Morgunblaðið - 15.01.1989, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. JANÚAR 1989
11
þótt aðstæðumar séu ólíkar. En ég
get ímyndað mér að það sé rétt
með Finna og íslendinga. Þeir eru
rólegir, mjög tengdir umhverfi sínu
og náttúm lands síns. Og þeim er
hægt að treysta.
Sem sendiherra þarftu að gæta
ákveðinnar varúðar í öllum yfírlýs-
ingum. Er það ekki leiðigjarnt til
lengdar og hvað er almennt
skemmtilegt við að vera sendiherra?
Nei, segir hann og hristir höfuð-
ið. Það getur aldrei verið leiðinlegt
að vera fulltrúi lands síns. Og sendi-
ráðsstarfsmenn hafa mikilvægu
hlutverki að gegna að mínu viti,
að efla samskipti milli þjóðanna.
Hvað varðar Sovétríkin höfum við
líka mikil verk að vinna eftir að
Gorbatsjov kom fram með sína nýju
stefnu þar sem ný hugsun er boð-
uð. Gorbatsjov sagði á 19. flokks-
ráðstefnunni að sannanleg mannleg
verðmæti skuli hafa forgang. Og
til þess að ná þessum markmiðum
þurfum við að kynna stefnu okkar.
Það tekur sinn tíma að aðlagast
nýrri hugsun og nýrri stefnu en
meginatriðið er að fólkið taki þátt
í þessu. Við erum nú á 2. stigi per-
estrojkunnar og kjarni hennar að
hraða félagslegri og efnahagslegri
þróun er byltingarkenndur. Mann-
eskjan er í brennidepli hennar og
það er ákaflega spennandi að vinna
að framgangi þessara hugmynda
þvi að við finnum að þær eru til
bóta. Þessi nýja hugsun breytir
einnig starfi sendiráða okkar, gerir
þau opnari og aðgengilegri. En allt
tekur sinn tíma því að hver kynslóð
er böm síns tíma og margir eru
þeir sem eru ekki reiðubúnir til
breytinga, einkum á efnahagssvið-
inu. Eftir stöðnun á efnahagssvið-
inu í Sovétríkjunum um langa hríð
má maður ekki vera of óþolin-
móður. Lenín taldi sósíalismann
vera síbreytilegt kerfi, en hann varð
að stöðnun lengi og því verður nú
breytt. Það var svo margt sem við
vissum ekki og var haldið leyndu
lengi, mikill fjárlagahalli sem var
árum saman og gerði vandann allt-
af meiri og meiri. Núna upp á
síðkastið hafa dunið yfir okkur
ýmsir erfiðleikar, ég nefni hinar
voðalegu náttúmhamfarir í Arm-
eníu, Tsjernobyl fyrir tæpum þrem-
ur árum, vandamálin sem við höfum
átt í vegna íhlutunarinnar í Afgan-
istan. En þrátt fýrir allt lítum við
til framtíðarinnar með bjartsýni, því
að mikilvægast af öllu er að per-
estrojkan er í fólksins þágu.
Krasavin býður meira kaffi og
kavíar. Hann talar af alvöru og ein-
beitni, ég tók eftir því að hann svitn-
aði á efri vörinni. Ég dró ekki í efa
mikilvægi perestrojkunnar og hann
lét í ljós ánægju með hvað bókin
hefði fengið mikla sölu á íslandi,
það benti ótvírætt til þess að íslend-
ingar hefðu mikinn áhuga á sovésk-
um málefnum og þeim breytingum
í betri átt sem þar hefðu verið að
eiga sér stað allra síðustu ár. Ég
hafði eindregið á tilfinningunni að
Krasavin hefði getað haldið áfram
lengi að segja mér frá perestrojk-
unni, en í framhaldi af tali okkar
um áhuga Islendinga á nýrri hugs-
un og viðhorfum gat ég spurt hann
um hvaða fólk hann hefði sam-
skipti við hér og hvemig það gengi
til, að hann umgengist það fólk og
ekki annað.
Það er draumur hvers sendiráðs-
starfsmanns að hafa samskipti við
fólk úr sem flestum stéttum. Eðli
málsins samkvæmt umgangast
sendiráðsmenn sérstaklega stjórn-
málamenn, embættismenn í stjóm-
kerfínu, en einnig menn sem starfa
a,ð efnahagsmálum, fólk úr atvinnu-
lífinu, svo að ég nefni nokkra, sagði
Krasavin. Mér finnst ekki síður
mikilvægt að reyna að ná sambandi
við „venjulegt fólk“ en það verður
að segjast eins og er að möguleik-
amir á kynnum við öllu fleiri en
ég nefndi eru takmarkaðir, hrein-
lega vegna annríkis. Þó get ég nefnt
að í síðasta mánuði vorum við með
móttöku í sendiráðinu fyrir vísinda-
fplk og aðra fyrir fólk sem vinnur
við fjölmiðlana. Nýlega var ég gest-
ur hjá tíu ára nemendum í Oldusels-
SJÁ NÆSTU SÍÐU
’íiT'^fTtifTíWtÍiírattfyjWttttli'irfalOTrfittiifrTi'yyrTfnifTiTi'tnntIfTtTtiimirrTri¥jrfwiiwri'f<inr>ygfifiTTnn'wrnrfiriiií
Morgunblaðið/ Einar Falur
RUWE
Sósan mín er
hemaðarleyndarmál
Nicholas Ruwe hefur verið hér
síðan 1985. En hann var hag-
vanur á Islandi, fór að koma
hingað í laxveiðar upp úr 1960
með föður sínum og hafði
kynnst mörgum og sóttist eftir
því, segir hann, að verða sendi-
herra hér þegar Marshall
Brement hvarf af landi brott
til annarra starfa. Brement-
hjónin höfðu verið rnikil sam-
kvremisljón og menningarfólk
ogþau söínuðu til sín fjölskrúð-
ugra liði en áður hafði þekkst.
En þau Ruwe-hjón hafa einnig
eignast sinn vina- og kunn-
ingjahóp, þótt hann sé kannski
hefðbundnari sendiráðskunn-
ingjahópur. Kannski er líka
óviðeigandi að segja þetta. Það
verður þá svo að vera.
Ruwe tók á móti mér á skrif-
stofunni sinni í sendiráðinu.
Þar prýða veggina margar mynd-
ir af sendiherranum með hinum
ýmsu bandarísku mektarmönnum
sem hann hefur unnið fyrir og
komist í kynni við. Ruwe er vin-
gjarnlegur maður í framkomu,
heldur sjálfum sér dálítið í hæfí-
legri fjarlægð framan af. Vill
heyrilega tala um „hefðbundin"
efni. Við tölum um hefðbundin
efni, æsku og uppvöxt. Hann er
frá Michigan, ólst upp í Detroit.
Á yngri árum vann hann á bú-
garði í Montana sem káboj. Fékk
snemma áhuga á sportveiðum, var
fískigæd í Alaska, og fékkst við
ýms störf sem tengdust þessum
áhugamálum. Faðir hans var frá
Nebraska og vann sig upp úr
engufn efnum og komst í álnir.
Ruwe fór síðan í háskólanám í
bandariskri sögu og landafræði
og segist hafa verið meðalnem-
andi. Hann lagði síðan fyrir sig
nám í stjómsýslu og fór svo til
Texas og var í olíuvinnu. En það
var svo 1960 í forsetakosningun-
um þegar Nixon og Kennedy átt-
ust við að hann fékk áhuga á
stjórnmálum, sem síðan hefur
fylgt honum.
Hann hefur síðan verið meira
og minna viðloðandi utanríkis-
ráðuneytið og hefur einnig gegnt
ýmsum embættum fyrir Hvíta
húsið og forseta repúblikana frá
þessum tíma.
Hvemig bar að sendiherraskip-
un j)ína á íslandi?
Ég óskaði eftir þessu starfí, ég
hafði komið hingað nánast á
hveiju sumri í áratugi, framan
af með föður mínum til laxveiða.
Mér hafði getist vel að landinu
og þeim sem ég hafði kynnst.
Áður hafði ég verið skrifstofu-
stjóri hjá Reagan og í utanríkis-
ráðuneytinu. Eg hafði aðeins einu
sinni komið hingað sem opinber
fulltrúi Bandaríkjastjórnar, það
var við útför Bjama Benedikts-
sonar, forsætisráðherra.
Stundum er sagt að það sé
hálf hallærisstarf að yera sendi-
herra erlends ríkis á íslandi.
Nei, ég get ekki fallist á að svo
sé. Ég er fulltrúi lands míns hér
og er stoltur af því. Ég veit ekki
hvaða meinloka þetta er. Kannski
hefur vottað fyrir því áður, vegna
fáfræði um ísland, en þetta hefur
gerbreyst, það er mér óhætt að
fullyrða.
Hvað er eftirsóknarvert við
starfíð og hveijar em skyldurnar
fyrir utan að fara í veislur?
Þegar ég kom hingað var byij-
að að vinna í Rainbow-málinu og
þurfti að halda því áfram og sú
•vinna tók mikinn tíma. Og hvala-
málið og vísindaveiðar íslendinga,
það hefur líka tekið tíma. Satt
best að segja hef ég fullan skiln-
ing á því máli, og frá sjónarmiði
íslendinga heyra vísindaveiðar
þeirra ekki undir bandarísk lög.
Vandamálið er búið til af alþjóð-
legum umhverfíssamtökum og ég
fékk fljótlega gmn um að það
yrði reynt að aðhafast eitthvað í
málinu gegn Islendingum. Menn
fóm að trúa mér eftir að hvalbát-
unum var sökkt. Hvalamálið er
ekki um hvali, það snýst um
pólitík. Einn íslenskur sljóm-
málamaður orðaði það svo að það
væri pólitískt sjálfsmorð að stinga
upp á að hætta veiðunum. Mín
eigin skoðun? Hún er sú að íslend-
ingar hafi nálgast þetta mál á
heilbrigðan og raunsæjan hátt og
ég held að vísindaveiðimar séu
mjög gagnlegar, vegna þess að
það hlýtur að vera þáttur í rann-
sóknum á vistkerfí heimsins að
kanna atferli og lifnaðarháttu
hvalanna. Þar sem Islendingar
eigi allt undir sjómennsku finnst
mér áætlanagerðir íslendinga
rökréttar hvað hvalina snertir.
Rétt eins og að rannsaka þarf
aðra stofna sem lifa í sjónum.
Nei, þetta er ekki almenn skoðun
og ég veit hún á ekki alls staðar
upp á pallborðið í Bandaríkjunum.
Mér er það fullkomlega ljóst. Al-
menningsálitið hefur snúist gegn
þessum veiðum, hvort sem þær
em gerðar út frá vísindalegu sjón-
armiði eða ekki.
Hvaða fólk umgengstu hér?
Það er nú býsna litskrúðugur
hópur, auðvitað alls konar emb-
ættismenn og aðra diplómata, en
svo era margir vinir sem ég hef
eignast gegnum árin og hafa hald-
ið tryggð við mig. Og svo bætist
í kunningja- og vinahópinn með
áranum. Þetta er fólk úr öllum
stéttum. Hvernig velst þetta fólk?
Það gerist með ýmsu móti. Ráð-
leggingar frá öðram, á ferðalög-
’ um um landið kynnist maður allt-
af einhveijum. Ég geri engan mun
á því hvort vinur minn er bóndi
í Þingeyjarsýslu eða ráðherra í
Reykjavík. Mér þykir gaman að
kynnast fólki.
Hvað fínnst þér best og verst
við íslendinga?
íslendingar eru mjög afdráttar-
lausir, gefast aldrei upp, kannski
þtjóskir. Ef íslendingar fá ein-
hveija hugmynd sem þeir trúa á
halda þeir áfram þangað til þeir
SJÁ NÆSTU SÍÐU