Morgunblaðið - 24.05.1990, Page 83

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MAI 1990
83
Mhming:
Ástríður G. Magnús-
dóttirírá Mosfelli
Fædd 18. september 1904
Dáin 3. apríl 1990
Þann 11. apríl sl. var til moldar
borin frá Lágafellskirkju í Mosfells-
bæ, Ástríður G. Magnúsdóttir. Hún
hlaut leg að Mosfelli, eigi alllangt
frá hól þeim þar hún lék sér sem
barn og þar sem staðið hafa kirkjur
þeirra Mosdæla af og til um aldir.
Útförina gerði séra Bjarni Sigurðs-
son prófessor og þótti mælast vel
að vanda.
í mannlífi Mosfellsbyggðar hefur
lengi ríkt sérstæð og góð birta sem
á sér upphaf í hugblæ þeirra er þar
búa. í persónuleika margra þeirra
er að fínna þá tegund greindar og
þær dyggðir sem eru til framdrátt-
ar ákjósanlegu mannlífi. Þegar fólk
úr þessu byggðarlagi kemur saman
til að gleðjast eða til að syrgja má
líta þar margan með góðu yfir-
bragði og fínna margt þétt handtak-
ið. Afkoma íbúanna hefur lengi
verið fremur góð og öfund ekki
dregið langan slóða á bæjum Mos-
fellsdals og Reykjahverfis. í lífi
sveitarinnar hafa runnið saman
forn sveitamannagildi og nútímaleg
tilþrif heimsmenningar og ýtt fram
á sviðið skemmtilegri manngerð
sem er algeng þar um slóðir. Þar
sem efni hafa verið góð eru dæmi
um stórmannlegar gjafir: Stefán
Þorláksson í Reykjavík gefur sveit-
ungum sínum kirkju að Mosfelli —
með öllu inventari. — Fjölskyldurn-
ar á Reykjum gefa dýrmætt land
undir þjóðþrifafyrirtækið Reykja-
lund. Mörgum þar á bæjum er létt
um góðkynjaða viðræðu og mega
börn þeirra Valgerðar Gísladóttur
og séra Magnúsar Þorsteinssonar á
Mosfelli vera ágætt dæmi þar um
og verðugir fulltrúar þessa byggð-
arlags vegna greindar, glaðværðar,
hjartahlýju og tryggðar við forna
vini og æskustöðvar, að ógleymdu
listrænu upplagi.
Ásta Magnúsdóttir var eitt þess-
ara kunnu systkina og oft kennd
við bernskustað sinn Mosfell. Ásta
fæddist í Laxnesi þar ofar í dalnum
en foreldrar hennar höfðu þar
nokkra viðdvöl á leið frá Bergþórs-
hvoli að Mosfelli er séra Magnús
tók við þeim stað og var prestur
þeirra Mosfellinga frá 1904 til 1922
er hann lést fimmtugur að aldri.
Eftir hamingjudaga á þessu forna
bóli hjá svipmiklum foreldrum og
kæmm systkinum hafði Ásta eign-
ast það veganesti sem dugði vel á
leið hennar um lífsins dal. Ung að
árum ræðst hún til starfa að Hvann-
eyri og kynnist þar bændaskóla-
nema úr Norðurlandi, Tómasi Jó-
hannssyni. Þau felldu hugi saman
og eftir siglingu Tómasar og fram-
haldsnám erlendis, gengu þau í
hjónaband fagran júlídag 1924.
Tómas réðst kennari að Hólum í
Hjaltadal og bjuggu þau á þeim
fræga stað næstu árin og þar fædd-
ust þeim dætur tvær er skírðar
voru Guðrún og Valdís Salvör. Tóm-
as lést fyrir aldur fram 4. maí 1929.
Ári síðar flyst Ásta til Suðurlands
og eru þær mæðgur um nokkur ár
heimilisfastar á Brúarlandi í fæð-
ingarsveit Ástu. Brúarland var á
þeim árum að heita má um þjóð-
braut þvera en þar réðu húsum
öðlingshjónin Kristín Magnúsdóttir
systir Ástu og Lárus Halldórsson
skólastjóri.
Ásta fékk starfa sem símamær
en á Brúarlandi var þá mikil mið-
stöð Landsímans. Afgreiðslustúlkur
símans voru á þeim árum dularfull-
ar goðverur sem menn áttu orða-
skipti við ótal sinnum, en litu
kannski aldrei augum. Þær boðuðu
nýja og merkari tíma og þegar rödd
þeirra barst eftir langlínum sló þögn
á viðstadda meðan þær fluttu bylt-
ingarkennd tíðindi eða kvöddu tii
athafnamenn og búendur að tala í
síma. Þær stjórnuðu landjnu um
skeið. í þessu starfi naut Ásta sín
ágætavel með sín hæversku úr-
ræði, einörðu framkomu og skýra
talanda. Þær mæðgur samsömuð-
ust á augabragði hinu glaðværa
heimilislífi frændfólksins, en á Brú-
arlandi var um þessar mundir fjöl-
mennasta og fjörmesta heimili
byggðarlagsins. Þar var einnig
skóli, símstöð og samkomusalur
sveitarinnar. Var því ekki örgrannt
um, að Ásta hrærðist á þessum
árum nálægt miðju atburðanna.
Upp úr 1950 þegar dæturnar eru
vaxnar úr grasi hefst nýtt tímabil
í lífi Ástu. Hún ræðst nú til starfa
við vöggustofuna að Hlíðarenda í
Reykjavík en þar var í mótun fyrsta
stofnun þeirrar gerðar hér á landi.
Ásta vann þar um árabil við hlið
móður minnar og margra úrvals-
stúlkna að því að búa skjól og veita
umönnun ungbörnum sem voru á
hrakhólum vegna erfíleika mæðr-
anna af ýmsum toga. Á Hlíðarenda
var kostað kapps um að veita hveiju
og einu barni sem mesta athygli
og ástúð, að þau mættu snúa til
mæðra sinna í sem allra bestu
ástandi líkamlegu og andlegu. Hér
nutu sín mannkostir Ástu bæði
hjartagæzka hennar og eins hitt
hversu auðveld henni voru sam-
skiptin við annað starfsfólk á
Hlíðarenda. Hún vai\stólpi í starfi
og sem félagi var hún gleðigjafi og
lífsreyndur trúnaðarvinur. Mér er
kunnugt um, að Ásta skilaði miklu
og góðu verki og var í metum og
uppáhaldi hjá samstarfsfólkinu. A
þessum árum kynntist Ásta Páli
Guðjónssyni sérleyfishafa * frá
Stokkseyri. Þau gengu í hjónaband
en slitu samvistir eftir fáein ár. Að
loknum starfstíma Ástu á Hlíðar-
enda vann hún um skeið á Hrafn-
istu í Reykjavík. Endurnýjuðust á
því árabili kynni við fornan vin úr
Kjósarsýslu, Julíus Jónsson, sem
var mörgum kunnur frá þeim árum
er hann ók á sérleiðinni Reykjavík-
Kjalarnes-Kjós. Þessi ágætismaður
gerðist Ástu hinn besti félagi og
vinur, og þau hvort öðru. Giftust
þau, en nokkrum árum síðar tók
Júlíus sjúkdóm er leiddi hann til
dauða 13. september 1982. Eftir
þennan missi bjó Ásta í mörg ár ein
í íbúð sinni í Áusturbrún 2. Hafði
hún stuðning af dætrum sínum
báðum en sú eldri þeirra, hin lands-
kunna söngkona og tónlistarkenn-
ari Guðrún Tómasdóttir, býr í Mos-
fellsdal ásamt eiginmanni sínum
sem er bandarískur menntamaður
og listfræðingur, Frank Ponzi. Þau
eiga tvö börn uppkomin. Valdís,
önnur dóttir Ástu, skörungs- og
myndarkona giftist einnig Banda-
ríkjamanni, Andrew Caltagirone er
var liðsmaður við brunavarnir New
York-borgar. Þau áttu fjögur börn
sem öll búa í Bandaríkjunum.
Andrew lést 3. desember 1983.
Valdís er nú búsett hér í Reykjavík
og í sambýli við Björn Björgvins-
son, sem er kunnur í röðum banka-
manna.
Einkar kært og tíðförult hefur
ávalt verið millum Ástu og ætt-
menna hennar, sýndi hún vinum
sínum skyldum sem óskyldum,
mikla tryggð og fagnaði þeim elsku-
lega þegar þá bar að garði. Hver
heimsókn til Ástu snerist upp í dá-
litla hátíð og hurfu .menn af þeim
fundum með glaðara yfirbragði og
nestaðir bjartsýni. Ásta var þó ekki
geðbrigðalítil manneskja, öðru nígftT
Hún átti stórt og öflugt tilfinninga-
svið og gat gustað af ef því var að
skipta, og urðu þeir helst fyrir, sem
henni þótti vænst um. En mest var
örlæti Ástu er hún jós úr sjóði góð-
vildar sinnar og umhyggju sem var
ekki fráskilin kröfu um að menn
stæðu sig og væru beinir í baki.
Ásta var um flesta hluti það sem
við köllum stór í sniðum og ekki lét
hún sitt eftir liggja þegar vinir
komu saman að slá hörpu gleði og
söngs. Einnig hér sá til mikilla
hæfileika. Fjölmargir eiga góðar
minningar af kynnum sínum og
samskiptum við Ástu Magnúsdóttur
frá Mosfelli. Hún var eftirminnileg-
ur niðji sterkra ætta og mátti einn-
ig teljast um margt afsprengi góðra
strauma í mannlífi Mosfellssveitar.
Ásta kunni vel skil á sögu manna
og atburða í fæðingarsveit sinni og
.skildi mætavel, að í einum skika
alheimsins geta rúmast öll sannindi
hans bæði þau sem augljós eru og
hin sem eru dulbúin. Fjölda vina
og ættmenna mun um sinn þykja
tómlegra eftir fráfall Ástu en ekki
er laust við að söknuður sá sé lýst-
ur mjúku brosi sem kemur kunnug-
lega fyrir sjónir.
Emil Als
Minning:
Hörður Pálsson
skipsijóri
Fæddur 17. janúar 1931
Dáinn 7. maí 1990
Þórður Agústs-
son - Minning
Fæddur 5. mars 1920
Dáinn 14. maí 1990
í litlu sjávarþorpi úti á landi,
veldur andlátsfregn sorg á hveiju
heimili. Þegar fáni er dreginn í
hálfa stöng á samkomuhúsi staðar-
ins setur menn hljóða, spurningin
um, hver sé nú látinn berst frá
manni til manns, og svarið kemur
svo oft öllum á óvart. Það er góð
samlíking hjá Hallgrími Péturssyni
að líkja dauðanum við sláttumann.
Því er og líka mikill fagnaðarboð-
skapur öllu mannkyni þegar dauð-
inn verður ekki til lengur. Hvílík
huggun í sorginni að eiga slíka trú.
Hér á Stokkseyri hafa verið
óvenju mörg mannslát á síðustu
misserum. Svona lítið byggðarlag
setur ofan og er ekki samt eftir.
Við fráfall hvers og eins myndast
skarð sem erfitt er að fylla í. Þegar
ég spurði lát vinar míns Harðar á
Snæfelli, varð mér hverft við, síst
af öllu datt mér slíkt í hug. Hvílíkt
áfall, ég bað fyrir konu hans og
börnum og allri hans yndislegu ijöl-
skyldu, hvílík sorg. I huga mér
komu ótal liðnar samverustundir
sem okkar fjölskyldur hafa átt sam-
an. Svona skyndileg breyting úr
gleði í sorg tæmir algjörlega lífsvit-
undina og maður verður svo ógnar-
lega smár og umkomulaus gagn-
vart slíkum örlögum.
Oft ræddum við Hörður saman
yfir kaffibolla, bar margt á góma
og tíminn leið allt of fljótt. Við
vorum, ef svo mætti segja, dálítið
andlega skyldir, við skynjuðum
sköpunarverkið í kringum okkur á
svipaðan hátt, þungamiðju slag-
verksins til sjós og lands.
Hörður hafði mikla reynslu og
þekkingu á sjávarútvegsmálum og
sjómaður fram í fingurgóma, far-
sæll og fengsæll skipstjóri. En
Hörður hafði Ííka yndi af ræktun,
þess ber garður þeirra hjóna vitni,
það mátti því segja að hann hafi
verið sannkallað barn náttúrunnar.
í hveiju starfi var Hörður heill,
réttsýnn og mikilvirkur og lagðist
ætíð á sveif með þeim er minna
máttu sín í þjóðfélaginu. Hann var
líka ástríkur heimilisfaðir og vina-
fastur. Eftir áralanga þjónustu á
hafinu var Hörður vinur okkar að
stefna að því að koma í land eins
og það er kallað á sjómannamáli
og njóta þess á efri árum að vera
meira heima með fjölskyldunni.
Hann lét þann draum sinn rætast
að eignast trillu sem hann ætlaði
að gera út í rólegheitum á sumrin
og allt virtist þetta blessast svo
prýðilega, synir og tengdasynir
studdu hann dyggilega í útgerðar-
málunum og mátti segja að öll fjöl-
skyldan hafi staðið þar saman eins
og í öllu öðru og verð ég að segja
það hér að vart hef ég kynnst sam-
hentari fjölskyldu um mína daga.
Þegar kallið kom var Hörður
nýkominn úr róðri með tengdasyni
sínum Olav Hilde. Faðir Olavs sem
býr út í Noregi og er hér í stuttri
heimsókn hjá syni sínum ogtengda-
dóttir, fór með þeim í þennan róður
að gamni sínu. Þeir voru að landa
fiskinum, höfðu veitt vel og voru
ánægðir með daginn. Skyndilega
kom áfallið, allt var gert til að
bjarga en án árangurs. Hörður vin-
ur minn var allur, hann dó með
fullri reisn í miðri önn dagsins, en
minningin lifír um góðan dreng og
allt sem góður Guð okkar með hon-
um gaf.
Við aliir Stokkseyringar sendum
konu hans og börnum og fjölskyld-
um þeirra okkar innilegustu samúð-
arkveðjur. Guð blessi ykkur öll.
Magnús Sigurjónsson
Þórður var fæddur í Hvammi,
Landsveit, Rangárvallasýslu, þann
5. mars 1920, næstelstur fímm
barna hjónanna Ágústar Kristins
Eyjólfssonar kennara og bónda í
Hvammi, og konu hans, Sigurlaug-
ar Eyjólfsdóttur. Þörður hleypti
ungur heimdraganum, stundaði
nám við Samvinnuskólann en hóf
upp úr því vershinarstörf, sem urðu
hans ævistarf. Árið 1953 gekk hann
að eiga eftirlifandi eiginkonu sína,
Ólínu Þóreyju Stefánsdóttur, og
áttu þau saman tvo syni, Stefán
og Ágúst,_ auk þess sem Þórður
gekk syni Ólínu, Páli Braga, í föður
stað.
Ættir og starfssvið Þórðar
Ágústssonar verða ekki rakin frek-
ar hér, enda aðrir hæfari til þess
verks. Aftur á móti langar okkur
systkinin til þess að kveðja frænda
okkar og vin, með nokkrum fátæk-
legum orðum.
Einhveijar fyrstu minningar
bernskunnar tengjast vorverkunum
í Látalæti, sumarbústaðnum á Kjal-
arnesi, en þar stundaði Þórður garð-
rækt, með foreldrum okkar, svo
árum skipti. Það fylgdi honum allt-
af sérstakur blær, sem einkenndist
af ijúfmennsku hans og elskusemi
í okkar garð, og alltaf vakti blái
sendibíllinn á brekkubrúninni sömu
eftirvæntinguna, því að aldrei
fannst manni Þórður koma tóm-
hentur heim.
Seinna meir upplifðum við ár-
vissar vorferðir á æskuslóðir hans
í Landsveitinni. Aldrei fannst manni
Þórður vera eins í essinu sínu, og
undir þeim kringumstæðum, enda
fáum mönnum kynnst sem upplifðu
vorið af jafn mikilli tilfinningu og
hann. Hann sagði lika stundum, í
gamni þó, að það væri synd með
mannskepnuna að hún gæti ekki
skriðið í hýði á haustin og sofið
þar, uns brestum tæki að siá í heim-
skautanóttina.
Þannig þyrpast minningamar áð,
biandnar eigingjörnum sársauka,
yfir því að hafa ekki fengið að njóta
hans lengur. Eigingjörnum, því að
víst hefur dauðinn verið honum líkn,
eftir myrkur heilsuleysis og erfið-
leika undangenginna ára.
Ólínu vinkonu okkar, sonum
þeirra, stjúpsyni og öllum öðrum
aðstandendum, vottum við innilega
samúð okkar.
Þórði er þökkuð áratuga tryggð
og vinátta við fjölskyldu okkar, vin-
áttu sem aldrei bar minnsta skugga
á. Við kveðjum í þeirri fullvissu, að
á morgni nýs lífs bíði hann okkar,
með bros á vör, hahdan „Þjórsár
eilífðarinnar“.
Guð blessi minningu hans.
Karl og Sigríður Axelsbörn.
Minningar-
greinar
Það eru eindregin tilmæli
ritstjóra Morgunblaðsins til
þeirra, sem rita minningar- og
afmælisgreinar í blaðið, aðe
reynt verði að forðast endur-
tekningar eins og kostur er,
þegar tvær eða fléiri greinar
eru skrifaðar um sama ein-
stakling. Vilji höfundur vitna í
áður birt ljóð eða sálma verða
ekki tekin meira en tvö erindi.
Frumort ljóð eða kveðja \
bundnu máli eru ekki birt. :
t
Faðir okkar,
ANTOIM ÞORVARÐARSON,
Glæsistöðum,
Vestur-Landeyjum,
verður jarðsettur frá Akurey föstudaginn 25. maí kl. 14.00.
Ferð verður frá BSi kl. 11.30.
Synir hins látna.
Lokað
verður föstudaginn 25. maí frá kl. 13.00 vegna
jarðarfarar SIGRÚNAR SIGURJÓNSDÓTTUR.
Hilti-umboðið,
Krókhálsi 10.