Morgunblaðið - 23.05.1990, Qupperneq 27

27
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 1990
|§(ll|r vmjL 1B64 W'f , <WI i
ó __ o |
Emma er eitt af nýsmíðuðu skipunum.
11-12 hundruð tonn á viku, en
nefndin heima leyfir 640 tonn. Það
er alltaf sent minna út en beðið er
um úti og þetta þýðir að fiskverðið
úti er orðið svo hátt að enginn get-
ur keypt, því framboðið er svo lítið.
Þetta er ekki okkar hagur. Að und-
anförnu höfum við fengið nær sama
verð fyrir kola og ýsu og þorsk sem
eru háð leyfi, að vísu með 15%
skerðingu í afla sem er í rauninni
furðuleg hegning fyrir að flytja út
og fá svo mikið fyrir fiskinn sem
raun ber vitni. Nóg er nú aðhaldið
heima, næstu fjóra mánuði verð ég
samkvæmt kerfinu að vera í stoppi
í 65 daga alls. Þetta er slæm nýting
á góðum tækjum. Minn nýi bátur
var á hagstæðu verði miðað við
gangverð hér heima, kostaði 74
millj. kr. fyrir tveimur árum og 10
milljónir greiddu þeir fyrir gamla
bátinn, en auðvitað höfum við all
mikla sérstöðu hér í Eyjum, stað-
settir inni á gjöfulum miðum og
erum staðsettir næst erlendu höfn-
unum þannig að við erum alltaf
með góðan fisk, enda þýðir ekkert
að senda hálfónýtan fisk eða af-
gangsfisk eins og sumir gera.“
„Staða bátaflotans í Vestmanna-
eyjum er góð,“ sagði Guðjón Rögn-
valdsson útvegsbóndi, „enda hefur
mikil endurnýjun átt sér stað á
síðustu þremur árum, endumýjun
upp á milljarða króna og rekstrar-
staðan hér í Vestmannaeyjum er
þokkaleg vegna möguleika á að
flytja út ferskan fisk héðan, en það
er verið að herða allt of mikið að
okkur núna án þess að rök standi
fyrir því og við teljum meira að
segja að með þessum haftavinnu-
brögðum nú sé verið að leggja
markaðinn á Humbersvæðinu í rúst.
Það er staðreynd að reksturinn er
það þungur að þetta byggist allt á
því að við getum flutt út, því við
gætum ekki rekið bátana á því verði
sem við fáum hér heima. Breyting-
in á Eyjaflotanum er stórkostleg,
en þó er óeðlilegur munur á lánum
til breytinga á gömlum skipum og
nýsmíði innanlands að því leyti að
lán til gömlu skipanna eru til mun
styttri tíma þótt hvort tveggja stuðli
að betri stöðu innlendra skipa-
smíðastöðva. En varðandi spurning-
una um fijálsan útflutning eða með
höftum þá tel ég að það sé eðlileg-
ast að hafa þetta fijálst, það hlýtur
að vera mest skilvísi með því og
hagkvæmni. Miðstýring í útgerð er
bijálæði og getur aldrei gengið upp
af viti. Það væri ef til vill hægt ef
sjávarútvegur skipti litlu máli fyrir
þjóðina, en það er nú öðru nær.
Utvegsmenn hér hafa um áratuga
skeið byggt rekstur sinn á mikilli
hagkvæmni og áróður Steingríms
Hermannssonar á okkur var ekki
svaraverður, því við höfum ekki
komist upp með það að borga ekki
skuldir okkar og höfum ekkert
fengið á silfurfati í útgerðinni hér.
Það er furðulegt að þurfa að sitja
undir slíkum áróðri frá sjálfum for-
sætisráðherranum.“
„Miðað við út-
gerð á löngu
tímabili er
rekstrarstaðan
voðalega erfið
núna, orku-
kostnaður er
mikill, mikil höft
út af kvóta og
slök nýting á
tækjunum miðað
við kostnað, en menn verða að
reyna að halda í horfinu því hagur
byggðarlagsins er í húfi og þjóðfé-
lagsins alls ef menn gefast upp þó
á móti blási,“ sagði Bjarni Sighvats-
son skipstjóri og útvegsbóndi í Vest-
mannaeyjum. „Ummæli Steingríms
forsætisráðherra um endumýjun
bátaflotans hér hefði hann átt að
geyma með sjálfum sér. Menn eru
að vinna við þessa útgerð frá
morgni til kvölds til þess að láta
byggðarlagið fljóta uppi og það
þarf að vera ákveðið svigrúm, því
nóg eru nú höftin og þröskuldarnir
samt. Það er til dæmis ljóst að það
þarf að vera hægt að flytja hluta
aflans út í gámum ferskan, en ég
tel að með betri stjórnun á þessu
og samræmingu þá ættu allir að
geta verið ánægðir, bæði þeir sem
vilja. flytja út og fiskverkendur hér
heima. Eg held að það sé ljóst að
ef hver bátur sem er í gámaútflutn-
ingi landaði um 300 tonnum af afla
hér heima á ári þá væri ágætt jafn-
vægi í þessum efnum, því það er
ekki fleira fólk til staðar til þess
að vinna aflann. En að ætla okkur
að halda bátunum ekki við, það
gengur ekki, við verðum að fylgjast
með þróuninni, annars verðum við
á eftir. Það er ekki hægt að ásaka
okkur í útgerð í Eyjum um bruðl
eða óhagkvæmni, því hér er lagt
kapp á nýtingu. Við keyptum til
dæmis gamlan bát frá Þorlákshöfn
í ársbyijun 1988, Kristbjörgina.
Hann var kallaður öskutunnan þeg-
ar hann kom hingað. Við létum
þrífa hann og sandblása og í raun
og veru var aðallega verið að
hreinsa skít. Við settum í hann
nýja ljósavél, en síðan má segja að
það hafi ekki komið iðnaðarmaður
þar um borð og báturinn hefur stað-
ið vel fyrir sínu. Hann kom hingað
með 700 tonn af þorskkvóta, sem
vegna skerðingar er reyndar kom-
inn á þessum tíma niður í rúm 500
tonn, því aflamarkið hefur verið
skert það mikið á þessu tímabili,
en hann hafði einnig síldarkvóta
og á síðasta ári skilaði þessi bátur
72 milljóna verðmætum á land.
Kristbjörgin er ekkert sérstakt
glæsifley, en- ágæt og hitt er að
þegar skip mega ekki veiða meira
en hálft árið og með endalausum
stoppum þá eru kröfur um aðbúnað
varla eins miklar. Annars er ég
mjög ósáttur við það sem er á lofti
Bjarni
Sighvatsson
LAUSBLAÐA-
MÖPPUR
írá Múlalundi...
... þær duga sem besta bók.
Múlalundur
SÍMI: 62 84 50
um þessar mundir varðandi fisk-
veiðistjórnunina, því nógar eru
skuldirnar hjá útgerðinni þótt sala
á kvótanum komi ekki til viðbótar.
Það er enginn grundvöllur til frek-
ari skattlagningar á útgerðina.
Menn þurfa að hafa allar klær úti
í skipulagningu og hagræðingu og
vera á kafi í þessu allan sólarhring-
inn til þess að reyna að ná endum
saman. Það er ærið oft þannig í
útgerðinni að menn verða að
hrökkva eða stökkva og það liggur
alveg ljóst fyrir að ef menn hefðu
ekki farið út í endurnýjun og endur-
bætur á flotanum hér á síðustu
árum þá væri útgerðin hér hvorki
fugl né fiskur, aðeins togararnir,
en sem betur fer er það siður manna
hér að stökkva frekar en hrökkva.“
„Staðan hjá
útgerðinni hefur
lagast mikið með
tilkomu markað-
anna, en allur
kostnaður hefur
farið snarlega
fram úr fiskverði
innanlands og
það er eins og
kostnaðurinn sé
látinn miðast við fiskverðið erlendis
þótt það séu ekki nærri allir sem
njóta þess,“ sagði Sigurbjörn Hilm-
arsson skipstjóri og útvegsbóndi í
Vestmannaeyjum. „En höftin eru
orðin rosaleg mikil og erfitt við
þetta að eiga um margt þegar eitt-
hvað kemur upp á. Það kostar til
dæmis orðið 32-36 krónur að senda
kílóið af fiski út í gámum og þegar
verðið þýtur upp innanlands eins
og gerst hefur fyrir tilstilli markað-
anna og samkeppninnar við útlönd
þá fer þetta í farveg sem meira
jafnvægi verður í og líklega mun
það bæta atvinnuþáttinn innan-
lands frekar en nú er. Hjá okkur
hefur reksturinn verið í rétta átt,
en við urðum fyrir því óláni að lenda
í spilvandræðum og ef það hefði
ekki komið til værum við á fullri
ferð að vinna okkur út úr vandan-
um. Ég vonast til þess að málið
deysist farsællega og þetta á' að
geta gengið upp með 12 ára lána-
byrði, en fjármagnskostnaðurinn er
orðinn svo rosalegur að menn verða
vanskilamenn eftir smástopp. Varð-
andi fiskveiðifrumvarpið sem nú
liggur fyrir þá er það að segja að
ef það verður samþykkt brýtur það
upp um leið allt lánakerfi sjávarút-
vegsins og það þýðir þá eina alls-
heijar uppstokkun."
„Staða út-
gerðarinnar í
dag er í mjög
mikilli óvissu, því
að við fáum ekki
lengur að ráða
því sjálfir hvem-
ig við rekum
okkar fyrirtæki,
þannig er málum
komið í lýðveld-
inu íslandi,“ sagði Sigurður Ingi
Ingólfsson útvegsbóndi í Vest-
mannaeyjum. „Það eru jafnvel sum-
ir sem telja að verðið á fiskinum
skipti engu máli og það hefur kom-
ið fram hjá talsmönnum hraðfrysti-
húsanna í landinu. Það er auðvitað
grundvallaratriði að við fáum að
ráða þessu sjálfir og það er niður-
lægjandi fyrir útgerðarmenn á Is-
landi að það sé Borgaraflokkurinn
sem með hrossakaupum tryggir
framgang þessarar vitleysu sem
ríkisstjórnin er dengja yfír okkur
út á einhveija meiri umbun Borg-
araflokknum til handa í umhverfis-
málaráðuneytinu. Hitt er að fisk-
vinnslustöðvarnar eru að bregðast
við breyttum aðstæðum með því að
skapa meiri verðmæti úr minni
kvóta, en með gámaútflutnings-
möguleika er hægt að gera bátana
út allt árið og skapa þannig vinnu
fyrir sjómenn, en þessi endalausa
miðstýring er óþolandi og eina vitið
að útgerðarmenn fái sjálfir að
standa ábyrgir og stjórna rekstri
útgerða sinna.“
Grein: Árni Johnsen. Ljósmyndir:
Sigurgeir Jónasson
HUGSUÐURINN
Lístræn stytta úr postulíni
eftir Gusella
Verð kr. 2.975,-
Ath.
5% staðgreiðsluafsláttur
KOSTABODA
KRINGMN
KBIMeNH Sími 689122
S_______________,_/
Sigurður Ingi
Ingólfsson
RONTGENTÆKNI
TÆKNI
í Heilbrigðisdeild Tækniskóla
íslands býðst áhugavert nám á
háskólastigi. Fjölbreytt störf
eru í boði að námi loknu.
Innritun fer fram í Tækniskóla
íslands Höfðabakka 9, sími
91-84933.
STUDENTAR
ATHUGID
Umsóknarfrestur er til
31.MAÍ
sjúkrahúsin tækniskóli
íslands