Morgunblaðið - 20.05.1989, Qupperneq 45

Dpf \tjj[ 02 aUöÁQHAölJAJ QTQAJÖMUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1989
45
Afmæliskveðja:
Valdimar Thor-
arensen á Gjögri
í dag 20. maí er áttatíu og fimm
ára Valdimar Thorarensen á Gjögri
í Strandasýslu. Hann er fæddur á
Gjögri, og voru foreldrar hans Jak-
ob J. Thorarensen úrsmiður og
bóndi á Gjögri og kona hans Jó-
hanna Sigrún Guðmundsdóttir. Jak-
ob var sonur Jakobs J. Thorarensen
kaupmanns á Kúvíkum, merkis-
manns á sinni tíð og konu hans
Guðrúnar Óladóttur frá Ófeigsfirði.
Jóhanna móðir Valdemars var frá
Kjós, foreldrar hennar voru Guð-
mundur Pálsson bóndi þar og kona
hans, Guðríður Jónsdóttir.
Valdi ólst upp í foreldrahúsum
og fór ungur til sjóróðra og var
hann á skipum frá Hafnarfirði og
ísafirði. Þetta var á milli stríðsár-
anna þegar öll aðstaða sjómanna
var gjörólík því sem nú er. Það
þurfti mikla hreysti og dugnað til
að stunda sjómennsku á þessum
árum, og samtíðarmenn Valda hafa
sagt mér að hvorugt hafi hann vant-
að.
Hann vann síðar á Djúpavík,
þegar sfldarævintýrið stóð þar sem
hæst, og árið 1944 reisti Valdi sér
íbúðarhús á Gjögri. Þar hefur hann
búið síðan, stundað sjómennsku og
eigin útgerð. Hann hefur réttindi
til að stjóma 30 lesta skipi.
Eg kynntist Valda þegar ég fór
að fara með fjölskyldunni norður á
Strandir í sumarleyfum og enn bet-
ur þegar ég fór sem unglingur í
„sveit“ til hans og bama hans, Jó-
hönnu og Adolfs. Þetta var sumarið
1980 og var ég hjá þeim nokkur
sumur. Tókst góð vinátta með okk-
ur sem hefur haldist síðan.
Valdi tilheyrði þeirri kynslóð ís-
lendinga sem lifað hefur einhveijar
mestu breytingar og framfarir í
íslensku þjóðfélagi, frá upphafi
byggðar í landinu, og man því
tímana tvenna.
Þær em ófáar stundirnar sem
við höfum átt saman og rætt um
liðna tíð, menn og málefni. Hef ég
numið af Valda mikinn fróðleik, því
hann er stálminnugur og segir
skemmtilega frá.
Mér er sérstaklega minnisstæð
ferð okkar til Ísafjarðar í fýrra-
sumar, en þar dvöldum við hjá vina-
fólki um tíma. Við ákváðum að fá
okkur gönguferð um kaupstaðinn
einn góðviðrisdaginn. Það var gam-
an og fræðandi að ganga með
Valda, því hann þekkir sig vel á
ísafirði, frá þeim tíma er hann var
þar ungur maður á vertíðum.
Eftir þessa gönguferð var hugur-
inn vissulega ríkari og vitneslq'an
meiri um mannlífið í höfuðstað
Vestfjarða fyrr á öldinni. Valdi hef-
ur alltaf haldið tryggð við ísaijörð,
þótt vænt um staðinn og farið þang-
að til stuttrar dvalar á sumrin í
seinni tíð, ef hann hefur getað kom-
ið því við.
Eg trúi því að áhugi minn á
ættfræði hafi fyrst vaknað eftir að
ég fór að vera á Gjögri. Tel ég að
Valdi hafi átt sinn þátt í því að ég
fór að gefa ættfræði gaum. Hann
sagði mér frá svo mörgu frá liðinni
tíð, atburðum og fólki, að áhugi
minn vaknaði og ég varð að vita
meira. Þegar ég kom til Reykjavík-
ur á haustin hóf ég ættfræðirann-
sóknir mínar, fór á söfn og viðaði
að mér bókum. Hefur þessi áhugi
minn síðan aukist jafnt og þétt á
undanförnum árum.
Vegna þess hve minnugur Valdi
er og lýsingar hans frá fyrri tíð eru
nákvæmar og skýrar, reyndist það
mér létt verk að teikna upp gamla
torfbæinn á Gjögri. Valdi fæddist
í þessum bæ og var átta ára er
hann flutti með foreldrum sínum, í
steinhús sem faðir hans reisti á
Gjögri. Hafði ég mikla ánægju af
að teikna upp bæinn eftir lýsingum
hans. Tók það nokkurn tíma og
lagfæra varð mörg atriði áður en
endanleg mynd fékkst, en að lokum
varð Valdi ánægður með árangur-
inn. Og við vorum báðir ánægðir
því mér fannst tilganginum vera
náð, þ.e. að sú vitneskja sem Valdi
býr yfir varðandi þennan gamla bæ,
glatast ekki heldur varðveitist á
blöðum.
Ég er þakklátur fyrir að hafa
fengið tækifæri til að dvelja á
Gjögri og fyrir þann mikla fróðleik
sem ég hef numið af afmælisbarn-
inu. Á þessum tímamótum sendi ég
vini mínum Valdimar Thorarensen
bestu afmæliskveðjur, óska honum
alls góðs og hlakka til að hitta hann
á Gjögri í sumar.
Ingimar F. Jóhannsson
Afmæliskveðja:
Benjamín Jónsson
Elskulegur vinur minn og faðir
bestu vinkonu minnar, Benjamín
Jónsson er afmælisbam í dag. Af
því tilefni langar mig að rifja upp
okkar stuttu en yndislegu kynni.
Það var vor rétt eins og nú, sólin
lék sér og spilaði á skýlausum vor-
himninum og árið var 1982. Tilver-
an var spennandi. Við tvær gamlar
skólasystur höfðum ákveðið að
opna verzlun. Það var í mörgu að
snúast, eitt af verkefnunum var að
umbreyta gömlu, lúnu húsnæði og
margar stundir fóru í það. And-
rúmsloftið í þessu húsi sem reist
hafði verið um aldamótin bar þess
merki að margar góðar sálir hefðu
gengið þar um. Þar var gott að
vera. Eitt kvöldið í miðjum önnum
lá undirrituð á gólfinu og var að
lakka furuspýtur. Djúp karlmanns-
rödd kvað við, ég hlustaði, mikið
lifandis ósköp talaði maðurinn fal-
lega og kjammikla íslenzku. Ég
sperrti eymn og leit upp. Á miðju
gólfí stóð maður, ljósklæddur með
fallega silfrað hár. Það sem vakti
mesta athygli hjá mér fyrir utan
þetta fagra tungutak vom stórar
og vinnulúnar en á einhvem hátt
óvenjulegar hendur.
Þama var kominn Benjamín
Jónsson. Frá minni hálfu var þetta
ást við fyrstu sýn. Ég hafði auðvit-
að heyrt margt um hann frá dóttur
hans en þama stóð hann léttur og
lifandi eins og hann kann best, með
leiftur í auga.
Benjamín, sem borinn er og barn-
fæddur á Bfldudal, fyrir vestan, í
stórbrotnu landslagi með háum og
bröttum ijöllum og vogskomum
fjörðum. Að sjálfsögðu er hann stór-
brotinn og stórhuga með hijúft yfir-
borð. En hann býr líka yfir mikilli
hlýju og blíðu, sem ég trúi að komi
mest frá þeim tveimur konum sem
stærstir örlagavaldar hafa verið í
lífi hans. Móður hans og eiginkonu.
Frá þeirri fyrri fékk hann lífið, með
þeirri seinni viðheldur hann lífínu í
fimm góðum og glæsilegum börn-
um. Samband Benjamíns við föður
sinn var líka einstaklega sterkt og
innilegt og þeir dýrmætir hvorir
öðmm. Já, Benjamín er hamingju-
maður. í mínum huga er Benjamín
einn af þeim fáu sem hægt er að
tala um sem heimsborgara, svo vítt
ná áhugamál hans. Hann er einlæg-
ur unnandi málaralistar, bók-
mennta og ljóðlistar. Enda engin
furða þar sem bæði listmálari og
skáld búa í honum sjálfum.
Lífsstarf Benjamíns tengdist
undirstöðu okkar Islendinga, fiskin-
um. Hann var fisksali. Ég trúi því
að það hafi verið líf og fjör í físk-
búðinni hans Benjamíns við Lang-
holtsveginn, þar hafa vísur flogið
og fiskurinn hvort sem það var nú
ýsan góða glæný eða útvatnaður
saltfiskurinn, fengið á sig einhvern
ævintýrablæ. Kúnnarnir hans Benj-
amíns hafa ekki bara komið til að
kaupa sér í soðið heldur líka til að
ná sér í andlegt fóður. Slíkur mað-
ur er Benjamín.
í dag hyllum við hann áttræðan.
Það er vor og maísólin gjöful og
björt.
Til hamingju með daginn og lífið
„ungi rnaður."
Helga Mattína Björnsdóttir
LANDSÞING
LÍF 1989
________Frímerki_____________
Jón Aðalsteinn Jónsson
Landsþing Landssambands
íslenzkra frímerkjasafnara 1989
var haldið í heimkynnum sam-
bandsins í Síðumúla 17 laugar-
daginn 8. apríl sl. Sakir íjarveru
minnar úr bænum um það leyti
hefur dregizt að segja frá þessu
þingi hér í þættinum. Sú er og
einnig að hluta til skýring þess,
að enginn frímerkjaþáttur hefur
birzt í Mbl. um nokkurt skeið.
Þetta landsþing íslenzkra
frímerkjasafnara var hið 22. í
röðinni og haldið með hefðbundn-
um hætti. Sá Klúbbur Skand-
inavíusafnara um það að þessu
sinni. Þingið sátu um 20 fulltrúar
og voru 11 þeirra sérstakir fulltrú-
ar félaga og klúbba, sem mynda
sambandið, en þau teljast alls
fimm. Þar sem ég sat ekki þetta
þing, verður það, sem hér segir,
einungis stutt frásögn af því, sem
þar gerðist, og það eftir heimild-
um annarra.
Formaður LÍF, Þór Þorsteins,
setti þingið, en fundarstjóri var
kjörinn Sigurður R. Pétursson og
fundarritari Sighvatur Halldórs-
son. I skýrslu formanns kom fram,
að starf liðins árs var í svipuðum
farvegi og oftast áður. Fjárhagur
LÍF er þokkalegur, en vitaskuld
hlýtur enn að vera nokkuð í land,
áður en húsnæði sambandsins í
Síðumúla er orðið skuldlaus eign
þess.
Mér hefur verið tjáð, að einkum
hafi orðið umræða um útgáfumál
tímarits safnara, Grúsksins. Er
það sízt að undra, þar sem ekki
hefur lengi tekizt að halda þeim
málum í viðunandi horfí. Mér er
vel kunnugt um það, að útgáfu-
nefndir hafa oft sætt gagnrýni
fyrir seinlæti í þeim efnum. Ég
veit hins vegar vel af gamalli
reynslu, að erfitt er að ritstýra
blaði fyrir safnara og þá einkum
vegna þess, að allir vilja fá sitt
blað, en færri í það skrifa. Þessu
máli var svo beint til stjórnar LÍF
og því engin sérstök útgáfunefnd
kjörin að þessu sinni. Er vonandi,
að nú takist að koma útgáfumál-
um Grúsksins í viðunandi horf,
áður en langt um líður.
Á þinginu tók Guðni F. Gunn-
arsson til máls um unglingastarf
það, sem hann hefur annazt á
liðnu ári og árum. Hefur hann
staðið sig þar mjög vel, og er
óhætt að fullyrða, að þar hafi
vaxtarbroddurinn í starfi LÍF ver-
ið á liðnu starfsári. Er það líka
eitt mikilvægasta atriði í starfi
LÍF, því að hvað yrði úr frímerkja-
söfnun hér á landi, ef ekki er hlúð
að henni meðal unglinga, sem eiga
að taka við af eldri söfnurum?
Kennsla í frímerkjasöfnun fór
fram á fimm stöðum á landinu,
bæði hér á Reykjavíkursvæðinu
og eins á Dalvík. Árangur af þessu
starfí kom m.a. fram í þátttöku
íslenzkra unglinga í spurninga-
keppni á FINLANDIU 88 og eins
í þátttöku þeirra í unglingasýn-
ingu í Svíþjóð í október si. Frá
þessu hefur áður verið sagt hér í
frímerkjaþætti. Loks tóku_ börn
úr Árbæjarskóla þátt í ÍSFÍL 89,
eins og seinna verður minnzt á.
Guðni ræddi í erindi sínu um
nauðsyn þess, að stofnað yrði sér-
stakt unglingasamband hér á
landi í svipuðu formi og þau ungl-
ingasambönd, sem starfandi eru
á öðrum Norðurlöndum. Með slíku
sambandi gætu íslenzkir ungling-
ar tekið nánari þátt sameigin-
legu starfi með unglingum hinna
landanna. Um leið mýndi það og
auðvelda alla fræðslu um
frímerkjasöfnun, t.d. með útgáfu
sameiginlegs kennsluefnis, en það
verk er nú þegar hafið fyrir til-
stilli Guðna.
Ekki er mér kunnugt um aðrar
umræður frá þessu landsþingi.
Fráfarandi stjórn var endurkjörin
nær óbreytt og eins þær nefndir,
sem starfa innan LÍF. Núverandi
stjórn LÍF skipa þessir menn: Þór
Þorsteins formaður, Hálfdán
Helgason varaformaður, Ólafur
Elíassori ritari og Jón Egilsson
gjaldkeri. Blaðafulltrúi er Guðni
F. Gunnarsson. Meðstjómendur
eru Benedikt Antonsson og
Sveinn Jónsson frá Kálfsskinni.
Kemur Sveinn sem fulltrúi lands-
byggðarinnar í stað Gunnars R.
Einarssonar á Akureyri. Vara-
menn stjómar em svo Sighvatur
Halldórsson og Sigurður P. Gests-
son. Kemur Sigurður í stað Óla
Kristinssonar á Húsavík.
í sambandi við þing LÍF var
haldin frímerkjasýning, ÍSFÍL 89,
en sakir þess þrönga stakks, sem
þættinum er nú um stundir skor-
inn í Mbl., verður frásögn af henni
að bíða næsta þáttar.
Miklaholtshreppur:
110 ára ártíðar minnst
Borg: í Miklaholtshreppi.
Við fermingarguðþjónustu í Fá-
skrúðarbakkakirkju sunnudag-
inn 7. maí sl. voru kirkjunni færð-
ar tvær ljósakrónur og vegg-
lampar, fagrir og vel gerðir grip-
ir. Þessar fögru gjafir eru gefiiar
úr Minningarsjóði Guðbjartar
Kristjánssonar, fyrrum hrepp-
stjóra og bónda á HQarðarfelli.
110 ár voru liðin þann 18. nóvem-
ber sl. frá fæðingu Guðbjartar.
Fyrir hönd gefenda var formanni
sóknarnefndar, Erlendi Halldórs-
syni bónda í Dal, afhent gjafabréf
undirritað af syni Guðbjartar,
Gunnari Guðbjartssyni, bónda að
Hjarðarfelli. Þakkaði sóknamefnd-
arformaður þessa höfðinglegu gjöf.
Guðbjartur Kristjánsson bjó lengst-
an hluta ævi sinnar ásamt konu
sinni, Guðbröndu Þorbjörgu Guð-
brandsdóttur, á Hjarðarfelli. Þeim
hjónum var átta barna auðið. Tveir
synir þeirra, Þorkell og Alexander,
eru dánir. Guðbjartur var héraðs-
höfðingi í bestu merkingu þess orðs
enda mikils metinn og virtur af öll-
um þeim, sem kynntust honum.
Páll
ÓSiLrfSlA