Morgunblaðið - 21.12.1986, Page 57

Morgunblaðið - 21.12.1986, Page 57
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1986 57 Fullveldisfagnaður í Karlsruhe Álfheiður hafa hér rakið sögðu þær að þýddar bækur um vanda- mál fólks kæmu oftast nær að litlu gagni hér á landi. „Það hefur lengi verið draumur okkar að skrifa þessa bók. Við erum búnar að vinna saman síðan 1979 og höfum orðið hér um bil sömu hugmyndirnar um fólk og sálfræði, og það var þess vegna ekki erfítt verk að skrifa þessa bók. Við skiptumst á að skrifa kaflana en fórum svo vandlega hvor yfir skrif annarrar og nú er enginn hægðarleikur að sjá hvor skrifaði hvað. Bækur af þessu tagi hafa ekki verið tii á Islandi áður og við teljum okkur sem fyrr segir vera að bæta úr brýnni þörf. Nokkrar þýddar bækur eru til, en þær fjalla flestar um ungl- inga og æskuárin og við vildum skrifa fyrir fullorðna — þótt í þessari bók okkar sé að sjálfsögðu farið höndum um vandamál allra aldursflokka, meira eða minna. Það segir sig sjálft að í einni bók er ekki hægt að fara út í mikil smáatriði og oft hefðum við viljað kafa dýpra í efnið. Við litum hins vegar svo á að þetta væri eins konar grunnbók, þar sem fjallað er um alls konar vandamál á breiðum grundvelli, en ætlum að láta það bíða að taka fyrir einstök mál.“ Þær Álfheiður og Guðfínna sögðu loks að eitt af algengustu vandamálunum sem fólk kæmi með til þeirra væri afbrýðisemi og ýmiss konar eijur vegna henn- ar. Svo virtist sem erfiðleikar vegna afbrýðisemi væru meiri á íslandi en annars staðar, að minnsta kosti dýpri og illviðráð- anlegri. „Þetta tengist ef til vill því sem við vorum að segja áðan um bar- áttueðlið í okkur. Menn eru alltaf einhvers staðar úti að beijast og eyða kannski bróðurpartinum af sínum tíma ýmist í vinnunni eða í félagslífí. Stundum eru meira að segja vinnufélagar meira sam- an en hjón og það segir sig sjálft að slíkt beinlínis skapar vanda- mál. „Af hveiju er hann alltaf að tala um þessa konu sem vinnur með honum?“ er algeng hugsun, og stundum verður þetta svo ofar- lega í hugum fólks að það getur varla um annað hugsað. Konan fer kannski að detta allt í einu inn hjá manninum sínum í vinn- unni, hún fer að sækja hann þegar vinnu lýkur og svo framvegis. Auðvitað má vera að þetta sé hrein og skær hugulsemi, en oftar en ekki er afbrýðisemi með í spil- inu. Hún kemur þá fram í ýmiss konar eftirliti með makanum. Það má líka nefna að afbrýðisemi verður oft slæmt vandamál hjá hjónum sem komin eru á miðjan aldur; konumar vita að nú eru eiginmenn þeirra komnir á þann aldur þegar margir karlmenn fara að óttast árafjöldann og líta þess vegna til annarra kvenna til þess, að segja má, að fá staðfestingu á siálfum sér sem karlmanni. Jafnvel þótt mennimir hafí kannski ekki gefíð neitt tilefni til slíkra bollalegginga þá er það staðreynd að afbrýðisemin fer oft vaxandi á þessum ámm. Stundum er líka ástæða fyrir afbrýðisem- inni, þá er farið af stað ferli sem getur endað með skilnaði. Hvort heldur afbrýðisemin á sér ástæðu eða ekki, þá er full þörf fyrir að takast á við vandamálið og reyna að leysa það þannig að enginn beri tjón af. Samskipti kynjanna eru flókin og afbrýðisemi er einn helsti ásteytingarsteinninn. Þar kemur líka til að menn reyna allt- af að setja upp sitt besta andlit þegar þeir eru úti á meðal annars fólks, en heima hjá sér vilja þeir fá að vera þeir sjálfír — vera litl- ir og láta hugga sig ef svo ber undir,“ sögðu þær Álfheiður Steinþórsdóttir og Guðfínna Ey- dal að lokum. - IJ Frá Þórði Helgasyni í Karlsruhe. FYRIR SKÖMMU var haldið upp á fullveldi Islands af stúdentum hér í Karlsruhe. Þessi fagnaður, sem hefur verið árviss viðburður um nokkurra ára skeið, verður frá ári til árs fjölmennari og mættu um áttatiu manns hvaðan æva úr Þýskalandi og nærliggj- andi löndum að þessu sinni. Lögðu sumir á sig ianga leið til að taka þátt í bessum fagnaði, m.a. mætti hópur frá Köln en þaðan er um 280 km leið, annar frá Salsburg í Austurríki. Heið- ursgestir kvöldins voru hjónin Emil og Imgard Nied, en þau hafa um árabil hýst islenska stúdenta og stutt við bakið á þeim með ýmsum hætti. Skemmtunin fór fram með hefð- bundnum hætti. Byijað var á borðhaldi með tilheyrandi ræðu- höldum. Að þeim loknum var haldið í kjallara eins stúdentaheimilis þar sem haldin var dansleikur og boðið upp á gullnar veigar. Stóð hann til átta að morgni næsta dags. í Karlsruhe búa um 30 íslenskir stúdentar og leggja flestir stund á verkfræði eða skyldar greinar há- skólans hér, einn stúdent stundar nám í Kennaraháskólanum. Athygli VEGURINN, Kristið samfélag, hefur gefið út bókina Njósnarinn eftir Chris Panos. í kynningu útgefanda segir: „Bókin Njósnarinn segir frá núlif- andi grískættuðum bandaríkja- manni Chris Panos að nafni sem lendir í margvíslegum ævintýrum við erfiðar aðstæður. Sagt er frá stormasamri æsku hans, afturhvarf til kristinnar trúar og köllunar hans til að boða fagnað- arerindið um víða veröld, þar sem hann gerist njósnari Guðs. Hér er á ferðinni spennandi iesn- ing, jafnt fyrir unglinga sem full- orðna. Bókin er sannsöguleg og skilur eftir sig góðar minningar.“ vekur hversu lítið er af barnafólki sem hingað kemur. Eins og er, er aðeins eitt barn hér, átta ára göm- ul stúlka. Chris Fanos Njósnarinn eftir Chris Panos Uppstillt mynd af afbrýðiseminni. Karlmaðurinn situr einn og yfir- gefinn meðan konan skemmtir sér við að tala við annan mann. Sá afbrýðisami verður hvekktur og finnst hann niðurlægður. •nakanum og öllum þeim sem á einhvern hátt gætu orðið til þess að sambandið gliðnaði eða ógnað því á annan hátt. Eina vömin sem makanum fínnst hann eiga völ á er þá að fylgjast með öllum sjáan- legum merkjum um að hinn geti svikið. Sem dæmi má nefna þá sem hringja í maka sinn í vinnuna oft á dag til að vita hvað hann er að gera, við hveija hann hafí talað, og hvort einhveijir séu í herberg- inu. Yfírskinið getur verið það að spyija hvort hann eða hún komi ekki heim á eðlilegum tíma. Ef makinn er lengi á leið heim úr vinnu vakna kvíði og óöryggi um hvað geti tafíð. Þegar hann birtist er hann ef til vill spurður út úr og ásakaður um tillitsleysi vegna þess að hann vakti óöryggi hins. Oft fylgir mikil vanlíðan óörygg- inu. Makinn getur ekki dulið kvíða og spennu, þó svo að honum fínn- ist niðurlægjandi að sýna slíka framkomu. Afbrýðisemi af þessu tagi reyna flestir að fela í lengstu lög, og það er algengt að fela hana bak við hjálpsemi og umhyggju. Nefna má þann sem alltaf nær í maka sinn eftir fundi og vinnu- staðaveislur, eða kemur því svo fyrir, að hinn fari aldrei í ferðalög án hans. Sá afbrýðisami trúir því ekki innst inni að hann sé elskað- ur. Því minni völd og áhrif sem manneskjunni fínnst hún hafa yfír lífí sínu þeim mun líklegra er að hún reyni að stjóma öðrum með eftirliti, ógnunum eða undirferli. Það getur verið erfítt að búa með þeim sem er afbiýðisamur. Sá sem eftirlit er haft með fínnur fljótlega fyrir þreytu og leiða. Hann fínnur að makinn fylgist með hveiju fótmáli og verður því oft þvingaður þegar þeir eru saman innan um vinnufélaga eða á skemmtistöðum. Hann óttast að yfirheyrslur og leiðindi taki við, þegar heim kemur. Yfírheyrslumar hafa þau áhrif, að honum fínnst hann óeðlilega bundinn, og hann getur smám saman gripið til þess ráðs, að hag- ræða sannleikanum, til þess að sleppa. Ef hann kemur seint heim er auðveldara að tala um umferðar- teppu en að segja eins og er, að hann hafí tafist við að ræða við konu sem hann vinnur með. Það gæti kostað deilur og leiðindi. Að skrökva og flýja undan kröfum eru þekkt viðbrögð við afbrýðisemi. Oft er makinn sem afbrýðisamur er einmitt mjög næmur fyrir slíku og fínnur að allt er ekki með felldu og verður þá enn kvíðafyllri og ágengari. Þannig verður samband- ið fljótlega að vítahring. Margir grípa til þess að ein- angra sig til að forðast þá tog- streitu sem af afbrýðiseminni hlýst, og umgangast aðeins þá vini og kunningja sem þeir búast við að valdi ekki afbrýðisemi. Slík uppgjöf getur verið lausn um tíma, en þegar til lengdar lætur getur vinahópurinn riðlast og smám sam- an staðnað ef ekki er stofnað til nýrra kynna. Slík lausn er slæm fyrir báða aðila því hún þvingar þann sem vill umgangast fleiri og hjálpar þeim afbrýðisama ekki til að yfirvinna óöryggið. Alvarlegasta form afbrýðisemi á rætur sínar að rekja til djúpstæðs ótta við höfnun, hræðslu við að makinn verði fráhverfur og hætti að elska mann, styðja og veita öryggi. Sálfræðileg ráðgjöf og ýmsar rannsóknir á þessu sviði sýna fram á að þeir óöruggu og ósjálfstæðu fínna mest til afbiýði- semi. Þeir fínna til yfirþyrmandi ótta við tilhugsunina um að missa þann sem þeir elska. Oft hafa þeir í uppeldinu og/eða úr öðrum sam- böndum sára reynslu af því að hafa verið yfírgefnir og sviknir. Stundum hafa þeir verið útundan í fjölskyldunni og fundið afbrýði- semina ólga í garð foreldra og systkina á bemskuárum. Þannig situr hann eða hún uppi með óupp- fylltar tilfínningalegar þarfir, stundum með mikla vantrú á að nokkrum geti þótt vænt um sig. Slík tilfinning hverfur ekki auð- veldlega og kemur því fram á fuilorðinsárum sem kvíði og tor- tryggni í nánum tengslum við aðra. Sá sem þjáist af afbrýðisemi er því gjaman mjög háður maka sínum. Hann vonast til að makinn geti uppfyllt alla þörf sína fyrir ást og umhyggju. Að stöðva vítahringinn Það er alltaf hættulegt að miða allt sitt við aðra. Það felur í sér hættu á að verða smám saman ósjálfstæður, allt of háður hinum og stöðugt haldinn vanlíðan. Það er einnig mjög erfitt að búa með þeim sem em mjög afbrýðisamir. Eftirlit og öryggisleysi annarra geta knúið hinn til að skrökva, efast um eigin tilfínningar og vald- ið því að hann líti niður á makann og hætti að bera virðingu fyrir honum. Afbrýðisemin getur þannig eyðilagt hvaða samband sem er, þegar fram líða stundir og ekkert er að gert. Þegar slíkur vítahringur er kom- inn af stað getur verið erfitt að stöðva hann. Þá er full ástæða til að leita sér hjálpar. Í meðferð get- ur sá afbrýðisami fengið hjálp til að takast á við óöryggið innra með sér. Makinn getur samtímis fengið innsæi í hvemig afbrýðisemin er komin til, og hvað hann getur gert til að hjálpa til og hvað elcki. Maki getur hins vegar ekki dregið úr óöryggi þess afbrýðisama, vegna þess að það snýst um persónuleika viðkomandi, og óöryggið verður hann að læra að minnka sjálfur.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.