Morgunblaðið - 26.10.1988, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1988
29
Efri deild:
Setning bráðabirgða-
laganna ólýðræðisleg
- segja þingmenn stjórnarandstöðunnar
FYRSTA umræða um Qögur
frumvörp til staðfestingar á
bráðabirgðalögum ríkisstjórnar-
innar héit áfram í efri deild Al-
þingis í gær.
Guðmundur H. Garðarsson
(S.Rvk.) var fyrstur á mælendaskrá
á fundinum í gær. Hann vitnaði í
grein Sigurðar Helgasonar sýslu-
manns, sem birtist í Morgunblaðinu
fímmtudaginn 20. október. Tók
Guðmundur undir gagnrýni hans á
setningu bráðabirgðalaganna, m.a.
vegna aðferðar við val stjórnar-
manna Atvinnutryggingarsjóðs,
vegna hættu á misrétti við lánveit-
ingar úr sjóðnum og vegna þess að
ekki væri réttlætanlegt að setja
bráðabirgðalög aðeins tólf dögum
fyrir þingsetningu.
Guðmundur sagði að varanleg
lausn efnahagsvandans fengist ekki
með setningu þessara bráðabirgða-
laga. Millifærslan fæli í sér mis-
rétti og útflutningsgreinamar
fengju ekki eðlilegan rekstrar-
grundvöll fyrr en jafnvægi skapað-
ist í gengismálum.
Júlíus Sólnes (B.Rn.) sagði það
óhæfu, að nær öll stjóm efnahags-
mála færi fram með setningu bráða-
birgðalaga. Aldrei gæfíst færi á að
ræða aðgerðir á Alþingi.
Júlíus sagði einnig, að verðbólg-
an myndi geysast áfram er verð-
stöðvun lyki 15. febrúar. Taldi hann
að þá yrði ketilsprenging, því laun-
þegar myndu þá krefjast leiðrétt-
ingar á kjömm sínum.
Svavar Gestsson menntamála-
ráðherra lýsti efnahagsástandinu
er ríkisstjómin tók við. Sagði hann
að atvinnulífíð hefði verið að stöðv-
ast, stórkostlegur halli hefði verið
á ríkissjóði og vandi heimilanna
hefði verið mikill. Hann sagði að
ástæður þessa hefðu annars vegar
verið of háir vextir — ákvörðun um
að hleypa vöxtum frjálsum hefði
reynst dýr. Hins vegar nefndi hann
að um væri að kenna stjómleysi í
efnahagsmálum.
Svavar sagði að skynsamlegra
hefði verið að fara öðmvísi að en
gert var, t.d. varðandi afnám samn-
ingsréttar og kjaraskerðingu, en
um þessar aðgerðir hefði náðst
samkomulag. Komið hefði verið til
móts við Alþýðubandalagið með því
að stytta tíma launafrystingarinnar
til 15. febrúar. í máli hans kom
fram, að um þijár lausnir á efna-
hagsvandanum hefði verið að ræða.
í fyrsta lagi millifærslu, sem þýddi
tilfærslu á fjármunum, í öðm lagi
uppfærslu, eða með öðmm orðum
gengisfellingu, og í þriðja lagi nið-
urfærslu. Sagði hann að tveir síðari
kostimir hefðu leitt til meiri kjara-
skerðingar en millifærslan.
Næst tók Danfríður Skarphéð-
insdóttir (Kl.Vl.) til máls. Mót-
mælti hún ólýðræðislegum vinnu-
brögðum við setningu bráðabirgða-
laganna og sagði að í þeim fælist
árás á réttindi og kjör launafólks.
Skúli Alexandersson (Abl.Vl.)
sagði að vandinn væri afleiðing
stjómarstefnu ríkisstjóma
Steingríms Hermannssonar og Þor-
steins Pálssonar. Fijálshyggju-
stefna' þeirra hefði beðið skipbrot.
Skúli sagðist að ýmsu leyti hafa
verið á móti aðild Alþýðubandalags-
ins að ríkisstjóminni, en sagði hins
vegar að lokum: „Við emm að færa
nokkum afla heim með bráða-
birgðalögunum, sem nú em til
umræðu, en á íhaldsmiðunum hefði
ekkert fiskast."
Egill Jónsson (S.Al.) benti á að
augljóst væri, að sumir sem áður
Neðri deild:
Umræðum um hval-
veiðibann frestað
Þorsteinn Pálsson vill fela utanríkis-
málanefiid stefiiumörkun í málinu
FRUMVARP Hreggviðs Jónssonar og Aðalheiðar Bjarnfreðs-
dóttur, þingmanna Borgaraflokksins, um hvalveiðibann kom ekki
til umræðu i neðri deild Alþingis í gær, eins og ráðgert hafði
verið. í umræðum um þingsköp kom fram sú skoðun Þorsteins
Pálssonar, formanns Sjálfstæðisflokksins, að fela beri utanríkis-
málanefnd Alþingis stefliumörkun i hvalveiðimálum íslendinga
og að stefna beri að sem víðtækastri samstöðu um málið á Alþingi.
Halldór Ásgrímsson sjávarút- nú borið að með sérstökum hætti
vegsráðherra óskaði eftir að um- og misvfsandi yfírlýsingar for-
ystumanna Framsóknarflokksins
yllu óvissu.
í máli Þorsteins kom fram, að
þörf væri á áframhaldandi
vísindaveiðum á hvölum en stefna
íslendinga hefði verið sveigjanlég
í þeim efnum. Til dæmis hefði
verið samið við Bandaríkjastjóm
um fækkun dýra. Þorsteinn benti
hins vegar á að fleiri þættir hlytu
að hafa áhrif á steftiumörkun fs-
lendinga, svo sem viðskiptahags-
munir og vemdun sjávar.
Þorsteinn lagði þunga áherslu
á mikilvægi þess, að samstaða
næðist á þingi um mótun stefnu
í málinu. Hann lagði til, að forsæt-
isráðherra gæfi utanríkismála-
nefnd þingsins skýrslu um málið
og innan hennar yrði síðan unnið
að því að ná breiðri samstöðu um
stefnumörkun, þar sem heildar-
hagsmuna yrði gætt. Að lokum
sagði Þorsteinn, að vera kynni að
íslendingar þyrftu að breyta af-
stöðu sinni í þessu máli, en gæta
yrði þess, að rasa ekki um ráð
fram.
ræðum um málið yrði frestað, þar
sem hann yrði sem dóms- og
kirkjumálaráðherra að vera við-
staddur setningu Kirkjuþings í
gær. Kjartan Jóhannsson, forseti
neðri deildar, varð við þessari
beiðni að höfðu samráði við flutn-
ingsmenn tillögunnar.
Hreggviður Jónsson (B.Rn.),
annar flutningsmanna, kvaddi sér
hljóðs vegna þingskapa. Hann
sagði deildina óstarfhæfa vegna
fjarveru sjávarútvegsráðherra og
viðskiptaráðherra, en einu málin
sem liggja fyrir deildinni heyra
undir ráðuneyti þeirra. „Minni-
hlutastjóm Steingríms Her-
mannssonar vill ekki þingfundi í
neðri deild," sagði hann í þessu
sambandi.
Þorsteinn Pálsson (S.Sl.) tók
einnigtil máls um þingsköp. Hann
sagðist ekki gera athugasemd við
frestun umræðunnar en bætti þvi
við, að nú væri mikilvægt að
marka endanlega stefnu í hval-
veiðimálum íslendinga. Hann
sagði enn fremur, að málið hefði
hefði verið erfitt að fá til liðs við
ríkisstjórnina væru nú að tala sig
inn í stuðning við hana. Að ræðu
Egils lokinni var umræðum um
bráðabirgðalögin frestað til næsta
fundar í efri deild.
Þingsályktunartillaga Stefáns Valgeirssonar:
„Stöðvaðar verði án tafar fram-
kvæmdir í Reykjavíkurtjöm“
Málið fyrir dómstóla ef með þarf
Stefán Valgeirsson, þingmað-
ur Samtaka um jafiirétti og fé-
lagshyggju fyrir Norðurlands-
kjördæmi eystra, hefúr lagt
fram á Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um tafarlausa stöðv-
un framkvæmda við ráðhúss-
byggingu í Reykjavíkurtjörn.
Dugi ekki tilmæli til borgar-
stjórnar um þetta efiii leggur
Stefán til að forsetar Alþingis
„láti vinna að því fyrir dómstól-
um að stöðva framkvæmdirnar
þar til ótvírætt liggur fyrir að
framkvæmdirnar séu lögmæt-
ar“.
Tillaga Stefáns Valgeirssonar er
svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að kanna skuli
sem ítarlegast öll lagaleg atriði
sem tengjast ráðgerðri byggingu
ráðhúss Reykjavíkurborgar í
Reykjavíkurtjörn með tilliti til
eignaréttar og grenndarréttar
húseigna Alþingis við norðurenda
Tjamarinnar. Skal forsetum Al-
þingis falið að fá þijá trausta lög-
fræðinga til að kanna lagaleg at-
riði málsins og gefa sérálit og
einnig að fá könnun og sérálit
þriggja manna sérfróðra um
skipulags- og byggingamál til að
kanna slík mál sem tengjast ráð-
hússbyggingunni. Jafnframt skal
leitað til borgarstjómar Reykjavík-
ur og hún beðin um að leggja fram
sem ítarlegust gögn og lagalegar,
skipulagslegar og aðrar forsendur
sem ráðgerð ráðhússbygging er
reist á. Skal stefnt að því að hraða
öflun þessara gagna og álita og
leggja þau fram í greinargerð um
málið á þvi Alþingi sem nú situr.
Alþingi ályktar einnig að beina
þeim tilmælum til borgarstjómar
Reylq'avíkur að stöðvaðar verði án
tafar framkvæmdir í Reykjavíkur-
tjöm og þær verði ekki hafnar
aftur fyrr en ótvírætt liggur fyrir
að framkvæmdimar bijóti ekki
gegn lögum eða löglegum og rétt-
mætum hagsmunum Alþingis og
Alþingi hafí gefist tækifæri til að
álykta þar um. Dugi tilmæli Al-
þingis ekki til að stöðva fram-
kvæmdir borgarstjómar
Reykjavíkurborgar í Reykjavíkurt-
jöm til bráðabirgða skal forsetum
Alþingis falið að láta vinna að því
fyrir dómstólum að stöðva fram-
kvæmdimar þar til ótvírætt liggur
fyrir að framkvæmdirriar séu lög-
rnætar".
Stuttar þingfréttir
Tæplega flörutíu
þingmál fram komin
Ásgeir Hannes Eiríksson.
Ásgeir Hannes
tekur sæti
á Alþingi
ÁSGEIR Hannes Eiriksson,
verslunarmaður í Reykjavík,
tók í gær sæti á Alþingi í forföll-
ura Alberts Guðmundssonar.
Ásgeir Hannes er 2. varaþing-
maður Borgaraflokksins í
Reykjavík. Hann hefur ekki áður
tekið sæti á Alþingi.
Framlögð þingskjöl eru tæp-
lega fjörutiu talsins; frumvörp,
þingsályktunartillögur, fyrir-
spurnir og svör við þeim. í gær
vóru eftirtalin þingmál fram
lögð.
Nemendur, for-
eldrar, skólar
Salome Þorkelsdóttir (S/Rn) og
Qórir aðrir þingmenn úr jafn mörg-
um þingflokkum hafa lagt fram
frumvarp til breytinga á grunn-
skólalögum. Frumvarpið er m.a.
reist á skýrslu samstarfsnefndar
ráðuneyta um fjölskyldumál sem
og tillögum vinnuhóps um tengsl
fjölskyldu og skóla. „Megintilgang-
ur með lagafrumvarpi þessu," segir
í greinargerð, „er að auka aðild
foreldra og nemenda að stjórn og
innra starfi skóla."
Frumvarpið kveður m.a. á um
skólaráð. Það felur og í sér heimild
til stofnunar og starfsemi foreldra-
félaga og nemendaráða.
Endurskoðun láns-
kjaravísitölu
Guðmundur G. Þórarinsson
(F/Rvk) flytur þingsályktunartil-
lögu, sem felur ríkisstjóminni, verði
hún samþykkt, að „skipa fímm
manna nefnd til að endurskoða
grundvöll lánskjaravísitölunnar".
Menningarsjóður
félagsheimila
Jón Kristjánsson og Guðmundur
G. Þórarinsson, þingmenn Fram-
sóknarflokks, flytja þingsálykt-
unartillögu um endurskoðun laga-
ákvæða um Menningarsjóð félags-
'heimila. Núgildandi lög um þetta
efni eru frá 1970.
Ríkisrekin kynbótastöð
fyrir eldislax
Guðmundur G. Þórarinsson
(F/Rvk) hefur lagt fram tillögu til
þingsályktunar: „Alþingi ályktar að
fela ríkisstjórninni að láta reisa og
reka kynbótastöð fyrir eldislax".
Stjórnarleyfi til
lántöku erlendis
Guðmundur G. Þórarinsson
(F/Rvk) og Ingi Bjöm Albertsson
(B/Vl) flytja frumvarp til breytinga
á lögum um skipan gjaldeyris- og
viðskiptamála:
„Ekki mega opinberir aðilar né
einkaaðilar semja um að taka lán
erlendis nema með samþykki ríkis-
stjómar. Til lána telst í þessu sam-
bandi einnig hvers konar greiðslu-
frestur á þjónustu, svo og leigu-
samningar. Greiðslufrestur á vörum
fellur ekki undir þetta ákvæði. Við-
skiptaráðuneytið setur, að höfðu
samráði við Seðlabankann, reglur
um erlendar lántökur."
Verðbréfaviðskipti
Stefán Valgeirsson (SJF/Ne)
flytur breytingartillögur við frum-
varp til laga um verðbréfaviðskipti
og verðbréfasjóði. Þar segir m.a.:
„Þeir sem lög þessi taka til og
hafa atvinnu af viðskiptum með
verðbréf skulu afla glöggra upplýs-
inga um hveijir viðskiptamenn
þeirra em og skrá nöfn þeirra,
kennitölur og heimili á reikninga
eða uppgjör vegna viðskiptanna.
Einnig ber öllum, sem atvinnu hafa-
af viðskiptum með verðbréf, að
geyma afrit eða ljósrit af öllum
skjölum, sérgerðum vegna viðskipt-
anna, svo sem tékkum. Geyma skal
afrit og ljósrit skjala, sem tengd
eru einstökum viðskiptum, sér-
greind og tengja þau glögglega
númeri og dagsetningu reiknings."