Morgunblaðið - 11.12.1987, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1987
Brodsky tekur við bók-
menntaverðlaunum Nóbels
Joseph Brodsky sést hér taka við Nóbelsverðlaununum í bók-
menntum úr hendi Karls Gústafs Svíakonungs í gær. Brodsky
er fæddur í Sovétríkjunum en býr nú í Bandaríkjunum.
Irland:
Lögregla finnnr
tóm vopnabyrgi
Dyflinni, Reuter.
ÍRSKA lögreglan fann í gær neð-
anjarðarbyrgi á stærð við hús þar
sem talið er að írski lýðveldis-
herinn, IRA, hafi ætlað að fela
miklar vopnasendingar sem von
var á erlendis frá.
Talið er að byrgið hafi átt að vera
til reiðu fyrir 150 tonna vopnafarm
sem gerður var upptækur af frönsk-
um yfirvöldum í október þegar bátur
með fimm manna áhöfn var tekinn
útifyrir ströndum Bretagne-skaga.
Byrgið er á bóndabæ nærri Arklow
í austurhluta landsins, það er afar
rammgert. Lögreglumenn urðu að
nota höggbora tii að komast í gegn-
um jámbenta steinsteypuna sem
lokaði byrginu.
Um 7.000 manna lið lögreglu og
hermanna hafa að undanfömu gert
víðtæka leit að vopnageymslum og
byrgjum á írlandi.
Tölvuskemmdarverk:
„Veiruforrit“ gera
usla í tölvuheiminum
VEIRUR geta valdið lifandi verum talsverðum óþægindum og vanlí-
ðan. Hið sama getur átt við um tölvur þó þar sé um annars konar
„veirur" að ræða. Smitleiðin er sú sama og meðal manna — sam-
skipti við jafningja sína. Likt og við smitumst af kvefaðri manneskju
á förnum vegi, „smitast" tölvurnar þegar þær eru tengdar öðrum
tölvum. Þær tala saman og skiptast á gögnum og forritum. Það út
af fyrir sig er gott og blessað, en það versnar í málinu ef „tölvu-
veira“ fylgir með í kaupunum.
í tölvuheiminum er veira sakleys-
islegt forrit sem aðeins er nokkur
hundruð.línur á lengd og því vart
greinanlegt, sé því fyrirkomið innan
annars forrits, sem er mörg þúsund
línur að lengd. Fyrstu tilfellin mátti
í raun telja slys: leifar af úreltum
forritum, sem vöknuðu til lífsins á
ný þegar nýjar skipanir komu til
sögunnar. Nú eru veirumar hins
vegar búnar til af ásettu ráði.
Sumar veirumar em tiltölulega
góðkynja. Þær geta til dæmis sagt
tölvunni að setja nokkrar línur úr
einhverri sonnettu Shakespeares á
skjáinn öðru hveiju. Kannski leiðin-
legt til lengdar, en skaðlaust.
Flestar tölvuveirumar em þó búnar
til af meiri illgimi. Lífeðlisfræðileg-
ar veirur taka bólfestu í frumum,
fjölga sér og breiðast svo út koll
af kolli. A sama hátt getur tölvu-
veira hulist í minni tölvunnar, kallað
upp skrár (bæði kerfís- og texta-
skrár) og smitað þær — það er að
segja gert afrit af sjálfri sér í hverri
skrá. Síðan kann veiran að valda
því að á tilsettum tíma þurrkast
allar smituðu skrámar út, mglað
efnisskrána (directory) eða minnið,
breytt upplýsingum eða einfaldlega
slökkt á tölvunni. Ein slík veira, sem
eigendur Amigu-tölvunnar frá
Commodore hafa orðið fyrir barðinu
á að undanfömu, getur fyrirvara-
laust lagt það forrit, sem er f notkun
á þeim tíma, í rúst og endurstillt
tölvuna að því loknu. Eigendur ann-
arra tegunda örtölva hafa átt í
svipuðum erfíðleikum.
Nær öll tölvukerfi, sama hversu
fullkomin þau annars em, em næm
fyrir veirum þessum. Flugumferð-
artölvur, netkerfi banka, skrárkerfi
sjúkrahúsa og hemaðartölvur geta
allar smitast, séu þær tengdar öðr-
um tölvum, sem iðulega þarf að
gera. í sumum tilfellum hefiir engu
mátt muna að afleiðingamar yrðu
skelfilegar. í marsmánuði árið 1985
varð vatns- og rafmagnsveita Los
Angeles-borgar fyrir því að allar
tölvuskrár þeirra fmsu fastar vegna
kerfissprengingar. „Kerfíssprengj-
ur“ era svipaðar veiranum á
margan hátt, en em yfírleitt ekki
smitandi. Enginn verður þeirra var
fyrr en ákveðnum skilyrðum er full-
nægt, en þá springa þær. í Los
Angelses var það einungis fyrir
heppni að vatns- og rafmagnsveitan
lamaðist ekki algerlega.
Það er þó mun einfaldara að
finna veiru en að hafa hendur í
hári skapara hennar. Tiltölulega
einföld forrit geta legið í leyni svo
mánuðum skiptir áður en þau verða
virk og þá getur forritarinn verið
löngu farinn. Starfsmenn fyrir-
tækja geta til að mynda komið veira
fyrir í skrifstofutölvu sinni, sem
mun engan óskunda gera fyrr en
notandanafn eða lykilorð viðkom-
andi er þurrkað út úr minnisbanka
kerfisins.' Verði höfundinum einn
góðan veðurdag sagt upp, getur
hann því komið fram hefndum án
þess að þurfa að gera nokkurn
skapaðan hlut. Og það sem meira
er: veiran getur eytt sjálfri sér um
leið og hún eyðir öðmm skrám og
forritum og þannig horfið spor-
laust. Það heyrir til undantekninga
að illvirkjunum sé náð og takist það
er afskaplega lítið hægt að gera,
því oftar en ekki þarf fyrirtækið á
þeim seka að halda, til þess að
greiða úr flækjunni.
Það er mun auðveldara að koma
í veg fyrir hið stafræna óráð en að
lækna það — líkt og gerist í okkur
mönnunum. Samlíkingin nær
lengra, því eina leiðin til þess að
Friðarverðlaun Nóbels afhent í Osló:
Sendið þjóðum okkar
plógjárn í stað sverða
- sagði Oscar Arias forseti Costa Rica
Osló, Reuter.
OSCAR Arias, foseti Costa
Rica, tók í gær við friðarverð-
launum Nóbels í viðhafnarsal
Oslóarháskóla. Hann beindi
þeim orðum til risaveldanna
að þau hættu að skipta sér af
málum Mið-Ameríku og létu
íbúa hennar um að leysa sín
eigin vandamál.
„Ef þeir geta ekki látið vera að
hlaða upp vopnabúram, þá segi
ég í nafni guðs, þeir ættu þá að
minnsta kosti að láta okkur í friði,“
sagði Arias í ræðu þegar hann tók
við verðlaunum sem nema fjórtán
og hálfri milljón íslenskra króna.
Arias vísaði til orða Jesaja spá-
manns í ræðu sinni: „Ég segi við
þá með þungri áherslu: látið Mið-
Ameríkubúa ákveða framtíð
Mið-Ameríku . . . Styðjið friðar-
viðleitni og ekki stríðsöfl. Sendið
þjóðum okkar plógjám í stað
sverða, sniðla í stað spjóta.“
Arias er 86. handhafi friðar-
verðlauna Nóbels. Hann er jafn-
framt sá yngsti sem þau hefur
hlotið, 46 ára gamall. Hann hefur
þegar notað sviðsljósið sem um-
leikur nóbelsverðlaunahafa til að
gagnrýna Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseta harðlega fyrir að sjá
kontra-skæmliðum í Nicaragua
fyrir vopnum og fjármagni.
Arias fékk verðlaunin fyrir að
semja og hrinda af stað friðaráætl-
un fyrir hina stríðshijáðu Mið-
Ameríku. En mörg ljón em í vegi
friðaráætlunarinnar. Um síðustu
helgi slitnaði upp úr samningavið-
ræðum kontra-skæmliða og
stjómvalda í Nicaragua. Arias
beitir sér nú fyrir vopnahléi á
svæðinu yfir jólahátíðina.
Athöfnin í gær var mjög hátíð-
leg. Margt fyrirmenna tók þátt í
henni. Meðal viðstaddra var
norska konungsfjölskyldan og
Willy Brandt fyrram kanslari
Bandaríkin:
Skammbyssa fannst í
brakí flugvélarinnar
Farið var án leyfis inn í flugstjórnarklefann
San Luis Obisbo, Kaliforniu, Reuter.
SKAMMBYSSA fannst í gær í
flaki flugvélarinnar, sem fórst í
Kaliforníu á mánudag, og ljóst
er að einhver kom í leyfisleysi
inn í flugstjórnarklefa vélarinn-
ar áður en hún fórst.
Richard Bretzing, yfirmaður
rannsóknar flugslyssins, sagði að í
segulbandsupptöku á samtölum
flugmanna vélarinnar kæmi fram
að einhver hefði komið inn í flug-
stjómarklefann án leyfis áður en
vélin fórst með 43 manns innan-
borðs. Hann sagði að þessar
upplýsingar renni stoðum undir þær
gmnsemdir að glæpsamlegt athæfi
hefði átt sér stað fyrir slysið.
Haft er eftir flugmanni á ann-
arri vél að hann hafi heyrt neyðar-
kall frá flugvélinni og flugmennina
tilkynna flugumferðarstjómm að
skotið hafí verið úr byssu í vélinni.
Aður hafa komið fram gmnsemdir
um að maður sem sagt var upp
störfum hjá PSA-flugfélaginu, sem
átti umrædda flugvél, hafi ætlað
að farga sér og vélinni til að koma
fram hefndum á fyrirtækinu.
Vestur-Þýskalands og handhafi
friðarverlaunanna árið 1971.
Egil Aarvik formaður norsku
nóbelsnefndarinnar lofaði Arias
sem fremsta talsmann lýðræðis á
svæði þar sem lönjgum hafa ríkt
einræðisstjómir. „Astandið í Mið-
Ameríku nú vekur vonir með
mönnum því færi hefur verið gefíð
á friði," sagði Aarvik og bætti við
að verðlaununum væri líka ætlað
að heiðra forseta Nicaragua,
Hondúras, E1 Salvador og Guat-
emala sem skrifuðu ásamt Ariasi
undir friðarsamkomulagið.
Arias sagði í gær að athöfnin
væri sérstaklega hjartnæm því
sonur sinn Oscar Felipe ætti nú
átta ára afmæli. Afmælisbamið
sat út í sal við hlið tólf ára gamall-
ar systur sinnar. „Ég segi við hann
Reuter
Oscar Arias forseti Costa Rica tekur við friðarverðlaunum Nóbels
úr hendi Egils Aarvik formanns norsku nóbelsnefndarinnar í við-
hafnarsal Oslóarháskóla i gær.
fyrir hönd allra bama í heimalandi samþykkja hemaðarlegar lausnir
mínu að við munum aldrei láta fyrir Mið-Ameríku,“ sagði Arias
undan ofbeldi, við munum aldrei að lokum.