Morgunblaðið - 10.05.1990, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 1990
Opna skákmótið í Lyon;
Lokaumferðin
skipti sköpum
__________Skák
Karl Þorsteins
FRANSKA skákmenningu má
að mörgu leyti taka til fyrir-
myndar. Hvergi í V-Evrópu eru
haldin fleiri alþjóðleg skákmót
og skáklistin nýtur þar síauk-
inna vinsælda meðal almenn-
ings. Umskiptunum í landinu á
aðeins örfáum árum má líkja
við hljóðláta byltingu á skák-
sviðinu sem þegar hefur skilað
drjúgum arði í formi sterkari
skákmeistara. I eina tíð var
fyrrum heimsmeistari Boris
Spassky flaggskip frönsku
ólympíusveitarinnar og eini
stórmeistarinn. A einu ári hafa
bæst við hópinn þrír stórmeist-
arar og með svipaðri þróun
verða Frakkar á meðal stór-
þjóða í skák innan margra ára.
Augu heimamanna beinast
einkum að yngsta stórmeistara
heims, Joel Lautier. Til mikils
er vænst af drengnum og ekk-
ert skortir í aðbúnaðinn til að
hann verði með í baráttunni um
heimsmeistaratitilinn eftir fá-
ein ár.
Síðari hluti heimsmeistaraein-
vígis Kasparovs og Karpovs fer
fram í borginni Lyon í Frakklandi
og máske til undirbúnings móts-
haldinu var um páskana haldið
þar svæðamót V-Evrópu samhliða
opnum mótum. Keppendur voru
alls á þriðja hundrað í mótunum
og í alþjóðlega opna mótinu voru
mættir til léiks þrír íslenskir kepp-
endur: Margeir Pétursson, Karl
Þorsteins og Lárus Jóhannesson.
Mótið var ágætlega skipað þótt
stórmeistararnir á mótinu væru
aðeins tveir. Fjöldi þeirra er raun-
ar ónákvæm kennitala um styrk-
leika opinna móta almennt. Bar-
áttan um tækifærin verður nefni-
lega sífellt harðari og stigalágir
skákmenn sem eingöngu tefla á
slíkum opnum mótum eru oft og
tíðum viðsjárverðari andstæðing-
ar en frægir stórmeistarar.
Taflmennska okkar íslending-
anna einkenndist af stirðleika í
upphafi mótsins. Margeir var eini
sem hélt dampi framan af. Hann
var í forystusæti fram undir lok
mótsins. Klaufalegt tap gegn
Santo Roman í þriðju umferð
hindraði frekari framgang hjá
mér framan af. Lárus á hinn bóg-
inn skorti staðfestu og heppni til
að öðlast hlutskipti í baráttu efstu
manna.
Karl Þorsteins..
Þegar síðasta umferð hófst var
mikil spenna ríkjandi. Margeir og
Santo Roman sátu í efsta sæti á
mótinu. Forskot þeirra var hálfur
vinningur fram yfir Suba, Roeder,
Vehi og undirritaðan. Það gerði
dæmið erfiðara að við landarnir
þurftum að tefla innbyrðis í síð-
ustu umferð. Jafntefli kom trauð-
lega til greina. Til að öðlast
óskipt efsta sætið var vinningur
nauðsynlegur fyrir Margeir og
þörfin var svipuð hjá alþjóðlega
meistaranum til að öðlast hlut-
deild í vinningspottinum. Tafí-
mennskan byijaði kl. 8.30 um
morguninn og engin lognmolla
ríkti yfir skákinni. Byrjunin var
flókin með möguleikum á báða
bóga og miðtaflið bjó yfir marg-
víslegum möguleikum. Þegar líða
tók á setuna fór í hönd mikið tíma-
hrak með mistökum á báða bóga.
Hin síðustu komu í hlut Margeirs.
Á meðan þessu fór fram samdi
hinn forystusauðurinn, alþjóðlegi
meistarinn Santo Roman frá
Frakklandi, um jafntefli í skák
sinni. Við deildum því vinnings-
sætinu en staða efstu keppenda
varð annars þessi: 1.-2. Karl Þor-
steins 7 v. af 9 mögulegum,
Santo Roman 7 v. 3.-8. Margeir
Pétursson 6/2 v., Suba 6/2 v.,
Gallagher 6/2 v., Roeder 6/2 v.,
Vehi 6/2V., Fischer 6/2 v., Lárus
Jóhannesson 5 v.
Hvítt: Karl Þorsteins
Svart: Sharif (Frakklandi)
Kóngindversk vörn.
1. d4 - RÍ6, 2. c4 - g6, 3. Rc3
- Bg7, 4. e4 - d6, 5. Rf3 -
0-0, 6. Be2 - e5, 7. Be3 - Rbd7.
Skarpari leikur er 7. Rg4 eins
og heimsmeistarinn Kasparov
beitti gegn L'ajos Portich á móti
í Linares fyrir skömmu. Þar varð
áframhaldið 8. Bg5 — f6, 9. Bcl
- f5, 10. Bg5 — Bf6! og svartur
jafnaði taflið auðveldlega.
8. 0-0 — h6, 9. dxe5! — dxe5,
10. Dc2.
Frumkvæðið er í höndum hvíts.
Færi hans á drottningarvæng
vega þyngra á vogarskálunum en
mótspil svarts á kóngsvæng.
10. - c6, 11. b4 - De7, 12. c5
- Rh7, 13. Hadl - Rdf6, 14.
Dcl!
Það er mikilvægt að hindra að
svartur myndi mótfæri á kóngs-
væng með riddarastökki til h5 eða
g5 við tækifæri.
14. - h5, 15. h3 - Re8, 16.
Bc4 - Rc7, 17. Bh6!
17. — Be6? væri nú vafasamt
vegna 18. Bxg7 — Kxg7, 19.
Rxe5. Eftir uppskipti á svartreita-
biskupunum verður peðið á e5
sífelldur veikleiki hjá svörtum.
17. - Dfl>, 17. Hd6 - Be6, 19.
Bxg7 — Kxg7, 20. Re2.
Vitaskuld væri 20. Rd5? glap-
ræði vegna 20. — cxd5, 21. exd5
— Re8! og engar bætur fást fyrir
skiptamuninn.
20. - Re8, 21. Hd3 - a5, 22.
a3 — axb4, 23. axb4 — Rc7?
23. — Ha4 var skárri möguleiki
þótt færi hvíts séu vitaskuld væn-
legri. Þrátt fyrir að veikleikarnir
í stöðu svarts virðast vart stór-
vægilegir verður stöðunni ekki
bjargað eftir leik hvíts.
24. Bxe6 - Dxe6, 25. Hd6! -
Db3?
Úr öskunni í eldinn. 25 — De7,
26. Hfdl var skárri tilraun. Þá
gengur 26. — Rf6 tæplega sökum
27. Dg5? með hótun um 28. Rg3
og 28. Rxe5.
26. Rxe5 - Dxb4, 27. Rd4!
Leiðir beint til taps. Aðrir leikir
hefðu varla breytt úrslitunum
enda er 27. — Had8 svarað með
28. Rdxc6!.
28. Rf5+ - Kg8, 29. Dh6!
Svartur gafst upp. Mát er óum-
flýjanlegt eftir 29. — gxf5, 30.
Dg5+ - Kh7, 31. Hxf6.
Samviskufangar
Mannréttindasamtökin Amnesty
International vilja vekja athygli al-
mennings á máli þessara samvisku-
fanga. Amnesty vonar að fólk sjái
sér fært að skrifa bréf til hjálpar
þessum mönnum og skipi sér á
bekk með þeim, sem berjast gegn
mannréttindabrotum á borð við
þau, sem hér eru virt að vettugi.
Islandsdeild Amnesty gefur einnig
út póstkort til stuðnings föngum
mánaðarins. Hægt er að gerast
áskrifandi að þessum kortum með
því að hringja til skrifstofunnar,
•Tlafnarstræti 15, virka daga frá kl.
15-18 í síma 16940.
Súdan: Al-Tijani al-Taieb:
Hann er ritstjóri og einn af forystu-
mönnum súdanska kommúnista-
flokksins og hefur verið í haldi án
dóms og laga í Kober-fangelsinu í
Khartoum frá 30. júní 1989, er
herinn gerði uppreisn og steypti
borgaralegri stjórn Sadiq al-Mahdi
forsætisráðherra.
Al-Tijani al-Taieb er 65 ára,
kvæntur og á börn og barnabörn.
Hann stundaði nám við háskólann
í Kaíró í Egyptalandi og hefur starf-
að með andstæðingum nýlendu-
stefnunnar allt frá því á fimmta
^lratugnum. Á sjötta áratugnum
starfaði hann sem blaðamaður og
vann jafnframt að stofnun verka-
lýðsfélaga. Hann var einn af stofn-
endum al-Maidan dagblaðsins árið
1954. Á árunum 1958-1964, á
valdatíma Aboud hershöfðingja, var
hann handtekinn nokkrum sinnum.
Hann var handtekinn í júní 1959
og hafður í haldi í nokkra mánuði.
í byrjun árs 1960 var hann handtek-
inn aftur í al-Fasher í Vestur-Súd-
an.
Er Nimeri forseti komst til valda
árið 1969 voru kommúnistar ýmist
■* handteknir eða myrtir og lifði Al-
Tijani al-Taieb í leyni allt frá 1971
0g þar. til hann var handtekinn í
nóvember 1980. Amnesty sam-
þykkti hann sem samviskufanga.
Hann var látinn laus eftir að stjórn
Nimeri var steypt af stóli árið 1985.
Al-Tijani gerðist þá ritstjóri al-
Maidan dagblaðsins og hélt áfram
forystu í súdanska kommúnista-
flokknum. Flokkurinn var þá lög-
legur og átti þijá fulltrúa á þjóð-
þinginu.
Al-Tijani al-Taieb hefur ljóstrað
upp um mannréttindabrot hjá hverri
ríkisstjórninni á fætur annarri í
Súdan. Fregnir herma að 29. des-
ember 1989 hafi tveir háttsettir
liðsforingjar heimsótti hann í Koeb-
er-fangelsið og kvartað yfir því að
dagblað hans, al-Maiden, kæmi enn
út, þrátt fyrir útgáfubann í kjölfar
valdaránsins. Einnig var kvartað
yfir því að í blaðinu væru fréttir
af mannréttindabrotum. Eftir þessa
heimsókn var Al-Tijani al-Taieb
hafður í einangrun í nokkra daga
í þeim hluta fangelsisins sem ætlað-
ur er dauðadæmdum föngum.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á tafarlausa
lausn Al-Tijani al-Taieb. Skrifið til:
His Excellency Lieutenant-
General
Omar Hassan al Bashir
Head of State
People’s Palace
PO Box 281
Khartoum
Sudan
Sýrland: Muhammad Nabil
Salem: Hann er félagi í verkfræð-
ingafélagi Sýrlands og hefur verið
í haldi án ákæru og réttarhalda
allt frá því að hann var handtekinn
í Aleppo 31. mars 1980.
Hann var í hópi verkfræðinga
sem handteknir voru í eins dags
verkfalli 31. mars. Verkfallið var
skipulagj; af Lögmannafélagjnu í
Damaskus og stutt af ýmsum
starfsstéttum víðs vegar um Sýr-
land. Verkfallsmenn kröfðust pólit-
ískra endurbóta, afnáms reyðar-
laga sem höfðu verið í gildi frá
árinu 1963, og að mannréttinda-
brotum, sem framin höfðu verið í
skjóli neyðarlaganna, yrði hætt.
Lögfræðingar í Damaskus hófu
þessa baráttu 1978 og í mars 1980
komu ýmsar starfsstéttir saman,
þar á meðal lögfræðingar, iæknar,
tannlæknar, lyfjafræðingar, verk-
fræðingar og kennarar, og gáfu út
sameiginlega yfirlýsingu þar sem
m.a. var krafist afnáms neyðarlaga
og neyðardómstóla, banns við
handahófskenndum handtökum og
pyntingum og að öllum pólitískum
föngum sem ekki hefðu verið leidd-
ir fyrir rétt yrði sleppt.
í apríl 1980 gaf ríkisstjórnin út
tilskipun um að leysa upp stjórnir
lögfræðingafélagsins, læknafélags-
ins og verkfræðingafélagsins og
voru hundruð manna í þessum fé-
lögum handtekin. Talið er að marg-
ir séu enn í haldi án dóms og laga.
Amnesty hefur í fórum sínum lista
með nöfnum 70 félaga í Verkfræð-
ingaféiagi Sýrlands sem handteknir
voru í mars og apríl 1980. í fæstum
tilfellum er vitað um hvar þessir
verkfræðingar eru niðurkomnir.
Muhammed Nabil Salem fæddist
í Aleppo í mars 1940. Hann er
kvæntur og þriggja barna faðir.
Hann stundaði nám í verkfræði í
Bretlandi en sneri aftur til Sýrlands
árið 1965. Hann starfaði sem próf-
essor og deildarforseti verkfræði-
deildar háskólans í Aleppo er hann
var handtekinn. Hann er í haldi í
Adra-fangelsinu í Damaskus.
Vinsamlegast skrifið kurteisleg
bréf og farið fram á að Muhammad
Nabil Salem verði tafarlaust látinn
laus. Skrifið til:
His Excellency Khaled al-Ans-
ari
Minister of Justice
Ministry of Justice
Nasr Street
Damascus
Syrian Arab Republic/Sýrland
Víetnam: Faðir Thadeus
Nguyen Van Ly: Rómversk-
kaþólskur prestur sem var handtek-
inn í maí 1983 í kjölfar tilrauna til
að skipuleggja pílagrímaferð. Hann
var dæmdur í 10 ára fangelsi í
desember 1983 eftir að hafa verið
fundinn sekur um „andstöðu gegn
byltingunni".
Faðir Thadeus Nguyen Van Ly,
sóknarprestur í Döc So-sókninni
nærri borginni Hué, var fyrst hand-
tekinn í árslok 1977 fyrir að hafa
leynilega dreift yfirlýsingum erki-
biskups Hué-borgar, þar sem hann
lýsti yfir samúð sinni með leiðtogum
búddista sem hepptir höfðu verið í
fangelsi. Honum var sleppt ári
síðar.
Hann var handtekinn á ný í ágúst
1982 þegar lögreglan kom í veg
fyrir að hann, ásamt tveimur öðr-
um, legði upp í pílagrímsför til hofs
eins í La Vang-dalnum, nærri
Quang Tri.
í nóvember 1982 var hann sakað-
ur um að skipuleggja „ólöglega
pílagrímsför" og dómstóll skipaði
honum að snúa aftur til fæðingar-
þorps síns og láta af preststörfum.
Faðir Thadeus mótmælti því og
taldi að veraldleg yfirvöld gætu
ekki bannað honum að stunda
preststörf. Hann neitaði því að yfir-
gefa sókn sína í Döc So nema eftir
fyrirskipun frá erkibiskupi Hué-
borgar.
Fregnir herma að lögreglan hafi
gert nokkrar tilraunir til að fjar-
lægja föður Thadeus úr Döc So-
sókninni, en presturinn lokaði sig
inni á prestsetrinu og krafðist trú-
frelsis. Hann sendi alþýðunefnd
Binh Tri Thien-héraðs beiðni um
leyfi til að fara í La Vang-pílagríms-
ferðina og beiðni um að öryggislög-
reglan yfirgæfi Döc So-sóknina.
Talið er að u.þ.b. 200 lögreglu-
menn hafi brotist inn í prestsetrið
í maí 1983 og handtekið föður
Thadeus.
Alþýðudómstóll Hué-borgar
dæmdi föður Thadeus í 10 ára fang-
elsi fyrir andstöðu við byltinguna
og fyrir tilraun til að eyðileggja
samstöðu alþýðunnar.
Talið er að Taðir Thadeus sé í
haldi í Bihn Tri Thier-héraði. Vin-
samlegast skrifið kurteislegt bréf
og farið fram á að hann verði tafar-
laust látinn laus. Skrifið:
Vo Chi Cong
Chairman of the Council of State
35 Ngo Quyen Street
Hanoi
Socialist Republic of Vietnam
Tryggvi
Kristjánsson,
Þórshöfh
- Kveðjuorð
Fæddur 31. júlí 1971
Dáinn 10. apríl 1990
Of sviplega er nú sortaþungt ský
á sólglæstan himin dregið.
(Jóh. Gunnar Sig.)
Núna, þegar allt er að vakna til
lífsins á langþráðu vori, er Tryggvi
kallaður burt.
Slík ráðstöfun er ofar mínum
skilningi og mér er orða vant. Efst
í hugann koma allar ánægju- og
gleðistundirnar, sem voru ótal
margar.
Ég þakka honum fyrir hans
tryggu vináttu frá fyrstu tíð. Það
er dýrmætt að hafa átt með honum
samleið. Guð blessi hann.
Sárt er mér í minni
Sakna ég þín vinur.
Minnist þeirra mörgu
mætu gleðistunda
sem við áttum saman.
Sólu fegur skína
allar þær og eiga
innsta stað í hjarta.
(J.G.S.)
Helgi Mar