Morgunblaðið - 28.04.1989, Blaðsíða 40

40
,MQRGUNBLAÐIÐ: FÖSTUDAGUR.28. APRÍL 1989
^E)l988^niversa^ressJ5yndicat^
„Hve oft hef é9 ekki sagt \>ér<Á
skella. ekkí bílhuréinnl"
ur sagt þér, ungi maður.
En eitt skaltu vita: Það er
ekki húsvörðurinn sem þú
talar við ...
Auðvitað færðu stöðu-
mælasekt. Þú ert búinn að
vera hér á annan tíma!
HÖGNI HREKKVÍSI
V. HÖGNI VIRÐIST HAFA FUNPIÐ EINA
VIP SlTT H/EFI. "
Höfiim við gengið til góðs...
Þetta á vel við, er við hugleiðum
verkföll þau, sem 11 aðildarfélög
BHMR hafa boðað og eru flest skoll-
in á. Var það heppileg leið, að veita
okkur verkfallsrétt, sem er sífellt
beint gegn nemendum, og er þar
sannarlega verið að hengja bakara
fyrir smið, því að nemendur hafa
ekkert með samningamál kennara
að gera. Hjá okkur framhaldsskóla-
kennurum er algert samúðarleysi
með nemendum. Það ber líka að líta
á það, að kennaraverkfallið var sam-
þykkt með rpjög svo naumum meiri-
hluta og ýmsir þeirra, sem voru
hlynntir verkfalli, eru það ekki leng-
ur, Vissulega er það staðreynd, að
kennarar hafa afar lág grunnlaun,
en ég tel ekki verkfall á viðkvæm-
asta tíma eigi að afgreiða stórmál
eins og röðun kennara í flokka, end-
urmat á launakerfi o.fl. Um það verð-
ur að stofna nefnd, sem gæti e.t.v.
skilað sínum útreikningi um áramót.
Kröfugerð okkar er að sjálfsögðu
sú, að við getum lifað af dagvinnu-
launum okkar og þurfum ekki að
kenna meira en kennsluskyldan ætl-
ar okkur. En til þess að svo megi
verða, þurfum við aðlögunartíma og
sömuleiðis þá kröfu til kennara, að
þeir hafí full réttindi. Eins og málum
er nú háttað, kenna flestir kennarar
fleiri stundir en sem nemur kennslu-
skyldu og hækkar það launin nokk-
uð. Við kennarar verðum líka að við-
urkenna, að við höfum tiltölulega góð
jóla- og páskafrí og yfír sumarmán-
uðina 2—3 mánaða frí. Vafalaust er
þetta til að umbuna okkur alla þá
aukavinnu, sem felst í að undirbúa
sig fyrir tíma og tekur oft ómældan
tíma, svo að þessi frí fela einungis
í sér greiðslur fyrir mikla aukavinnu.
Einnig höfum við mjög svo léleg
grunnlaun. En eins og ástandið í
þjóðfélaginu. er nú, verðum við að
sætta okkur við svipaðar hækkanir
og hjá öðrum félögum. Þjóðfélagið
getur ekki greitt einni stétt svo gífur-
legar launahækkanir, því að þá koma
aðrar stéttir og heimta sömu pró-
sentu í hækkuðum launum. Það er
líka tilgangslaust, að vera eins og
smáböm með fundi í æsingakennd-
um „Hitler-stíl“, og búa til dúkkur,
sem eiga að tákna vondu mennina.
Slíkt er háskólafólki til vansa og
hafa þau einu áhrif, að hlegið er að
okkur.
Spumingin er því sú; hvað ætla
kennarar að vera lengi í þessu til-
gangslausa verkfalli, sem mun, þeg-
ar samningar loksins nást, verða í
svipuðum dúr og samningar annarra
launþegahópa. Hvað ætli við verðum
þá búin að tapa miklum launum fyr-
ir ekkert?
Að sjálfsögðu ber að skipa nefnd,
sem endurskoðaði alla þá þætti sem
sneru að kennurum, t.d. flokkun í
launaflokka, að ekki verði sett þak
á yfirvinnu kennara, hækkun verði
eftir lífaldri og kennurum verði gert
kleift að endurmennta sig með vissu
millibili — og að grunnkrafan verði
einnig sú, að einungis kennarar með
full kennsluréttindi verði ráðnir í
kennarastöður.
Er ekki full ástæða til að sýna
skynsemi og dómgreind gagnvart
saklausum nemendum, þannig að
þeir fái að ljúka skólanámi sínu í vor
í öllum bekkjum?
Víst er, að samúð höfum við enga
hjá almenningi og innbyrðis er mjótt
á mununum með þeim, sem vildu
verkfall og þeim, sem það ekki vildu.
En með það, er sem alltaf er: þeir,
sem ekki vildu verkfall, sátu heima
og þögðu. Það er staðreynd, að við
þurfum leiðréttingu launa og sjálf-
sagt, að laun okkar verði leiðrétt
gagnvart KÍ, sem nú er með allt að
14% hærri laun og er það að sjálf-
sögðu mikið óréttlæti.
En ég veit, að ég tala fyrir stóran
hóp kennara í þessu harða verkfalls-
máli með þessum línum. Það eru
ekki allir jafn vel settir og ríkisstarfs-
menn, sem hafa örugga og trygga
vinnu, þótt alltaf sé verið að bera
þá saman við örfáa einstaklinga, sem
vinna í einkageiranum með há laun.
Það gleymist að geta þess, að menn
þessir hafa ekkert atvinnuöryggi.
Ef einhverjir háskólamenntaðir
kennarar vilja fara út á þá braut,
er ekkert, sem bannar það.
Ég skora á alla framhaldsskóla-
kennara að mótmæla þessu verkfalli
með því að krefjast allsheijarat-
kvæðagreiðslu um það, hvort við vilj-
um sætta okkur við og semja á
grundvelli þeirrar sáttatillögu, sem
ríkissáttasemjari mun vonandi bera
fram og mun gilda til áramóta. Þá
má nota tímann til áramóta með
umræður um kjaramál kennara í
heild, breytingum til hins betra í
launaþrepum okkar — röðun skv.
lífaldri og að ekki verði helst ráðnir
nema kennarar, sem hafa full rétt-
indi.
Slíkar umræður eiga að fara fram
eins og háskólamenntaðir kennarar
eiga að vinna, þ.e. án þess að láta
alltaf nemendur fá skellinn og þar
með erum við að eyðileggja fýrir
okkur sjálfum.
Sagt er, að „Byltingin éti bömin
sín“. Látum slíkt ekki henda okkar
stétt. Vel menntað fólk veit, hvers
það getur krafist, og það getur ekki
krafist þess að vera forréttindahópur
í þjóðfélagi, sem er illa statt fjár-
hagslega og því lítið svigrúm til
hækkana. Við getum einfaldlega
ekki verið með þann eintijáningshátt
að virða að vettugi þær aðstæður,
sem eru allt í kringum okkur, aldrei
hafa verið fleiri gjaldþrot hjá fyrir-
tækjum og við lesum daglega um
gjaldþrot fyrirtækja, sem manni
fannst óhugsandi annað en blómstr-
uðu.
Með þá von í bijósti, að andlegt
ástand framhaldsskólakennara sé
ekki undirlagt af múgæsing þeim,
sem verið er að hamra á, heldur
spomi gegn honum og að þeir, sem
em á móti þessu verkfalli, sem er
komið í algert óefni, láti í sér heyra
— og að við sýnum nemendum okk-
ar, að við höfum hag þeirra fyrir
bijósti, en eyðileggjum ekki fyrir
þeim heilt skólaár, lýk ég orðum
mínum. Sýnum samstöðu með skyn-
samlegum samningum.
Menntaskólakennari
með fúll réttindi.
Skrifið eða hringið til
Velvakanda
Velvakandi hvetur lesendur til
að skrifa þættinum um hvaðeina,
sem hugur þeirra stendur til — eða
hringja milli kl. 10 og 12, mánu-
daga til föstudaga, ef þeir koma
því ekki við að skrifa. Meðal efnis,
sem vel er þegið, eru ábendingar
og orðaskiptingar, fyrirspumir og
frásagnir, auk pistla og stuttra
greina. Bréf þurfa ekki að vera
vélrituð, en nöfn, nafnnúmer og
heimilisföng verða að fylgja öllu
efni til þáttarins, þó að höfundur
óski naftileyndar.
4
'I
4
4
4
4
Víkverji skrifar
Biðlaun alþingismanna hafa verið
í fréttunum að undanfömu.
Ástæðan er sú að tveir fyrrverandi
ráðherrar, sem létu af þingmennsku
og hurfu til annarra opinberra starfa,
fengu greidd biðlaun frá Alþingi í
sex mánuði, þótt þeir færu beint á
launaskrá í hinum nýju embættum.
Nú síðast hefur það gerst að þriðji
ráðherrann hefur óskað eftir biðlaun-
um þótt hann hafí horfið af þingi
fyrir sjö árum. Beiðni hans var hafn-
að á þeim forsendum að launakröfur
fyrndust á fjórum árum.
Þetta mál og önnur, sem upp hafa
komið nýlega, sýna að aðstæður geta
breyst þannig að nauðsynlegt sé að
breyta lögum og reglum, þótt sann-
gjöm hafi þótt þegar þau voru sett.
Upplýst hefur verið að lögin um bið-
laun voru sett til þess að auðvelda
mönnum að hverfa af þingi. Sérstak-
lega var þetta talið eiga við um þing-
menn sem höfðu setið lengi eða
misstu vinnuna fyrirvaralaust vegna
þingrofs. Þeir fengu sex mánuði til
þess að finna sér annað starf og
koma sér fyrir.
Það hefur varla hvarflað að nein-
um á þeim tíma að til þess kæmi að
þingmenn sem hyrfu til annarra og
hátt launaðra starfa væru á tvöföld-
um launum næstu sex mánuði. Allir
réttsýnir menn hljóta að viðurkenna
að svona getur þetta ekki verið. Því
þarf að breyta þessum lögum og það
strax.
Sá þingmaður sem síðast hætti
og varð sendiherra, sagði af sér
þingmennsku á fyrsta degi mánaðar.
Samkvæmt reglum fékk hann laun
fyrir allan þann mánuð en varamað-
urinn, sem fékk þingsætið, er launa-
laus. Hann hefur borið sig illa yfir
meðferðinni. Þessi maður var opinber
starfsmaður og hefur væntanlega
fengið greitt fyrirfram á gamla
vinnustaðnum. Sú spuming vaknar
óneitanlega hvort hann haldi þeim
launum?
xxx
jaldþrot hafa verið algeng
síðustu misseri. Þau hafa leitt
í ljós brotalamir í gjaldþrotalögunum.
Mönnum hefur blöskrað hvemig fyr-
irtæki hafa verið lýst gjaldþrota og
sömu aðilar hafa sama dag stofnað
ný fyrirtæki og haldið áfram rekstri
eins og ekkert hafi í skorist. Gömlu
fyrirtækin hafa verið gerð upp eigna-
laus, kröfuhafar hafa ekkert fengið
og ríkið hefur verið látið borga van-
greidd laun starfsmanna þeirra.
Jafnvel laun forstjóranna, sem hafa
komið öllu á kaldann klakann! Menn
hafa jafnvel verið svo bíræfnir að
koma í fjölmiðla og lýsa því yfír
hvaða munur það sé nú fyrir rekstur-
inn að þeir skulu vera orðnir skuld-
lausir!
Þegar gjaldþrotalögin vom sett
vom gjaldþrot fátíð. Þá þðtti sjálf-
sagt að ríkið ábyrgðist launagreiðsl-
ur til starfsmanna gjaldþrota fyrir-
tækja. Þá sáu menn ekki fyrir þá
erfiðleikatíma, sem yfir okkar þjóð
hafa gengið. Þá sáu menn heldur
ekki fyrir hnignandi siðferði í við-
skiptum. Gjaldþrotalögunum þarf að
breyta í þá vem að menn geti ekki
farið í kringum þau sjálfum sér til
framdráttar og saklausu fólki til
tjóns.
XXX
riðja málið er ástæða til að nefna
hér, þótt óskylt sé tveimur þeim
fyrmefndu. Fyrir fáum ámm var lög-
um um prestskosninar breytt, ekki
síst fyrir atbeina presta sjálfra. Bein-
ar kosningar vom aflagðar og kjör
presta fært í hendur sóknamefnda.
Þessi breyting mæltist misjafnlega
fyrir því þeir vom margir sem vildu
ekki afsala sér þeim rétti að fá að
kjósa sinn sálusorgara.
I lögin vom sett ákvæði þess efn-
is að sóknarnefndir gætu kallað prest
til starfa án auglýsingar. Hugsunin
var sú, að fámennir og „lítt áhuga-
verðir" söfnuðir gætu kallað til sín
presta. Menn hmkku við á dögunum
þegar Bústaðasókn, sem margir telja
eftirsóknarverðasta brauð landsins,
ákvað að notfæra sér þetta ákvæði.
Prestafélagið hefur haldið fund
um málið. Formaður þess segir að
ekki hafi verið reiknað með þessum
möguleika þegar lögin vom sett og
þeim verði að breyta. Víkveiji telur
að það geti reynst erfitt í fram-
kvæmd. Hvar á að setja mörkin og
hvaða brauð á að telja feit og hver
mögur?
4
4
4
4
H