Morgunblaðið - 24.05.1990, Síða 79

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 1990
79
Afbrotaforvamaráð íslands
eftir Carl Henrik
Rörbeck
Nýlega hefur verið leitt í ljós, að
búðarhnupl hefur aukist um helming
á einu ári á Reykjavíkursvæðinu.
Fjöldi annarra afbrota, til dæmis
ávísanafals, ofbeldi og innbrot í bíla
hefur aukist á svipaðan hátt, þó
varla alveg eins mikið.
Þetta eru skelfilegar tölur í eins
litlu þjóðfélagi og okkar, sérstaklega
ef litið er til orða Árna Guðmunds-
sonar, Securitas hf., að „mörg börn
virðast telja þjófnað í verslunum
eðlilegan hlut í þroskaferli sínum."
Með afbrotavarnir í huga var nýtt
embætti stofnað undir stjórn lög-
reglustjóra Reykjavíkur á árinu
1988. Þar starfa nú 3 lögreglumenn
og- munu 3 bætast við að sögn yfir-
manns deildarinnar, Ómars Smára
Ármannssonar aðalvarðstjóra.
I Kringlunni var stofnaður starfs-
hópur 2. feb. sl., með þátttöku versl-
unarstjóra og stjórnstöðvar Kringl-
unnar að beiðni Ómars Smára, í
þeim tilgangi að sameina öfl þeirra
í herferð gegn búðarhnupli.
Þessi starfshópur hefur þegar
gefið út bækling, sem er þýddur
meira eða minna beint úr dönsku,
með leiðbeiningum fyrir hina al-
mennu starfsmenn verslananna og
búið til plaköt með textanum:
„Hnupl hækkar vöruverð — verum
öll á verði.“ Snýr það að viðskipta-
vinunum-, sem þarf að upplýsa um,
að þetta vandamál, sem á fagmáli
kallast „rýrnun“, er orðið svo alvar-
legt, að það hefur þegar stofnað til-
veru margra fyrirtækja í hættu.
Beina og óbeina afleiðingin er
hækkandi vöruverð og aukin opinber
útgjöld.
Þetta framtak lögreglunnar og
Kringlunnar er í sjálfu sér ágætt.
En það er bara alls ekki nóg.
Það sem mér finnst sérstaklega
gagnrýnisvert er, að opinbert við-
horf virðist vera, að búðarhnupl sé
vandamál verslananna og afbrota-
forvarnir séu lögreglumál. Þetta er
þjóðfélagslegt vandamál sem snertir
okkur öli og það sem okkur vantar
mest er opinber umræða, sem getur
hugsanlega veitt okkur svör við
spurningum eins og: Af hveiju fer
siðgæði hrakandi? Hvernig getum
við bætt menntakerfið? Hvernig get-
um við unnið með börnum og ungl-
Norskur kór syngur
með Þröstum og Steftii
NORSKI karalkórinn Eggklevi mannskor frá Þrændalögum er nú
í söngferð hér á landi og heldur þrenna tónleika, ásamt karlakórun-
um Þröstum úr Hafnarfirði og Steftii í Mosfellsbæ.
Tvennir tónleikar verða í dag, Stefnir einnig fram.
uppstigningardag: í Víðistaða- Flutt verður fjölbreytt úrval nor-
kirkju í Hafnarfirði klukkan 16 og skra laga. Aðgöngumiðar verða
í Langholtskirkju klukkan 20.30, seldir við innganginn.
ásamt Þröstum. í norska kómum eru 26 söng-
Þriðju tónleikarnir verða í Hlé- menn og halda þeir af landi brott
garði í Mosfellsbæ á mörgun föstu- á sunnudag.
dag klukkan 20.30 og þar kemur
ingum? Hvernig getum við bætt
dómskerfið?
Þó að mér finnist engan veginn
danska þjóðfélagið til fyrirmyndar,
þar sem t.d. danska skattakerfið,
sem ýmsir hér á,iandi eru mjög hrifn-
ir af, hefur breytt meirihluta dönsku
þjóðarinnar í falsara, þá eru til tvö
atriði sem mér finnst tilefni til að
nefna hér, og sem gætu þjónað sem
fyrirmynd fyrir okkur í afbrota-
varnamálum: 1. Stofnunin „Afbrota-
forvarnaráð Danmerkur", sem eftir-
taldir aðilar eiga þátt í: Félag lög-
fræðinga, Félag váti-yggingamanna,
Kennarafélag Danmerkur, Spari-
sjóðsráð Danmerkur, Tollaembættið,
Vinnuveitendasambandið, Verslun-
arráð Danmerkur, Dómarafélag
Danmerkur, Félag rannsóknarlög-
reglumanna, Félag lögreglumanna,
Bankaráð Danmerkur, Félag emb-
ættislækna, Félag fangelsisstjóra,
Félagið „skóli og þjóðfélag", FDB
(Sambandið), Póstur og sími, Iðnað-
arráð Danmerkur, Umhyggjufélag
Danmerkur, íþróttasamband Dan-
merkur, Samtök verkalýðsfélaga,
félagsmálaráðuneytið, menntamála-
ráðuneytið og Samtök félagsmála-
ráðgjafa ásamt mörgum fleiri stofn-
unum er tilheyra dómsmálaráðu-
neytinu og öðrum, þar sem engar
samsvarandi stofnanir eru til hér á
landi.
Það mætti bæta við hérna á Is-
landi fjölda stofnana og einstakl-
inga, sem hafa áhuga og þekkingu
á þessum málum.
2. Refsimeðferð var tekin upp í
Danmörku fyrir 6 árum, sérstaklega
ætluð fyrir unglinga og þá, sem
brutu af sér í fyrsta sinn, kölluð
„þjóðfélagsþjónusta". Kemur hún í
staðinn fyrir fangelsi, oger kauplaus
vinna við eitthvað, sem gagnar þjóð-
félaginu sem slíku og eykur tilfinn-
inguna fyrir samstarfi og sameigin-
legri ábyrgð. Mjög .oft er í Dan-
mörku um umhverfisverndarstörf að
ræða. Reynslan að undanförnu hefur
verið mjög jákvæð.
Mér skilst er meðferð afbrota-
manna á íslandi sé oftast engin
þangað til að óskilorðsbundin fang-
elsisdómur kemur til framkvæmda.
Það er oftast eftir mörg afbrot. í
fyrsta lagi er ófullnægjandi fyrir
þjóðfélagið, að hægt sé að fremja
marga glæpi án þess að sanngjörn
refsing komi til. í öðru lagi eru refs-
ingar, þegar þær koma loksins al-
gjörlega úreltar og bæta engan,
þvert á móti.
Það sem mér dettur helst í hug
hér á íslandi er skógrækt. Hugsan-
legt væri að byggja búðir úti á landi,
þar sem unnið væri að skógrækt
með ráðgjöf frá skógræktarfélaginu
og undir stjórn lögreglunnar og
fangelsisyfirvalda.
Við skulum gera okkur grein fyr-
ir því, að tíminn vinnur ekki með
okkur í þessum málum.
Höfvndur er öryggismaður.
Prufu-hitamælar
- 50 til + 1000 C
í einu tæki meö elektrón-
ísku verki og Digital sýn-
ingu.
Vesturgðtu 16 - Simar 14680-132»
Áskriftarsiminn er 83033
þið hengt
ykkar
■
I
Með handsópvélinni „Hako-Flipper“ ertu 5
sinnum fljótari heldur en með strákústi.
Vélin tekur upp í sig óhreinindi sem auð-
velt er að losa.
hako
Nýbýlavegi 18, sími 91-641988.
iBESTAt
Hvað er GORI viðarvöm?
GORI sérhæfir sig í
framleiðslu á efni sem
ver viðinn gegn sveppum
og örverum sem ásækja
hann.
GORI hentar vel á nýtt
tréverk og einnig til
viðhalds á eldra tréverki.
Myndin sýnir hús
þar sem tréverkið
er meðhöndlað með
GORI 88 yfirborðsviðarvörn
sem slettist hvorki né drýpur.
GORI meðhöndlun
byrjar með grunnun.
Nýtt tréverk eða viður
sem er mjög veðraður skal
grunnast með GORI 22.
GORI 22 er olíublönduð
viðarvöm og smýgur vel inn
í viðinn og ver hann gegn
örverum og sveppum.
Ö/GOFT
I viðarvörn
Allt tréverk þarf yfirborðsvörn og viðhald. Viðurinn þarf að vera vatnsfælinn og varinn geislum
sólar sem hefur skaðleg áhrif á hann. Þess vegna mælum við eindregið með GORI 88 sem er
olíublönduð viðarvöm og hentar mjög vel m.a. til litabreytinga.
GORI 22 og 88 er olíublönduð viðarvörn í hæsta gæðaflokki.
Við mælum með að þú fjárfestir í gæðum.
“Veldu GORI gæðanna vegna“
Útsölustaðir:
BYKO
Húsasmiðjan hf.
og kaupfélögin um land allt