Morgunblaðið - 05.09.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. SEPTEMBER 1987
Kóngaskiptapeningar

ff Ifjil
I 8 k J K I
_________Mynt_______________
Ragnar Borg
Nýlega rakst ég á ljósmynd í
dönsku myntblaði, sem tekin var
árið 1906, er kóngaskiptapeningur-
inn með myndum af þeim Kristjáni
9. og Friðrik 8. kom út. Á ljósmynd-
inni má sjá langa biðröð fólks fyrir
framan afgreiðslu ríkisféhirðis í
Kristjánsborgarhöll í Kaupmanna-
höfn. Textinn, sem myndinni fylgir,
segir frá því hvílíkt írafár hafí grip-
ið Kaupmannahafnarbúa, er pen-
ingurinn kom í sölu. Þeir, sem komu
tímanlega, gátu auðveldlega selt
aukapeninga sína með 50 prósent
hagnaði til þeirra, sem aftarlega
voru í röðinni. Þeir hefðu sannar-
lega getað beðið rólegir, því alls
voru slegin 150.774 eintök, svo eft-
irspum var fullnægt.
Þetta leiðir hugann að því, að
dönsku minnispeningamir, sem eru
í sama flokki og sá, sem sagt er
frá hér að ofan, eru afar vinsælir
meðal íslenskra safnara og hafa
lengi verið. Þeir eru margir, sem
eiga þá flesta með verðgildi í krón-
um, en þeir em 16 talsins, allir úr
góðu silfri.
Hér áður fyrr var það algengt
að svona peningar væm gefnir í
skímar-, afmælis- eða fermingar-
gjafír. Þess vegna koma þeir
nokkuð oft á uppboð hjá Myntsafn-
arafélaginu núorðið. Einn fyrsti
peningurinn, sem ég eignaðist var
einmitt kóngaskiptapeningurinn frá
1906. Móðir mín kom með hann til
mín fljótlega eftir að það fréttist í
fjölskyldunni, að ég væri farinn að
safna mynt. Þennan pening hafði
faðir hennar, August Flygenring í
Hafnarfírði gefíð henni árið 1906,
um leið og hann gaf öllum bömum
sínum sams konar pening. Mér þyk-
ir að sjálfsögðu vænt um hann og
met öðram meira. Leitt er til þess
að vita að þessi siður, að gefa fal-
lega silfúrmynt í tækifærisgjafír,
er að mestu aflagður. Myntin end-
ist öðmm hlutum lengur og minn-
ingin um ömmuna, afann, móður
eða föður, sem gaf peninginn lifír
því lengi. Hér á landi hafa verið
mörg tækifæri til að eignast fallega
silfurmynt til gjafa. Ég veit til
dæmis um hinn fallega silfurpening,
500 krónur að nafnverði, sem enn
er seldur í Seðlabankanum og
mörgum bönkum. Myntin er í fal-
Iegri öslgu eða plasthylki. Þessi
mynt er góð gjöf handa hveijum
sem er.
Tveir kóngaskiptapeningar
danskir em afar sjaldgæfír hér á
landi. Stafar það sjálfsagt af því,
að er þeir vom gefnir út, vom efni
hér lítil, samgöngur strjálar og
áhugi síst á því að safna mynt.
Áhugi manna beindist að því, að
eignast eitthvað, sem dygði þeim í
svanginn og peningar í umferð vom
nánast engir á þeim ámm. Þama
á ég við kóngaskiptapeningana frá
1848 og 1863. Þessir peningar vom
að verðgildi 1 spesíudalur 1848 og
2 ríkisdalirr 1863. Minnispenin-
gamir dönsku frá 1888 til 1958 em
með verðgildið 2 krónur, sem sam-
svarar einum ríkisdal. Em þeir því
minni, en hinir tveir fyrstu, og ef
til vill ekki eins glæsilegir af þeim
sökum. Á uppboði hjá Ame Bmun
Rasmussen í Kaupmannahöfn í
seinasta mánuði vom kóngaskipta-
peningamir frá 1848 og 1863
boðnir á 900 danskar krónur stykk-
ið en allir hinir saman 16 stk. á
700 krónur. Svo mikill er verðmun-
urinn.
Alla kóngaskiptapeningana er að
sjálfsögðu hægt að skoða á mynt-
safni Seðlabankans og Þjóðminja-
safnsins við Einholt 4. Safnið er,
eins og menn vita, opið á sunnudög-
um frá klukkan 14-16.
Lionessur gefa lög-
reglunni tækjabúnað
LIONESSUR úr Lionessu-
klúbbnum Eir í Reykjavík
gáfu nýlega fíknlefnadeild
lögreglunnar í Reykjavík
tækjabúnað til afnota í barátt-
nnni gegn fíkniefnum.
Gjöf þessi var viðbót við
tækjabúnað þann sem Lionessur
gáfu á sl. ári.
Lionessuklúbburinn Eir hefur
aflað tekna til líknarmála m.a.
með plastpokasölu á haustin,
vinnuverkefnum af ýmsu tagi,
auk þess sem ágóði af frumsýn-
ingu tveggja kvikmynda í
Háskólabíói hefur mnnið óskipt-
ur til líknarsjóða klúbbsins. Þar
var um að ræða myndimar
Carmen árið 1986 og Tníboðs-
stöðin árið 1987.
Kóngaskiptapeningurinn frá 1848 með myndum af þeim Kristjáni
8. og Friðrik 7.
Kóngaskiptapeningurinn frá 1863 með myndum af Friðrik 7. og
Kristjáni 9.
Frá afhendingu tækjabúnaðarins, talið frá vinstri: Hugrún Jóns-
dóttir, Þórunn Gestsdóttir formaður líknamefndar, Kristlaug
Gunnlaugsdóttir, Ragna L. Ragnarsdóttir ritari, Jóna Ágústs-
dóttir gjaldkeri, Unnur Einarsdóttir formaður fjáröflunarnefnd-
ar, Guðríður Thorarensen fráfarandi formaður, Böðvar
Bragason lögreglustjóri, Þórður Þórðarson fulltrúi og Amar
Jensson lögreglufulltrúi.
Nýi Laugavegjirinn opn-
aður í dag. I þvi tilefni
veitum við 10% afsldtt a£
staðgreiðslusölu og 5% a£
kreditkortasölu í Ðömu-
— Herra- — Bamadeild
Opið laugardaga 10.00—
16.00.
IP O N G
Laugavegi 64