Morgunblaðið - 26.10.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1988
Mínar hjartans þakkir til vina og œttingja allra
fyrir gjafir, blóm, skeyti og ánœgjuríkan dag á
áttrœöisafmœli mínu þann 13. október sl.
Guö og gœfan fylgi ykkur öllum.
Kristín Kristmundsdóttir,
Hjallavegi 11, Reykjavík.
Innilegar þakkir fyrir árnaÖaróskir, gjajir og
alla vinsemd mér sýnda á 60 ára afmœlinu
þann 10.10.
GuÖ blessi ykkur öll.
Þórdís Valdimarsdóttir,
Bræðraborgarstíg 4.
Símar 35408 og 83033
AUSTURBÆR ■ MIÐBÆR
Laugarásvegur 39-75 Gamli bærinn
Ýmsargötur
ilílll

MetsöliMad á hvetjum degi!
Kveðja til ritnefind-
ar Ljóðaárbókar ’88
eftír Guðmund
Guðmundarson
„öljóða“-ritnefnd Almenna bóka-
félagsins sendi mér sameiginlega
pistil 13. þ.m. og kvartar undan
„fúkyrðaflaumi". Síðan lætur
þrenningin rigna yfir mig tómum
fúkyrðum, sem síðar verður vitnað
til en hvergi örlar á skynsamlegum
rökstuðningi fyrir óljóða holskefl-
unni.
Hauspokar
„Þvi honum mun alrei takast að
koma hauspoka á skáldskapinn,
þótt hann reyni að afhaifsa þessa
ritnefnd." Ég hafði hvergi minnst
á slíkt, enda er þessi klausa býsna
brosleg öfugmæli.
Aðal áhyggjuefni mitt er að þessi
ritnefnd með hauspoka, sem þreng-
ir mjög sjóndeildarhringinn. Áletr-
un hennar á pokanum er „ Afneitum
allri arfleifð ljóðstafa og rlms.“
Satt að segja langar mig mjög
til að lyfta upp pokaskömminni svo
eitthvað af okkar merku menning-
ararfleifð gæti síast inn f vitund
þeirra.
Ljóðstafir munu hafa verið not-
aðir á íslandi allt frá dögum Egils
Skallagrímssonar. Þótt margt hafi
breyst í ljóðagerðinni, þá hafa okk-
ar hjartfólgnustu skáld fram að lýð-
veldisstofnun borið virðingu fýrir
ljóðstöfum, enda erum við eina
germanska þjóðin, sem enn getur
státað af slíkri arfleifð. Um þetta
segir ritnefndin: „Lýsa því hug-
myndir Guðmundar skelfilegri tak-
mörkun og fomeskju." Kærar þakk-
ir.
Ykkdr var réttur kyndill ljóðstafa
og rims en þið kjósið að slökkva á
honum með því að fleygja honum
niður í leirpytt.
Sambandsleysi
Skelfíng hlýtur að vera leiðinlegt
að vera skáld, sem flestir aumkva,
þegar best lætur, og enginn tekur
mark á. Það er ekki nóg að heimta
skáldastyrk og vinnustyrki til að
helga sig kölluninni og vera alls
ekki í kallfæri við þjóðina.
Það er sorglegt að þessi
„óljóða“-ritnefind og hennar fylgi-
fiskar er fyrsta kynslóð „ljóðskálda"
frá upphafí íslands byggðar, sem
virðist gjörsamlega sambandslaus
við þjóðina, e.t.v. að atómskáldun-
um undanskildum en ljóð þeirra em
nú flest gleymd og grafin.
Þjóðin forsmáir „óljóðin", nennir
ekki að lesa þau og enginn lærir
þau. Þeir fáu sem lesa munu flestir
gera grín að óskiljanlegu ruglinu.
Iist er útrás fyrir „köllun“, sem
aðrir eiga að njóta en er aðallega
tímasóun, ef enginn hefír minnsta
áhuga á því sem samið er.
„Ljóðaárbókin ’88“
„er falleg bók, prentuð á fallegan
pappír með fallegu letri, sem er
óvanalegt um ljóðabækur. Helsti
kostur svona bóka væri notkun
þeirra í skólum, sem vonandi vekti
áhuga fólks á ljóðum." Svo mörg
em þau orð í viðtali um bókina.
Fallegur pappir, fallegt letur og
hellingur af óskiljanlegu mgli —
ætlaður til að velga áhuga á ljóðum,
þótt líklegra sé að bókin drepi að
mestu allan áhuga á ljóðalestri!
Ljóð ljóðskáldanna, sem mín kyn-
slóð þurfti að læra utanað í skólun-
um, vöktu mikla virðingu fyrir
ljóðagerð og sköpuðu undirstöðu
að góðum málsmekk.
Nú er verið að vorkenna bömum
utanbókarlærdóm, þótt hann sé
þroskandi og geti haft ómetanlega
þýðingu. Málsmekk ogréttritun við-
ist sífellt hraka í skólakerfinu.
Skáldin eiga að hrifa bæði hug
og hjarta lesandans og góð Ijóðabók
var og er notaleg og göfgandi lesn-
ing.
Guðmundur Guðmundarson
„Fallegnr pappír, fal-
legt letur og hellingnr
af óskiljanlegn rugli —
æílaður til að vekja
áhuga á ljóðum, þótt
líklegra sé að bókin
drepi að mestu allan
áhuga á ljóðalestri!“
Mér finnst satt að segja að hér
sé um líf eða dauða íslenskrar ljóð-
listar að tefla. Bögubósamir era
sífellt að vitna f Stein Steinar, þeg-
ar hann komst svo að orði: „Nú er
hið hefðbundna ljóðform loksins
dautt.“ Steinn var oft bæði grá-
glettinn og kaldhæðinn en eins og
allir vita, þá vora mörg af hans
bestu ljóðum með ljóðstöfum og
rfmi. Að þessi kaldhæðni Steins
opni allar flóðgáttir fyrir leirburði
og varpi ljóðhefðinni út í hafsauga
er fáránleg kenning.
Hins vegar vilja óljóðagarpamir
nota þessa setningu sem flotholt
eða ölllu heldur hækju til að styðja
sig við, þó að enginn þeirra tylli
tánum, þar sem Steinn hefir hæl-
ana. Að sjálfsögðu geta órímuð ljóð
verið góð en ljóðstafímir lyfta þeim
og magna. í Ljóðaárbókinni era ljóð
sem „stóðust ákveðnar listrænar
kröfur", en þó um þverbak keyri
óskiljanlegt rugl og titillinn ljóð-
skáld í kaupbæti.
Ef slíkri útgáfu óskiljanlegra
ljóða á að halda áfram árlega, þá
er verið að hossa einskonar and-
legri úrkynjun ljóðmáls. Þá er einn-
ig bráðnauðsynlegt að láta fylgja
með útskýringabækling, sem væri
einskonar dulmálslykill að óskiljan-
legum óljóðum. Það gæti vissulega
vakið áhuga hjá ýmsum.
Til gamans, eitt örstutt ljóð eftir
Birgittu Jónsdóttun
Ótti
Ég vafði
álpappir
um vinstra
augað og
hjartað.
haldinn var nmmtudagmn 14.
október sl., var samþykkt eftir-
farandi ályktun:
„Verkakvennafélagið Snót mót-
mælir eindregið afnmámi samn-
ingsréttar og kjararáni samfara
gengisfellingum á þessu ári. Ljóst
er að verðstöðvun sú sem nú er í
gangi og undanskilur erlendar verð-
Siðan klippti
éggat á
naflann
og flúði út
um hann.
Er þetta ekki bráðfyndið, djúp-
hugsað og snjallt. Það hlýtur líka
að vera hægt að vefja heilann í
sellofan með slaufu, nefíð í silkiklút
og sálina í plastpoka með skemmti-
legri áletran. Hinsvegar finnst mér
alltof sársaukafullt að klippa gat á
naflann til að flýja út um hann.
Æ. Æ. Það hlýtur að vera einhver
auðveldari útgönguleið eða veit
blessuð stúlkan ekki með hvaða
hætti hún og aðrir koma inn í þessa
veröld!?
Það væri ósanngjamt að viður-
kenna ekki að þeir væru á stundum
hugmyndaríkir í ljóðaárbókinni eins
og framangreint ljóð ber með sér.
Tískulúsin er býsna litskrúðug og
menn geta brosað, ekki síst þegar
setið er með góðum vini og báðir
keppast við að fínna út einhveijar
skýringar á óljóðunum!
Áskorun
Ég skora hér og nú á Jóhann
Hjálmarsson, sem getur ort ljóð ef
hann vill það viðhafa og er
jafnframt háyfirdómari
Morgunblaðsins um ljóðagerð, að
skýra fyrir mér og öðram snilld og
andagift Berglindar — meðdómara
hans — í þessu ljóði:
að ljóðið sé til. Ljóðið
andvarp vélarinnar
stuna stimpilklukkunnar
sem látlaust tifar
langt inn í brostið
augnablik dauðans
fangaður hugurinn
kafnar af einum
vindstrók angistar en
ljóðið sé til
vemdar óbomu orði
fæddu til að sprengja
rammgerðar dymar
Vissulega hef ég verið grimmur
gagmýnandi þessa úrvals ljóðs,
enda stóð ekki á einkunnagjöf til
mín. Kurteisi og lítillæti
ritnefiidarinnar í minn garð var um
„fátækt andans ásamt ómenningu
hugarfarsins, auk hroka og
drembilætis". Minna mátti ekki
gagn gera! Þar sem deilan snýst
um ljóðagerð hlýt ég að eiga þá
siðferðilegu kröfu á hendur
Jóhanni, að hann útskýri
leyndardóm og snilld þessa ljóðs.
Sömuieiðis útskýri hann „Og
jólin“ eftir meðdómara sinn,
Kjartan Ámason, og snilldartök
hans á því ljóði, sem hann kaus að
birta í bókinni, því þið segið í allri
ykkar hógværð: „örlar vart á
vitglóru í greininni." Svipað segja
margir um ljóðin, sem Jóhann ætlar
væntanlega að vera svo
vinsamlegur að fræða okkur um,
jafnframt því sem við fáum að
kynnast enn betur menningarlegu
hugarfari hans og ritnefndarinnar.
Höfundur er íramk væmdastjári í
Reykjavtk.
hækkanir nær ekki tilgangi sínum
og muni fjara út eins og ýmsir
hafa bent á. Enn einu sinni skal
seilst í vasa launafólks og með þeim
hætti að afnema þann helgasta rétt
hvers vinnandi manns sem samn-
ingsrétturinn er.
Verkakvennafélagið Snót hvetur
stjómvöld til að hækka skattleysis-
mörk og mótmælir hugmyndum um
íþjmgingu skattabyrði launafólks."
Snót mótmælir af-
námi samningsréttar
A FÉLAGSFUNDI Verka-
kvennafélagsins Snótar, sem