Morgunblaðið - 06.02.1991, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR 1991
Lögmaöur Sigurður Sigurjónsson, hri.
Sími 681060
Einbýli - raðhús
Norðurbær - Hafnarf.
Glæsil. 335 fm einbhús á tveimur
hæðum. Mögul. aö nýta sem 2ja íb.
hús. Falleg, lóð. Parket. Vönduð
eign. Ákv. sala. Hagst. lán áhv.
Dalhús - í smíðum
Stórglæsil. endaraðhús á tveimur
hæðum ásamt 30 fm bílsk. alls 192
fm. Afh. fullb. að utan, fokh. að inn-
an. Falleg og vel skipul. hús. Arki-
tekt: Kjartan Sveinsson.
Bæjargil - Gbæ
Vorum að fá í einkasölu fallegt ein-
bhús 200 fm á tveimur hæðum
ásamt bílskúr. Áhv. Hagst. verð frá
veðd. ca 3,6 millj. Gert er ráð f. 5
svefnherb. Ákv. sala.
5-6 herb.
Njörvasund V. 7,4 m.
Vorum að fá í einkasölu 4ra-5 herb.
íb. 106 fm nettó á 2. hæð í tvíb.
Bílskréttur. Fráb. staðsetn. Ákv.
sala. Skuldlaus eign. Hentar vel fyrir
húsbréf.
Rauðhamrar V. 8,8 m.
Mjög rúmg. 4ra-5 herb. íb. á jarðhæð
m/sérinng. íb. er ekki fullb. en ibhæf.
Áhv. lán frá húsnstj. 4,6 millj.
Keilugrandi V. 8,9 m.
Stórglæsil. 4ra herb. íb. á 3.
hæð. Tvennar svalir -norður,
-suður. Fallegar innr. Fráb.
útsýni. Stæði í bílskýli. Parket.
Ákv. sala. Eign í sérflokki.
Ásholt - Mosbæ
Mjög falleg 130 fm 4ra herb. íb. á
jarðhæð í tvíbhúsi ásamt bílsk. Fráb.
útsýni. Falleg, ræktuð lóð. Fallegar
innr. Sérherb. m/heitum potti. Ákv.
sala.
Dalsel V. 8,7 m.
Vorum að fá I einkasölu fallega 4ra
herb. endaib. á 1. hæð. 104 fm.
ásamt einstakl. ib. í kj. 29 fm. Tvö
stæði i bilgeymslu. Parket. Þvottah.
innaf eldh. Falleg eign.
Hrafnhólar
Vorum að fá i sölu glæsil. 3ja herb.
íb. á 5. hæð í lyftuh. Glæsil. útsýni.
Fallegar innr. Góð sameígn. Ákv. sala.
Vallarás V. 5,9 m.
Rúmg. íb. á 2. hæð í lyftuh. Fallegar
innr. Hagst. lán frá veðdeild ca 1700
þús. áhv. Ákv. sala.
Lokastígur V. 5,8 m.
Góð 3ja-4ra herb. ib. á 1. hæð i
steinh. Mögul. á 3 svefnherb. Er í
dag 2 saml. stofur og 2 góð svefnh.
Hrísmóar
Vorum að fá i einkasölu glæsil. 3ja
herb. íb. 97,7 fm nettó á 2. hæð í
3ja hæða blokk. Stór stofa. 2
svefnh., eldh., þvottah. Stórar svalir.
Áhv. lán frá húsnstj. ca 1800 þús.
Æsufell V. 5,5 m.
Vorum að fá í sölu fallega 3ja herb.
87,5 fm íb. nettó á 2. hæð. Suð-
ursv. Ákv. sala.
Digranesv. V. 5.9 m.
Vorum að fá í einkasölu glæsil.
3ja herb. íb. á jarðh. í fjórbýli.
Sérinng. Þvottah. i íb. Topp
eign. Ákv. sala. Öll þjón. í
næsta nágr. .
2ja herb.
Hávegur - parh. - bilsk.
Fallegt 2ja-3ja herb. parhús
ásamt 30 fm bílsk. m/gryfju.
Húsið er allt nýstandsett.
Hagst. lán áhv. Laus fljótl.
Ákv. sala.
Asparfell V. 4,2 m.
Vorum að fá í sölu fallega 2ja herb.
íb. á 4. hæð 48,3 fm nt. í lyftubl.
Þvottah. á hæðinni.
Hraunbær V. 4,5 m.
Vorum að fá í einkasölu mjög fallega
2ja herb. íb. á jarðh. Suðurgarður.
Ib. er í mjög góðu ástandi. Ákv. sala.
Frostafold V. 4.950 þ.
Vorum að fá i einkasölu mjög fallega
einstaklib. á jarðhæð 47,9 fm nt.
Áhv. hagst. lán frá veðd. ca 3,0 millj.
Alfræðiorðabók íslensk
Ritst.jórar orðabókarinnar, Dóra Hafsteinsdóttir og Sigríður Harðar-
dóttir, ásamt Orlygi Hálfdanarsyni útgefanda.
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Fyrir allmörgum árum fékk opin-
ber bókmenntastofnun það verkefni
að setja saman alfræðiorðabók. Það
hefpr eflaust þótt þjóðþrifaverk og
nauðsynlegt til styrktar menning-
unni! Ráðinn var maður eða menn
til að stýra verkinu og hópur sér-
fræðinga tilkvaddur. En þegar verk-
ið vat'jkorrtið eitthvað áleiðis sýndist
þeim ýísu trtönnum áð hér væri ver-
ið að réisa fér hurðarás um öxl: slíkt
stórvitjki yrði ofviða fátæku ríkis-
valdi. 'Niðurstaðan varð því sú að
einungis vpru gefnar út fáeinar litlar
bækur um einstaka efnisflokka.
Ágætár bækur að vísu sem hafa
komið að góðum notum.
Síðan líða mörg ár. Þá er það að
bókaútgefandinn Örlygur Hálfdan-
arson tekur sig til að eigin frum-
kvæði og styrkjalaust og fer að efna
til alfræðiorðabókar. Er nú ekki að
sökum að spyrja. Að fáum árum liðn-
um er ritið komið út. Þriggja binda
verk, hátt í tvö þúsund blaðsíður,
barmafullt af fróðleik og prýtt hinum
fegúrstu myndum, kortum, töflum
og ýmsu öðru sem auga og huga
gleður. Tveir ritstjórar stýrðu verk-
inu, Dóra Hafsteinsdóttir og Sigríður
Harðardóttir. Liðlega eitt hundrað
sérfræðingar lögðu sitt af mörkum,
fyrir utan fjölda annarra, handrita-
og prófarkalesara. Heyrst hefur að
verkið hafi kostað um 200 milljónir
króna.
Nú hefði mátt ætla að fögnuður
haft orðið í herbúðum ísraels, þ.e.
hjá ritdómurum, þegar þeir fengu
þetta stórverk í hendur síðla á um-
íiðnu hausti. Var það ekki fagnaðar-
efni að fá eitthvað matarmikið að
rita um eftir allt sjálfsævisagna-
þruglið, leirburðinn og annað létt-
meti sem mönnum berst jafnan í
fang á þeim tíma? En óekkí! Að vísu
varð ekki undan því vikist að fara
lofsamlegum orðum um þetta verk.
En aðfinnslurnar voru þó meiri. Af
hverju var þessi Islendingur en ekki
hinn í bókinni? Af hvetju var svo
mikið danskt _efni? Af hveiju þetta,
en ekki hitt? Eg verð að viðurkenna
að ég varð dálítið undrandi þegar
ég áttaði mig á að menn töldu sig
þess umkomna að rita um verk af
þessari stærð og gerð eftir einungis
fárra daga uppflettingar. Hvernig
líta þeir á hlutverk sitt og á þá
ábyrgð sem þeim er falin? En við
nánari athugun sá ég þó að þetta
er ákaflega íslenskt fyrirbæri. Ef
eitthvað er sérstaklega vel gert þarf
að finna á því löst og draga úr verð-
leikunum. Sé hins vegar um miðl-
ungsverk að ræða eða enn lakara
er séð í gegnum ftngur og kostirnir
jafnvel ýktir. Þetta er hin undarlega
jafnaðarmennska sem hér tíðkast.
Fyrir svo utan þá óskemmtilegu ár-
áttu að reyna að líta út fyrir að
vera gáfaðir á kostnað annarra og
með ómerkilegum sparðatíningi.'
Alfræðiorðabókin íslenska er að
uppsetningu og stofni sniðin eftir
Alfræðiorðabók Gyldendals (Gylden-
dals 2-bindis leksikon, 1973). Sú bók
kom upphaflega út í tveimur bind-
um, en síðan (1988) í einu bindi
(Fakta). Þetta síðarnefnda rit var á
tölvutæku formi og var samningur
gerður við Gyldendal um notkun
þess og fijálsar hendur gefnar um
aðlögun og breytingar fyrir íslenska
lesendur. Eg hygg að það haft verið
★ Pitney Bowes
Frimerkjavélar og stimpilvélar
Vélar til póstpökkunar o. fl.
OTTO B. ARNAR HF.
•Skipholti 33 ■ 105 Reykjavík
Símar 624631 /624699
rétt ráðíð að notfæra sér með þess-
um hætti erlenda alfræðibók. Senni-
lega hefði orðið óviðráðanlegt að
ætla sér að frumsemja hana að öllu.
Segir mér hugur um að það hafí
einmitt verið á því skeri sem Alfræði-
orðabók Menningarsjóðs strandaði.
En þá er það vitaskuld álitamál
hvaða alfræðiorðabók átti að velja
sem fyrirmynd: danska, sænska,
þýska, franska, enska eða ameríska?
Ég er að sjálfsögðu ekki dómbær á
gæði erlendra alfræðiorðabóka.
Hver þeirra er miðuð við tiltekið
menningarsvæði og þá sem eiga sér
mál bókarinnar að móðurmáli. Gyld-
endals-alfræðiorðabókin er löngu
viðurkennd sem gott og vandað rit
og rnenningarlegur skyldleiki Dana
og Islendinga ætti að gera það aug-
ljóst að réttast hafi verið að styðjast
við danska bók. A.m.k. hygg ég að
gagnrýnin hefði síst orðið minni ef
einhver önnur bók hefði verið valin
sem fyrirmynd.
Þá er að víkja að því hvernig hin
danska bók hefur breyst í meðförum
hinna íslensku ritstjóra og sérfræð-
inga. Um það efni hef ég vitaskuld
orðið að leita til ritstjóranna um
ýmsar upplýsingar.
Gyldendals Fakta er 1.328 bls.
en Álfræðibókin íslenska er 1.824
bls. Sama brot, leturstærð og upp-
setning er á báðum bókum. íslenska
bókin er þannig rúmum þriðjungi
lengri. Þetta segir raunar ekki nema
hluta sögunnar. I dönsku bókinni er
fjallað um 241 efnisflokk, en í þeirri
ísleirsku bætast við alíslenskir efnis-
flokkar.um bókmenntir, landafræði
og sagnfræði. Alls urðu efnisflokkar
íslenska ritsins 245. Allir eru þessir
þættir talsvert fyrirferðarmiklir.
Einkum er ástæða til að benda á
íslensku landafræðina, sem að mínu
viti er gerð góð skil bæði í máli,
myndum og koi'tum, t.a.m. góðum
sérkortum af öllum sýslum landsins.
Enda. hefur útjgáfan sérhæft .sig í
umfjöllun um Island eins og flestir
hljóta að vita. íslenskri jarðfræði eru
og gerð mjög góð skil í ritinu. Is-
lenskt efni er um þjóðháttafræði,
stjórnmálafræði, náttúrufræði,
skólamál, sjávarútveg, landbúnað,
íþróttir, stofnanir og félög, svo að
eitthvað sé nefnt.
Þá er og þess að geta að í mjög
mörgum tilvikum hefur greinum
undir uppsláttarorðum sem tekin
voru úr Fakta verið breytt og þær
lengdar og raunar stundum endur-
samdar af íslenskum sérfræðingum.
Nefna má að íslenskra þýðinga á
verkum erlendra höfunda er jafnan
getið.
Uppflettiorð ritsins eru um
35.000. Ljósmyndir, teikningar, kort
og töflur eru 4.500. Verulegur hluti
myndanna eru íslenskar, menn, stað-
ir, landslag. Er þarna fjöldi gullfal-
legra og ágætlega gerðra mynda.
í dönsku bókinni var sérstök upp-
sláttargrein um 2.211 danska menn,
en í íslenska ritinu eru íslendingarn-
ir 1.346. Miðað við stærð þjóðanna
verður þetta að teljast gott hlutfall
fyrir Islendinga. Sé litið á innbyi'ðis
skiptingu voru um 70% Dananna í
ýmsum listgreinum þar með töldum
bókmenntum og bókmenntafræði.
Þessi talar lækkar í 57% í 'íslenska
ritinu. Er rétt að minna á þetta þar
sem sú gagnrýni hefur komið fram
að listgreinum sé gert of hátt undir
höfði á kostnað annars. Hlutfallið
snýst svo við þegar kemur að þjóðar-
sögu viðkomandi lands. Danir: 17%.
íslendingar 34,4%. Menn í vísindum,
fræðum, skólamenn, athafnamenn
o.fl. eru 8,6% hjá Islendingum en
13% hjá Dönum. Ég hygg að þegar
allrar sanngirni sé gætt hljóti þessi
hlutfallamismunur að teljast eðlileg-
ur og sist óhagstæður fyrir íslend-
inga.
Vitaskuld ber að minnast þess að
alfræðiorðabók er ekki „bíógrafískt
leksíkon". Aðrar bækur eru tiltækar
um það efni á íslandi og á þeim er
enginn hörgull. Auk þess er miklu
fleiri manna getið í bókinni en þeirra
sem fá sérstakar uppsláttargreinar.
Forstöðumanna stofnana og félaga-
samtaka er jafnan getið í uppsláttar-
grein um viðkomandi stofnun eða
samtök.
Nýmæli í íslenska ritinu er hin
sérstaka orðabók sem þar er að
finna. Neðst á blaðsíðu, utan les-
máls, eru skráð £rlend orð (dönsk,
ensk) sem oft er slengt fram óþýdd-
um í tali og rituðu máli og íslenskar
þýðingar gerðar. Orðin koma á þeirri
opnu sem erlendu orðin myndu koma
í stafrófsröð. Um 2.000 orð af þessu
tagi er að finna í bókinni. Þetta var
vissulega mikið þarfaverk sem á
eftir að koma mörgum að gagni.
Eins og áður getur eru í ritinu
245 efnisflokkar. Það spannar því
flest svið mannlegrar þekkingar.
Gera menn sér grein fyrir því hversu
óhemjumikið verk hefur verið að
koma yfir á íslensku öllum þeim
aragrúa hugtaka sem þessum mikla
þekkingarforða fylgir og hvílíkt hag-
ræði er í því fólgið að hafa þau hér
í einu riti í réttu og fræðilegu sam-
hengi?
Það fer ekkert á milli mála að
íslenska alfræðiorðabókin er íslenskt
rit. Hún ber að sjálfsögðu nokkurn
keim af þeirri dönsku, en ég fæ
ekki séð að það sé ti! neins baga.
Auðsjáanlega hefur verið lögð mikil
alúð við að gera ritið eins íslenskt
°g gagnlegt Islendingum og kostur
var á.
Enginn getur gert sér grein fyrir
mikilvægi og gagnsemi þessa rits
að neinu gagni nema hann hafi not-
að það nokkra hríð, flett fram og
aftur, notfært sér millitilvísanir og
margt ánnað sem þessa bók prýðir.
Menn verða því að hafa hana uppi
við og nota hana að staðaldri og
venjast henni. Þetta gildir auðvitað
um allar uppsláttarbækur.
Hvað útlit og alla hönnun varðar
er þetta ritverk hið glæsilegasta og
hefur bersýnilega verið mjög til þess
vandað í alla staði. Sjálfsagt eru þar
einhveijar villur og missmíði að
finna. Oðruvísi getur það naumast
verið. Jafnvel í hinu mikla og marg-
útgefna verki Encyclopedia Bri-
tannica finnast villur.
Sem ritverk er það eins og allir
ættu að geta gert sér grein fyrir
nýmæli í íslenskri bókaútgáfu og
merkur menningarviðburður. Ber
vissulega að þakka þetta einstaka
og stórhuga framtak Örlygs Hálf-
danarsonar og hið samviskusama og
metnaðarfulla starf ritstjóranna.
Þetta rit þyrfti að vera til á sem
flestum heimilum og einkum er það
ómissandi í höndum skólafólks. Af
eðlilegum ástæðum er það dýrt og
væri því full ástæða til að mennta-
málaráðuneytið legði fram myndar-
lega fját'hæð svo að hægt væri að
lækka verðið svo að um munaði.
z.
Ingibjörg Guðjónsdóttir
_________Tónlist_____________
Jón Ásgeirsson
Tónlistarskóli Garðabæjar stóð
fyrir tónleikum Ingibjargar Guð-
jónsdóttur og David Knowles í
Kirkjuhvoli, tónleikasal Garðbæ-
inga, sl. laugardag. Á efnisskránni
voru söngverk eftir Mozart, Grieg,
Chausson, Poulenc, Gounod,
Obradors, Puccini og Walton.
Efnisskráin var að mörgu leyti
óvenjuleg. Tónleikarnir hófust á
Vado ma dove eftir Mozart og þar
eftir komu fjögur lög eftir Grieg,
við Ijóð eftir Björnsterne Björns-
son, Det förste möde, God morgen,
Jeg giver mit digt og Takk for dit
rád sem Ingibjörg söng mjög fal-
lega. Tvö lög eftir Chaussons, Les
Papillons og La Colibri, svo og Les
Chemins de l’amour eftir Poulenc
voru einnig vel flutt og þá ekki
síður Gimsteinaarían úr óperunni
um Faust eftir Gounond en þar
mátti heyra að Ingibjörg ætti að
eiga sér stóra framtíð sem óperu-
söngkona.
Eftir hlé söng Ingibjörg fjóra
„Klassíska spánska söngva" eftir
Obradors og voru tveir þeirra, Del
cabello más sutil og Chiquitita la
novia sérstaklega vel sungnir.
Tveir söngvar eftir Puccini voru
fallega fiuttir en seinna lagið, Noi
leggeremo (Svo í Groves), samdi
Puccini 1882, þá nemandi við tón-
listarskólann í Milano, þar sem
aðalkennarar hans voru Bazzini
og Ponchielli. Fyrra lagið, ETuccel-
ino, er samið 1899 um líkt leyti
og hann var að semja „Tosku“.
Tónleikunum lauk með fjórum
söngvum eftir Walton við ljóð eftir
Edith Sitwell og eru tvö Iaganna,
Through Gilded Trelises og Old
Sir Faulk, úr því fræga verki
Facade (1922), að því er undirrit-
aður veit best. Þessi og það þriðja,
Daphne, voru mjög vel flutt. Undir-
leikarinn, David Knowles, lék- af
öryggi og átti víða mjög fallegt
samspil við söng Ingibjargar.
Ingibjörg Guðjónsdóttir er þegar
orðin vel kunnandi söngkona og
þó varlega skuli ævinlega spáð
fyrir ungu fólki, er freistandi að
spá Ingibjörgu glæsilegri framtíð.
Rödd hennar er bæði falleg og
mikil, auk þess sem hún hefur
sterka tilfinningu fyrir leikrænni
Ingibjörg Guðjónsdóttir
og tónrænni túlkun, án þess þó
að ofgera,. þar um og síðast en
ekki síst hefur hún aflað sér góðr-
ar tónlistarmenntunar og þjálfunar
undir handleiðslu frábærra kenn-
ara. Hún er nú að hefja starfsdag
sinn sem söngvari og það má sann-
arlega vænta mikils af þessari
ungu og efnilegu söngkonu ef
tíminn og „Fortuna" slá henni
taktinn af sömu rausn og hingað
til.