Morgunblaðið - 22.01.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, PIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 1987
Kína:
Tveir gagnbylting-
armenn handteknir
Peking, Reuter.
STJÓRNVÖLD i Kína hafa brotið á bak aftur starfsemi tveggja
„gagnbyltingarhópa", að því er sagði í kínversku dagblaði á þriðju-
dag. Ennfremur sagði að tveir menn, sem hvatt höfðu til mótmæla
námsmanna í síðasta mánuði, hefðu verið handteknir.
AP/Símamynd
Kínveijar flykktust á blaðsölustaði þegar fréttir bárust um að Hu Yaohang hefði sagt af sér sem form-
aður Kommúnistaflokks Kina.
í dagblaðinu, sem gefið er út í
Shanki-héraði, sagði að verkamað-
urinn Xu Jiuyan liefði verið hand-
tekinn þar sem hann hefði verið
staðinn að „brjálsemislegri gagn-
byltingarstarfsemi". Xu var sagður
hafa sent kínverskum ráðamönnum
bréf þar sem hann gagnrýndi stefnu
Deng Xiaoping og hvatti stjórnvöld
til að taka upp „borgaralega hug-
myndafræði".
Ðagblaðið skýrði einnig frá því
að verkamaðurinn Xun Guoyi hefði
verið handtekinn fyrir að senda
kínverskum ráðamönnum bréf í
nafni „gagnbyltingarhóps" þar sem
lýst var yfir stuðningi við kröfur
námsmanna.
Að minnsta kosti 13 manns hafa
verið handteknir frá því mótmæli
námsmanna hófust í síðasta mán-
uði.
Kínverskir embættismenn sögðu
á þriðjudag að Hu Yaobang, leið-
togi Kommúnistaflokksins, hefði
verið látinn segja af sér af ótta við
að mótmæli námsmanna myndu
raska lögum og reglu í landinu.
Zhao Ziyang, hinn nýi leiðtogi
flokksins, sagði ungverskum sendi-
mönnum að Hu hefði barist fyrir
breytingum, sem ekki yrðu liðnar í
Kína. Zhao sakaði Hu um að hafa
stutt kröfur námsmanna um aukið
lýðræði og málfrelsi og þar með
hafa ýtt undir mótmæli þeirra.
Amnesty International:
Contra-skæruliðar sakaðir
um gróf mannréttindabrot
Bandaríkjamenn vændir um tvískinnung
London, AP.
TALSMENN mannréttindasam-
takanna Amnesty International
sögðu í gær að Contra-skærulið-
ar í Nicaragua hefðu rænt,
limlest og myrt fjölda manna
og Bandaríkjastjórn hefði leit-
ast við að bera blak af skærulið-
um.
I bréfi samtakanna, sem sent
var George Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, og birt var
í gær, sagði að skæruliðar hefðu
ítrekað ráðist á þorp og sjúkrahús
innan landamæra Nicaragua og
myrt óbreytta borgara. Ennfremur
sagði í bréfi samtakanna að
Bandaríkjastjórn hefði vísað stað-
hæfíngum þessa efnis á bug og
sagt þær rangar eða stórlega ýkt-
ar. Sagt var að stjómin hefði byggt
fullyrðingar sínar eingöngu á
framburði talsmanna Contra-
skæruliða. „Þessi framkoma
stjómarinnar er í ósamræmi við
fyrri yfirlýsingar þess efnis að
mannréttindabrot séu litin alvar-
legum augum hvar svo sem þau
eiga sér stað,“ sagði í bréfínu.
Jan Martin, aðalritari Amnesty
International, sagði í gær að sam-
tökunum hefði enn ekki borist svar
Charles Redman, talsmaður Amnesty International þar eð hún
bandaríska utanríkisráðuneytisins, hefði enn ekki borist bandarískum
vildi í gær ekki tjá sig um skýrslu embættismönnum.
Benjamin
Levich
látinn
New York, AP.
BENJAMIN Levich, fyrrum
sovézkur vísindamaður á sviði
vatnsaflsfræði, sem fékk að fara
frá heimalandi sínu, er látinn 69
ára að aldri.
Levich var mjög í fréttum 1972, er
hann sótti um brottfararleyfi fyrir
sig og fjölskyldu sína frá Sovétríkj-
unum. Var hann þá rekinn úr starfi
sínu sem kennari við Moskvuhá-
skóla.
Vísindamenn um allan heim báðu
sovézk stjórnvöld að leyfa Levich og
fjölskyldu hans að fara úr landi.
Fékk hann síðan að fara til ísrael,
þar sem hann varð prófessor í véla-
verkfræði við háskólann í Tel Aviv.
Levich hélt síðan til Banda-
ríkjanna, þar sem hann varð kennari
við háskólann í New York 1979.
frá Bandaríkjastjórn. Sagði hani
tvö bréf hafa verið send, hið fyrra
þann 10. febrúar á síðasta ári og
hið síðara 21. október. Martin kvað
bréfin hafa verið rituð eftir að sam-
tökunum hafði borist bæklingur,
sem Bandaríska leyniþjónustan
(CIA) dreifði til skæruliða síðla árs
1984. Þar var hvatt til þess að
borgarar sem vinna með sandinist-
um yrðu „teknir úr umferð". í
bæklingnum var ennfremur hvatt
til þess að „ákveðnir" embættis-
menn stjórnar sandinista sem og
yfírmenn innan hers og lögreglu
yrðu ráðnir af dögum. Martin kvað
bandaríska embættismenn hafa
tjáð talsmönnum samtakanna að
með dreifingu bæklingsins væri
ekki verið að stuðla að skipulegum
morðum og mannréttindabrotum,
en skömmu síðar mun dreifingin
hafa verið stöðvuð.
Indalecio Rodriguez, einn helsti
leiðtogi skæruliða, sagði í gær að
hersveitum þeira hefði aldrei borist
bæklingurinn. Kvað hann Contra-
skæruliða beijast fyrir mannrétt-
indum í Nicaragua og sakaði stjóm
sandinista um hin hroðalegustu
glæpaverk gegn landsmönnum.
V opnasölumálið:
Reagan forseti fyr-
ir rannsóknamefnd
Washington, New York, AP, Reuter.
GEORGE Shultz utanríkisráðherra kom fyrir utanríkismálanefnd
Bandaríkjaþings í gær og spurður um vitneskju sína um sölu á vopn-
um til Irana. Ronald Reagan Bandaríkjaforseti verður yfirheyrður
um vopnasölumálið í lok mánaðarins, en embættismenn í Hvíta hús-
inu hafa ekki sagt hvenær forsetinn muni ræða málið opinberlega.
Robert McFarlane, fyrrum öryggismálaráðgjafi, segir að hann hafi
fengið skriflegar skipanir, sem Reagan hafi lýst yfir velþóknun sinni
yfir, þegar hann fór til Irans á laun til að leita samninga um að
leysa Bandaríska gísla úr haldi.
Yfirheyrslum Shultz verður að
líkindum haldið leyndum. McFarl-
ane sagði í yfirheyrslu fyrir þing-
nefnd í síðustu viku að Reagan
hefði samþykkt vopnasöluna til Ir-
ans í ágúst 1985 þrátt fyrir and-
stöðu Caspars Weinberger
vamarmálaráðherra og Shultz.
Viðvaranir að engu hafðar
New York. Reuter.
THE NEW YORK TIMES birti á mánudag leyniskýrslu Leyniþjón-
ustunefndar öldungadeildar Bandarikjaþings, þar sem fram kom að
embættismenn í Hvíta húsinu höfðu að engu um eins árs bil, viðvar-
anir varðandi vopnasöluna til Iran.
í skýrslunni segir, að ríkisstjórn-
inni hafi verið bent á að vopnasalan
byggðist á ófullkomnum upplýsing-
um, treyst væri á milligöngumenn
er ekki væm nógu áreiðanlegir og
því væri öll áætlunin líkleg til að
mistakast. Komist var að þeirri nið-
urstöðu, að stjórnin hefði brotið
ýmis lög, sem miðuðu að því að
fylgst væri með leynilegum aðgerð-
um.
í skýrslunni segir að ýmsir hafí
orðið til þess að vara embættis-
mennina við. Meðal þeirra hafí verið
Robert MeFarlane, fyrrum öryggis-
málaráðgjafí, er hafí í desember
1985 sagt að áætlunin myndi ekki
takast og að Manucher Ghorbanif-
ar, írani, er annaðist milligöngu í
málinu „væri ekki trausts verður".
Ekki kemur fram í skýrslunni að
aðrir en John Poindexter, fyrrver-
andi öryggismálaráðgjafi og að-
stoðarmaður hans, Oliver North,
hafí haft vitneskju um vopnasend-
ingar til Contraskæruliða í Nic-
aragua, en ekki sé hægt að
þvertaka fyrir, að svo hafí verið.
David Holliday, talsmaður Leyni-
þjónustunefndarinnar, hefur
gagnrýnt birtingu skýrslunnar, þar
sem hún sé ekki nógu nákvæm og
niðurstöður ekki nógsamlega rök-
studdar. Verið sé að vinna að gerð
nýrrar skýrslu fyrir þá nefnd öld-
ungadeildarinnar er rannsakar
vopnasölumálið.
Sagði McFarlane að ráðherrarnir
hefðu báðir verið látnir vita af þess-
ari ákvörðun.
McFarlane kom fram í viðtali í
þættinum „Nightline" hjá banda-
rísku sjónvarpsstöðinni ABC. Hann
kvaðst hvorki hafa rætt við forse-
tann um málið, né hafa fengið
beinar skipanir frá honum. Hans
helsti tengiliður hefði verið John
Poindexter, sem lét af embætti ör-
yggismálaráðgjafa vegna vopna-
sölumálsins. McFarlane var beðinn
um að fara í förina til Teheran í
maí 1986 en hann lét af störfum
öryggismálaráðgjafa í desember
1985 og tók Poindexter þá við af
honum.
Poindexter hringdi í McFarlane
og sagði honum að samningar hefðu
tekist við írana, sem „leitt geta til
þess að allir bandarískir gíslar yrðu
leysti úr haldi og umræður gætu
hafist um ágreiningsefni ríkjanna".
Að sögn McFarlanes sagði Po-
indexter að forsetinn hefði sam-
þykkt aðgerðina. McFarlane spurði
hvort allir ráðherrar hefðu fengið
að vita af þessu máli og fékk þau
svör að svo væri.
Ronald Reagan hefur ekki gefið
út yfirlýsingu um vopnasölumálið í
nokkrar vikur. Á þriðjudag sögðu
embættismenn í Hvíta húsinu aftur
á móti að hann hefði rætt um mál-
ið við aðstoðarmenn sína og ætlaði
að svara spurningum rannsóknar-
nefndar undir formennsku Johns
Tower, fyrrum öldungadeildarþing-
manns.
George Bush varaforseti sagði í
ræðu á þriðjudag að málið hefði
gert að verkum að menn héldu að
Bandaríkjamenn hefðu vikið af
þeirri stefnu sinni að semja ekki
við hryðjuverkamenn. „Bandarísku
þjóðinni ætti þó að vera ljóst að
forsetinn er þess fullviss að hann
gaf ekki leyfi til að skipta á vopnum
og gíslum," sagði Bush einnig í
ræðu sinni á ráðstefnu um hryöju-
verk.
í bandaríska dagblaðinu Thc
New York Times sagði í gær að
starfsmaður bandarísku leyniþjón-
ustunnar CIA hefði árið 1984
aðstoðað Oliver North, ofursta og
fyrrum starfsmanns þjóðarörygg-
isráðsins, við að ná samböndum til
að selja 'írönum vopn og koma
greiðslum til skæruliða í Nicaragua.
Þetta var skömmu áður en ákveðið
var á Bandaríkjaþingi að banna að
veita skæruliðum þar hernaðarað-
stoð.
Blaðið hafði þetta eftir Edgar
Chamorro, sem þá var einn leiðtoga
skæruliða í Nicaragua. Chamorra
sagði að Duuane Clarridge, emb-
ættismaður hjá CIA, hefði kynnt
North fyrir foringjum skæruliða um
þetta leyti á fundi í Tegucigalpa í
Honduras.