Morgunblaðið - 20.05.1989, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1989
Kvótahoppið innan Evrópubandalagsins:
Irar kærðir og Bretar áminntír
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Framkvæmdastjórn Evrópu-
bandalagsins (EB) hefur kært
írsku stjórnina fyrir Evrópudóm-
stólnum í Lúxemborg vegna
banns við veiðum spænskra fiski-
skipa úr írskum veiðikvótum.
Jafnframt hefur framkvæmda-
stjórnin ítrekað athugasemdir
Danmörk:
Vilja hafiisögu-
skyldu á skip
með hættuleg
efiii um borð
Kaupmannahöfn. Frá N.J. Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
MEIRIHLUTI danska þings-
ins hefur samþykkt að
danska stjórnin skuli beita
sér fyrir því innan Alþjóða-
siglingamálastofiiunarinnar,
IMO, að »11 erlend skip verði
skylduð til þess að taka hafii-
sögumann um borð sigli þau
um danska landhelgi með
hættulegan farm.
Stjóminni er einnig falið að
semja við löndin við Eystrasalt
um slíka skyldu. Danir reyndu
árið 1985 að skylda öll skip,
sem sigla um danska landhelgi
með olíu, eitur eða geislavirk
efni um borð, en neyddust til
þess að falla frá slíku. Sam-
kvæmt 130 ára gömlum al-
þjóðalögum, sem enn eru í gildi,
geta einstök ríki ekki ákveðið
einhliða slíka skyldu á erlend
skip.
sínar við lög á Bretlandi sem
ætlað er að koma í veg fyrir
veiðar útlendinga úr breskum
kvótum. Framkvæmdastjórnin
telur að afstaða ríkisstjórnar
Bretlands og Irlands í þessu efiii
bijóti í bága við ákvæði Rómar-
sáttmálans um frelsi þegna EB
til að stofiia fyrirtæki án hindr-
ana í öllum aðildarrikjum banda-
lagsins.
Deilur framkvæmdastjómarinn-
ar við íra og Breta virðast byggj-
ast á þversögn. Annars vegar út-
hluta sjávarútvegsráðherrar EB
sameiginlega veiðiheimildum til
einstakra aðildarríkja bandalagsins
og hins vegar hafnar framkvæmda-
stjómin einkarétti aðildarríkjanna
á þessum veiðiheimildum.
Bresk stjómvöld hafa bent á að
út í hött sé að úthluta kvótum til
einstakra ríkja ef þau hafi ekki
óskoraðan ráðstöfunarrétt á þeim.
Þessum röksemdum vísar fram-
kvæmdastjómin á bug á þeim for-
sendum að Rómarsáttmálinn kveði
skýrt á um jafnan rétt allra þegna
EB til að stunda atvinnu þar sem
þeir vilja og að sama skapi sé
óheimilt að mismuna þegnum EB
vegna þjóðemis.
Það em fyrst og fremst Spán-
veijar sem hafa farið þá leið að
skrá fískiskip sín á Bretlandi og
írlandi til að fá aðgang að kvótum
þessara landa. Spænski fiskiskipa-
flotinn er sá langöflugasti innan
EB, af 278 fiskiskipum sem eru
stærri en 500 tonn innan banda-
lagsins em tæplega 100 í eigu
Spánverja.
Framkvæmdastjórnin ítrekar at-
hugasemdir sínar við Breta vegna
þess að í svari Breta við fyrri at-
hugasemd kemur ekki fram að til
standi að breyta þeim lögum um
skipaskráningar sem m.a. skilyrða
úthlutun kvóta við meirihlutaeign
breskra þegna í útgerðarfyrirtæk-
inu.
Reuter
Sovéskir hermenn ræða við Litháa, sem halda á spjöldum þar sem
kvartað er undan atvinnuleysi og óstjórn í landbúnaði, fyrir utan
þingið í Vilnius, höfúðborg Sovétlýðveldisins Litháen. Þingið lýsti
yfir efiiahagslegri sjálfsstjórn lýðveldisins á fímmtudagskvöld.
Eystrasaltsríkin Eistland og Litháen:
Lýsa yfir efaahags-
hagslegri sjálfsstjóm
Moskvu. Reuter.
ÞING Eystrasaltsríkjanna Eistlands og Litháens lýstu á fimmtudags-
kvöld yfir efiiahagslegri sjálfstjórn Sovétlýðveldanna og samþykktu lög
sem veita stjórnum þeirra fullt umboð til að fara með fíármál og at-
vinnumál lýðveldanna. Þing Eistlands samþykkti einnig að koma á
nýju myntkerfí og leysir eistneska myntin, korú, rúbluna af hólmi í
lýðveldinu.
ERLENT
Heimildarmenn í Vilnius, höfuð-
borg Litháens, sögðu að borgarbúar,
sem hefðu veifað litháenska fánan-
um, hefðu fjölmennt á götum borgar-
innar til að fagna yfírlýsingu lithá-
enska þingsins. „Stjórn Sovétríkj-
anna sniðgengur enn kröfu Litháa
um efnahagslega sjálfsstjóm," segir
í yfírlýsingu þingsins og bætt er við
að innlimun Litháens í Sovétríkin
hafí verið ólögleg og þvert gegn vilja
Litháa.
Indrek Toome, forsætisráðherra
Eistlands, tók í sama streng í ræðu
sem hann hélt á þinginu í Tallinn,
höfuðborg lýðveldisins. „Við viljum
sjálfsstjóm, stjóma efnahag okkar
sjálfír og koma á efnahagstengslum
við önnur lýðveldi Sovétríkjanna og
erlend ríki,“ sagði forsætisráðher-
rann.
Þingin samþykktu einnig ályktan-
ir, þar sem samningur þýskra nasista
og Sovétmanna frá árinu 1939 er
fordæmdur, en hann varð til þess
að Eystrasaltsríkin Eistland, Lett-
land og Litháen vom innlimuð í Sov-
étríkin árið 1940.
Stjómvöld í Moskvu hafa ekki tjáð
sig um yfírlýsinguna, en talið er að
fjallað verði um hana á sovéska full-
trúaþinginu, sem sett verður 25 maí.
„Maður getur alltaf á sig
íranir krefla Banda-
ríkin um skaðabætur
Amsterdam. Reuter.
Stjómvöld i Iran hafa farið þess
á leit við Alþjóðadómstólinn í
Haag að Bandaríkjamönnum verði
gert að greiða skaðabætur vegna
árásar bandariska herskipsins
Vincennes á íranska farþegaþotu
í júli á siðasta ári. Allir þeir sem
um borð voru, 290 manns, biðu
bana þegar eldflaug firá skipinu
hæfði þotuna er hún var á flugi
yfir Persaflóa.
Krafa írana er rökstudd með til-
vísun til þess að Bandaríkjamenn
hafí brotið alþjóðlega samninga um
ferðir farþegaflugvéla og er þess
krafíst að ættmennum þeirra sem
fórust og íranska ríkinu verði greidd-
ar skaðabætur sem dómstólnum er
falið að ákveða.
Átta dögum eftir árásina lýstu
stjómvöld í Bandaríkjunum yfir því
að þau væru reiðubúin að greiða
ættingjum hinna látnu skaðabætur.
Á hinn bóginn kæmi ekki til greina
að greiða stjómvöldum í íran bætur
vegna árásinnar.
Talsmaður Alþjóðadómstólsins
sagði í gær að krafa írana yrði tæp-
ast tekin fyrir næstu sex mánuðina.
Árið 1979 úrskurðaði Alþjóðadóm-
stólinn að írönum bæri að sleppa 52
bandarískum sendiráðsstarfsmönn-
um sem hafðir voru í haldi í Teher-
an. íranir hundsuðu niðurstöðu
dómsins og neituðu að auki að láta
sendiráð Bandaríkjanna í höfuð-
borginni af hendi.
ítalía:
blómum bætt“
Svona blómlegt er í sólstofu úr plastinu frá
SINDRA STÁLI. Sannkallað gæðaplast framleitt
af GENERAL % ELECTRIC PLASTICS og er til
einfalt, tvöfalt eða þrefalt. Sláðu á þráðinn til
okkar og aflaðu þér frekari upplýsinga. Við erum
alltaf í sumarskapi.
Með blómlegum kveðjum,
BORGARTÚNI 31
SINDRA
ÚNI 31 '
'plasideild
STALHF
SlMl: 91 • 2 72 22

Sólgnir í danskan físk
FISKNEYSLA fer vaxandi á Ítalíu
og hafa danskir fiskútflytjendur
notið góðs af undanfarin ár, að
því er segir í danska dagblaðinu
Politiken sl. þriðjudag. Vitnar
blaðið í skýrslu um þetta efiii, þar
sem firam kemur, að fiskútflutn-
ingur Dana til Ítalíu hefur aukist
jafiit og þétt sfðastliðin þijú ár.
Árið 1987 seldu Danir ítölum sjáv-
arafurðir fyrir um 1,5 milljarða dan-
skra króna (ríflega 10 milljarða ísl.
kr.). Var það um 16% aukning frá
árinu áður, að magni til,. en 32%
aukning miðað við verðmæti.
Þessi aukning átti sér stað þrátt
fyrir hringormafárið, sem danskir
útflytjendur þurftu að glíma við
1987. Svipuð aukning varð 1988, og
útlitið fyrir 1989 er gott.
f skýrslunni, sem er eftir danskan
físksöluráðunaut, kemur fram, að
ítalir eigi sífellt erfiðara með að vera
sjálfum sér nægir með sjávarafurðir
og auka innflutning sinn hröðum
skrefum. Einnig hefur það skipt
máli, að velmegun hefur farið vax-
andi á Ítalíu.
Ilumar er fyrirferðarmikill í sjáv-
arvöruútflutningi Dana til ítaliu.
Af einstökum sjávarafurðum hefur
leturhumar verið fyrirferðarmestur í
þessum útflutningi Dana til Ítalíu
(239 millj. d. kr. 1987), en hrogn
og lax hafa einnig selst þar eins og
heitar lummur.
Fisksöluráðunauturinn spáir því,
að bjart sé framundan hjá dönskum
fiskútflytjendum á Ítalíumarkaðnum.