Morgunblaðið - 31.05.1990, Side 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MAI 1990
35
spurt og svarad
Lesendaþjónusta MORGUNBLAÐSINS
EINS OG lesendum blaðsins er sjálfsagt kunnugt hefur verið tekið á móti spurningum um
garðyrkju í síma Morgunblaðsins, 691100, milli klukkan 11 og 12 undanfarna daga. Nú er
komið að því að svör við þessum spurningum verði birt. Það er Hafliði Jónsson, fyrrver-
andi garðyrkjustjóri, sem svarar spurningunum. Áhugasömum lesendum blaðsins er bent á
að áfram verður haldið að taka á móti spurningum til Hafliða.
Þá er bæjar- og sveitarstjóma-
kjöri lokið og rétt að hefjast handa
við garðyrkjuna en sjálfsagt er þó
að að minna nýkjörnar sveitar-
stjórnir á að fátt er þeim nauðsyn-
legra, ef þær huga að langvarandi
stjórnarsetu, en að gefa þeim
málum er snúa að umhverfinu
góðan tíma og umsýslu.
Það fer nefnilega saman að þar
sem vel er hugað að gróðri og
mannbætandi umhverfi, þar vill
fólk dvelja enda líður öllum betur
þar sem hægt er að fara út úr
húsi án þess að vaða for og ganga
í rykmekki með tilheyrandi erfið-
leikum fyrir öndunarfærin.
Að svo mæltu sný ég mér að
þeim spurningum sem mér hafa
borist.
Ræktunarkona spyr:
1. Hvernig má verjast kálmaðki í
gulrófnagarði?
Svar: Komið er á markað mjög
áhrifamikið vamarefni gegn kál-
maðki. Það er duft sem nefnist
Birlain og er því dreift yfir mold-
ina í sáð- eða uppeldiskössum áður
en plöntunum er plantað út í gróð-
urbeðin.
Sama kona spyr:
2. Hvemig best sé að útrýma elft-
ingu úr blómabeðum og fíflarótum
úr grasflötum.
Svar: Hér koma engin varnar-
efni að gagni sem hægt er að
kaupa. Á elftingu vinnur ekkert
nema ræktun og vel framræstur
jarðvegur. Til langframa þrýfst
elftingin illa í vel ræktaðri jörð
og þar sem mikið er um elftingu
er jarðvegurinn mjög súr. Sé hægt
Spurt er hvernig eigi að eyða elflingu úr garðflötum.
að koma því við, er helsta ráðið
að bera á áburðarkalk og hressi-
legt magn af köfnunarefnisáburði.
Fíflunum verður að fækka með
því að stinga þá upp og gæta þess
að þeir beri hvergi fræ í næsta
nágrenni við lóðina.
Kona í Kópavogi spyr:
3. Hvernig má útrýma lúpínu úr
sumarbústaðalandi?
Svar: Þegar jörðin er orðin vel
mettuð af köfnunarefni, sem þessi
þarfi landnemi í gróðurríkinu okk-
ar hefur aflað úr loftinu fyrir okk-
ar snauða og fokgjarna jarðveg,
þá færir hún út kvíarnar og sáir
sér út í gróðursnautt land en deyr
út þar sem jörðin er orðin of frjó-
söm fyrir hana. Sé hún hins vegar
orðin einhvetjum til óþurftar er
fátt einfaldara en að tortíma henni
annaðhvort með því að tæta hana
Kettir íara yfirleitt sínar eigin
leiðir.
upp og fjarlægja eða demba yfir
hana kemískum áburði frá verk-
smiðjunni í Gufunesi.
Langþreytt kona úr Skjólun-
um spyr:
4. Hvað er til ráða til að halda
köttum frá gróðri í görðum?
Svar: Nú er það búið að vera
að hægt sé að kaupa lýsol í apótek-
um en það dugði með ágætum til
að fæla bæði ketti og hunda frá
því að setjast þar sem óæskilegt
getur talist. Á síðasta ári flutti
Sölufélag garðyrkjumanna inn
efni, sem mér reynist all sæmi-
legt, en virðist ekki hafa langvar-
andi áhrif. Ef vel átti að gagnast
þurfti að endurnýja þennan katta-
og hundafæluvökva eftir hveija
hressilega rigningarskúr.
Klara í Mosfellsbæ spyr:
5. Hvernig getur maður losnað við
arfa úr grasflötum (þ.e. grasinu
en ekki tijábeðunum)?
Svar: Fyrir kemur að haugarfí
geti orðið mjög áleitinn í grasflöt-
um og hagað sér þannig að hann
verði sktjðull og sé næstum á kafi
í grassverðinum. Oftast er þetta
þó mest áberandi þar sem frost
nær ekki verulega í jörð. Yfir hita-
lögnum eða við húsveggi. Arfi er
hins vegar einært illgresi og verð-
ur að endumýja sig með fræfalli
frá ári til árs og þar er hann dug-
legri og iðnaðri en flestar aðrar
jurtir sem úr mold vaxa. Ef venju-
leg handreiting dugar ekki hefur
reynst árangursríkara að sáldra
yfir grasflötina tröllamjöli sem
trúlega er ennþá fáanlegt hjá
Áburðarverksmiðjunni í Gufunesi.
Hæfilegt magn er um 150-200
grömm á 100 fermetra. Hyggilegt
er að blanda því magni saman við
1-2 kg af fínpússningarsandi áður
en dreift er.
Hafnfirðingur spyr:
6. Hvernig er með einföldum hætti
hægt að koma sér upp safnhaug
í litlum garði til að nýta það af-
fall sem til feilur?
Svar: Einfaldast er að smíða
stækkaða mynd af gömiu heylaup-
unum þó þannig að í botninn séu
hellur í stað rimla. Það auðveldar
umrót þegar kemur að því að „um-
stafla" safnhauginn því það tekur
minnst þijú ár að „verka“ hauginn
þar til full rotnun hefur átt sér
stað, kannski lengur ef kalt er í
veðri. Við þá „umstöflun“ er gott
að eiga annan meis við hliðina sem
hægt er að moka yfir í og síðan
þann þriðja, kannski seinna þann
fjórða. Með þeim hætti getur sá
'fyrsti tekið við nýrri „uppskeru“
af affalli frá ári til árs og engu
spillt af „efnivið" í fijóa mold. Til
að flýta fyrir rotnun í laupunum
er ágætt að henda af og til í blönd-
una fáeinum lúkum af áburðar-
kalki. Til að auðvelda vinnu við
fyllingu og tæmingu laupanna
þarf að hafa framhlið þeirra með
rimlum sem hægt er að fjarlægja
eftir því sem hentar við áfyllingu
og tæmingu.
Vænti ég þess að þessi umijöll-
un nægi til þess að Hafnfirðingur
átti sig fullkomlega, hvemig hann
á að bera sig að við smíðina.
Á!-Á!
eftir Ragnar Gestsson
í dag er á allra vörum orðið
„átak“. Átak í þessu og gegn hinu.
Enginn er maður með mönnum nema
hann taki þátt í minnst 2-3 átökum.
Fjölbreytt úrval þeirra er í boði svo
hver og einn ætti að gea fundið
eitthvað við sitt hæfi enda virðist
fólk fylkja liði með (eða á móti) ein-
hveijum málstað meðan þol endist.
Vegna þolleysis mörlandans virðist
af einhveijum ástæðum vera grunnt
á þessari delluþörf hjá okkar þjóð
og brýst hún út á mörgum sviðum
og misathygiisverðum.
Að átaki gegn klámi stendur nú
hópur sem kallar sig Konur (ath.
ekki fólk) gegn klámi. Um leið og
herferð þeirra leit dagsins ljós var
allt orðið klám og sett undir sama
dökkbláa hattinn. Menn skrifuðu
fljótléga í lesendadálka dagblað-
anna, kvörtuðu undan því að geta
ekki lengur stundað samlíf með
sínum ektamökum án þess að þar
væri á ferðinni klám og stundu sár-
an yfir þessu. Uppruni þessa átaks
gæti allt eins verið sprottinn frá því
þegar fyrrverandi sjónvarpsstjóri
Stöðvar 2 ofbauð siðgæði þeirra sem
ráða almenningsáliti þjóðar vorrar
með sýningum á nöktum dönskum
líkömum í ástaleikjum. Hann á nú
yfir höfði sér háa fjársekt ellegar
fangelsisvist. Sverð réttlætisins
hangir yfir DV fyrir að stuðla að
dreifíngu klámmynda. Myndlistar-
sýningar eru fordæmdar og við
blautlegum böndurum, sem áður var
flissað létt að, færist nú vanþókunar-
svipur yfir andlit hlustenda. Þó ég
sé ekki hlynntur klámi sem slíku
- Átak
reyni ég þó að virða rétt þeirra sem
langar til að skoða nakta kroppa
annað veifið, hvort heldur málaða á
striga eða festa á filmu. Einnig er
ég almennt á móti afskiptum sið-
gæðisvarða, hvað þá sjálfskipaðra.
Líklega er ég ekki einn á þessari
skoðun því svo virðist sem átak gegn
klámi hafi smám saman runnið út í
sandinn, engar fréttir eru a.m.k. af
því lengur hvernig sem á því stendur.
Átak gegn aftanákeyrslum er eitt
átakið sem hefur snúist upp í and-
hverfu sína. Síðan því var hleypt af
stokkunum hafa aldrei í sögu um-
ferðar á íslandi orðið eins tíðar aft-
anákeyrslur. Ekki batnar ástandið
við að aftan á strætó eru settar það
illlæsilegar auglýsingnar, til varnað-
ar ökumönnum, að þeir verða að
nánast að snerta skut almennings-
vagnanna til að geta lesið þær. Nú
sér hver í hendi afleiðingar þess ef
vagninn hemlar snögglega með for-
vitinn ökumann akandi þétt við aft-
urhluta bifreiðarinnar. Væntanlega
enn ein aftanákeyrsla. Það virðist
því sem öll vopn snúist í höndum
þessa annars ágæta átaks. Nu á ein
lagasetningin sem er í bígerð að ná
yfir auglýsingar sem geta valdið
hættu í umferðinni. Það væri athug-
andi hvort fyrrnefnd auglýsing gæti
ekki verið með þeim fyrri til að fjúka.
Málræktarátakinu ættu allir að
geta haft gagn og gaman af því
æska þessa lands sem og margur
eldri hefur afar takmarkaðan orða-
forða og á í mestu erfiðleikum með
að tjá fulla hugsun átakalaust. í til-
efni þessa átaks var ákveðið að
senda þá fögru frauku, Bibbu á Brá-
vallagötunni, í málendurhæfingu.
Ragnar Gestsson
„Eftir þessa upptaln-
ingu er spurningunni
um tilgang þessa pistils
enn ósvarað. Tilgang-
urinn er e.t.v. ekki
merkilegur, hann er að
sýna hversu allt er í
heiminum hverfult.“
En þá brá svo undarlega við að hún
Bibba okkar sem áður var á bros-
mildum vörum allra var skyndilega
horfin og gleymd og það eina sem
situr eftir eru hnyttiyrði hennar og
ósennilegir útúrsnúningar á orðatil-
tækjum og málsháttum ástkæra yl-
hýra móðurmálsins. Einhvers staðar
hefur þetta þó síast inn því æ oftar
heyrir maður leiðréttingar á málfars-
villum og slettum, — nú eða fettir
sjálfur fingur út í eitthvað ef svo
ber undir.
Tijárækt er hið besta mál. Og ef
hægt er að fá Vigdísi, okkar ágæta
forseta, til að vernda átakið er það
enn betra mál. Hún hélt upp á af-
mæli sitt nýverið og var bókin Yrkja
gefin út í tilefni þess. Aðstandendur
útgáfunnar hringdu grimmt í fólk
og buðu því að styrkja útgáfu bókar-
innar eða jafnvel að eignast hana.
Fylgdi þessu tilboði að öllum ágóða
af bókinni yrði varið til langræðslu-
mála. Skilst mér að fólk hafi al-
mennt sinnt þesari málaumleitan vel
og tekið þátt í afmælistilboðinu. Ein-
hveiju síðar brá svo við að annað
landgræðsluátak, sem aðrir stóðu
fyrir en Vigdís verndaði enn, kolféll
og söinuðust smápeningar einir mið-
að við hið fyrra. Þarna var semsé
markaðurinn mettaður enda spurn-
ing hve miklu þessi einkaskatt-
heimta, sem þetta óneitanlega er,
nær inn þegar önnur öfl með sína
skattheimtu taka allt að 40 aura af
hverri krónu sem inn kemur.
Það er svo sannarlega von mín
að ekki fari fyrir þessum átökum
öllum eins og fór fýrir landsátaki í
tijárækt á Ári trésins hér fyrir
nokkrum árum. Niðurstaðan var sú
að 80 til 90% plantnanna sem gróð-
ursettar voru og lögð rækt við dráp-
ust. Virkilega átakanlegt átak það.
Eftir þessa upptalningu er spurn-
ingunni um tilgang þessa pistils enn
ósvarað. Tilgangurinn er e.t.v. ekki
merkilegur, hann er að sýna hversu
allt er í heiminum hverfult og að svo
virðist sem hið eðlisfræðilega lög-
mál, að allur kraftur eigi sér and-
stæðan kraft, jafnsterkan, gildi
gjarnan í viðleitni fólks til að „betr-
umbæta“ heiminn.
Höfundur er nemi í
fjölmidlmmrdeild
Fjölbrautnskólans við Ármúla.
_________Brids____________
Amór Ragnarsson
Sumarbrids
Þátttakan í Sumarbrids er heldur
að glæðast. Sl. þriðjudag mæte\
36 pör til leiks. Spilað var í 3 riðl-
um. Úrslit urðu (efstu pör):
A-riðill
Guðlaugur Sveinsson —
Lárus Hermannsson 261
Jóhann Lúthersson —
Ólafur Ingvarsson 256
Krístin Guðbjörnsdóttir —
Björn Amórsson 246
Magnús Þorkelsson —
Sigurmundur Guðmundsson 232
Þórður Björnsson —
Þröstur Ingimarsson 226
Dúa Ólafsdóttir
Ólína Kjartansdóttir 223
B-riðill
Sveinn Þorvaldsson —
ValdimarEliasson 198
Gylfi Baldursson —
Sigurður B. Þorsteinsson 190
Jón Hjaltason —
Murat Serdar 186
Dröfn Guðmundsdóttir —
Ásgeir P. Ásbjörnsson 174
Eria Siguijónsdóttir —
Kristjana Steingrímsdóttir 172
C-riðill
Óðinn Þórarinsson —
Siguijón Harðarson 59
H. Fieler —
R. Fieler (frá Noregi) 59
Og að loknum 3 spilakvöldum j.
Sumarbrids eru þeir efstir að stig-
um Þórður BjÖrnsson og Þröstur
Ingimarsson með 64 stig hvor.
Og minnt er á að Sumarbrids er
á dagskrá í Sigtúni 9 (húsi Brids-
sambandsins) alla þriðjudaga og
fimmtudaga í sumar. Húsið opnar
kl. 17 og hefst spilamennska í hveij-
um riðli venjulega upp úr kl. 19 til
19.30. Allt spilaáhugafólk velkom-
ið.