Morgunblaðið - 21.10.1987, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1987
JP

ÞÓRUNN S. ÞORGRÍMSDÓTTIR
Það er spennandi
að hafa stóran
og breytílegan
myndflöt tíl umráða
Þónum S Þorgrímsdóttir, leikmyndateiknari (Morgunbiaflií/Þorkeii)
Hluti af leikmynd Brúðarmyndarinnar hefur verið settur upp og aðstandendur virða hana fyrir sér
ÞEGAR talað er um leik-
myndagerð vill það oft vefjast
fyrir manni hvort um er að
ræða, smíðar, málningavinnu,
logsuðu, eða einhverja aðra
iðngrein, eða hvort verið er
að tala um myndlist. Leik-
myndir eru margar og
mismunandi, stundum eins og
stofa á venjulegu heimili, eld-
hús, garður eða hverfi.
Áhorfandanum dettur ekkert
frekar myndlist i hug, kannski
vegna þess hve samofin leik-
myndin er leiksýningunni
sjálfri, þar sem leikarinn með
sinn texta er miðdepillinn.
Þórunn S Þorgrímsdóttir,
leikmyndateiknari, hefur I
nokkrar vikur unnið að leik-
mynd og búningum fyrir
leikrit Guðmundar Steinsson-
ar, „Brúðarmyndina," sem
verður frumsýnt nú seinni
hluta októbermánaðar. Leik-
ritið gerist I stofu hjá „venju-
Iegu“ fólki, en ekki verður
sagt að stofan sé ýlga venju-
leg. Háir segldúksveggir í
sterkum litum og fatnaður í
æpandi litum sem við sjáum
hvergi nálægt hinni svokölluðu
hausttisku og þá ekki á „venju-
legu“ fólki úti á götu. En
hversvegna er leiksviðið ekki
eðlilegra og nær okkur, ásamt
fatnaðinum? Um hvað er leik-
myndateiknarinn að hugsa og
út frá hveiju gengur hann?
Hvaða kröfur eru gerðar til
leikmyndateiknara? Um þetta
vildi ég forvitnast hjá Þór-
nnni, en þó fyrst, hvaða
menntun eða starfsreynslu
þarf leikmyndateiknari að
hafa?
„Eftir stúdentspróf fór ég til
Vínar og stundaði þar nám í leik-
myndagerð í einn vetur," segir
Þórunn. „Síðan kom ég heim og
var í Myndlista og handíðaskólan-
um í hálft ár, en hélt þá til Berlínar
og stundaði þar nám í leikmynda-
teiknun i fjögur og hálft ár við
„Hochschule der Kiinste." Þetta
er listaháskóli og nám í leikmynda-
teiknun þar er hluti af almennu
myndlistamámi. En í þessum skóla
eru einnig kenndar aðrar listgrein-
ar, eins og tónlist og leiklist. Allt
undir einum hatti. I skólanum er
nýtt leikhús til sameiginlegra af-
nota fyrir þá sem eru í leikmynda-
teiknun, leiklist, ópersöng og
hljóðfæraleik.
Námið hjá mér var fyrst og
fremst myndlistamám með sérs-
takri áherslu á leikhúsrými og
rými yfírleitt. Fólk vinnur til að
byija með bara eitt og sér, síðan
byijar smátt og smátt samvinna
við hinar deildimar, sem gengur
allavega, stundum vel og stundum
illa“
Eru efnismeðferð og tækni-
legar lausnir hluti af af náminu?
„Efnið kemur inn em sjálfsagð-
ur hluti. Þú getur notað hvað sem
er í leikhúsi. Okkur var fyrst og
fremst kennt að vinna okkar eigin
hugmyndir og aðaláherslan lögð á
að þær væru réttar fyrir okkur
og verkið. Síðan áttum við að geta
bjargað okkur sjálf með tæknihlið-
ina þegar við væmm byijuð að
vinna. I Vín var mikil áhersla lögð
á leiklistarsögu og tækniteikning-
ar, en í Berlín var núið og við
tókum við þátt í listalífínu eins og
hver annar.“
Hvernig gekk þér svo að fá
vinnu þegar þú komst heim?
Ég fékk fyrsta stóra verkefni
mitt fljótlega. Það voru leikmynd
og búningar í „Stundarfriði" eftir
Guðmund Steinsson. Reyndar hef
ég alltaf gert bæði leikmynd og
búninga í þeim sýningum sem ég
hef unnið. Síðan hef ég meðal
annars unnið „Garðveislu," einnig
eftir Guðmund og nú „Brúðar-
myndina" hans. Onnur verkefni
hafa verið „Sumargestir" eftir
Gorkí og „Hvað sögðu englamir"
eftir Nínu Björk Ámadóttur. Hjá
Leikfélagi Reykjavíkur, í Iðnó,
vann ég leikmynd og búninga í
„Sölku Völku,“ „Bam í garðinu"
eftir Sam Shepaiíd og nú síðast í
„Degi vonar" eftir Birgi Sigurðs-
son.
Flest eru þetta ný íslensk verk.
Eina eldra verkið sem ég hef feng-
ist við er „Sumargestir." Jafn-
framt þessu hef ég verið að vinna
að mjmdlist, tekið þátt í samsýn-
ingum og er að hugsa um að halda
mína fyrstu einkasýningu í nóvem-
ber í Nýlistasafninu."
Hvers konar verk ætlarðu að
sýna þar?
„Áður hef ég verið að vinna
með rýmií myndlist, en núna ætla
ég að sýna venjulegar myndir,
olíumálverk, vatnslitamyndir og
teikningar. Leikhúsið hefur áhrif
á myndirnar og myndimar á leik-
húsið."
Hvers vegna valdirðu leik-
myndagerð fram yfir annað
myndlistamám?
Ég býst við að mér hafí þótt
þetta eitthvað spennandi. Ég hafði
að vísu mjög lítið unnið í leikhúsi
áður. Mér fínnst þetta enn spenn-
andi.“
Hvað er svona spennandi?
„Auðvitað er margt af þessu
hundleiðinlegt, en það sem er
spennandi er að hafa svona stóran
og breytilegan myndflöt til um-
ráða. Það er margt sem þú
ákveður fyrirfram þegar vinna á
leikmynd og margt sem kemur á
óvart og verður til í vinnunni. Það
er líka gaman að vinna með þess-
ar tilviljanir. En svo held ég að
flestum myndlistarmönnum sem
vinna í leikhúsi, fínnist að þeir fái
aldrei að ráða nógu miklu. Mér
fínnst að aðrir sem vinna í leik-
húsi gleymi því oft að þeir em
hluti af mynd. Leikhús er auðvitað
samvinna og sú samvinna getur
verið bæði jákvæð og neikvæð.
Ég held að allir upplifí það þannig.
Þetta er mjög erfítt starf. Það
sem er erfítt, held ég, eru þessi
praktísku vandamál. Ef maður
gæti bara setið úti í sal og verið
hugmyndabanki væri þetta alveg
yndislegt starf. En það eru þessi
praktísku vandamál, eins og að
leita að giasinu sem þú vilt hafa,
láta vita að kjóllinn er of stuttur,
fínna réttu skóna, ermasídd á erf-
iðum leikkonum og fleira svoleið-
is.“
Nú höfum við leikmynd eftir
þig fyrir framan okkur. Hvern-
ig hugsarðu hana og á hveiju
byijarðu þegar þú vinnur svona
leikmynd?
„Ég byija á því lesa verkið.
greina það og fínna hug—mynd
út frá því. Ég teikna heil lifandis
býsn á meðan og þá verður oft til
bæði lými og búningar. Allt geng-
ur út frá því rými sem mér fínnst
verkið þurfa. Það er grunnurinn,
því leikstjóri og leikarar geta ekki
byijað að vinna fyrr en þeir vita
hvaða rými þeir hafa.
Litavalið kemur um leið og alll
er þetta unnið út frá verkinu. En
auðvitað er ekkert sem maður
gerir heilagur sannleikur. Einver
annar leikmyndateiknari myndi
gera þetta allt öðruvísi. Annar
teiknari með annað myndskyn og
aðra persónu.
Inn í leikmyndagerðina koma
auk lita og búninga, lýsing og
staðsetningar. Um leið og maður
setur skáp hér, ákveður maður að
hér komi leikarinn til með að
standa og hér verði lýsing á hon-
um. Þetta er allt ein heild. Sumar
lausnir felast stundum í lýsingar-
hugmyndum. Leikmyndateiknari
er svona „altmulig mand“ sem
skiptir sér af öllu.“
I leikmynd „Brúðarmyndar-