Morgunblaðið - 24.05.1990, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 1990
Borð fyrir þrjá
eftirJón Óttar
Ragnarsson
Það er ánægjulegt að Björn
Björnsson, dagskrárgerðarstjóri
Stöðvar 2, skuli nú flytja varnar-
ræðu sína í fjölmiðlum. Þar á slík
umræða heima og skapar gott
tækifæri til þess að skýra fyrir
áskrifendum stöðvarinnar hvað
vakti og vakir fyrir Stöð 2.
Björn vandar mér ekki kveðjurn-
ar, enda átti ég ekki von á því.
Ég sagði honum upp störfum þann
1. desember sl., ekki fyrir að vera
einlægur stuðningsmaður innlendr-
ar dagskrárgerðar, það erum við
báðir, heldur af öðrum ástæðum.
Ástæðan var sú að allir fram-
kvæmdastjórar Stöðvar 2 sem
höfðu unnið með honum frá upp-
hafi, að honum einum undanskild-
um, voru komnir á þá skoðun að
dagskrárgerðin sem hann stjómaði
væri gagnslítil af ástæðum sem ég
vona að skýrist í þessari grein.
Atvinnugrein, ekki föndur
Stórkostlegasta verkefni
íslensks sjónvarps á komandi árum
er að byggja upp öflugan íslenskan
dagskráriðnað í samráði við mark-
aðinn.
Fæstir gera sér grein fyrir þvi
að hér í landinu er nú þegar fjöldi
frábærra fyrirtækja (Sýn, Saga
Film, ísfilm, Plús Film, Samver
o.m.fl.) sem eru margbúin að sanna
að þau framleiða þætti sem em
a.m.k. eins góðir (oft miklu betri)
en það sem stöðvarnar gera sjálfar.
Stefna Stöðvar 2 sem var mörk-
uð og hrint í framkvæmd 1. desem-
ber sl. var sameiginleg ákvörðun
yfirgnæfandi meirihluta fram-
kvæmdastjóra Stöðvar 2 og fólst í
því að fara með stóran hluta af
þáttagerðinni út á markaðinn til
að bæta skipulagið.
Björn varð undir í þessum átök-
um og hefur ekki gleymt því. En
hann gleymir því að ef einkastöð
gerir þetta ekki, þá gerir það eng-
inn, enda er þetta stefna 99% allra
einkastöðva í heiminum, einfald-
lega af því að hún er sú eina sem
virkar til frambúðar!
Það sem gerðist var í fyrsta lagi
að Bjöm afsannaði endanlega að
hann réði við verkefnið. í öðru lagi
var markaðurinn tilbúinn í slaginn
og í þriðja lagi dró Ríkissjónvarpið
sína dagskrárgerð til baka inn í
eigin smiðjur, þvert á stefnu Hrafns
Gunnlaugssonar.
Sjónvarpsiðnaður
En hvers vegna í veröldinni ætti
sjónvarpsstöð að láta aðra fram-
leiða fyrir sig obbann af sínu inn-
lenda efni?
Fyrir því eru margar ástæður. I
fyrsta lagi er sjónvarpsstöð ekki
góður staður fyrir hugmyndavinnu.
Hún er eins og járnbrautarstöð þar
sem fréttir og málefni líðandi
stundar, pólitík og hvers kyns
kreppur dynja yfir daglega og
draga úr einbeitingu þeirra sem
stjóma.
í u lagi er hér aragrúi hæfí-
leikafólks, í fjölda fyrirtækja sem
hugsa sjálfstætt, með tengsl við
atvinnulíf og menningu sem ekki
finnast á neinum einum stað, og
því meiri von á frjóum hugdettum
ef margir gera tilboð í sömu vöru,
en þegar einn aðili situr að henni.
Einungis með því að virkja mark-
aðinn getur þessi öflugi miðill
tryggt þessu frábæra dagskrár-
gerðar- og tæknifólki, sem við eig-
um í hrönnum, varanlega lífsaf-
komu ekki aðeins frá mánuði til
mánaðar, heldur um alla framtíð.
Loks geta þeir bestu sigrað!
í þriðja lagi emm við á Stöð 2
fólk einkaframtaks. Björn vann á
Ríkissjónvarpinu, þar sem honum
var að vísu sagt upp störfum, en
þar á hann heima. Það sjónarmið
að einoka hugmyndaflæði er ríkis-
einokunarhugarfar sem er ekki
sæmandi á einkastöð.
Þvert á móti eiga einkaframtaks-
menn að byggja upp öflugan sjón-
varpsiðnað. Oháðu fyrirtækin úti á
markaðnum eiga þá sjálf efnið og
geta selt sýningarrétt á öðrum
svæðum. Við eigum nefnilega að
hætta að vera svo smáir í sniðum
að efast um að útflutningur sé
næsta skref.
Hvað vakir fyrir Stöð 2?
Sameining Stöðvar 2, Sýnar og
íslenska útvarpsfélagsins eru
mestu tímamót í sögu íslenskrar
fjölmiðlunar frá því að Morgunblað-
ið var stofnað á sínum tíma.
Það er ekki mitt hlutverk að
svara fyrir núverandi meirihluta-
eigendur þessa nýja fyrirtækis.
Hins vegar hefi ég heyrt þeirra
sjónarmið og skii þau á þann veg
að þeir ætli sér að hefja merki
þáttagerðar, úr hálfri stöng í fulla
í áföngum.
Tilgangurinn með því að fara
með dagskrárgerðina „út úr húsi“
er fyrst og fremst að bæta innlendu
þættina og nú er frábært lag, ein-
mitt þegar Ríkissjónvarpið er eina
ferðina enn að hrifsa verkefnin af
þessum fyrirtækjum og hyggst
treysta alfarið á eigið hugvit.
Ríkisfyrirtæki eru þekkt fyrir að
vera sífellt að reyna að fínna upp
hjólið. Það er búið að fínna það
upp. Reynsla allra stöðva í heimin-
um er að þær fá besta efnið með
því að virkja skapandi listamenn
og fagmenn úti á markaðnum og
Iáta þá sérhæfa sig.
Mér er sem ég sæi ABC reyna
að framleiða Tvídranga Davids
Lynch, Siguijóns Sighvatssonar
o.fl. innanhúss. Það hvarflar ekki
að neinum heilvita manni. Þetta
er einfaldlega hugmynd sem verk-
taki úti á markaðnum skilar tilbún-
inni á spólum inn í hús.
Jón Óttar Ragnarsson
„Kjarni málsins er sá
að það er óþolandi með
öllu að innlend dag-
skrárgerð sé aðeins
borð fyrir tvo, þar sem
annar aðilinn er sjón-
varpsstjóri og hinn dag-
skrárgerðarstjóri sem
kemst upp með að ein-
oka innlenda dagskrár-
gerð innan frá.“
Borð fyrir tvo
Björn hefur gert nokkra góða
hluti í dagskrárgerð, þ. á m. sína
eigin þætti, Áfanga. Hann var líka
góður í Heilsubælinu á sínum tíma.
En á milli þessara tvídranga voru
fáar týrur og nokkur fíaskó sem
hvar sem er hefðu þýtt sjálfvirkan
brottrekstur.
Borð fyrir tvo — sem hann stóð
fyrir sjálfur — var svo lélegt, með
sínum yfirgengilega fýlleríshúmor
og handritsleysi að þrátt fyrir ítrek-
aðar tilraunir fannst enginn sem
gat bjargað þessu klámhöggi þrátt
fyrir fokdýra fjárfestingu í leik-
mynd sem Björn gerði sjálfur
(ágætlega!).
Islensk dagskrárgerð er flagg-
skip íslensks sjónvarps, en til þess
þarf hún að vera góð og virkja alla
þá hæfíleika sem til eru hveiju
sinni. Þetta var aðeins dæmi um
hvernig Birni mistókst það sem
öðrum tókst, t.d. Páli Magnússyni
og Goða Sveinssyni, með þrotlausri
vinnu.
Björn gleymir að allar ákvarðan-
ir um dagskrárgerð voru ræddar
og skráðar í vikulegar fundargerðir
til að reyna að forða honum frá
slíkum uppákomum, enda ber
stjórnendum skylda til að tryggja
að fé frá áskrifendum sé varið
þannig að það nýtist sem best og
sem flestum.
Hitt er auðvitað annað mál, að
enginn nema ríksihyggjumaður
ætlast til þess í einkafyrirtæki að
stjórnendur viti á hveijum tíma
hversu mikið verður til í kassanum
eftir sex mánuði. Þeir sem ekki
þola slíkt „óskipulag“ ættu að vinna
hjá ríkinu. Til þess er það!!
Borð fyrir þrjá
Kjami málsins er sá að það er
óþolandi með öllu að innlend dag-
skrárgerð sé aðeins borð fyrir tvo,
þar sem annar aðilinn er sjónvarps-
stjóri og hinn dagskrárgerðarstjóri
sem kemst upp með að einoka inn-
lenda dagskrárgerð innan frá.
Stöð 2 ber ekki aðeins skylda til
að byggja upp góða dagskrá, held-
ur gegnir hún gífurlegum skyldum
við atvinnulífíð og þjóðfélagið. Hún
stýrir því hvernig þessi atvinnu-
grein þróast og hvernig framtíð
blasir við því mikla hæfíleikafólki
sem hún ól upp.
Héðan í frá á dagskrárgerð fyrir
íslenskt sjónvarp að vera borð fyrir
þijá — fyrir sjónvarpsstjóra, dag-
skrárgerðarstjóra og fulltrúa mark-
aðarins. En ég skil Björn vel að
vilja ekki missa þessi völd. Honum
til huggunar er leikmyndin hans
góða ennþá til. Þar getur hann
setið við borð fyrir tvo ... aleinn!
Höfundur er fyrrverandi
sjónvarpsstjóri Stöðvar 2.
Viðurkennir ósannindin
eftir Harald Blöndal
Frú Ragnheiður Davíðsdóttir rit-
ar grein í Morgunblaðið 22. maí
og viðurkennir ósannindi sín í skrif-
um um umferðarmál. Síðan heldur
hún áfram í sama dúr. Hef ég því
miklar efasemdir um þýðingu þess
að rökræða við hana um umferðar-
mál. Það er hins vegar nauðsynlegt
að leiðrétta enn rangfærslur frúar-
innar.
Umferðarnefnd Reykjavíkur lét
gera könnun árið 1988 á umferðar-
slysum. Niðurstöður þessarar
könnunar voru m.a.:
1. Slysum á bömum hefur
fækkað, bæði hlutfallslega og í
raun.
2. Slys á bömum em minni hluti
heildarslysa í Reykjavík en annars
staðar á landinu.
3. Stærsti hluti slysa á börnum
virðist vera utan við þann tíma, sem
ætla má að þau séu á Ieið í og úr
skóla.
Samkvæmt könnuninni slasast
flest bömin eða 51% á tímabilinu
16.00 til 24.00. Af börnum sem eru
yngri en 6 ára slasast 57% á ferð
í bifreiðum, en 30,3% barna á aldr-
inum 6 til 9 ára.
Af þessu má draga þann lærdóm,
að mjög stór hluti slysa á börnum
verði meðan þau eru að leik eða á
ferð með foreldrum sínum í bíl, og
utan venjulegs skóla- og dagheim-
ilatíma. Fjöigun dagheimila mun
þess vegna ekki hafa nein áhrif á
tíðni þessara slysa. Kenning frú
Ragnheiðar um að fleiri dagheimili
fækki slysum stenst þess vegna
ekki.
Ein leið til þess að draga úr slys-
um barna er að tryggja börnum
eðlileg leiksvæði í nágrenni sínu,
svo að gatan verði ekki leikvöllur-
inn. Þá þurfa foreldrar að brýna
það fyrir börnum sínum að nota
þessi leiksvæði, jafnvel þótt ganga
þurfí smáspöl.
Hvað þýðir þetta?
í röksemdafærslu sinni kemst
frú Ragnheiður svo að orði, og eru
þessi orð sérstaklega útdregin í
greininni til þess að leggja áherslu
á þau:
„Til upplýsingar fyrir Harald
Blöndal skal enn ítrekað, að böm
sem njóta verndar og gæslu lenda
síður í umferðarslysum en þau, sem
eru innan veggja skólanna eða dag-
vistarheimilanna.“
Þessa setningu skil ég ekki. Ég
hef engan hitt, sem skilur þessa
setningu. Á hún við að böm í skól-
um og á dagheimilum njóti ekki
verndar og gæslu? Og ef svo er,
af hveiju vill hún þá fleiri dagheim-
ili?
Getur frú Ragnheiður ætlast til
þess að kjósendur skilji það, sem
hún sjálf getur ekki komið orðum
að?
Enn með svarta tungu
En svo virðist, sem frú Ragn-
heiður geti ekki sagt satt um um:
ferðarmál (frekar en frú Ólína). í
greininni segir hún orðrétt:
„ .. .„er óskiljanleg sú afstaða
meirihluta Umferðamefndar að
samþykkja ekki eða fresta fjöl-
mörgum tillögum í þessum efnum.
Undirrituð hefur vissu fyrir því, að
á síðasta ári voru aðeins settar nið-
Halldór Blöndal
„Af þessu má draga
þann lærdóm, að mjög
stór hluti slysa á börn-
um verði meðan þau
eru að leik eða á ferð
með foreldrum sínum í
bíl, og utan venjulegs
skóla- og dagheimila-
tíma. Fjölgun dagheim-
ila mun þess vegna ekki
hafa nein áhrif á tíðni
þessara slysa. Kenning
frú Ragnheiðar um að
fleiri dagheimili fækki
slysum stenst þess
vegna ekki.“
ur u.þ.b. tíu umferðaröldur í
Reykjavík...“
Rangt er frá skýrt um öll atriði.
Á sl. fjórum árum voru samþykktar
72 umferðaröldur í umferðamefnd.
Samtals hafa verið samþykktar 164
öldur frá árinu 1972. Aðeins 9 sinn-
um hefur verið synjað um umferð-
aröldur, en í nokkrum tilvikum
hefur öðrum aðgerðum verið beitt,
sem skila svipuðum árangri. Það
er nefnilega mikil vanþekking hjá
frú Ragnheiði að halda, að umferð-
aröldur séu einu aðgerðirnar, sem
nota má til þess að draga úr hraða.
Það má nota ýmsar aðrar aðgerðir,
setja miðeyjar í götu, setja þreng-
ingar í götu, setja gatnaljós o.s.frv.
Og ég vil ítreka enn og aftur, að
það er yfírieitt samstaða í umferð-
arnefnd Reykjavíkur um afgreiðslu
einstakra mála.
Árið 1989 bárust umferðamefnd
aðeins 15 beiðnir um hraðahindran-
ir. í sex tilvikum voru samþykktar
öldur (8. stk.). Einu sinni var sam-
þykkt upphækkuð steinlögn, öðru
sinni var einstefnu snúið við, 4 er-
indum var frestað til gerðar hverfa-
skipulags og til athugunar á göngu-
leiðum skólabarna, en hvort
tveggja er í vinnslu. Aðeins þijú
erindi fengu ekki stuðning.
Frú Ragnheiður lærði það í lög-
reglunni, hvernig afla á upplýsinga.
Hún notar sér ekki þá þekkingu
lengur. Enn fullyrðir hún, að um-
ferðaröldur hafí lækkað. Ég nenni
ekki að þrasa við hana um þetta.
Lesendum til fróðleiks vil ég benda
á, að umferðaröldur eiga að vera
10 sm háar. Umferðaröldur eru
miðaðar við 30 eða 40 km hraða á
klukkustund, og fer það eftir lengd
aldnanna.
Ég sagði frá því í lítilli athuga-
semd við ósannar fullyrðingar frú
Ólínu Þorvarðardóttur um umferð-
armál, að í núverandi fjárhagsáætl-
un væri varið rúmum 73 milljónum
til þess að bæta gatnakerfíð og
tryggja öryggi vegfarenda. Þrátt
fyrir þessar upplýsingar kýs frú
Ragnheiður að fara rangt með.
Nenni ég ekki að elta frekar ólar
við þær rangfærslur.
Sjálfskipaður fulltrúi
almennings
I lok greinar sinnar segir frú
Ragnheiður svo rangt frá skoðun-
um mínum á gildi umferðaráróð-
urs. Ég hef verið þeirrar skoðunar,
að umferðaráróður dragi afskap-
lega lítið úr slysum til langframa,
þótt slíkur áróður geti haft stundar-
gildi. Á ráðstefnu um umferðarmál
benti ég á þetta, og hélt þar fram
þeirri skoðun minni, að eina raun-
hæfa leiðin til þess að draga úr
slysum til langframa væri að bæta
gatnakerfíð, þ.e. beita verkfræði-
legum aðgerðum, og efla löggæslu
til þess m.a. að grípa hættulega
ökumenn áður en slys hljótast af.
Að sjálfsögðu skiptir svo öku-
kennslan gífurlega miklu máli.
Kjarninn í málflutningi frú
Ragnheiðar, að því leyti, sem hann
er ekki byggður á ósannindum, er,
að hennar skoðanir einar í umferð-
armálum séu réttar, og þeir, sem
séu ósammála henni vilji fjölga
slysum. Þetta hugarfar er hættu-
legt og ber vott um ríka þrá til
einræðis. Gegn slíku hljóta velvilj-
aðir menn að beijast.
Höfundur er formaður
umferðarnefhdar Reykja víkur og
16. maður á framboðslista
Sjálfstæðisfiokksins við
borgarstjórnnrkosningarnar í
Reykjavík.