Morgunblaðið - 27.07.1989, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ 1989
23
Sri Lanka:
Skæruliðar tamíla fella
15 indverska hermenn
Kólombó. Reuter.
SKÆRULIÐAR Eelam-tamíla felldu 14 indverska hermenn í bardaga
á Sri Lanka í gær en þar í landi hafa 15-20 manns beðið bana dag
hvern undanfarnar tvær vikur vegna hryðjuverka skæruliða sínhal-
esa. A laugardag rennur út sá frestur sem ríkisstjórn Sri Lanka
hefiir gefið Indverjum til þess að
eynni.
Óttast er að skæruhernaður gegn
indversku sveitunum á Sri Lanka
harðni til muna upp úr næstu helgi
ef Indverjar flytja sveitirnar ekki á
brott. Á laugardag verða tvö ár lið-
in frá því að Rajiv Gandhi, forsætis-
ráðherra Indlands, sendi 45.000
manna herlið til eyjarinnar til þess
að stöðva bardaga tamíla og sinha-
lesa. Var það liður í samkomulagi,
sem stjórnir Indlands og Sri Lanka
gerðu í júlí 1987 til þess að binda
draga hersveitir sínar á brott frá
enda á skæruhernað tamíla. Millj-
ónir Tamíla búa í suðurhéruðum
Indlands og styðja við bakið á ætt-
bræðrum sínum í Sri Lanka með
ýmsum hætti.
Gandhi hefur hafnað kröfu Ran-
asinghe Premadasa, forseta Sri
Lanka, um að hersveitirnar verði
kallaðar heim fyrir næstkomandi
laugardag. Gandhi hefur sagt að
þær fari hvergi fyrr en tamílum,
sem eru af indversku bergi brotnir
Afsögn Unos i Japan:
Eftirmaður líklega
kosinn í næstu viku
Tókíó. Reuter.
og í minnihluta meðal íbúa eyjarinn-
ar, hafi verið tryggð heimastjómar-
réttindi, sem þeim var heitið í friðar-
samkomulaginu frá 1987.
Skæmliðar Eelam-tamíla höfn-
uðu á sínum tíma samkomulagi
stjórna Indlands og Sri Lanka. í
maí sl. hófust friðarviðræður milli
skæmliða og stjórnarinnar í
Kólombó og í tengslum við þær var
samið um vopnahlé, sem enn er
haldið. Tamílar buðu indversku
sveitunum einnig vopnahlé en
stjómin í Nýju Dehlí hafnaði því.
í gær hvatti Ranjan Wijeratne,
utanríkisráðherra Sri Lanka, til
þess að hætt yrði við fyrirhugaðar
mótmælaaðgerðir og verkföll, sem
vinstrisinnuð samtök sínhalesa,
svonefnd Frelsissamtök Sínhalesa,
hafa boðað til í því skyni að mót-
mæla vem indversku hersveitanna
í landinu. Wijeratne sagði að sam-
tökin reyndu að notfæra sér
óánægju með sveitirnar til þess að
blása til ormstu gegn ríkisstjórn
landsins.
Reuter
Björguðu blaðamenn
portkonunum ?
Lögreglan í Washington D.C., höfuðborg Bandaríkjanna, smalaði
saman portkonum í 14. götu þar í borg á þriðjudagskvöld og hugð-
ist reka þær út fyrir borgarmörkin yfir í Virginíu-ríki. Þegar hópur-
inn nálgaðist brú á Potomac-ánni komu blaðamaður og ljósmyndari
frá dagblaðinu Washington Post á vettvang. Þeir hófu að mynda
hersinguna og hætti lögreglan þá allt í einu við tiltæki sitt og hvarf
á brott. Gleði skyndikvennanna varð mikil og skömmu síðar vom
þær teknar til starfa á ný í miðborginni eins og ekkert hefði í skor-
ist. Embættismenn í Virginíu og talsmenn ýmissa kvenna- og réttinda-
samtaka náðu hins vegar vart upp í nef sér af reiði í gær yfir fram-
göngu lögreglunnar. Var hún m.a. vænd um að byrja á öfugum enda
í baráttunni gegn glæpafárinu í borginni og er málið nú í rannsókn.
FRJÁLSLYNDI lýðræðisflokkur-
inn, stjórnarflokkur Japans,
hyggst tilnefna nýjan forsætis-
Páfagarður-
Tékkóslóvakía;
Þrír nýir
biskupar
skipaðir
Páfagarði. Reuter.
JÓHANNES Páll II páfi skip-
aði í gær þijá biskupa í áður
óskipuð embætti kaþólsku
kirkjunnar í Tékkóslóvakíu.
Fyrir voru þrír biskupar í
landinu en óskipaðar eru enn
sjö embætti vegna áratuga
ágreinings kirkjunnar og
kommúnistastjórnarinnar í
Prag.
Kaþólskur andófsmaður í
mannréttindasamtökunum
Charta 77, Peter Uhl, fagnaði
samkomulaginu um skipan
biskupanna en benti á að um
málamiðlun væri að ræða. „Það
er ekki hægt að segja að valdir
hafi verið menn neð sömu við-
horf og Tomasek. Þeir eru frem-
ur hliðhollir stjórnvöldum," sagði
Uhl. Frantisek Tomasek, hinn
níræði forystumaður kirkjunnar
í Tékkóslóvakíu, er skeleggur
talsmaður kaþólikka, sem eru í
meirihluta í landinu, og hefur
krafist trúfrelsis í landinu.
Tomasek sat árum saman í
fangabúðum á sjötta áratugn-
um.
Olíumengunin
við Alaska:
Þrifin gætu
kostað 1.300
milljónir dala
New York. Reuter.
TALIÐ er að það geti kostað allt
að 1,3 milljarða Bandaríkjadollara
( 75 milljarða ísl.kr.) að flarlægja
olíu sem lak úr risaolíuskipinu Ex-
xon Valdez sem strandaði við
strendur Alaska-ríkis í mars síðast-
liðnum. Gert er ráð fyrir því að
tryggingafélög greiði Exxon 400 -
500 milljónir dollara í skaðabætur
vegna mengunarslyssins. Olíufélag-
ið verður að bera afganginn af
kostnaðinum sjálft.
ráðherra í stað Sosuke Unos í
næstu viku en enginn einn hefiir
enn verið nefiidur sem arftaki
ráðherrans, að sögn heimildar-
manna í flokknum. Uno sagði af
sér embætti á mánudag eftir af-
hroð flokksins í kosningum til
efri deildar þingsins á sunnudag.
Heimildarmennirnir sögðu í gær
að þingmenn flokksins mundu kjósa
nýjan forystumann flokksins og þar
með forsætisráðherra 2. ágúst. Jap-
önsk dagblöð telja að sex menn
komi einkum til greina en líklegast
sé að Ryutaro Hashimoto, aðalritari
flokksins, verði fyrir valinu. Uno
og fýrirrennari hans, Noboru Ta-
keshita, voru báðir valdir með sam-
ráði forystumanna hinna ýmsu
valdahópa í stjórnarflokknum og
hefur þessi aðferð sætt þungu
ámæli í fjölmiðlum.
Fijálslyndi lýðræðisflokkurinn
hefur enn meirihluta í neðri deild
þingsins en missir meirihlutans í
efri deild, sem er valdaminni, síðast-
liðinn sunnudag getur orðið til þess
að flokkurinn neyðist til að boða
til almennra þingkosninga fyrr en
ella eða innan fárra mánaða.
Tillaga ísraela um kosningar á hernumdu svæðunum:
PLO-menn sagðir vilja
slaka á skilyrðum sínum
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELSK dagblöð hafa skýrt frá því að Frelsissamtök Palestínu-
manna (PLO) séu reiðubúin að fallast á kosningar á Vesturbakkanum
og Gaza-svæðinu að því tilskildu að eftirlitsnefhd skipuð Egyptum
og Bandaríkjamönnum fái að fylgjast með þeim og Israelar sam-
þykki að láta Palestínumönnum í té eigið landsvæði. ísraelskir emb-
ættismenn sögðu að ef marka mætti þessar fréttir væri þetta í fyrsta
sinn sem PLO féllist á tilslakanir sem Verkamannaflokkurinn í ísra-
el gæti sætt sig við. Hinn sfjómarflokkurinn, Líkud, fylgir á hinn
bóginn mun harðari stefiiu gagnvart Palestínumönnum.
Dagblöðin Jerusalem Post og
Haaretz birtu fréttirnar af tilslökun
PLO og sögðu þær byggðar á
skýrslum bandarískra embættis-
manna, sem ræddar hefðu verið á
leynilegum fundi Gennedíjs Terr-
Reuter
Kopta-páfí heimsækir
hjarðirsínar
Shenouda III páfi koptísku kirkjunnar í Egyptalandi hyggst fara í
hirðisheimsókn til trúarsystkina sinna víða um heim, þ. á m. í Bret-
landi, Kanada, Bandaríkjunum og Ástralíu, í næsta mánuði. Koptíska
kirkjan er talin einhver elsta kirkjudeild kristinna manna og í söfnuðun-
um eru alls um 22 milljónir manna, meirihluti þeirra í Eþíópíu. Anwar
Sadat, þáverandi Egyptalandsforseti, sakaði Shenouda um að efna til
deilna við íslamska meirihlutann í landinu árið 1981 og skipaði páfan-
um að dveljast framvegis í eyðimerkurklaustri nokkru. Arftaki Sad-
ats, Hosni Mubarak, ógilti þessa ákvörðun fyrir fjórum árum. Á mynd-
inni sést stúlka kyssa hönd páfans í dómkirkju kopta í Kaíró.
asovs, aðstoðarutanríkisráðherra
Sovétríkjanna, og Nimrods Noviks,
ráðgjafa Shimons Peres, leiðtoga
Verkamannaflokksins í ísrael, í
París í síðustu viku. Yasser Abed
Rabbo, háttsettur embættismaður
PLO í Túnis, sagði að bandarísk
stjórnvöld hefðu skýrt Sovétmönn-
um frá því að þau myndu styðja
hugmyndir Palestínumanna um að
kosningar á hernumdu svæðunum
tengdust víðtækara samkomulagi.
PLO og flest önnur samtök Pal-
estínumanna hafa hafnað því að
efnt verði til kosninga án þess að
tryggt verði að ísraelskir hermenn
fari burt af hernumdu svæðunum
og Palestínumenn geti stofnað sjálf-
stætt ríki. Verkamannaflokkur
Israels er hlynntur því að Palestínu-
menn fái landsvæði en Líkud-flokk-
ur Yitzhaks Shamirs forsætisráð-
herra er því hins vegar algjörlega
mótfallinn.
„Þessar fréttir benda til að PLO
fallist á kosningarnar. Skilyrði sam-
takana eru nú miklu skýrari, en
áður voru þau fáránleg," sagði ísra-
elskur embættismaður sem ekki
vildi láta nafns síns getið. Embætt-
ismenn forsætisráðuneytisins, ut-
anríkisráðuneytisins og bandaríska
sendiráðsins í ísrael sögðust ekkert
vita um skjalið, sem vitnað er til.
Ráðherraskiptin í Bretlandi:
Howe var boðið emb-
ætti Douglas Hurds
Lundúnum. Reuter.
MARGARET Thatcher, forsætisráðherra Breta, reyndi í gær að
draga úr þeim úlfaþyt, sem orðið hefiir vegna mannaskipta í ríkis-
stjórn hennar á mánudag. Bresk dagblöð skýrðu frá því í gær, að
Thatcher hefði boðið Sir Geoflrey Howe, fyrrverandi utanríkisráð-
herra, að verða innanríkisráðherra, en Douglas Hurd, hafði ekki
hugmynd um þetta fyrr en hann fékk blöðin inn um lúguna í gær-
morgun.
Að sögn blaðanna hugleiddi Sir
Geoffrey boð Thatcher um nokkra
stund og ráðfærði sig við fjölskyldu
sína og vini. Hann afþakkaði boðið
og Hurd hélt embætti sínu. Eftir
fregnirnar í dag er talið að pólitísk
staða Hurds sé mun veikari en áð-
ur, en auk þess telja stjórnmálaský-
rendur Thatcher hafa sýnt honum
ástæðulausa ókurteisi með þessum
vinnubrögðum.
Sir Geoffrey var gerður að að-
stoðarforsætisráðherra, sem er
valdalaus virðingartitill, og fékk
auk þess í sinn hlut formennsku í
mörgum valdamiklum nefndum. Þá
er hann nú þingflokksformaður
íhaldsmanna.
Við embætti utanríkisráðherra
tók John Major, fyrrverandi fjár-
málaráðherra, en hann hefur fram
til þessa ekki haft afskipti af utan-
ríkismálum.
ERLENT