
hún sá lítil og þreytt börn, naut hún
þess að hlúa að þeim.
Sem ung stúlka flutti hún til
höfuðborgarinnar.
I Miðstræti 5 hér í borg bjuggu
í áratugi heiðurshjónin Ragnheiður
Egilsdóttir og Gestur Ámason
prentari, þau áttu 3 böm, Margréti
sem lést langt um aldur fram, Egil
tryggingamiðlara og Áma stór-
kaupmann. Alla giftist Agli Gests-
syni. Um leið eignaðist hún góða
og trausta tengdaforeldra og
tengdafólk. Þau Alla og Egill vom
gestrisin með afbrigðum, áttu fal-
legt og hlýlegt heimili, vom
vinmörg og höfðingjar heim að
sækja. Minnumst við vinkonumar,
sem bjuggum í Vogunum, margra
góðra stunda á heimili þeirra.
Alla átti hamingjuríkt líf, hún
unni börnum sínum og barnaböm-
um og dáði eiginmann sinn, enda
máttu þau varla hvort af öðm sjá.
Við gömlu vinkonumar og fjöl-
skyldur okkar vottum Agli og
bömunum innilegar samúðarkveðj-
ur og syrgjum með þeim „góða
húsmóður“ í orðsins fyllstu merk-
ingu.
Unnur Ágústsdóttir

13
JÓLAMATMN
handa heimilisdýrím færðu hjá okkur