Morgunblaðið - 10.01.1991, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JANÚÁR 1991
Ast er...
Ha Æk s. Jjf yJ/sv yy/i

i)iM
Lao 1-8
... að ræðum númer hjálpa henni í vand- - og biðja um síma- hennar.
TM Reg. U.S. Pat Ofl all rights reserved ° 1991 LosAngelesTimesSyndicate
Ég er að selja öryggiskeðj-
ur á hurðir svo óviðkom-
andi vaði ekki inn, rétt eins
og ég ...
Með
morgnnkaffinu
Það eina sem þú sparar
eru kraftarnir ...
„I/Æiei í>ape:kki BAka akjðvelda'RA, er
v/lg> BAKA LéruM H^NM HNOPÍ-/A FISKI ?"
HÖGNI HKEKKVÍSI
Nýir spámenn og gamlir
Til Velvakanda.
Nýir tímar boða nýja menn, eða
e.t.v. eru það hinir nýju menn sem
boða nýja tíma.
Gömlu spámennirnir Móses,
Abraham og Múhameð áttu lengi
í harðri samkeppni við nútímalegri
spámenn eins og Kopernikus, Gal-
ileo og Newton. „Enginn stöðvar
tímans djúpa nið.“ Þegar okkur því
er sagt að við getum séð stjörnu
(ljósið frá henni) sem er útbrunnin
fyrir 6 milljörðum ára, og heyrt
hvellinn (big bang) sem varð þegar
alheimur varð til. fyrir e.t.v. 10
milljörðum ára, þá setur okkur
hljóð.
Nýir spámenn hafa kveðið sér
hljóðs. Stjarneðlisfræðingar, aðrir
eðlisfræðingar, jarðvísindamenn,
náttúruvísindamenn og aðrir
vísindamenn eru hinir nýju spámnn
sem e.t.v. eiga eftir að leysa gömlu
spámennina endanlega af hólmi.
Við þurfum ekki langt aftur í
tímann til að skilja hvaða þýðingu
hin nýja heimsmynd hefur fyrir
okkur.
Öll þekking hefst á forvitni.
Grikkir voru brautryðjendur nú-
tímalegrar þekkingar og lífsvið-
horfs. Heimspekin er eins og eins
konar fálmari. Menn þreifa fyrir
sér, kanna nýja stigu, og að feng-
inni reynslu og þekkingu búa menn
sér til ákveðin kerfi. Hugmynda-
fræðin er ævaforn. „Ideologian“ er
kennd við gríska heimspekinginn
Platon sem var uppi 300 árum fyr-
ir okkar tímatal.
Platon stofnaði „akadcmíuna",
gríska háskólann sem varð fyrir-
rennari að okkar eigin mennta-
stofnun. Hann kenndi þar heim-
speki, rökfræði, fágurfræði, sið-
fræði, guðfræði (teosofiu), stjórn-
málafræði og aðrar þær fræði-
greinar sem þá voru ofarlega á
báugi. „Allt er í heiminum hverf-
ult, og sífelldum breytingum undir-
orpið, aðeins „ideurnar“, hugmynd-
irnar, eru óbreytanlegar,“ sögðu
Platon og Herakleitos.
Platon hafði mikinn áhuga á hinu
„idealíska" þjóðfélagi, en hug-
myndir hans á því sviði myndu
nánast vera kallaðar kommúnismi
í dag. Fyrir honum var þetta þjóð-
skipulag þó „utopi“, hið alfull-
komna þjóðskipulag.
„Idealið“ gegnumstreymdi brátt
allt þjóðfélagið, allt átti að „idealis-
era“ og hverjir voru líklegri til þess
en Grikkir, mesta rfienningarþjóð-
in?
Hafa ber í huga að gömlu goðin
Seifur, Demeter, Persefone, Helios,
Hades og öll hin voru enn við bestu
heilsu.
Veistu það raunar að menn hafa
viljað feðra gömlu grísku goðin,
og hafa stórskáldin Homer og Hesi-
dos einkum verið tilnefndir. (Fyrst
skapa menn goðin, og svo skapa
guðirnir mennina.)
„Ideologian“ er lífsseig. Stjórn-
málaflokkarnir byggja kenningar
sínar á hugmyndafræði. Trúar-
brögðin styðjast við hugmynda-
fræði. Öll list, fagurfræði og sið-
fræði byggja á hugmyndafræði, og
svona má lengi telja. „Ideologian"
getur hæglega leitt til ofstækis.
Eins og hamarinn er nýtilegt verk-
færi sem slíkt, þá má einnig nota
hann til að keyra í hausinn á ná-
grannanum. Penninn er friðsælt
verkfæri, en hann getur þó orðið
að sverði í höndum þess sem kann
að stýra honum. Þannig má mis-
nota allar góðar hugmyndir.
Styijaldir og hverskyns blóðug
átök hafa átt sér stað í heiminum
í meira en 2000 ár út af „ideolog-
iu“, einhveijum hugsjónum, og
tröllríða raunar heiminum enn.
Marxismi/lenínismi, nasismi, fas-
ismi, anarkismi og ótal aðrir
„ismar“, sem undanfarið hafa farið
sem bál um allan heim, geispa þó
(vonandi) brátt síðustu golunni.
Mikið vatn hefur runnið til sjáv-
ar síðan Platon setti fram hug-
myndir sínar um „utopi“, hið „ide-
alíska" þjóðskipulag.
Margar snjallar og aðrar miður
snjallar hugmyndir hafa skolast á
haf út. Vonandi höfum við lært af
reynslunni. Þjóðarrembingur og
þjóðarofstæki tilheyra sögunni, þau
hafa verið keypt of dýru verði í
mannvígum og blóðsúthellingum.
Miskunnarlausar hugsjónastyrj-
aldir hafa verið háðar út af ein-
hveijum „isma“ eða „ideologiu".
Þeim fer fækkandi sem gapa við
slíkum hugarburði ofstækisfullra
manna.
Hinir nýju spámenn, líffræðing-
ar, lífeðlisfræðingar o.a. vísinda-
menn og hugsjónamenn varða veg-
inn fram á við. Ef við óbreyttir liðs-
menn þekkjum okkar vitjunartíma,
þá getum við haft áhrif á fram-
vindu mála, einstaklingum og al-
menningi til heilla.
Richardt Ryel
Kettir í óskilum
Þessir tveir kettir hafa verið í
óskilum í heimahúsi í nokkurn
tíma. Eigendur þeirra eru vinsam-
legast beðinir að hringja í síma
670836.
Víkverji skrifar
Kunningi Víkveija eyddi jólum
og áramótum ásamt fjöl-
skyldu í Lech í Austurríki og flaug
þangað með SAS-þotu. Ferðin var
ánægjuleg og skemmtileg, en þegar
hann kom heiin á nýárinu og lenti
á Keflavíkurflugvelli, vildi svo til
að enginn fannst lykillinn að ranan-
um, sem þotan lagðist að í Keflavík
og urðu farþegar að bíða um borð
í SAS-þotunni í 15 mínútur á með-
an leitað var að manninum með
lykilinn.
Víkverji veltir fyrir sér, hvort
slíkt gæti gerzt, þegar Flugleiða-
þotur eiga í hlut. Flugleiðir eru
aðilinn, sem sér um afgreiðslu ann-
arra flugfélaga á Keflavíkurflug-
velli og sá háttur hlýtur að leggja
þær skyldur á herðar Flugleiða að
þeir hafi til taks mann með lykil
til þess að hleypa farþegum ann-
arra flugfélaga inn í Leifsstöð. Það
er óþolandi fyrir fólk að koma að
lokuðum dyrum, þegar komið er frá
útlöndum og þreyttir farþegar þrá
að komast heim til sín.
X X X
Annar kunningi Víkveija, sem á
tvo hunda, lagði þá spurningu
fyrir Víkveija, hvers vegna
Reykjavíkurborg mismunaði svo
dýraeigendum í borginni, að sumir
yrðu að greiða skatt af dýrunum
en aðrir ekki. Samkvæmt siðgæðis-
vitund viðkomandi ættu allir að
vera jafnir fyrir lögunum.
Staðreyndin er sú, að hundaeig-
endur eiga að greiða 8.000 krónur
fyrir hvern hund í skatt á ári. Hins
vegar þurfa kattareigendur ekki að
greiða krónu í skatt af köttum
sínum. Að vísu geta hundar verið
háværir og gelt og þannig raskað
ró nágranna hundaeigenda, en
hundakyn eru misjöfn og sum gelta
sjaldan ef þá nokkurn tíma. Kettir
gelta að vísu ekki, en þegar þeir
breima, sem getur verið jafnvel
vikulega, fer það ekki framhjá nein-
um. Breim þeirra getur verið svo
hávært, að þeir geta haldið vöku
fyrir heilu hverfunum. Því ætti hið
sama að ganga yfir hunda- og
kattaeigendur í þessu efni.
Þá þurfa hestaeigendur að greiða
hóffjaðraskatt, sem renna á til gerð-
ar reiðvega. Sá skattur er þó mikl-
um mun lægri en hundaskatturinn,
en hestaeigandi benti Víkveija á
að skattgreiðsla af hrossi gæti ver-
ið hærri en nemur hófijaðraskattin-
um, því að hestur er skráður sem
eign á skattskýrslu.
XXX
Nýlega vann Víkveiji lægsta
vinning í Vöruhapprætti
SIBS. Hann fór og sótti vinninginn
sigri hrósandi. Afgreiðsla happ-
drættisins skrifaði uppá miðann og
afhenti vinningshafa hann til baka
og sagði að miðinn gilti eins og
ávísun í hvaða stórmarkaði sem
væri. Hins vegar gæti happdrættið
ekki greitt vinninginn út í pening-
um, þar sem Happdrætti Háskóla
Islands hefði einkaleyfí á peninga- ,
happrætti.
Víkveiji fór nú í Hagkaup í
Kringlunni til vikulegra innkaupa. J
Þegar hann kom að kassanum, rétti
hann fram vinningsmiðann og ætl-
aði að greiða fyrir vöruna með hon- .
um. Afgreiðslustúlkan fór að hlæja
og sagðist ekki geta tekið við slíkum
miða. Varð Víkveiji aðhlátursefni
þeirra, sem næstir voru í biðröðinni
við kassann og hann fór heldur nið-
urlútur frá kassanum með happ-
drættismiðann sinn og greiddi fyrir
varninginn méð peningum. Við aðra
tilraun nokkrum dögum síðar og
raunar eftir að hafa kvartað við
Vöruhapprættið, reyndi Víkveiji
aftur að koma. happdrættismiðan-
um í verð í sömu verzlun. Af-
greiðslustúlkan á kassanum, vissi
þá heldur ekki, hvort um gjaldgeng-
an miða væri að ræða, en hún hafði
samband við yfirmann sinn til þess
að spyija, hvort verzlunin tæki við I
honum sem greiðslu. Jákvætt svar
barst og Víkverji gekk sigri hrós-
andi út úr Hagkaupi. 1
Þetta sýnir, hve asnaleg þessi lög
um einkaleyfi HHI eru. Nú er kom-
ið lottó og alls konar peningahapp-
drætti, þar sem menn fá greidda
vinninga í reiðufé. En Vöruhapp-
drætti SIBS má ekki greiða út vinn-
inga í peningum. Það er eins gott
að menn vinni þar ekki milljón -
dálaglegt væri að þurfa að kaupa
vörur fyrir milljón í Hagkaup!?^ .