Morgunblaðið - 26.10.1988, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1988
3
Grindvíkingar vakna við Varnarliðsæfíngu:
Leyfí ekki veitt
til næturæfínga
- segir Guðni Bragason,
EKKI var ætlast til að æfing Varn-
arliðsins við loftskeytastöðina i
Grindavik í síðustu viku færi fram
að næturlagi, að sögn Guðna
Bragasonar hjá Varnarmálaskrif-
stofii utanríkisráðuneytisins.
Margir íbúar staðarins vöknuðu
við æfinguna. Guðni sagði að ein-
ungis fótgönguliðar með púður-
skot og blys hefðu tekið þátt f
æfingunni og þvi væri af og frá
að menn hefðu vaknað við vélbys-
sugelt í þyrlu, eins og sagði í frétt
í Morgunblaðinu í gær.
í fréttinni var haft eftir Páli Gísla-
syni að hann hefði séð þyrlu fljúga
lágt yfir girðingunni umhverfis fjar-
skiptastöðina á öðrum tímanum um
nóttina, en þetta var aðfaramótt
fimmtudagsins 20. október.
Guðni Bragason sagði að Vamar-
málaskrifstofan hefði fengið skýrslur
um atburðinn frá lögreglunni í
Saltað í 39
þús. timniir
Viðræður haftiar
við Sovétmenn
SALTAÐ hafði verið í tæplega
39.000 tunnur á síldarvertíðinni f
gærkvöldi. Hátt hlutfall smærri
síldar í afla hefur dregið úr söltun
og er nú lokið söltun upp f smásfld-
arsamninga. Söltun að kvöldi
sama dags f fyrra nam 49.349
tunnum, 34.141 1986 og 108.069
tunnum árið 1985, en þá hafði
verið samið við Sovétmenn.
Samningamenn frá Sovrybflot em
komnir til landsins og samningavið-
ræður hófust á mánudagsmorgun.
Þeim verður haldið áfram í dag og
næstu daga ef þörf krefur.
Mikillar síldar hefur orðið vart
inni á fjörðum fyrir austan, en hún
er stygg og erfítt að eiga við hana.
Ennfremur er fremur lágt hlutfall
síldarinnar stórt og dregur það úr
söltun, þar sem fiystingin þarf einn-
ig á stóru sfldinni að halda. Nokkuð
hefur því farið til bræðslu af síldinni
auk frystingar og söltunar, en einnig
hefur einhveiju verið landað til
vinnslu í svokallaða kippers-sfld hér
heima.
Varnarmálaskrifetpfu
Grindavík og frá Vamarliðinu og
samkvæmt þeim upplýsingum virtist
sem tveimur atburðum hefði verið
blandað saman. Farið hafí fram
björgunaræfing út af Suðumesjum
fyrr um daginn og kvöldið, en síðasta
þyrlan hefði lent klukkan 23.11 sam-
kvæmt skýrslum hjá flugumferðar-
stjóm. Engin þyrla hefði hins vegar
tekið þátt í æfíngunni við loftskeyta-
stöðina, sem dregist hefði fram yfir
miðnætti og vakið menn. Hún hefði
farið fram norðvestan við loftskeyta-
stöðina, sem aftur væri norðvestan
við Grindavíkurbæ. Skýringuna á því
hvers vegna púðurskotin heyrðust
um svo langan veg teldu menn vera
þá að veður hefði verið óvenjulega
stillt.
Vamarmálaskrifstofa hafði gefið
leyfi sitt fyrir æfingunum, en ekki
fyrir æfingum að næturlagi, sagði
Guðni. Leyfið hefði ekki verið veitt
ef vitað hefði verið að um næturæf-
ingar væri að ræða, því ekki væri
meiningin að æfingar Vamarliðsins
röskuðu svefnró fólks. Þegar hefði
verið rætt við Vamarliðið vegna
þessa. Hins vegar teldu menn æfing-
ar sem þessa á vömum gegn hugsan-
legri árás á mikilvæg mannvirki vera
nauðsynlegar.
Guðni sagði aðspurður að svo virt-
ist sem Vamarliðið hefði ekki gefið
lögreglunni tilkynnirigu um æfing-
una fyrir handvömm.
Morgunblaðið/Sverrir
Jón Nordal, skólastjóri Tónlistarskólans í Reykjavík flytur ávarp við setningarathöfiiina.
Hátíð ungra norrænna einleikara sett
Tónlistarhátíð ungra norrænna einleikara
var sett í Norræna húsinu í gær. Ávörp fluttu
Jón Nordal, skólastjóri Tónlistarskólans í
Reykjavík og Erik Bach, aðalritari norræna
tónlistarhákólaráðsins sem stendur fyrir hátí-
ðinni.
Að ávörpunum loknum léku flórir þeirra fimm
íslensku einleikara sem fram hafa komið fyrir ís-
lands hönd á þessum hátíðum; Manuela Wiesler,
flautuleikari, Einar Jóhannesson, klarinettleikari,
Þorsteinn Gauti Sigurðsson, píanóleikari og Sigrún
Eðvaldsdóttir, fiðluleikari, eitt verk hvert og með
Sigrúnu lék Selma Guðmundsdóttir á píanó.
Sjá fréttir á bls. 19
Fyrsta álit umboðsmanns Alþingis:
Gæti leitt til endurskoðunar lag*a
- segir Steingrímur J. Sigfússon samgönguráðherra
STEINGRÍMUR J. Sigfusson,
samgönguráðherra, segir að sér
þyki ekki ólíklegt að álit það, sem
umboðsmaður Alþingis hefur
sent frá sér varðandi reglugerð
um hámarksaldur leigubílstjóra,
geti leitt til endurskoðunar á við-
komandi lögum. Eins og greint
hefur verið frá kemst umboðs-
maður Alþingis að þeirri niður-
stöðu í þessu fyrsta áliti sem
hann hefur sent frá sér, að upp-
hafsákvæði 16. gr. reglugerðar
nr. 293/1985 um hámarksaldur
leigubílstjóra eigi sér ekki við-
hlítandi stoð í lögum.
„Þetta álit umboðsmanns Al-
þingis er nú í athugun hér í sam-
gönguráðuneytinu, og við tökum
það að sjálfsögðu alvarlega þegar
þessi embættismaður kemst að nið-
urstöðu af þessu tagi. Hér er á viss-
an hátt um prófmál að ræða, og
við munum því skoða mjög vandlega
hvað okkur ber að gera í framhaldi
af þessari niðurstöðu umboðs-
mannsins," sagði Steingrimur J.
Sigfússon í samtali við Morgun-
blaðið.
Að sögn Steingríms er nú verið
að kanna á vegum samgönguráðu-
neytisins hvaða lagaleg rök voru
færð fyrir setningu viðkomandi
reglugerðarákvæðis á sínum tíma,
og fljótlega væri að vænta lögfræði-
legrar álitsgerðar þar að lútandi.
„Ákvörðun um viðbrögð af okkar
hálfu verður tekin í beinu framhaldi
af þeirri álitsgerð, en mér þykir þó
ekki ólíklegt að þetta leiði til ein-
hverrar endurskoðunar á viðkom-
andi lögum. Ég vil taka það skýrt
fram að við viljum taka fullt tillit
til þessa álits og sýna því virðingu.
Við verðum þó að skoða hvemig
þetta horfír við frá okkar bæjardyr-
um séð, og kanna hvaða rök voru
færð fyrir setningu reglugerðarinn-
ar á sínum tíma,“ sagði Steingrímur
J. Sigfússon.
Aldi kaupir fyrir 400 milljónir
af Sölustofnun lagmetis á ári
Fyrirtæki í Boston tilkynnir stöðvun nýrra kaupa á íslenzku lagmeti
Framkvæmdastjóri Sölu-
stofiiunar lagmetis segir ljóst,
að ef íslensk stjómvöld lýsi þvi
ekki yfir að hætt verði við hval-
veiðar, muni þýska verslunark-
eðjan Aldi hætta að kaupa
íslenskar sjávarafiirðir. Aldi er
stærsti einstaki viðskiptavinur
Sölustofiiunar lagmetis og
keypti á síðasta ári vörur héðan
fyrir um 400 miljjónir króna. í
samtali við fréttaritara Morg-
unblaðsins í Þýskalandi sagði
talsmaður fyrirtækisins hins
vegar að Aldi hefði aðeins ósk-
að eftir ákveðnum upplýsing-
um varðandi hvalveiðar Islend-
inga. Þýska fyrirtækið Tengel-
mann tilkynnti formlega sl.
föstudag að það myndi ekki
kaupa íslenskar sjávaráfurðir
frá og með 1. janúar 1989 og
viyi með því leggja sitt að
mörkum til verndunar hvala-
stofinanna. Bandarfska fyrir-
tækið Stop an’ Shop í Boston i
Bandaríkjunum tilkynnti Sölu-
stofnun lagmetis á mánudags-
kvöid að vegna hvalveiða Is-
lendinga myndi fyrirtækið
hætta viðskiptum við stofiiun-
ina en bandarfska fyrirtækið
hóf þau viðskipti í smáum stil
fyrr á þessu ári.
Aldi sendi Sölustofnun lagmetis
skeyti á sunnudaginn, þar sem
segir: Sendum yður ljósrit af yfir-
lýsingu Grænfriðunga. Gerum ráð
fyrir að yður sé þegar kunnugt
um efni þessarar yfirlýsingar.
Áður en við gerum frekari ráð-
stafanir af okkar hendi gefum við
yður tækifæri til að taka afstöðu
til hennar.
Fréttatilkynning Grænfriðunga
var gefin út 20. þessa mánaðar
og er svohljóðandi:
„Árum saman hafa íslendingar
drepið hvali þrátt fyrir alþjóðleg
bönn. Grænfriðungar hafa þess
vegna í febrúar 1988 hvatt til
alþjólðegs banns á íslenskar fisk-
afurðir. Síðan hafa mörg fyrirtæki
í Bandaríkjunum og V-Þýskalandi
hlýtt þessu kalli sem þýðir margra
milljöna dala tap. Um síðustu
helgi versnaði ástandið hjá
íslenskum fiskiðnaði eftir að
þýska Tengelmannkeðjan rifti
samningum upp á nærri 5 milljriir
ÐM.
Á íslandi leiddi þetta til mikilla
deilna í fjölmiðlum og í ríkisstjóm-
inni. Það voru einkum þingmenn
frá norðurhluta eyjarinnar sem
kröfðust þess að hinum svokölluðu
vísindaveiðum yrði hætt um tíma
en þetta landsvæði hefur orðið
harðast úti í efnahagsþvingunun-
um. Þingmennimir óttast að fleiri
fyrirtæki hlýði kallinu sem myndi
þýða frekara tap fyrir ísland og
einkum norðurhluta landsins.
Þess vegna kom ríkisstjómin
saman í dag til aukafundar. Eftir
fundinn tilkynnti [Halldór] Ás-
grímsson sjávarútvegsráðherra að
stjómin myndi ekki breyta hval-
veiðistefnu sinni þrátt fyrir efna-
hagstjónið. Þarmeð virðir sijómin
gróflega að vettugi áhyggjur
þegnanna og alþjóðleg mótmæli.
I ljósi viðbragða íslensku þjóð-
arinnar undanfama daga eru Fé-
lag til vemdar sjávarspendýrum
og Grænfriðungar sammála um
að einungis aukinn þrýstingur af
hálfu neytenda geti leitt til þess
að íslendingar hætti hvalveiðum.
í nóvember munum við meðal
annars hvetja félagsmenn okkar
og vini til að hætta algerlega
kaupum á öllum íslenskum fískaf-
urðum. Neytendum verða veittar
upplýsingar um hvaða fyrirtæki
hafa hætt viðskiptunum og hvaða
vömr íslenska fiskiðnaðarins em
ennþá á markaðnum."
Theódór S. Halldórsson fram-
kvæmdastjóri Sölustofnunar lag-
metis sagði við Morgunblaðið að
hann hefði farið á fund Halldórs
Ásgrímssonar sjávarútvegsráð-
herra og Steingrims Hermanns-
sonar forsætisráðherra á mánu-
dagsmorgun og kynnt honum efni
skeytis Aldis og var ákveðið að
senda fyrirtækinu upplýsingar um
stefnu íslenskra stjómvalda f
hvalamálinu.
Theódór sagði ljóst að í skeyti >
Aldis fælist að fyrirtækið myndi
hætta viðskiptum við íslendinga
nema íslensk sfjómvöld lýstu því
yfir að hvalveiðum yrði hætt. „Ef
það nær fram að ganga að þéssi
viðskipti stöðvast, og minni hags-
munir séu þannig teknir framyfír
meiri, þá leiðir það til þess að
atvinnuöryggi í verksmiðjunum
er stefrit í hættu og margra ára
markaðsuppbygging er eyðilögð
og stoðum kippt undan mörgun
verksmiðjum í lagmetisiðnaði,"
sagði Theódór. Hann bætti við að
þær verksmiðjur, sem aðallega
hefðu framleitt fýrir Aldi, væm á
Norðurlandi, svo sem K. Jónsson,
Hik, og Pólstjaman, og einnig
Ora í Kópavogi sem lægi með
miklar birgðir sem ættu að fara
á Þýskalandsmarkað.