Morgunblaðið - 10.05.1990, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B
104. tbl. 78. árg. FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 1990 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Forsætisráðherra Litháens:
Neyðarástand vegna
olíuleysis 25. maí
London. Daily Telegraph.
KAZIMIERA Prunskiene, forsætisráðherra Litháens, sagði að neyðar-
ástand myndi skapast í landinu 25. maí næstkomandi en þá myndu
olíubirgðir ganga til þurrðar.
Prunskiene sagði að 25. maí yrði
væntanlega örlagaríkur í lífi Litháa
því þá myndi starfsemi iðnfyrirtækja
stöðvast vegna olíuskorts. Samgöng-
ur myndu lamast og áhrifanna gæta
víða. Atvinnulífið myndi meira og
minna lamast. Enga olíu væri að fá
vegna þvingunaraðgerða Sovét-
stjórnarinnar.
Noregur:
Boða rót-
tækar skatta-
breytingar
Ósló. Frá Helge Sorensen, fréttaritara
Morgunblaðsins.
NORSKA stjórnin hefur kynnt
hugmyndir að nýjum skattalögum
þar sem gerð er uppstokkun á
núverandi kerfi. Grundvöllur
skattlagningar verður færður út
með því að fækka undanþágum
og fi-ádráttarliðum, skattar á fyr-
irtæki lækkaðir og sama er að
segja um skatt á yfírvinnu.
í umbótatillögunum er gert ráð
fyrir að flármagnstekjum skuli gert
hærra undir höfði en venjulegum
launatekjum. Þrepahækkun verður
að mestu afnumin á tekjuskatti.
Gagnrýnendur tillagnanna segja að
breytingarnar muni ekki leggjast
þyngst á tekjuhátt fólk með háa frá-
dráttarliði vegna vaxtaútgjalda, sem
ekki verða lengur frádráttarbær á
skattskýrslu, heldur muni fólk með
venjuleg útgjöld vegna vaxta-
greiðslna af húsnæðislánum lenda í
miklum kröggum. Sumir spá því að
fjöldi manna verði að leita til opin-
berra aðila um hjálp.
Ráðgert er að nýju lögin taki gildi
í ársbyijun 1992.
Sjá „Stjórnvöld hyggjast loka
smugum . .. á bls. 27.
Prunskiene átti fund með Margar-
et Thateher, forsætisráðherra Bret-
lands, í gærmorgun og lýsti sig mjög
ánægða með viðtökurnar.
Fyrirhugaður var 20 mínútna
fundur en* forsætisráðherrarnir
ræddu saman í hálfa aðra klukku-
stund. „Hún styður sjálfstæði Lithá-
ens eindregið," sagði Prunskiene.
Thatcher mun eiga fund með
Gorbatsjov í Moskvu eftir mánuð.
Með þeim er mikil vinátta og er
Thathcer sögð hafa heitið því að hún
mundi leggja að Gorbatsjov að fall-
ast á málamiðlun í deilunni við Lit-
háa.
Prunskiene ítrekaði vilja Litháa
til að fallast á málamiðlunarsam-
komulag við Sovétstjórnina og sagði
að þeir væru tilbúnir að semja um
alla þætti aðskilnaðar ríkisins frá
Sovétríkjunum. Sjálfstæðisyfirlýs-
ingin frá 11. mars væri þó ekki
samningsvara.
Reuter
Ræðuhöld á Rmiða torginu
Varnarmálaráðherra Sovétríkjanna, Dímítrí Jazov, flytur hátíðarræðu við hersýningu, sem haldin var
á Rauða torginu í Moskvu í gær í tilefni þess að 45 ár voru liðin frá sigri Rauða hersins á heijum Þjóðveija
í seinna stríðinu. Við hlið hans stendur Míkhaíl Gorbatsjov, forseti Sovétríkjanna.
Sjá „Mestu hersýningar í finim ár“ á bls. 26.
Ríkisstjóm Albaníu boð-
ar viðamiklar umbætur
Vín, Tirana. Reuter, Daily Telegraph.
RÍKISSTJÓRN Albaníu, síðasta vígi harðlínukommúnista í Evrópu,
kynnti í gær viðamiklar umbætur í mannréttinda- og efnahagsmál-
um. Hún afnam meðal annars bann við trúboði og boðaði að sér-
hverjum Albana yrði heimilað að ferðast til útlanda. Þá verða flótta-
menn ekki lengur dæmdir fyrir landráð og teknir af lífi.
Þetta eru viðamestu mannrétt-
indaumbætur í landinu frá því
kommúnistar komust þar til valda
árið 1946. Þær eru þó varfærnis-
legar miðað við umbæturnar, sem
komið hefur verið á í öðrum ríkjum
Austur-Evrópu.
„Það er. ávallt skylda okkar að
standa vörð um mannréttindin,"
sagði Manusli Myftiu, aðstoðarfor-
sætisráðherra Albaníu, er hann
kynnti áform stjórnarinnar á þingi
landsins. Albanska fréttastofan
ATA, sem birti ræðu hans, skýrði
frá því að þingið hefði samþykkt
tillögur stjórnarinnar.
Fastafulltrúi Lúxemborgar hjá NATO:
Veitti Sovétmönnum
leynilegar upplýsingar
Lúxemborg. Reuter.
JACQUES Pons, utanríkisráðherra Lúxemborgar, tilkynnti í
gær, að Guy de Muyser, fastafulltrúi landsins hjá Atlantshafs-
bandalaginu (NATO), hefði sagt af sér vegna ásakana um að
hann hefði veitt sovéskum yfirvöldum upplýsingar um hernaðar-
leyndarmál.
í yfirlýsingu sem utanríkis-
ráðuneytið sendi frá sér sagði að
Muyser hefði brotið öryggisreglur
NATO og hefði hann sagt starfi
fastafulltrúa hjá bandalaginu
lausu er ásakanir þess efnis komu
fram í lok apríl. Hann myndi
áfram gegna starfi sendiherra
landsins í Belgíu.
Muyser hafði aðgang að helstu
leyndarmálum NATO og er sagð-
ur hafa veitt Sovétmönnum upp-
lýsingar sem skaðað gætu banda-
lagið. Háttsettir fulltrúar hjá
NATO sögðust vantrúaðir á að
mál hans teldist til meiriháttar
njósnamála. Muyser var sendi-
herra í Moskvu fyrir nokkrum
árum og er sagður hafa hrifist
mjög af Sovétríkjunum. Talar
Guy de Muyser
hann rússnesku reiprennandi.
Háttsettur embættismaður í
Lúxemborg sagði að bandaríska
leyniþjónustan (CIA) hefði afhjúp-
að Muyser.
Myftiu sagði að þótt trúboð varð-
aði ekki lengur við lög yrði áróðri
ríkisvaldsins gegn trúarbrögðum
ekki hætt. Flóttamenn yrðu ekki
dæmdir til dauða fyrir landráð eins
og áður heldur í þriggja ára fang-
elsi fyrir að fara án heimildar yfir
landamærin. Þá hyggst stjórnin
heimila fjárfestingar útlendinga í
landinu svo fremi sem þær verði
ekki bundnar „pólitískum skilyrð-
um“.
Fréttir hafa borist um mótmæli
víðs vegar um landið á undanförn-
um mánuðum og talið er að þau
hafi ráðið miklu um ákvörðun
stjórnarinnar.
Einnig hefur verið skýrt frá
harðvítugri valdabaráttu milli um-
bótasinnaðra forystumanna komm- ‘
únistaflokksins, stuðningsmanna
Ramiz Alia, forseta landsins, og
harðlínumanna með ekkju Envers
Hoxha, fyrrum leiðtoga landsins,
og embættismanna öryggislögregl-
unnar í bijósti fylkingar.
Adil Carcani, forsætisráðherra
landsins, tilkynnti einnig í gær að
stjórn hans væri reiðubúin að taka
þátt í starfi ráðstefnunnar um ör-
yggi og samvinnu í Evrópu
(ROSE).
Albanía er eina Evrópuríkið sem
ekki hefur átt fulltrúa á fundum
RÖSE þar sem það hefur ekki upp-
fyllt skilyrði er varða mannréttindi.
Ráðist í smíði arfltaka
Concorde-þotunnar
París. Reuter.
FRÖNSKU og bresku flugvélaverksmiðjurnar sem smíðuðu Con-
corde-þotuna á sínum tíina skýi'ðu írá því í gær að þær hefðu
ákveðið að smíða nýja hljóðfráa farþegaþotu er tekin yrði í gagnið
í byrjun næstu aldar.
Að sögn talsmanna Aerospat-
iale í Frakklandi og British Ae-
rospace í Bretlandi mun nýja þotan
fljúga helmingi hraðar með helm-
ingi fleiri farþega en Concorde og
mun hljóðlátar. Henni er ætlað að
fljúga með 200 farþega allt að
12.000 km vegalengd, en Con-
corde getur flogið með 100 manns
6.500 km.
Talið er að þróun og smíði nýju
þotunnar muni kosta 60 milljarða
franka eða jafnvirði 660 milljarða
ísl. króna. Miðað er við að hún
verði tilbúin til farþegaflugs um
árið 2005.
Með nýrri tækni og sparneytn-
ari hreyflum er talið að arftaki
Concorde verði hagkvæm í rekstri.
Talið er að markaður verði fyrir
300-500 slíkar þotur eftir 15 ár.