Morgunblaðið - 06.02.1991, Side 33

' leei flAUíiain .9 fluoAtiuxivaiM QieAjavnioflOM
MOROUNBLAÐIÐ -MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRUAR 1991 -
Teiknitölvur —
tölvutæknifélag?
eftír Rúnar Hauksson
Teiknitölva, hvað er nú það?
Er ekki nóg komið af tölvum, eru
tölvurnar farnar að teikna líka?
Svarið við þessu er nei. Tölvurnar
eru ekki farnar að teikna, en menn
nota tölvurnar, sem verkfæri til að
koma teikningum á framfæri. Tölv-
urnar gera ekkert af sjálfsdáðum
eins og stundum er talað um, ennþá
þarf menn til að stjórna þeim og
sjá til þess að eitthvað gagnlegt
komi úr þeim.
Teiknitölvurnar hafa lengi verið
í þróun og lítið notaðar af íslenskum
arkitektum. Að mínu áliti eru þær
fyrst núna að verða nothæfar sem
alvöru verkfæri fyrir okkur arki-
tekta og aðra, sem vinna við teik-
ingar. Tölvurnar með sínum teikni-
forritum frá hinum ýmsu framleið-
endum voru of seinvirkar og erfiðar
í notkun til þess að þær slægju í
gegn. Öll vinnsla og umstang í
kringum tölvumar hefur verið of
tímafrek. í raun hafa þær ekki spar-
að þann tíma eða mannskap, sem
ætlast var til af þeim. Þær hafa oft
gengið með hjálp tölvuáhuga-
manna. Þeir hafa eytt í þær ómæld-
um frítíma, sem hvergi hefur komið
fram.
Þróun teiknitölvunnar
Ég er þó þeirrar skoðunar í dag,
að hraðinn í þróun teiknitölvunnar
á næstu árum gæti orðið hliðstæður
við þróun ritvinnslutölvunnar.
Fyrir nokkrum árum voru til fá-
einar ritvinnslutölvur í landinu, sem
fáeinir sérvitringar og tölvuáhuga-
menn notuðu. í dag sjást varla rit-
vélar. Nánast öll fyrirtæki ritvinna
í tölvur. Þeir sem ritvinna í tölvur
í dag vilja ails ekki vera án þeirra
og hverfa aftur til gamla tímans.
Námstefna
um málefni
aldraðra
NÁMSNEFND þjónustuhús-
næðis í Seljahlíð og öldrunar-
þjónustudeild Félagsmálastofn-
unar Reykjavíkurborgar efna
um þessar mundir til óvenju-
legrar námstefnu í heila viku,
en námstefna af þessu tagi er
nýmæli hér á landi.
Yfirskrift námstefnunnar er:
Þjálfum hug og hönd og verður
hún opin fyrir íbúa Seljahlíðar og
starfsfólk heimilisins, en meðal-
aldur íbúa í Seljahlíð er um 84 ár.
Þess má geta að meðal fjölbreyttr-
ar starfsemi í Seljahlíð hefur heim-
ilið gefið út eigið blað, „Visku-
brunninn“, á undanfömum árum
þar sem aldraðir íbúar hafa lagt
til mest af efni í blaðið.
Á námstefnunni verður fjöl-
breytt fræðsla alla daga, frá 4.
febrúar til 8. febrúar, og verður
hún í ýmsu formi, með fyrirlestr-
um og myndböndum, sýningu og
fræðslu um hjálpartæki, léttri leik-
fimi á hverjum degi, en einnig er
gert ráð fyrir góðum tíma á hvetj-
um degi til fyrirspurna og um-
ræðu.
Forstöðumaður í Seljahlíð er
María Gísladóttir, hjúkrunarfræð-
ingur, en aðrir í undirbúnings-
nefnd hafa verið Rannveig Kára-
dóttir, forstöðumaður í félags- og
tómstundastarfi í Seljahlíð, Guð-
rún Björg Guðmundsdóttir, hjúk-
runardeildarstjóri, og Þórir S.
Guðbergsson, fræðslufulltrúi öld-
runarþjónustudeildar.
(Úr fréttatilkynningu)
Þessi vinnuaðferð sparar sannan-
lega tíma og erfiði og hefur virki-
lega unnið sér tilverurétt. Miðað við
framansagt held ég, að við sem
erum að vinna við hönnun og teikn-
ingar eigum að spyija okkur sjálf:
Hvernig verður framtíðin eftir
nokkur ár? Verður þá komin teikni-
tölva inn á borð til allra, nema
e.t.v. nokkurra sérvitringa, sem
ríghalda í gamla tímann?
Ég sagði í upphafi, að teiknitölv-
urnar hefðu ekki verið nógu þægi-
legar í meðförum a.m.k. ekki fyrir
arkitekta. Núna eru þær orðnar
raunverulegur valkostur fyrir okkur
og aðra, sem stunda teiknivinnu.
Þetta geta menn séð, ef þeir líta í
kringum sig. Teiknistofur eru unn-
vörpum að tölvuvæðast einmitt
núna. Ég sé ekki betur en farin sé
af stað skriða, sem ekki stoppi á
næstunni. Kemur þar ýmislegt til
t.d.:
1. Teiknitölvurnar eru raunveru-
lega nothæf hjálpartæki á
teiknistofum.
2. Verð á teiknitölvum með til-
heyrandi teiknivélum o.fl. hef-
ur í raun lækkað miðað við
afköst og gæði.
3. Margföldunaráhrif. Hönnun-
arvinna í dag er hópvinna.
Hönnuðir í hópum, sem eru
komnir með teiknitölvur
þrýsta á þá, sem ekki hafa
gripina að drífa í því að tölvu-
væðast svo þeir verði gjald-
gengir. Þegar þeir eru komnir
með teiknitölvur þrýsta þeir
svo á aðra hönnuði í öðrum
hópum.
4. íslendingar elska tæknilega
hluti sbr. farsímaæðið, gífur-
lega öra útbreiðslu mynd-
senditækja og áðurnefnda rit-
vinnsluútbreiðslu svo fátt eitt
sé nefnt.
5. Opinberar stofnanir bæði hjá
ríki og borg eru að teikni-
tölvuvæðast, sbr. t.d. upp-
byggingu landupplýsinga-
kerfis Reykjavíkurborgar,
tölvubanka Skipulags ríkisins,
áhugi slökkviliðs á að fá í
slökkvibíla tölvur, sem geta
flett upp á teikningum af
húsum á leið á slökkvistað.
Tölvuvædd framtíð
Mín skoðun er sú, að hvort sem
okkur líkar betur eða verr þá erum
við að fljóta inn í tölvuvædda
framtíð. Éftir nokkur ár verður
kannski farið að krefjast þess að
byggingarnefndarteikningum verði
skilað á tölvudiskum í stað hefð-
bundinna ljósrita í dag. Þá verður
auðvitað búið að koma teikningum
allra eldri húsa á tölvutækt form.
Þó ekki væri nema til að uppfylla
óskir slökkviliðs, sbr. lið 5 hér á
undan.
Ljósrit af teikningum verða þá
að sjálfsögðu ekki að þvælast á
milli húsa með sendlum, heldur
ganga teikningar beina leið úr einni
tölvu í aðra eftir ljósleiðarakerfi
Pósts og síma. Meðan hús eru í
hönnun senda hönnuðir hver öðrum
teikningar úr einni tölvu í aðra.
Verktakar sem bjóða í að byggja
húsin verða auðvitað líka að hafa
tölvur til að taka á móti útboðs-
teikningum, sem verða eingöngu
gefnar út á diSklingaformi. Þegar
kemur að byggingu hússins verður
verktakinn að sjálfsögðu að hafa
tölvu á byggingarstað til að taka á
móti nýjum vinnuteikningum frá
hönnuðum og upplýsingum frá
sínum aðalstöðvum. Við skulum
reikna með, að þar verði líka tölvu-
prentarar, sem prenta út endanleg-
ar vinnuteikningar fyrir iðnaðar-
mennina að fara eftir. Það gæti
orðið erfitt að bera tölvur með sér
upp á vinnupalla!
Ég hef hér verið að reyna að
skyggnast inn í framtíðina eins og
oft er gert í kringum áramót. Ykk-
ur finnst þessi lýsing kannski æði
óraunveruleg. Ég minni á, að oft
hefur þróunin hlaupið fram úr villt-
ustu draumum manna. Reyndar
má segja, að framtíðin er að ein-
hveiju leyti þegar komin til okkar.
Kannski er ekki öllum ljóst, að nú
þegar eru teikningar fluttar á milli
húsa í Reykjavík og milli landa eft-
ir símakerfinu. Á mínum vinnustað,
sem er teiknistofa Húsameistara
ríkisins, höfumyið haft teiknitölvur
í nokkur ár. í einu verkefnanna
höfum við sent samstarfsaðilum á
6 verkfræðistofum tölvudisklinga.
Ég verð þó að taka það fram hér,
að disklingarnir eru ekki ennþá
sendir eftir símakerfinu. Við bíðum
eftir því, að það verði ódýrara.
Tæknin er heldur ekki komin það
langt að disklingarnir dugi ein-
göngu. Við sendum líka hefðbundin
ljósrit. Þegar í dag notfæra margir
verktakar sér það, að geta fengið
hluta útboðsgagna á tölvutæku
formi, þ.e. aðallega magnskrár unn-
ar í ritvinnslu og töflureikni.
Teiknitölvan í notkun í dag
Af hvetju hefur húsameistara-
embættið verið á undan mörgum
öðrum í teiknitölvunotkun? Fyrir
því má nefna nokkrar ástæður. Ein
ástæðan er sú, að við höfum talið
að á okkur liggi viss kvöð brautryðj-
andans m.t.t. stærðar stofunnar og
umfangs og stærðar verkefna. Við
Rúnar Hauksson
„Af hverju sameinumst
við ekki sem höfum
áhuga á þessum málum
í félagsskap, þar sem
við getum farið yfir
þessi mál og reynt að
komast að sameigin-
legri niðurstöðu?“
höfum þar af leiðandi tekið þátt í
þróun þess að_ teiknitölvan slíti
barnsskónum á íslandi. Þessi braut-
ryðjandastarfsemi hefur sannfært
okkur um kosti teiknitölvunnar, ef
hún er notuð af skynsemi. Þar af
leiðandi hefur embætti húsameist-
ara fjárfest í teiknitölvubúnaði. Við
teljum að með því verðum við ein-
faldlega hæfari til að vinna þau
verk, sem okkur er og mun verða
falið að vinna.
Hér vil ég samt nota tækifærið
til að koma að varnaðarorðum. Ég
beini þeim t.d. til kollega minna
arkitektanna og annarra. Rjúkið
ekki til að kaupa teiknitölvu bara
til þess að eiga teiknitöUtu. Þið verð-
ið að reyna að meta þörfina fyrir
teiknitölvuna á ykkar vinnustað.
Hef ég hag af að kaupa teiknitölvu
í dag? Kannski dugar gamla teikni-
borðið í nokkra mánuði í viðbót?
Ég vil líka enn og aftur undir-
strika, að teiknitölva er verkfæri,
ekkert galdratól, sem leysir alla
hluti. Þeir eru til, sem hafa algjör-
lega pakkað saman gamla teikni-
borðinu og nota eingöngu tölvu við
sína vinnu. Ég nota teikniborðið
áfram, ásamt teiknitölvunni. Ég lít
á að markmiðið sé að skapa arki-
tektúr og allt sem stuðli að því sé
til góðs. Ég hef meiri áhuga á arki-
tektúr en að steypa mér niðutyí
endalausar „tölvupælingár", af því
að það er svo gaman að dunda við
tölvuna. Því vil ég beina eftirfar-
andi til töjvuframleiðenda: Þið verð-
ið að vinna áfram að því að gera
teiknitölvurnar þægilegri í um-
gengni, þannig að venjulegir hönn-
uðir þurfi ekki að sökkva sér niður
í tölvufræði til að geta notað tölv-
una sem verkfæri.
Félagsskapur um
teiknitölvuuotkun?
Það vantar einhvern félagsskap
til að ræða öll þessi samskiptamál
um teiknitölvur. Hér á landi eru
t.d. ekki til, að því er ég best veit,
hliðstæð félög við hin ensku „user-
groups" þ.e. notendafélög teiknit-
ölvueigenda frá einstökum fyrir-
tækjum, sem selja teiknitölvur.
Okkur vantar félagsskap, sem
getur rætt við tölvuseljendur, tölvu-
framleiðendur og aðra og haft áhrif
á þróunina í þeim málum. Ég hef
í minni vinnu orðið var við þörf á
samræmdum vinnubrögðum í teikn-
itölvusamskiptum hönnuða. Menn
eru hver í sínu horni að vinna að
samskiptastöðlum og því um líku.
Af hveiju sameinumst við ekki sem
höfum áhuga á þessum málum í
félagsskap, þar sem við getum far-
ið yfir þessi mál og reynt að kom-
ast að sameiginlegri niðurstöðu?
Áhugamenn um teiknitölyur
sameinumst um að stofna Tölvu-
tæknifélag íslands! Stofnfundur
verður haldinn 8. febrúar á Hótel
Loftleiðum.
Höfundur er deildararkitekt hjá
húsameistara ríkisins. Hefur
unnið með undirbúningshópi að
stofnun Tölvuteeknifélags Islands.
ABB
ASEA BROWN BOVERI
RAFVERKTAKAR -
RAFVIRKJAR
Eigum fyrirliggjandi greinitöflur og töflu-
efni fró ABB STOTZ KONT&KT
• « I
wc tin i« , ,
"w.ll I
é
4&M
^ t «- f
STOTZ

Vatnaoðrðum 10, 124 Reykiavík,
símar G85854/685B55.
y
sókn til betri
samkeppnisstöðu
SAMRÁÐSFUNDUR
Efnt verður til samráðsfundar málmiðnaðarfyrirtækja
þriðjudaginn 12. febrúar á Hótel Holiday Inn.
Fundurinn hefst kl. 13.30 og stendur til kl. 17.30.
Umræðuefni:
1. STEFNUMÖRKUN í MÁLMIÐNAÐAR-
FYRIRTÆKJUM. «
Gerð grein fyrir markmiði starfs, sem unnið hefur
verið á þessu sviði undanfarið, árangri, kostum og
göllum og því, hvernig önnur fyrirtæki geta nýtt sér
stefnumótun til þess að treysta stöðu sína í harðn-
andi samkeppni.
2. VIÐAMESTU VERKEFNI FRAMUNDAN í GREININNI.
Greint frá kröfum, sem þessi verkefni útheimta hvað
varðar framleiðni, gæðaeftirlit, samstarf o.s.frv. ef
íslenskum málmiðnaði á að takast að nýta sér þau
til aukinnar framleiðslu og meiri hagnaðar.
3. AÐGERÐIR, SEM UNNIÐ VERÐUR AÐ
NÆSTU MÁNUÐI.
Fjallað um aðgerðir í málmiðnaðarfyrirtækjum á sviði
framleiðni, gæðamála og vöruþróunar, sem miða
að því að treysta samkeppnisstöðu þeirra og auka
möguleika á að nýta tækifærin, sem framundan eru.
Umræðan mun að verulegu leyti taka mið af væntanleg-
um verkefnum við framleiðslu véla og tækja fyrir veiðar
og vinnslu svo og framleiðsluverkefna, tengdum upp-
byggingu stóriðju.
Þeir, sem hug hafa á að sækja fundinn tilkynni þátttöku
til Félags málmiðnaðarfyrirtækja (sími 91-62T755) fyrir
8. febrúar. Verkefnisstjórn Málms '92.
r