Morgunblaðið - 22.08.1989, Blaðsíða 25

p
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 1989 25
Svavar Gestsson og Franziska Gunnarsdóttir við aflijúpun minnisvarðans.
Aldaraimælis Gimiiars Gunnars
sonar minnst á Skriðuklaustri
einnig hvatt til að ýtt verði undir
og styrkt vönduð innlend dagskrár-
gerð og vöndun máls í íslenskum
flölmiðlum. „Til dæmis væru mál-
farsverðlaun til fjölmiðlafólks, sem
sjóður einkaaðila veitti, vel til fallin.
Sama má segja um viðurkenningar
fyrir vandaða innlenda dagskrár-
gerð.“
Á sambandsþinginu kom fram
tillaga til breytinga á lögum SUS,
þess efnis, að hámarksaldur í félög-
um ungra sjálfstæðismanna yrði
lækkaður úr 35 árum í 30. Var
borið við þeim röksemdum að með-
alaldur í félögunum og forystu
þeirra hefði farið mjög lækkandi á
undanförnum árum. Kosningaaldur
hefði auk þess verið færður niður
í 18 ár og væri nauðsynlegt að ná
til hóps yngstu kjósendanna í aukn-
um mæli. Var ákveðið að skipa
fimm manna nefnd er ynni að at-
hugun þessa máls fram að næsta
þingi.
Yngra fólk að taka við
Davíð Stefánsson, nýkjörinn for-
maður SUS, sagði í samtali við
Morgunblaðið að þrátt fyrir ungan
aldur teldi hann sig hafa þá reynslu
af innra starfi Sjálfstæðisflokksins
sem nauðsynleg væri í þetta starf.
í sjálfu sér væri það reynsla sem
ætti að skipta máli en ekki aldur.
Kjör hans væri líka viðurkenning á
því að yngra fólk væri að taka við
forystu hjá félögum ungra sjálf-
stæðismanna um allt land. Taldi
hann þá þróun vera mjög jákvæða
og myndi auðvelda að rækta sam-
bandið við það unga fólk sem taka
myndi þátt í kosningum í fyrsta
sinn á næstu tveimur árum.
„Það bíða ungra sjálfstæðis-
manna mjög stór verkefni framund-
an,“ sagði Davíð. „Framundan er
landsfundur Sjálfstæðisflokksins
þar sem á miklu ríður að flokkurinn
móti sér skýra stefnu í málefnum
grundvallaratvinnuveganna, land-
búnaðar og sjávarútvegs. Ungir
sjálfstæðismenn verða að koma vel
undirbúnir til landsfundar og taka
þátt í því að móta þá stefnu. Mun
það mikla máiefnastarf sem unnið
hefur verið að undanförnu koma
þar að góðu gagni.“
Hann taldi líka mikilvægt að
ungir sjálfstæðismenn undirbyggju
sig vel fyrir þær kosningar sem
framundan væru á næstu tveimur
árum, þ.e. sveitastjórnarkosningar
og alþingiskosningar. „Við verðum
að sýna fram á hvernig ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar er með
afturhaldsaðgerðum í efnahagsmál-
um að takast að færa íslenskt þjóð-
félag til fortíðar. Þessi ríkisstjórn
er hvatning fyrir unga sjálfstæðis-
menn að móta hvassa og skýra
stefnu fyrir framtíðina, stefnu sem
verður ótvíræður valkostur í næstu
kosningum.“ Aðspurður um önnur
málefnaverkefni, sem hann vildi
leggja áherslu á sem formaður
sagði Davíð að ungir sjálfstæðis-
menn sem aðrir sjálfstæðismenn
yrðu að fylgjast grannt með þróun-
inni í Evrópu og hvetja til þess að
komið yrði festu á tengsl íslands
og Evrópubandalagsins.
í stjórn SUS voru kosin á þinginu
þau Olafur Þ. Stephensen, Pétur
Einarsson, Benedikt Bogason, Inga
Dóra Sigfúsdóttir, Andrés Magnús-
son, Belinda Theriault, Raggý Björg
Guðjónsdóttir, Árni Sigurðsson og
Jakob Magnússon fyrir Reykjavík,
Jón Kristinn Snæhólm, Hlynur Guð-
jónsson, Bjarki Már Karlsson,
Magnús E. Kristjánsson og Sveinn
Ævarsson fyrir Reykjanes, Guð-
laugur Þór Þórðarson fyrir Vestur-
land, Bjarni Th. Bjarnason fyrir
Vestfirði, Júlíus Guðni Antonsson
fyrir Norðurland vestra, Jón Helgi
Björnsson og Þorvaldur Lúðvík Sig-
uijónsson fyrir Norðurland eystra,
Þorsteinn Siglaugsson fyrir Austur-
land og Guðmundur Johnsen og
Arnar Jónsson fyrir Suðurland.
Geitagerði.
í TILEFNI af aldarafmæli Gunn-
ars Gunnarssonar skálds og rithöf-
undar á þessu ári var haldinn af-
mælisfagnaður á Skriðuklaustri
sem liður í M-hátíð á Austurlandi,
sem hófst í maí sl. en skáldið var
fætt að Valþjófsstað, sem er næsti
bær við Skriðuklaustur, þann 18.
maí 1889.
Árið 1939 fluttist Gunnar ásamt
ijölskyldu sinni heim til íslands,
keypti jörðina Skriðuklaustur og lét
byggja hið veglega íbúðarhús, seins
og alkunna er. Gunnar bjó til ársins
1948 á Skriðuklaustri, en þá fluttist
íjölskyldan til Reykjavíkur og bjó þar
síðan.
Unnið hefur verið að ýmsum lag-
færingum og breytingum á staðnum
í tilefni af afmælinu. Einnig eru á
þessu ári liðin 50 ár frá því að skáld-
ið reisti hið sérstæða og reisulega
íbúðarhús, sem ekki á sér hliðstæðu
hér á landi. í þriðja lagi eru liðin 40
ár frá því að tilraunastöð í land-
búnaði tók til starfa á staðnum.
Hefur verið rekin þar tilraunastöð
óslitið síðan, en í gjafabréfi frá því
er skáldið afhenti ríkinu staðinn að
gjöf ásamt mannvirkjum, var m.a.
einmitt tekið fram að þar skyldi rek-
in tilraunastarfsemi í landbúnaði, en
Gunnar var mikill ræktunarmaður.
Endurbætt hefur verið lista- og
fræðimannaíbúð í austurálmu húss-
ins. Er hún eldhús, bað og ijögur
herbergi, tvö á hvorri hæð, og er það
í samræmi við áðurnefnt gjafabréf.
Auk þessa hefur húsið allt verið
málað innan. Upphaflega var húsið
með torfþaki, en síðar þurfti að
breyta því í venjulegt járnþak vegna
ýmissa galla og var það þannig um
árabíl. Nú hefur því verið breytt aft-
ur í hina upphaflegu reisn.
Lóðin kringum húsið hefur tekið
á sig nýja mynd, hlaðið steinlagt og
trjágróðri plantað með heimreiðinni.
Menntamálaráðherra Svavar
Gestsson setti hátíðina og bauð gesti
velkomna, en íjölmenni var mætt á
staðinn víðsvegar að. Ræddi hann
söguleg og menningarleg tengsl
skáldsins við Austurland. Bað því
næst sonardóttur skáldsins Franz-
isku Gunnarsdóttur að afhjúpa styttu
eftir Siguijón Ólafsson af skáldinu,
en hún minntist með nokkrum orðum
afa síns og ömmu og einnig foreldra
sinna, sem bjuggu hér á Skriðuk-
Maríulíkneskið.
laustri meðan skáldið bjó hér.
Eftir athöfnina á Skriðuklaustri
og gestir höfðu skoðað húsið, var
haldið að samkomuhúsinu Végarði,
sem er skammt innan Skriðuklaust-
urs.
Var þar sest að veisluborði í boði
menntamálaráðherra, meðan hátíð-
ardagskráin fór fram. Formaður af-
mælisnefndar, Theódór Blöndal, setti
hátíðina og bauð gesti velkomna.
Gerði hann grein fyrir gjöf skálds-
ins, sem áður var getið. Sagði hann,
að fyrsti dvalargesturinn flytti í
fræðimannaíbúðina í dag. Þá flutti
hann hátíðarnefndinni, sem nú hefur
lokið störfum, þakkir fyrir vel unnin
störf. Þá flutti hann tilraunastjóra-
hjónunum á Skriðuklaustri, Guð-
borgu Jónsdóttur og Þórarni Lárus-
syni, sérstakar þakkir, en þau hafa
borið hitann og þungann af þessum
undirbúningi.
Var nú Helga Seljan, fyrrverandi
alþingismanni, falið að stjórna hátíð-
ardagskránni. Afhenti Helgi mennta-
málaráðherra gestabók, sem Halldór
Sigurðsson myndskeri á Miðhúsum
gaf húsinu. Menntamálaráðherra
þakkaði Skriðuklausturnefnd og
samstarfsmönnum hennar í mennta-
málaráðuneytinu, svo og Sverri Her-
mannssyni, sem kom nefndinni á í
sinni ráðherratíð. Þá gerði hann
grein fyrir fræðimannsíbúðinni, en
fyrsti gesturinn í henni verður Sveinn
Skorri Höskuldsson prófesspr. Voru
honum afhentir lyklar að íbúðinni
ásamt gestabókinni, sem áður er
getið, en hann hefur mikið unnið að
rannsóknum á verkum skáldsins. í
þakkarávarpi Sveins Skorra minntist
hann ýmissa fyrrverandi og núlifandi
skálda auk Gunnars Gunnarssonar.
Því næst hófst samlestur úr Fjall-
kirkjunni, lesarar voru Halldór Sig-
urðsson, Rósa Björk Sveinsdóttir,
Björgvin Friðriksson og Vilhjálmur
Einarsson. Franziska Gunnarsdóttir
flutti ávarp og þakkaði fyrrverandi
og núverandi menntamálaráðherrum
framlag þeirra til afmælisársins og
öllum þeim er unnu að því „að
Skriðuklaustur mætti rísa aftur“,
eins og hún orðaði það. Sigurður
Blöndal skógræktarstjóri sagði frá
kynnum sínum og móður sinnar af
skáldinu og hvernig hann kom hon-
um fyrir sjónir. Rakti trann aðdrag-
anda að heimkomu skáldsins og und-
irbúningi að byggingu hússins. For-
maður Sambands sveitarfélaga á
Austurlandi, Hrafnkell Jónsson,
flutti ávarp.
Þuríður Skeggjadóttir afhenti eft-
irmynd af forn trélíkneski frá kat-
ólskri tíð. Er það Maríumynd, sem
hvarf úr kirkjunni á Skriðuklaustri,
þegar hún var lögð niður í lok átj-
ándu aldar, en barst Þjóðminjasafni
íslands árið 1950 eftir ævintýralegan
flæking. Eftirmyndina gerði Sveinn
Olafsson myndskeri í Reykjavík, en
gefendur eru nokkrir Fljótsdælingar,
heimamenn og burtfluttir, og fleiri.
Hafði Helgi Hallgrímsson, náttúru-
fræðingur, forgöngu með gerð þess-
arar myndar. Hún er gefin Gunnars-
húsi eða eigendum þess til ævarandi
eignar og varðveislu í húsinu.
Milli atriða léku á flautu og píanó
feðgamir Höskuldur Stefánsson og
Stefán Ragnar Höskuldsson svo og
Kristrún Helga Þórarinsdóttir.
Helgi Hallgrímsson flutti hvatn-
ingarorð til sveitunganna varðandi
ýmis framfaramál og framtíð Skriðu-
klausturs og lagði til að stofnað yrði
félag Fljótsdælinga þessu til efling-
ar. Nefndi hann, að á nítjándu öld,
sem vissulega var tími hvers kyns
erfiðleika, hefðu Fljótsdælingar
stofnað svonefnt Matsöfnunarfélag,
sem sannanlega væri fyrsta trygg-
ingafélag á Islandi. Einnig hefðu
vinnumenn í Fljótsdal stofnað með
sér félag til að ná fram launahækkun
og var það félag nefnt Skrúfufélag.
Var það uppátæki ekki betur séð en
svo, að félagsmenn urðu að halda
fundi sína upp til fjalla og dunduðu
sér þá við það jafnframt að hlaða
vörður á fjallsbrúnum, sem enn sér
stað og vísa mönnum leið.
Gat Helgi þess að lokum, að nóg
gijót væri eftir í Fljótsdal til þess
að hlaða vörður úr.
Stjórnmálaályktun SUS-þings:
Aftur til framtíðar
HÉR fer á eftir stjórnmálaálykt-
un sú sem samþykkt var á 3Ö.
þingi Sambands ungra sjálfstæð-
ismanna á Sauðárkróki um helg-
ina:
„ísland hefur horfið aftur til for-
tíðar með núverandi vinstristjórn.
Fyrirgreiðslupólitík, sjóða- og
skömmtunarkerfi, skattpíning al-
mennings og atvinnufyrirtækja, og
síaukin ríkisútgjöld einkenna verk
þessarar stjómar. Stjórnvöld
standa ráðþrota frammi fyrir erfið-
leikum atvinnuveganna, stórauknu
atvinnuleysi, gegndarlausri er-
lendri skuldasöfnun, verðbólgu og
minnkandi kaupmætti almennings.
Stefna ríkisstjórnarinnar er gjald-
þrota, um það eru allir sammála,
nema ráðherrar sem ríghalda í stól-
ana á kostnað þjóðarinnar.
Þjóðin þarf nýja ríkisstjórn með
framsýna stefnu — fijálslynda
stefnu Sjálfstæðisflokksins, sem
færir hana aftur til framtíðar.
Sjálfstæðisflokkurinn stendur
vörð um frelsi og jafnrétti einstakl-
inga, óháð kyni, stétt eða búsetu.
Ungir sjálfstæðismenn vilja halda
á vit framtíðar með frelsi að leiðar-
ljósi en hafna hafta- og skömmtun-
arstefnu núverandi vinstri stjórnar.
Ungir sjálfstæðismenn standa
vörð um valfrelsi einstaklingsins.
íslendingar hafa rétt til að velja, —
velja um skóla, læknisþjónustu,
listir og menningu. Velja um það
hvernig þeir haga viðskiptum
sínum innan lands sem utan. Velja
um það hvernig þeir styðja við
bakið á þeim sem minna mega sín.
Velja um það hvernig þeir ráðstafa
eigin aflafé.
Ungir sjálfstæðismenn leggja
áherslu á eftirfarandi markmið og
telja það skyldu Sjálfstæðisflokks-
ins að beijast heill að framgangi
þeirra:
* Efnahags- og viðskiptakerfi ís-
lendinga verði aðlagað þeirri fijáls-
ræðisþróun sem á sér stað í ríkjum
Evrópu.
* Gjaldeyrisviðskipti verði gefin
fijáls og gengisskráning verði óháð
geðþóttaákvörðunum stjórnmála-
manna, þannig að þau byggðarlög
þar sem gjaldeyrisöflun fer fram
hafi ráðstöfunarrétt á þeim tekjum
sem þar skapast.
* Létta verður skattbyrði á al-
menningi og fyrirtækjum. Fyrsta
skrefið í þá átt er að allir skattar
sem vinstri stjórnin hefur lagt á
þjóðina verði lagðir niður.
* Ríkisbankarnir verði gerðir að
hlutafélögum og seldir almenningi.
* Atvinnufyrirtæki í eigu ríkisins
verði seld, — fyrst þau sem eru í
samkeppni við einkafyrirtæki.
* Eiginijármyndun í atvinnulífinu
verði örvuð með skattalegum að-
gerðum og almenningur hvattur til
að leggja fé í atvinnulífið.
* Miðstýring og haftakerfi land-
búnaðarins verði afnumin og bænd-
um gert kleift að njóta eigin dugn-
aðar. Landbúnaðurinn aðlagist
markaðsaðstæðum á ákveðnum
árafjölda og innflutningur á óniður-
greiddum landbúnaðarafurðum þá
gefinn fijáls.
* Afnema ber kvótakerfi í sjávar-
útvegi.
* Einstaklingsframtak í um-
hverfismálum verði virkjað og sam-
starf eflt við aðrar þjóðir um vernd-
un hafsvæða.
* Ný vinnubrögð verði tekin upp
við fjárlagagerð og útgjöld ákveðin
á grundvelli tekna. Komið verði á
nýrri kosningalöggjöf sem tryggir
stöðugleika í stjórnmálum og jafn-
an atkvæðisrétt.
* Starfsemi einkaskóla verði
óheft og óháð geðþóttaákvörðunum
stjórnmálamanna.
* Áhersla verði lögð á verndun
íslenskrar tungu og menningar.
Höfnum stjórn haftahyggju.
Einkunnarorðin eru frelsi, framtak
og dugnaður. Höldum aftur til
framtíðar.
Gunnarshús Og umhverfí. Morgunblaðið/Guttormur V. Þormar.
- G.V.Þ.