Morgunblaðið - 10.05.1990, Blaðsíða 2

j
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAI 1990
Heildsalar uggandi vegna gjaldþrota smásala:
Rætt um heildsölukort, við-
skiptaábyrgð eða tryggingu
HEILDSALAR eru að athuga
hvernig draga megi úr áföllum
þeirra vegna gjaldþrota og
greiðsluerfíðleika smásöluversl-
ana en þeir hafa tapað miklu
vegna gjaldþrota, einkum mat-
vöruverslana, á undanförnum
mánuðum og árum. Ýmislegt hef-
ur komið til tals, meðal annars
að taka upp greiðslukortafyrir-
komulag í heildsöluviðskiptum,
koma á viðskiptaábyrgð banka
eða að kaupa tryggingu vegna
greiðslufalla. Vegna frétta um
erfiðleika verslunarkeðju í byijun
þessarar viku koma heildsalar
sem versla með matvöru til fúndar
um þessi mál í fyrramálið.
Stefán Guðjónsson, viðskipta-
fræðingur hjá Félagi íslenskra stór-
Stóragerðismálið:
Einum mannanna var
sleppt úr haldi í gær
ÞRÍTUGUM manni, sem verið
hefúr í lialdi vegna rannsóknar á
morðinu í Stóragerði, var sleppt
úr haldi í gær. Áframhaldandi
gæsluvarðhalds var hins vegar
Morgunblaðið/Þorkell
Tom Jones
heillar
áheyrendur
SÖNGVARINN Tom Jones er
nú staddur hér á landi og held-
ur hljómleika á Hótel Islandi
út þessa viku. Þótt Tom Jones
verði fimmtugur í næsta mán-
uði hefur hann engu gleymt frá
því hann var á hátindi frægðar
sinnar fyrir tæpum aldarfjórð-
ungi og söng lög sem nú eru
orðin sígild, eins og Gréen gre-
en grass of home, og Delilah.
Röddin er enn jafn styrk, kon-
umar hrópa enn þegar hann
sveiflar mjöðmunum og svitinn
bogar af honum sem aldrei fyrr.
'Þessi mynd var tekin á hljóm-
leikum í gærkvöldi.
krafíst yfir tvítugri konu og tekur
sakadómur afstöðu til kröfúnnar
í dag.
Maðurinn var grunaður um að
hafa skipt hluta þýfisins úr ráninu,
en ekki er talið að hann hafi haft
vitneskju um hvaðan peningarnir
voru. Rannsóknarlögreglan lagði í
gær fram kröfu um að konan yrði
úrskurðuð í gæsluvarðhald til 23.
maí og liggur úrskurður sakadóms
fyrir í dag.
Tveir menn, 34 og 28 ára, eru í
haldi til 23. maí, grunaðir um morð-
ið. Sá eldri hefur játað að hafa ver-
ið á morðstaðnum um morguninn
og segir hinn hafa verið með sér,
en sá neitar. Hann kærði gæsluvarð-
haldsúrskurðinn yfir sér til Hæsta-
réttar, sem staðfesti hann á þriðju-
dag.
kaupmanna, segir að hvað eftir
annað séu stofnaðar verslanir sem
augljóslega ætli sér ekki að starfa
í greininni til langframa. Þær skaði
viðskipti þeirra sem fyrir eru og
lendi svo í erfiðleikum og jafnvel
gjaldþroti. Þá tapi allir, heildsalar,
iðnfyrirtæki og afurðasölur sem
selt hafi fyrirtækinu vörur, skatt-
greiðendur vegna ógreiddra gjalda,
neytendur á viðkomandi verslunar-
svæðum vegna þess tjóns sem tíma-
bundin hörð samkeppni hafi valdið
öðrum verslunum á svæðinu og
síðast en ekki síst lenti starfsfólk
viðkomandi verslana í erfiðleikum.
Mál þessi hafa verið til skoðunar
í fjármálanefnd FÍS. Stefán sagði
að ýmsar leiðir til að draga úr tjóni
heildsala hefðu verið til athugunar.
Rætt hefði verið um að taka upp
greiðslukort í heildsöluviðskiptum
og hefði sú hugmynd verið rædd
við greiðslukortafyrirtækin. Rætt
hefði verið við íslandsbanka um
möguleika á viðskiptaábyrgð smá-
sala, sem þeir gætu framvísað í
viðskiptum við heildverslanir. Þá
hefðu menn látið sér detta í hug
að fara að fordæmi Norðmanna,
sem gengið hefðu í gegnum svipaða
erfiðleika, og semja við trygginga-
félögin um að bjóða sérstaka trygg-
ingu gegn greiðslufalli smásala. Þá
hefðu oft komið upp hugmyndir um
að útbúa vanskilalista en það reynst
erfitt í framkvæmd.
Taldi Stefán að ef það tækist að
tryggja betur greiðslur mætti búast
við lækkun vöruverðs því miklir
peningar töpuðust í núverandi
ástandi.
sc-im
■.■ .......t>n_ «i8É*»«S' l
Morgunblaðið/Þorkell
Reykjavíkurborg hefúr keypt loftmengunarmælivagn, en með
tilkomu hans verður hægt að safna miklum upplýsingum um
loftmengun í borginni. Gert er ráð fyrir að vagninn verði fyrst
um sinn staðsettur í Fossvogi.
Reykjavíkurborg:
Mælivagn keyptur til að
fylgjast með lofltmengun
Reykjavíkurborg-hefúr fest kaup á loftmengunarmælivagni
og kom hann til landsins fyrir nokkrum dögum. Verið er að
setja upp og stilla mælitæki í vagninum og er búist við að þeirri
vinnu ljúki fljótlega. Vagn þessi er sá eini sinnar tegundar í
landinu og er hann keyptur ft’á Þýskalandi.
Katrín Fjeldsteð borgarfulltrúi
ög formaður heilbrigðisráðs
sagði að gert væri ráð fyrir að
vagninn yrði fyrst um sinn stað-
settur í Fossvogi, þar sem hann
yrði í þijá mánuði. Þá væri ætl-
unin að staðsetja hann á nokkr-
um öðrum stöðum í borginni.
Mælitæki vagnsins verða tengd
tölvu heilbrigðiseftirlitsins og
þannig verður stöðugt hægt að
fylgjast með loftmengun yfir
borginni, bæði á milli ákveðinna
staða og á milli ára. Ráðinn hef-
ur verið starfsmaður sem umsjón
hefur með þeim mælingum sem
gerðar verða í vagninum.
„Þetta hefur verið okkur mikið
metnaðarmál í borgarstjórn og
með tilkomu þessa vagns fást
miklar upplýsingar varðandi
loftmengun í Reykjavík,“ sagði
Katrín.
Fjármálaráðherra vill breyta aðstöðu- og fasteignagjaldakerfí:
Íjandskapur stjómarinnar í
garð Reykjavíkur með ólflándum
- segir Davíð Oddsson, borgarstjóri
„FJANDSKAPUR ríkisstjórnarinnar í garð Reykjavíkur er með ólik-
indum,“ sagði Davíð Oddsson borgarstjóri, í samtali við Morgunblaðið
í gærkvöldi. Tilefnið eru þau ummæli Ólafs Ragnars Grímssonar fjár-
málaráðherra á fúndi á ísafirði í fyrrakvöld að breyta verði aðstöðu-
og fasteignagjaldskerfinu, þar sem Sunnlendingar, Vestlendingar og
jafnvel hluti Norðlendinga séu farnir að eiga veruleg viðskipti við
fyrirtæki í Reykjavík og óeðlilegt sé að borgarsjóður fái til sín sem
skatt stóran hluta af viðskiptum annarra sveitarfélaga vegna bættra
samgangna. „Þetta er verkefni, sem sveitarfélögin eiga að ræða sín
í milli og ríkisvaldið á ekki áð blanda sér í það,“ sagði Ólafúr Ragnar
Grímsson.
„Aðstöðugjaldskerfíð, og þá
reyndar einnig fasteignagjöldin,
skiia Reykjavíkurborg mun meiri-
tekjum af viðskiptum íbúa annarra
sveitarfélaga en hin upphaflega
skipan þessara tekjustofna sveitar-
félaga miðaðist við, þegar samgöng-
ur í landinu voru allt aðrar,“ sagði
Ólafur Ragnar Grímsson í samtali
við Morgunblaðið. „Ég tel þess
Heildartap Sambandsins
var nálægt milljarði í fyrra
STJÓRN Sambands íslenskra samvinnufélaga kemur saman til fúnd-
ar á morgun og Qallar um afkomu Sambandsins á liðnu ári ásamt
hugmyndum að skipulagsbreytingum á Sambandinu, þannig að
reksturinn verði brotinn upp og einstakar deildir fyrirtækisins
gerðar að sjálfstæðum hlutafélögum. Morgunblaðið hefiir upplýsing-
ar um að afkoma Sambandsins á síðastliðnu ári sé forráðamönnum
fyrirtækisins mikið áhyggjuefni, þar sem tap af rekstri hafi numið
um 700 milljónum króna, auk þess sem auðsýnt sé að Sambandið
þurfi að afskrifa mun meira af útistandandi skuldum en gert hafi
verið.
Þannig er talið að heildartap
Sambandsins á árinu 1989 verði
nálægt einum milljarði króna, en
tap fyrirtækisins á árinu 1988 var
1.156 milljónir króna.
Ekki er búist við því að tillögur
að skipulagsbreytingum fái end-
anlega afgreiðslu á þessum stjórn-
arfundi og er allt eins búist við
því að fundurinn dragist fram á
laugardag, þótt einungis einn
fundardagur sé áætlaður. Meiri-
hlutavilji er talinn fyrir uppstokk-
un og skipulagsbreytingum á
Sambandinu þannig að búast má
við því að niðurstaða fundarins
verði að leggja fullmótaðar tillög-
ur að skipulagsbreytingum fyrir
aðalfund Sambandsins sem hald-
inn verður í júníbyijun.
Morgunblaðið hefur upplýsing-
ar um að þeir sem vilja skipulags-
breytingar á Sambandinu telji
einn möguleikann vera þann að
Sambandið verði eftir sem áður
samvinnufélag, en þá sem eignar-
haldsfélag hinna ýmsu hlutafé-
laga. Hugmyndir um breytt
rekstrarform kaupfélaganna um
land allt eru ekki á dagskrá sem
stendur, enda mun það undir
hveiju kaupfélagi fyrir sig komið,
hvort ákveðið verður að ráðast í
sMftar -breytihgar.--------1.....
vegna eðlilegt til frambúðar að ná
meiri jöfnuði og laga þetta tekju-
stofnakerfi að þeim veruleika, sem
samgöngubyltingin á íslandi hefur
skapað." Fjármálaráðherra sagði að
Reykjavík hefði einnig verulegar
tekjur af íbúum nágrannasveitarfé-
laganna, sem skiptu við Hitaveitu
og Rafmagnsveitu Reykjavíkur.
Davíð Oddsson borgarstjóri sagði
að fjármálaráðherra væri að viðra
hugmyndir um að reyna að kippa
stoðunum undan starfsemi í
Reykjavík. „Hann gleymir því að
borgin nýtur einungis sömu gjald-
stofna og aðrir. En hún nýtur þess
auðvitað ef hún hefur búið í haginn
fyrir þróttmikið atvinnulíf. Það sem
mér finnst ef til vill óhuggulegast
er að Ólafur Ragnar segir að það
sé góður vilji fyrir þessu í ríkis-
stjóminni. Þetta segir mér einnig
að í þessari ríkisstjórn, svokallaðri
félagshyggjustjórn, eru þeir sömu
flokkar, sem vilja fá aðstöðu til að
stjóma hér í Reykjavík. Það er nátt-
úrulega ljóst að ef áhrif þeirra væru
veruleg væri engin fyrirstaða gagn-
vart svona árás á borgina og borg-
arbúa. Þarna er um að ræða for-
mann Alþýðubandalagsins og sér-
stakan guðföður og óbeinan stofn-
anda svokallaðs Nýs vettvangs.
Sveitarfélögin í nágrenni við borg-
ina hafa sóst eftir því að fá þjón-
ustu frá borgarfyrirtækjunum og
staðreyndin er sú að sveitarfélögin,
sem kaupa þessa þjónustu, fá hana
fyrir lægra verð en flest öll sveitar-
félög landsins og það er ljóst að
mörg sveitarfélög landsins öfunda
nágrannasveitarfélög Reykjavíkur
af þeim viðskiptum. Við höfum lagt
áherslu á að styrkja atvinnulíf í
borginni með margvíslegum aðgerð-
-um. og. .vai’ið. _til þess. miklum. fjár-
munum. Það hefur skilað sér. Þegar
vinstri stjórn var í Reykjavík var
hins vegar ekki talað með þessum
hætti. Sú stjórn hækkaði skatta ár
frá ári, bæði aðstöðugjöld, fast-
eignagjöld og útsvör. Þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn tók við borginni
aftur 1982 var það fyrsta verk okk-
ar að lækka fasteignagjöldin og
útsvörin og það er athyglisvert að
síðastliðin átta ár hafa þessi gjöld
ekki verið hækkuð í Reykjavík en
nánast í öllum öðmm sveitarfélög-
um landsins," sagði Davíð Oddsson
borgarstjóri.
Siguijón Pétursson, efsti maður
á lista Alþýðubandalagsins í
Reykjavík, sagði að sér fyndust
þessi ummæli Ólafs Ragnars mjög
furðuleg. „Reykjavíkurborg er eina
sveitarfélagið á landinu, sem hefur
ekki aðgang að Jöfnunarsjóði sveit-
arfélaga. Auðvitað kemur ekki til
álita að eitt sveitarfélag hafi skatt-
lagningarvald í öðru sveitarfélagi
og þess vegna finnst mér ekki koma
til álita að önnur sveitarfélög fái
með einum eða neinum hætti að
skattleggja atvinnurekstur í
Reykjavík.“
Olína Þorvarðardóttir, efsti mað-
ur á lista Nýs vettvangs, sagði að
hugmynd Ólafs Ragnars væri hvorki
raunhæf né tímabær. Ljóst væri að
Reykjavík væri stór og fjárfrek borg
og borgin þarfnaðist þeirra tekna,
sem til hennar lynnu. „Áður en við
förum að láta landsbyggðina njóta
góðs af velgengni borgarinnar ber
okkur skylda til að sinna grunnþörf-
um íbúa hennar og búa sómasam-
lega að dagvistar-, öldrunar- og
húsnæðismálum og annarri sjálf-
sagðri félagslegri þjónustu. Það má
ekki heldur gleyma því að
Reykjavíkurborg sinnir einnig mikil-
vægrj þjónustit ..íym Wukbyggð-
ina,“ sagði Olína Þorvarðardóttir.