Morgunblaðið - 26.07.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚLÍ 1987
29
Morgunblaðið/KGA
sögð dægradvöl. „Að baki þessara
mynda liggur allt önnur hefð en
við eigum að venjast," segir Inga
Lára. „Þetta eru aðallega manna-
myndir, eða portrettmyndir, þar
sem fólk er klætt í sitt fínasta
púss og greinilegt að þetta er ef
til vill í eina skiptið á ævinni sem
það situr fyrir hjá ljósmyndara.
Erlendis voru jafnvel til sérstakar
búningaleigur svo að menn gætu
litið sem best út. Svo er einnig
um myndir að ræða sem eru ómet-
anlegar heimildir um byggingarstíl
húsa og þá byggð og það fólk sem
horfíð er sjónum okkar.
Ein slík mynd var tekin hér á
Eyrarbakka árið 1905 og er af
uppboði á strandgóssi. Þetta er
IngaLára ljósmyndarar að taka fólk í læri
Baldvinsdóttir °& utanferðir til náms því ekki
fvrir utan héímili len£ur nauðsynlegar. Svo menn
sXt Garðhú's, á frtu rfarfað við n urðu
j-i ’ , ,, þeir að koma ser upp bjortum og
IWrarnaKkíi. rúmgóðum ljósmyndastofum því
ekki þýddi að taka myndir nema
að næg birta væri fyrir hendi.
Lí f stí ðarverkef ni
Að lokum er Inga Lára spurð
hvort hún sjái fyrir endann á þessu
verkefni. „Þetta er eiginlega
lífstíðarverkefni, því að endalaust
má bæta við upplýsingum. I þessu
sambandi má nefna að það fer
bráðum að verða of seint að safna
upplýsingum um þá kynslóð Ijós-
myndara sem tók við upp úr 1930,
að minnsta kosti þannig að þeir
geti sjálfir verið til frásagnar.
Hvað sem því líður er ljóst að
myndir frá þessum tíma eru mikið
notaðar og nauðsynlegt að ljúka
þessari skrá og gefa hana út.
Draumurinn er auðvitað að gefa
þetta út. ríkulega myndskreytt en
það er annað mál hvort einhver
útgefandi treystir sér til þess.
Það er spennandi að fást við
þetta grúsk. Ég hef flett í gegnum
kirkjubækur og manntöl og reynt
að raða saman þeim upplýsinga-
brotum sem þar er að finna svo
úr verði heilleg mynd. Þannig rek
ég mig eftir öllum mögulegum
gögnum og sem dæmi má nefna,
að maður að nafni Ámi Stefánsson
sem nam jámsmíði í Danmörku
auglýsti myndatökur á Akureyri
eftir heimkomu árið 1871. Hann
notaði ekki stimpil til þess að
merkja myndir sínar með en samt
er ljóst að hann hefur tryggt varð-
veislu andlita einhverra samtíðar-
manna sinna, þótt engin mynd
verði eignuð honum með vissu. Á
þennan hátt getur ljósmyndarata-
lið verið einhvers konar rammi um
það sem gerðist í þessari iðngrein
á upphafsámm hennar.“
Inga Lára hefur unnið mikið
brauryðjendastarf i þessum efnum
hér á landi, en sjalf segir hún víða
verk að vinna og því fyrr sem það
sé gert því betra.
lítil mynd en þegar hún var stækk-
uð upp komu í ljós mörg andlit
sem ekki er vitað að varðveist
hafi á öðrum myndum."
Mörgum leikur örugglega for-
vitni á að vita hveijir það voru sem
stunduðu ljósmyndun á síðari
hluta 19. aldar og fyrri hluta þeirr-
ar tuttugustu. „Þessi hópur var
frekar stéttskiptur en kynskiptur.
Oft voru þetta iðnaðar- eða versl-
unarmenn og algengt að konumar
sem við ljósmyndun fengust væru
dætur faktora. Enda ljóst að það
hefur kostað sitt að koma sér upp
nauðsynlegum búnaði. Fram undir
1895 þurftu allir að fara til út-
landa til að læra fagið og héldu
flestir til Danmörku eða Noregs.
Um og upp úr aldamótum fóru
Viðtal: Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir.
Ljjósmynd/Þjóðminjasafnið

Carl Ólafsson
Ijósmyndari í Reykjavík
með Ijósmyndabúnað
þann er hann notaði á
ferðalögum.
ÖRYGGIS-
HJÁLMAR
Fyrir vélíþróttir
Skeifan 3h - Sími 82670
FUJICOLOR
SUPEfí Hfí
langbesta filmqn 1
ogábestaverðinu
Okluir taknmrk:
betri myndirfyrirminnipening!
Austurstræti 6 sími 611788 og Skipholti 31 sími 25177