Morgunblaðið - 26.07.1988, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚLÍ 1988
19
Bergljót Hreinsdóttir
„í slíkum tilfellum
staldra f lestir við og um
okkur fer ískaldur
hrollur. Réttlát reiði
gagntekur okkur, hvers
vegna eiga svona
óhugnanlegir atburðir
sér stað? Hvað er að
fólki? Hvernig getur
nokkur maður leyft sér
slíka hluti, sem svo
granda öðrum er óvart
áttu leið um sama veg
á sömu stundu?“
stað? Hvað er að fólki? Hvernig
getur nokkur maður leyft sér slíka
hluti, sem svo granda öðrum er
óvart áttu leið um sama veg á sömu
stundu?
Ekkert svar fæst við spurningun-
um, það eina sem maður getur gert
á slíkum stundum er að senda að-
standendunum samúðarhug og
biðja fyrir þeim. Fréttin er geymd,
en ekki gleymd, er við höldum
áfram lestri blaðsins. í þetta skipti
var ekki hoggið nærri okkur. En
lífið er hverfult og hver veit hvenær
næsta högg ríður af, hver verður
næstur? Þá er kannski komið að
okkur að gráta.
Nýlega v.ar stofnuð hreyfing sem
hefur sett sér þau markmið að
minnka slysafaraldurinn og reyna
að koma á umferðarmenningu í litla
landinu þar sem nú ríkir umferðar-
öngþveiti.
Það er sannarlega kominn tími
til að bretta upp ermarnar og gera
stórátak.
Nú bruna um landið u.þ.b.
140.000 bílar. Hugsa sér hvílíkur
fjöldi rúmast á jafnlitlu vegakerfi,
eða rúmast í raun og veru ekki ef
áfram heldur sem horfir. Einhver
sagði að það mætti auðveldlega
breyta umferðinni til batnaðar, það
hefði tekist slysalaust að skipta
yfir í hægri umferð árið 1968, en
augnablik! Þá voru 40.000 bílar í
umferð. Hundrað þúsund bílar hafa
bæst við.
Það er því óumflýjanlegt að byrja
að vinna frá grunni. Og þá ber
auðvitað að endurskoða ökukennsl-
una. Inn í hana mætti bæta við
einhverjum af þeim ijölmörgu
punktum sem hafa komið fram,
undanfarið. Þar er t.d. talað um
— að hækka ökuleyfisaldurinn,
— að þyngja prófið,
— að lengja kennslutímabilið,
— að fara með verðandi bílstjóra á
fund einhvers sem hefur orðið
illa úti í umferðinni,
— að sýna öll illa útlítandi bílhræin
sem nú „prýða“ bílakirkjugarð-
Vindheimamelar:
Hestamannamót um
Yerslunarmannahelgma
ana.
Hér skulum við aðeins skoða of-
angreinda punkta nánar.
Það er sýnt, að sautján ára öku-
maður er enn ekki kominn af „leik-
skeiðinu", þ.e.a.s. bíllinn er nýtt,
skemmtilegt leiktæki sem gaman
er að nota í leik, eins og t.d. kapp-
akstri, í sukkferðum og öðru álíka
flippi.
Fjörið felst helst í því að vera
aðeins of margir í bílnum, allir að
sukka og mana hver annan í alls
konar vitleysu og loks bílstjórann,
sem fílar í botn að vera svona stórt
númer og getur því ekki verið
þekktur fyrir annað en kitla pinn-
ann almennilega. Svo er líka voða
sportý að vinimir séu í næsta bíl
og þá er auðvitað tekin létt spyrna.
Afleiðingarnar eru ekki með í leikn-
um.
Það er hins vegar álitamál hve-
nær við hættum að leika okkur, þó
held ég að um tvítugt fari alvaran
að ná valdi á flestum, menntaskóla-
nám að baki og framtíðin að mótast.
Ökukennslan á, að mínu viti, að
vera mun stærra mál en hún er í
dag. Inn í kennslu mætti bæta
nokkurs konar slysakúrs, þar sem
m.a. væm úrklippur úr blöðum,
brot úr minningargreinum um fórn-
arlömb hraðaksturs og ölvunar,
gáleysis og fíflaskapar, myndir af
illa förnum ökutækjum og viðtöl
við fólk sem lent hefur í slysum.
Eins yrði farið á fund þeirra sem
hafa örkumlast í slíkum tilfellum.
Lífið er stundum harður skóli, það
þarf að læra af mistökum til þess
að þau endurtaki sig ekki.
Það er margsannað að herða
þarf refsingar vegna brota á um-
ferðarlögum. Mér líst vel á tillöguna
um sektir í samræmi við aksturs-
hraða, þ.e.a.s. ökumaður sem tek-
inn er á
a) 70 km hraða greiði 50% hrað-
ans, þ.e. 35.000 krónur.
b) 90 km hraða greiði 75% hrað-
ans, þ.e. 67.500 krónur.
c) 100 km hraða og þar yfir greiði
100% hraðans.
Af því leiðir að náist einstakling-
ur á 130 km hraða ber honum að
greiða 130.000 króriur til þess að
fá bifreið sína afhenta. Þá mun ég
reikna með lagabreytingu, að öku-
leyfissvipting í 3—6 mánuði eigi sér
stað og ökutæki þess sem tekinn
var verði geymt þann tíma og ekki
afhent fyrr en í lok refsingar, þá
gegn áður uppsettri greiðslu.
Eg stórefast um að nokkur geti
borgað yfír hundrað þúsund krónur
miklu oftar en einu sinni.
Hugmyndir fæðast hver af ann-
arri er maður fer að velta fyrir sér
jafn flóknum hlutum og orsökum
og afleiðingu. Það væri t.d. ekki
vitlaus hugmynd að merkja ökutæki
nýrra ökumanna í 1 ár eftir að prófi
hefur verið náð, slíkt tíðkast í mörg-
um löndum, t.d. í Englandi.
Mér þykir einnig kominn tími til
að svonefnd ökuferilsskrá verði
virk, þar sem sérhæfðir lögreglu-
menn fylgjast með Stjórnvöldum
og sjái um að senda fólk í sérstakt
hæfnispróf á 10 ára fresti fram að
55 ára aldri. Þeir myndu einnig
kalla í það fólk sem ætti aðeins
einn punkt eftir i ökuferilsskránni
og sjá til þess að það fari líka í
þetta hæfnispróf. Að því loknu fengi
það aftur 10 punkta kvótann í
skránni.
Eftir 55 ára aldurinn yrði að
meta hæfni ökumanna á 4—5 ára
fresti. Þá er ég komin að svokölluð-
um „hattaköllum". Þessir, sem ekki
eru alveg með á nótunum í um-
ferðinni, aka alltof hægt (já, það
er líka vandamál), eru svifaseinir
og stórhættulegir margir hveijir.
Það hlýtur að þurfa að vega og
meta viðbragðsflýti og ökuhæfni
eldri borgaranna líkt og þeirra
ungu, eða hvað?
Þá ætti að sjálfsögðu að hafa
hæfnispróf fyrir þá sem hafa misst
skírteinin sín, þ.e. að þeir fái ekki
skírteinið sitt fyrr en eftir þetta
próf.
Þá er eftir að taka fyrir þá al-
hættulegustu, þ.e.a.s. ökumennina
sem láta Bakkusi eftir stjórnina á
ökutæki sínu. Þegar til slíkra öku-
þóra næst ber að sjálfsögðu að
stinga þeim inn í a.m.k. 2—3 daga,
svipta þá ökuréttindum í lágmark
12 mánuði og sekta í samræmi við
hraða.
Valdi menn í slíku ásigkomulagi
slysi eða dauða er sjálfsagt að þeir
sæti þyngstu refsingu (6 ár í dag)
auk fjársektar.
Þetta þykir e.t.v. harkalegt og
ekki mitt að dæma eða bera upp
slíkar hugmyndir, en öllum er annt
um eigið skinn og auðvitað vill
enginn verða næstur. En við vitum
öll að slysin gera ekki boð á undan
sér og þess vegna er okkur öllum
skylt að gera okkar besta til þess
að til þeirra þurfi ekki að koma.
Þetta er mér mikið hjartans
mál, og sem starfskraftur á barna-
heimili kvíði ég því að þurfa e.t.v.
einn daginn að bera bami þau
tíðindi að einhver komi ekki aftur.
Ég vil ekki að til þess þurfi að koma
og styð heilshugar alla þá baráttu
og allan þann áróður er kann að
geta haft áhrif og valdið hugarfars-
breytingu meðal bílstjóra.
Bíllinn okkar þárf ekki að vera
banvænn, hann er arftaki þarfasta
þjónsins sem skilaði okkur óhultum
á leiðarenda og þannig á hans hlut-
verk að vera.
í leikstofunni er allt orðið hljótt.
Litlu krakkamir eru famir út í sól-
skinið. Umræðan er úti, en í huga
barnanna er hún greypt og geymd.
Þau muna vel það sem sagt var og
eiga öll eftir að segja mömmu og
pabba frá öllu sem þau heyrðu í dag.
Til þess að hin dýrmæta umræða
glatist ekki verða foreldrarnir að
taka þátt í henni, spýija, svara og
vera virkir. Þeirra hlutverk er jú
að ala upp bílstjóra framtíðarinnar.
Höfundur er starfsmaður dag-
heimilisins Marbakka.
Varmahlíð.
Skagfirðingar halda sitt ár-
lega hestamannamót á Vind-
heimamelum um Verslunar-
mannahelgina. Dagskrá mótsins
verður með svipuðu sniði og
siðastliðið ár, kappreiðar, gæð-
ingakeppni, unglingakeppni og
hestaíþróttir, bæði í flokki ungl-
inga og fullorðinna.
Síðastliðið ár var sú nýbreytni
áhöfð að haldin var opin keppni í
A og B flokki gæðinga fyrir öll
hestamannafélögin á Norðurlandi
vestra og keppni í hestaíþróttum
opin þátttöku öllum félögum innan
Landssambands hestamanna.
Mæltist þessi skipan vel fyrir og
verður sami háttur hafður á í ár.
Skráningu er nú að ljúka og eru
þegar skráðir til leiks flestir bestu
kappreiðahestar landsins. Vegleg
verðlaun eru í boði, svo sem jafnan
á þessum mótum. Gæðingakeppnin
er að sjálfsögðu hápunktur á hverju
hestamannamóti og þar sem keppn-
in nú er opin þátttakendum frá
mörgum félögum verður sérstak-
lega spennandi að fylgjast með.
Búist er við fjölmenni á Vindheima-
mela um Verslunarmannahelgina.
P.D.
ÚTSALA
Afsláttur af öllum karlmannafötum, jökkum,
terylenebuxum og ýmsum öðrum vörum.
k Karlmannaföt kr. 3.995 - 5.500 -
8.900 og 9.900.
+ Jakkarkr. 4.995.
k Terylenebuxurkr. 1.195-1.595 og 1.795.
Andrés, Skólavörðustíg 22,
sími 18250.
Útsölustaðir:
PENNINN, Hallarmúla • PENNINN, Austurstræti • PENNINN, Kringlan •
GEYSIR, Aðalstræti • HAGKAUP, Skeifunni og Kringlunni •MIKLIGARÐUR v/Holta
veg • BÓKABÚÐ KEFAVÍKUR, Keflavík • BÓKABÚÐIN HLÖÐUM, Egilsstöðum
• Kf. HÉRAÐSBÚA, Egilsstöðum • TÖLVUTÆKI-BÓKVAL, Akureyri •
Kf. HÚNVETNINGA, Blönduósi • Kf. BORGFIRÐINGA, Borgarnesi • BÓKABÚÐ
ANDRÉSAR NÍELSSONAR, Akranesi.