Morgunblaðið - 04.01.1989, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1989
Sérstakur skattur á Reyk-
nesinga og Reykvíkinga
eftir Hreggvið
Jónsson
Með samþykkt á lögum um tekju-
og eignarskatt frá Alþingi rétt fyr-
ir jólin var grímunni kastað af nú-
verandi ríkisstjóm. Hér er gamalt
baráttumál vinstri manna komið í
höfn. Þetta er einnig sérstakur sig-
ur fyrir þingmenn landsbyggðarinn-
ar, þar sem vægi atkvæða er miklu
meira en hér á suðvesturhominu.
Nú er valdið sýnt í verki með sér-
stökum skatti á íbúa þessa svæðis.
Áður höfðu fyrirtæki á þessu sama
svæði verið verðlaunuð með sama
hætti, sérstakur skattur á verslun-
ar- og skrifstofuhúsnæði. Þetta er
gert á sama tíma og lönd eins og
Svíþjóð eru að snúa blaðinu við með
tilliti til samkeppninnar við EB-
löndin í náinni framtíð. Sú „skatta-
paradís", sem nú er að renna upp
á þessu landi er ógnvekjandi.
Gert grein fyrir atkvæði
I öllum umræðum og atkvæða-
greiðslum, sem ég hefi tekið þátt í
síðan ég var kosinn fyrir Borgara-
flokkinn á Alþingi hefí ég verið trúr
þeirri stefnu, að ekki eigi að auka
skatta ríkisins meira, en þeir þegar
em. Það eigi heldur að rifa seglin
og draga úr þenslu ríkisins. Ríkis-
stjóm Þorsteins Pálssonar ákvað
að auka skatta eða eins og margir
segja tekjuöflun !!! ríkissjóðs átti
að vaxa um 22% milli ára umfram
verðbólgu. Sú óskhyggja stóðst ekki
einfaldlega vegna þess að eyðsla
almennings og fyrirtækja dróst
saman, þrátt fyrir hærri álögur á
flestum sviðum. Ríkisstjóm
Steingríms Hermannssonar hefur
ákveðið að leggja frekari skatta á
almenning. Það er gert til þess að
reka ríkissjóð án halla, eins og er
svo lifandi skelfing fínt að orða
það. Báðar þessar ríkisstjómir fara
villu vegar, það er ekki hægt að
velta vanda ríkissjóðs yfir á heimil-
in í landinu. Fjármálaráðherra ætti
að segja: Við eigum að draga út-
gjöldin saman og veita þó sömu
þjónustu. Við eigum að endurskipu-
leggja og stokka upp heimilisbók-
haldið hjá ríkinu. Við atkvæða-
greiðslu um lög um tekju- og eign-
arskatt gerði ég einn þingmanna í
neðri deild grein fyrir atkvæði mínu,
svohljóðandi:
„Hæstv. forseti. Með samþykkt
hækkunar eignarskatta er gengið í
berhögg við allt velsæmi og langt
út fyrir eðlileg mörk í skattaáþján
almennra borgara. Þetta bitnar
harðast á einstaklingum, sem búa
í eigin íbúðarhúsnæði. Þeir hafa
lagt það í metnað sinn að spara,
fara vel með þau laun, sem þeir
hafa unnið til og greitt fulla skatta,
bæði af launum vinnu sinnar og
byggingarefni því sem í þessi hús
hefur farið. Hér er verið að hegna
þeim, sem hafa sýnt ráðdeild, hafa
borgað skuldir sínar með skilum og
eiga nú skuldlitlar eða skuldlausar
eignir. Þesgi skattur hefur af sum-
um verið kallaður ekknaskattur,
vegna þess að hann leggst afar
þungt á einstaklinga. Af eign, sem
hjón greiða kr. 108.000 af greiðir
einstaklingur kr. 231.000 af og var
eftir síðustu lögum eða á síðasta
ári kr. 72.000 eða hækkar um
320%. Mismunurinn á því, sem ein-
staklingur greiðir og hjón greiða
er kr. 123.000 í ár. Ofan á þetta
verður ein fyrirvinna að greiða
miklu hærri skatta af launum. Þetta
er ósvífni. Þá er einnig ráðist á fbúa
hér í Reykjavík og Reykjanesi á
lúalegan hátt. Sama stærð af eign
er nánast skattlaus víða úti á landi,
launatekjur hér á Reykjanesi og
Reykjavík eru þó þær sömu. Þetta
er eignaupptaka og árás á borgara-
stétt í landinu. Ég segi nei.“
Með þessari stuttu greinargerð
vildi ég láta koma fram fjögur
Hreggviður Jónsson
„Og svo geta menn
spurt hvaða áhrif hefur
þetta á efhahagslífið?
Þýðir þetta hærri vexti
og vaxandi verðbólgu?
Og menn mega ekki
gleyma því, að þessir
auknu skattar þýða að
tekjuþörf heimilanna
vex, sem mun koma
fram í hærri launakröf-
um (tekjuöflunarkröf-
um) á næsta ári.“
meginsjónarmið. í fyrsta lagi mis-
munun á sköttum á íbúðarhúsnæði
eftir landshlutum, í öðru lagi stöðu
einhleypinga og gífurlega skattá á
þeim, í þriðja lagi að launatekjur
hækka ekkert þótt skattar af íbúð-
arhúsnæði hækki og í fjórða lagi
að hér er verið að refsa fyrir spar-
semi og ráðdeild (þó ekki ef keypt
eru ríkisskuldabréf, sem er hrein
skuldasöfnun ríkissjóðs!).
Aukaeignarskatturinn
íbónus!!!
í því sem hér er talið að framan
er ekki meðtalinn aukaeignarskatt-
urinn, sem Sjálfstæðisflokkurinn
barði í gegn til að gleðja fólkið f
landinu og átti að renna til Þjóðar-
bókhlöðunnar. Með honum lítur
dæmið að framan svona út: Hjón
greiða kr. 108.000 auk kr. 13.750
eða kr. 121.750 og einhleypingur-
inn kr. 231.000 auk kr. 24.380 eða
litlar kr. 255.380. Og séu fasteigna-
gjöldin tekin með, en þau eru kr.
70.000 á eigninni, verður útkoman
þessi: Hjónin greiða í allt af húsinu
kr. 191.750 og einstaklingurinn kr.
325.380.
Eignaupptaka, sem
refsivöndur á ráðdeild
Eins og sést af dæmi því, sem
tekið er hér að framan, sem er
miðað við þau mörk, áður en hærra
stigið á eignarskattinum leggst á
hjón eða 7+7 milljónir. Það leiðir í
ljós hrikalega eignarskatta á ein-
hleypinga og á hjón, en þó verður
einstaklingurinn í þessu dæmi að
greiða nær 110% hærri skatt. Ofan
á þessa skattlagningu bætast síðan
lægri tekjur einstaklings fyrir sömu
vinnu, ef hjón vinna ekki bæði úti
og ef hjón vinna bæði úti hafa þau
tvöfaldar tekjur, en í mörgum tilfell-
um sambærilegt heimilishald. Vafa-
laust er það réttmætt, að einhleyp-
ingur greiði hærri eignarskatt, en
þegar álagning á eigið íbúðarhús-
næði er orðið í allt 3,45% á ári
skekkist dæmið og verður hroll-
vekja. Það sem hér er að gerast
er hrein og klár eignaupptaka,
maður með venjuleg laun ræður
ekki við þessa skatta, nema með
verulega hærri tekjum. Og það
sama gildir fyrir hjón, jafnvel þótt
bæði vinni úti. Úr þessu má bæta
með einföldum hætti, sem er að
lækka og samræma eignarskattinn
af íbúðarhúsnæði, um allt land. Mun
ég víkja nánar að þessu hér á eft-
ir. Ég geri ráð fyrir því, að flestu
fólki muni þykja sú niðurstaða
sanngjöm. Ætla má, að þær hug-
myndir muni koma í veg fyrir ósætt-
anleg sjónarmið milli fólks í þétt-
býli og í stijálbýli um allt land, eins
og nú er hætta á eftir þann gífur-
lega mun í skattlagningu, sem blas-
ir nú við.
Sömu skattar fyrir
sambærilegt
íbúðarhúsnæði?
Þegar umrætt frumvarp um
eignarskatt var til umræðu á Al-
þingi fluttum við Albert Guðmunds-
son breytingartillögu við frumvarp-
ið, sem gerði ráð fyrir sömu skött-
um af sambærilegu íbúðarhúsnæði
um allt land og að hærri skattleysis-
mörk yrðu á íbúðarhúsnæði, en á
öðrum eignum. Tillöguflutningi
þessum var í fyrsta lagi ætlað að
vekja athygli á mismunum á svo-
kölluðum eignarskatti á íbúðar-
húsnæði eftir landshlutum. í öðru
lagi var ætlunin að undirstrika, að
eigið íbúðarhúsnæði ber ekki að
skoða sem skattstofn með þeim
hætti, sem nú er gert. Ef við höld-
um okkur við sama dæmi og hér
að framan eru eignarskattar og
fasteignagjöld af sambærilegri
íbúðareign á mismunandi stöðum
um landið, sem hér segir:
Hér verður landinu skipt í 8 svæði
eftir fasteignamati og er hvert
svæði hér reiknað út á meðaltali
svæðisins og gefnar upp hæstu og
lægstu tölur innan hvers svæðis í
sviga Allar tölur eru miðaðar við
svæði 1, er hefur töluna 100,00%
í fasteignamat á húsnæði. Hér verð-
ur miðað við mat á einbýlishúsi.
Önnur svæði lækka í samræmi við
fasteignamat. Svæði 1, 100,00%,
Seltjamames, Reykjavík, Kópavog-
ur, Garðabær og Hafnarfjörður.
Svæði 2, 81,30% (85,9%-77,4%),
Mosfellsbær, Bessastaðahreppur,
Akureyri, Keflavík og Njarðvík
(85,9%-77,4%). Svæði 3, 67,38%
(74,0%-65,8), ísafjörður, Grindavík,
Borgames, Húsavík, Sauðárkrókur,
Vestmannaeyjar, Akranes, Ólafs-
fjörður, Dalvík, Seyðisfjörður, Nes-
kaupstaður, Eskifjörður og Hafnar-
hreppur. Svæði 4, 58,29% (64,3%-
56,4%), á þessu svæði eru kaupstað-
ir, kauptún og þéttbýlir hreppar.
Svæði 5, 51,82% (55,5%-48,6%), á
þessu svæði eru kaupstaðir, kaup-
tún og þéttbýlir hreppar. Svæði 6,
45,52% (47,0%-40,0%) hreppar og
minni kauptún. Svæði 7, 32,72%
(39,0%-30,5%), dreifbýli. Svæði 8,
25,52% (28,2%-21,8%), strjálbýli.
Ekki. er hér tæmandi talning og
má vekja athygli á, að í mörgum
sveitarfélögum er tvenns konar mat
eftir þéttbýli eða dreifbýli, þannig
að eignir í sama sveitarfélagi geta
hér verið taldar hver til síns svæðis.
Eignarskattar af húseign, sem er kr. 14.000.000,00
Eignarskattur kr. Sérat. eignarsk. Eignarsk. samtals kr. kr. %
Svaaði 1
einst. 231.000,00 24.380,00 255.380,00 100,00
hjón 108.000,00 13.750,00 121.750,00 100,00
Svæði 2
einst. 172.310,00 17.830,00 190.140,00 74,45
hjón 76.580,00 7.210,00 83.790,00 68,82
Svæði 3
einst. 119.700,00 12.960,00 132.660,00 51,94
hjón 53.200,00 2.330,00 55.530,00 45,60
Svæði 4
einst. 85.340,00 9.780,00 95.120,00 37,24
hjón 37.930,00 0,00 37.930,00 31,54
Svæði S
einst. 61.070,00 7.530,00 68.600,00 26,86
hjón 27.140,00 0,00 27.140,00 22,29
Svæði 6
einst. 46.470,00 5.310,00 51.780,00 20,27
hjón 16.470,00 0,00 16.470,00 13,52
Svæði 7 einst. 24.970,00 830,00 25.800,00 10,10
hjón 0,00 0,00 0,00 00,00
Svæði 8
einst. 12.870,00 0,00 12.870,00 5,03
hjón 0,00 0,00 0,00 0,00
Eignarskattar af húseign, sem er kr. 7.000.000,00
Eignarekattur kr. Sáret. elgnarak. Eignarsk. samtals kr. kr. %
Svæði 1
einst. kr. kr. kr. %
54.000,00 6.870,00 60.870,00 100,00
hjón 24.000,00 0,00 24.000,00 100,00
Svæði 2
einst. 38.290,00 3.600,00 39.890,00 65,53
hjón 8.290,00 0,00 8.290,00 34,54
Svæði 3
einst. 26.600,00 1.160,00 27.760,00 45,60
Svœði 4
einst. 18.960,00 0,00 18.960,00 31,14
Svæði S
einst. 18.570,00 0,00 13.570,00 22,29
Svæði 6 einst. 8.230,00 0,00 8.230,00 13,52
Svæði 7,8
einst. 0,00 0,00 0,00 0,00
Svæði 3,4,5,6,7,8 hjón 0,00 0,00 0,00 0,00
Fasteignagjöld af húseignum, sem eru kr.
7.000.000,00 og 14.000.000,00 Faste.gj. af 14 m. húsi.kr. % Faste.gj. af 7 m. húsi kr. %
Svæði 1 70.000,00 100.00 35.000,00 100,00
Svæði 2 56.910,00 81,30 28.455,00 81,30
Svæði 3 47.170,00 67,38 23.585,00 67,38
Svæði 4 40.800,00 58,29 20.400,00 58,29
Svæði 5 36.310,00 51,87 18.155,00 51,87
Svæði 6 31.860,00 45,52 15.930,00 45,52
Svæði 7 22.900,00 32,72 11.450,00 32,72
Svæði 8 17.860,00 25,52 8.930,00 25,52