Morgunblaðið - 28.04.1989, Blaðsíða 27

27
eeer jííwa «s hitoaci!jt8öj gkimövtjohoi/
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. APRÍL 1989
ÞINGBREF
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Skattstofiiar eru
takmörkuð auðlind
Skattstofnar hafa nýtingarmörk eins og fiskstofiiar
Samkvæmt skýrslu Qármálaráðherra til Alþingis um ríksQár-
mál 1988 námu heildartekjur ríkissjóðs fyrir það ár 64.382 m.kr.
Gjöldin reyndust hvorki meira né minna en 7.200 m.kr. umfram
tekjur, eða samtals 71.583 m.kr.
Fjárlög 1988 gerðu ráð fyrir 52. m.kr. tekjuafgangi. Niðurstað-
an varð hinsvegar rúmlega sjö milljarða halli.
Þingbréf gluggar lítillega í dag í tekjuhlið næstliðins Qárlaga-
árs.
var þó „aðeins“ tæplega 7 millj-
arðar.
Annað var upp á teningnum
þegar kom að söluskatti. Astæðan
var breikkun skattstofnsins, það
er skatturinn tók til fleiri vöruteg-
unda en áður, m.a. matvæla. Inn-
heimtar söluskattstekjur ríkis-
sjóðs reyndust 29.522 m.kr. eða
47,8% hærri en 1987. Söltuskatts-
tekjur reyndust þó „allnokkru
minni en áætlað hafði verið“, seg-
ir í skýrslu ráðherra.
m
TEKJUR RÍKISSJÓÐS 1988
(í milljónum króna)
I upphafi árs 1988 varð mikil
breyting á telqustofnum ríkis-
sjóðs. Staðgreiðsla hófst á tekjus-
köttum einstaklinga. Lög um nýja
tollskrá gengu í gildi. Alagningu
vörugjalda var breytt. Söluskattur
hækkaður með því að fella niður
undanþágur á matvæli o.fl.
Samkvæmt skýrslu fjármála-
ráðherra reyndust innheimtir
tekjuskattar 1988 7.927 m.kr.,
sem er 68,1% hækkun frá árinu
á undan. Um þetta efni segir ráð-
herra:
„Miklar vonir voru bundnar við
hið nýja staðgreiðslukerfi tekju-
skatta. Gert var ráð fyrir að með
þessu fyrirkomulagi myndi inn-
heimta batna. Þetta virðist hafa
gengið eftir ...
Versnandi innheimta varð aftur
á móti á telguskatti fyrirtækja.
Innheimta eignarskatta varð 8,9%
minni en árið áður og er það
minna en gert hafði verið ráð fyr-
ir.“
u
Ný lög um vörugjöld og ný toll-
skrá fólu í sér einföldun þessara
gjalda. Tolltaxtar lækkuðu. Inn-
heimta dróst saman um 22,1% frá
1987. Skatttekjur þessar áttu að
skila u.þ.b. 8 milljörðum króna,
samkvæmt áætlun. Eftirtekjan
MMMW\
29.522
'fff/ Skipting tekna
7J9Z7 ríkissjóðs
s *
7J» '
,7%\S|
ffffffffffA ToIl.
4-275 tekjur
Astæður minni rauntekna af
sköttum í verði vöru og þjónustu
en áætlanir stóðu til vóru einkum
þijár. Þær eru tíundaðar í skýrslu
fj ármálaráðherra:
„í fyrsta lagi og það sem vegur
þyngst er almennur veltusam-
dráttur í þjóðarbúskapnum í kjöl-
far lægri þjóðartekna og minni
kaupmáttar. I annan stað virðist
árangur af innheimtu hafa versn-
að, einkum síðari hluta ársins,
samfara vaxandi greiðsluerfíð-
leikum þjá atvinnufyrirtækj-
um. I því sambandi má benda á,
að 1% lækkun á innheimtuhlut-
falli söluskattstekna skerðir af-
komu ríkissjóðs um 300-400 m.kr.
á heilu ári. I þriðja lagi hefur
gætt ofmats í upphaflegri áætlun
1.510
Aórar
tekjur
Tetiju- i
1 u I
11,3%^% l s 1
' K 45,9%

> 12,3% ■'Itilllif
k.

3.69° Ýmslrób.
Tölulegar staðreyndir rikissjóðs árið 1988.
rv
Erfitt er að áætla gjöld og tekj-
ur ríkissjóðs, sem og allra annarra
stofnana og fyrirtækja, í þjóð-
félagi jafn mikilla hagsveiflna og
þess íslenzka. Verðbólga af þeirri
stærðargráðu sem hér hefur
lengst af verið síðari áratugi
skekkir alla áætlanagerð.
Munur áætlana og rauntalna í
ríkisbúskapnum hefur engu að
síður reynst meiri, á stundum, en
almenn verðlagsþróun skýrir. Til
að sýna stærðargráðu hans skal
enn vitnað til skýrslu fjármálaráð-
herra:
„Niðurstöður ríkisbókhalds fyr-
ir árið 1988 lágu fyrir í Iok janúar-
mánaðar og sýna mikinn halla á
ríkissjóði. Rekstrarafkoma ríkis-
sjóðs var neikvæð um 7,2 millj-
arða króna [í stað áætlaðs tekju-
afgangs] ...
Þetta er fjórða árið í röð sem
ríkissjóður er rekinn með halla,
og hefur rekstrarhallinn aukizt
veruiega, eða frá jafnvirði 1,3%
af vergri landsframleiðslu árið
1987 í u.þ.b. 2,8% árið 1988.“
V
Um það bil 80% af ríkissjóðs-
tekjum eru innheimt í verði vöru
og þjónustu. Það skýrir að hluta
til hátt verðlag hér á landi í sam-
anburði við grannríki. Hér er og
hærra hlutfall neyzluskatta af
heildartekjum ríkissjóðs en víðast
annars staðar.
Skattstofnar ríkisins eru tak-
mörkuð auðlind, rétt eins og
njdjastofnar sjávar, sem hefur sín
nýtingarmörk. Það gildir hið sama
um skattstofna og fískistofna. Ef
sókn ríkisins á skattamið er meiri
en veiðiþol leyfír, rýmar höfuð-
stóllinn, afraksturinn. Þess vegna
færa hærri skattstigar ekki endi-
lega meiri skatttekjur í ríkissjóð,
til lengri tíma litið. Það er far-
sælla fyrir alla, einnig ríkissjóð,
að stuðla fremur að stækkun
skattstofnanna en hækkun skatt-
stiganna. Gróska í þjóðarbú-
skapnum er það sem giftuna skap-
ar.
Þegar flármálaráðherra tíund-
ar „ástæður samdráttar" í sölu-
skattstekjum í skýrslu sinni talar
hann um „almennan veltusam-
drátt í þjóðarbúskapnum ... og
minni kaupmátt". Rætur þessarar
skýringar, samdráttar í þjóðarbú-
skapnum, liggja víða, m.a. í
stjómarstefnunni. Einn rótarhlut-
inn — sennilega ósmár — Iiggur
trúlega í „ofveiði" flármálaráð-
herra, of mikilli sókn á skattamið,
miðað við veiðiþol stofnanna. Það
sýnist meir en tímabært að lög-
binda þak á heildarskattheimtu
ríkissjóðs; setja ríkisgóðstekjum
fastbundið hámark sem hundraðs-
hluta af þjóðartekjum.
Systraminning:
Guðrún ogAuðurJóns-
dæturfrá Raufarhöfn
Guðrún
Fædd 21. októberl962
Dáin20. apríll989
Auður
Fædd27. nóvember 1965
Dáin 19. apríl 1989
í dag kveðjum við með djúpum
söknuði þær systur Auði og Guð-
rúnu Jónsdætur frá Raufarhöfn,
sem létust af slysförum fyrr í þess-
um mánuði.
Kynni okkar hófust er þær réð-
ust til starfa við fyrirtæki okkar
Skerseyri h.f. í Hafnarfirði. Það er
hveiju fyrirtæki nauðsyn að eiga
góða starfsmenn og það á ekki síst
við í upphafi starfsemi nýs fyrirtæk-
is. Þar nutum við þess að eiga þær
systur að því þær vom öðmm til
fyrirmyndar hvað dugnað og sam-
viskusemi áhrærði. Guðrún starfaði
fyrir okkar bæði sem almennur
starfsmaður og seinna sem verk-
stjóri, en hún hafði lokið prófi frá
Fiskvinnsluskólanum. í vetur
stundaði hún svo nám í Tækniskóla
íslands.
Auður var með allt frá upphafi
til dauðadags og varð fljótlega sem
kjölfesta f okkar starfsemi. Hún
hafði unnið öll störf í fyrirtækinu
allt frá undirbúningi starfseminnar
í ársbyrjun 1988, fyrst sem almenn-
ur starfsmaður en síðar við skrif-
stofustörf o.fl. Við töldum okkur
taka nokkra áhættu þegar við réð-
um hana reynslulitla til þess að
færa bókhald og sjá um launamál
í fyrirtækinu. Hún reis hins vegar
vel undir ábyrgðinni og leysti hvert
starf af hendi með samviskusemi
og dugnaði sem henni var eiginleg-
ur. Henni var því sífellt trúað fyrir
meiri ábyrgð og verður það skarð
sem hún skilur eftir sig vandfyllt
og þeirra systra er sárt saknað í
Skerseyri.
Á stundum sem þessum þá leitar
hugurinn aftur í tímann og við rifj-
um upp minningar sem tengdu okk-
ur vináttuböndum og það sem gaf
lífinu lit. Já vissulega settu þær
systur svip sinn á umhverfi sitt og
mótuðu það með persónuleika
sínum og þeirri glaðværð og kímni
sem þeim var í blóð borin. Nú sitja
hnípnir menn á kaffistofunni í
Skerseyri og vorið sem var í vænd-
um hefur þokað um sinn fyrir köld-
um vetri. En það væri ekki í anda
þeirra systra að leggja árar í bát
og við munum láta minninguna um
þær lýsa okkur inn í sumarið og
hvelja okkur til nýrra dáða þar sem
dugnaður og vinnugleði verða í fyr-
irrúmi. Um leið og við sendum for-
eldrum, systkinum og öðrum ástvin-
um okkar dýpstu samúðarkveðjur
biðjum við Guð að blessa minningu
þeirra.
Skerseyri h.f.
Magnús Andrésson
Á sorgarstundum leitar maður
einhvers að halda sér í. Spumingar
leita á hugann, spumingar sem
manni eru ekki ætluð svör við.
Mínar kæm vinkonur Guðrún og
Auður voru kvaddar á braut í blóma
lífsins 19. og 20. apríl. Það skarð
sem 'eftir er verður aldrei fyllt, en
að hafa fengið að þekkja þær er
heiður sem ég fæ ekki fullþakkað.
Við Guðrún vorum æskuvinkonur
og hélst sú vinátta alla tíð. Auði
kynntist ég mest á síðastliðnum
árum. í þeim systrum átti ég
trausta og góða vini sem alltaf var
hægt að leita til og treysta á.
Þær voru ekki líkar systur og
það var ósjaldan sem ókunnir áttu
erfítt með að trúa að þær væru svo
tengdar. En lífsgleðina áttu þær
sameiginlega. Þær höfðu mikið að-
dráttarafl á annað fólk, enda var
grín, hlátur og söngur sjaldan langt
undan. Guðrún var kannski vissari
á lagið, meðan íslensku textarnir
voru Auðar sérgrein.
Ótal minningar um góðar og
skemmtilegar samverustundir
fylgja hugsunum um Guðrúnu og
Auði. Þær mun ég alltaf eiga og
þær eru mín huggun og styrkur í
þessari miklu sorg.
Vegir Guðs eru okkur ókunnir
og því finnur maður ekki svar við
spumingunni um tilgang. En Guð-
rún og Auður voru yndislegar stúlk-
ur sem aðeins báru gott með sér
og létu engan ósnortinn. Þvi getur
ekkert nema gott beðið þeirra.
Mínar innilegustu samúðarkveðjur
til Hrefnu og Jóns, systkina og (jöl-
skyldna þeirra og Jóns. Megi þeim
öðíast styrkur til að standast þessa
miklu raun.
Með sínum dauða’ hann deyddi
dauðann og sigur vann,
makt hans og afli eyddi,
ekkert mig skaða kann,
þó leggist lík i jðrðu,
lifir nún sála fri,
hún mætir aldrei hörðu
himneskri sælu í.
(Hallgrimur Pétursson)
Margrét Jóhannsdóttir
___________Brids_____________
Arnór Ragnarsson
Bridsfélag Breiðholts
Sl. (iriðjudag var spilaður eins kvölds
tvimenningur. Röð efstu para varð þessi:
Guðmundur Baldursson—
Jðhann Stefánsson 1S8
Guðmundur Skúlason—
Einar Hafsteinsson 180
Jakob Kristinsson—
Þröstur Ingimarsson 179
Pétur Sigurðsson—
Guttormur Kristmannsson 176
Meðalskor 156
Næsta þriðjudag verður spilaður eins
kvölds tvímenningur. Spilað er í Gerðubergi
kl. 19.30 stundvíslega.
Bridsfélag Barðstrendinga
Múrarameistarafélag Reylqavíkur sigraði “
i firmakeppni félagsins sem nýlega er lok-
ið. Keppnin stóð yfír í tvö kvöld.
Lokastaðan:
Múrarameistarafélag Rvfkur 774
Múrarafélag Rvíkur 762
Húsasmiðjan hf. 712
Pétur O. Nikulásson hf. 709
Vatnsvirkinn hf. 708
Nonni hf. 701
í sfðari umferð urðu eftirtalin firmu
efst f N—S-riðll:
Pétur O. Nikulásson 376
Múrarafélag Rvíkur 366
Múrarameistarafélag Rvfkur 859
A—V-riðiIl:
Laugamesapðtek 366
Vestfjarðaleið 360
Háríhöndum 351
Bridsdeildin þakkar forráðamönnum fyr-
irtækja og stofiiana þátttöku í þessari hörðu
og eftirminnilegu keppni.
Keppnin við Vestur-Barðstrendinga er
um næstu helgi. Spilað ,verður 1 Hreyfils-
húsinu föstudag og laugardag.