Morgunblaðið - 06.02.1991, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRUAR 1991
25
Margar fyrirspurn-
ir til Bjargráðasjóðs
Sjóðurinn fjárvana
SAMBAND íslenskra sveitarfélaga hefur beint þeim tilmælum til ríkis-
stjórnarinnar að Bjargráðasjóði verði tryggt ríkisframlag til að hann
geti greitt fjárhagsaðstoð vegna tjóna af völdum óveðursins síðastlið-
inn sunnudag. Erindið var rætt á ríkisstjórnarfundi í gærmorgun án
þess að ákvörðun væri tekin. Þegar hafa margir spurst fyrir um
bætur hjá Bjargráðasjóði en sjóðurinn er ekki í stakk búinn til að
sinna hlutverki sínu að mati Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Að sögn Þórðar Skúlasonar,
framkvæmdastjóra Sambands
íslenskra sveitarfélaga og Bjarg-
ráðasjóðs, skiptist sjóðurinn í tvær
deildar, almenna deild og búnaðar-
deild. Hlutverk almennu deildarinn-
ar er að veita einstaklingum, stofn-
unum og sveitarfélögum fjárhags-
aðstoð til að bæta tjón af völdum
náttúruhamfara, að því tilskyldu
að ekki sé hægt að tryggja sig
gegn tjóninu.
Hlutverk búnaðardeildarinnar er
að veita einstaklingum og sveitarfé-
lögum fjárhagsaðstoð til að bæta
meiriháttar tjón vegna búfjárdauða
af völdum sjúkdóma og slysa. Einn-
ig til fóðurkaupa af völdum gras-
brests, uppskerubrest og afurða-
tjón. Ekki er skilyrði fyrir bóta-
greiðslum úr búnaðardeild að ekki
sé hægt að tryggja sig gegn tjóni.
Þórður sagði að þegar hefði verið
töluvert haft samband við sjóðinn
vegna hugsanlegra bótagreiðslna
vegna óveðursins á sunnudag. Eitt-
hvað af skepnum hefði drepist en
mestu tjónin sem hann taldi að
gætu komið til kasta Bjargráða-
sjóðs væri tjón á ræktun og afurða-
tjón hjá garðyrkjubændum.
í erindi Sambands. íslenskra
sveitarfélaga til ríkisstjórnarinnar
kemur fram að fjárhagsstaða
Bjargráðasjóðs er mjög veik, meðal
'annars vegna þess að engin almenn
ríkisframlög hafi komið í sjóðinn
frá árinu 1984, og langt frá því að
sjóðurinn geti sinnt hlutverki sínu.
Þórður sagði að ef Bjargráðasjóður
fengi fyrirgreiðslu ríkisins til að
bæta tjón vegna óveðursins yrði að
setja úthiutunarreglur. Skilyrði
væri að menn hefðu greitt búnaðar-
málasjóðsgjald en það rennur að
hluta til sjóðsins. Hann taldi frá-
leitt að greiddar yrðu bætur til
þeirra sem fengju tjón sitt bætt hjá
tryggingafélögum þó viðkomandi
greiddu jafnframt í Bjargráðasjóð.
Bjargráðasjóður hefur greitt helm-
ing tjóns sem menn hafa orðið fyr-
ir og bjóst Þórður við að það yrði
gert nú ef til þess fengist fjármagn.
Gamalt tré fallið við Laugaveg.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gróðurskemmdir hjá Reykjavíkurborg:
400-500 gömul tré eyðilögðust
EKKI er að fullu búið að gera úttekt á þeim gróðurskemmdum
sem urðu í görðum Reykjavíkurborgar í óveðrinu á sunnudaginn,
en að sögn Jóhanns Pálssonar garðyrkjustjóra er ljóst að 400-500
stór tré eru fallin eða þarf að feíla. Tjónið varð einna mest í
elstu görðum borgarinnar, til dæmis í Hljómskálagarðinum þar
sem miklar skemmdir urðu, og einnig á Miklatúni.
Jóhann sagði að þau tré sem mun fleiri tré hefðu skaðast eða
verst hefðu farið væru gamlir skekkst, og nokkur hundruð ung
reyniviðir og greni, en einnig tré hefðu fallið, en auðvelt ætti
nokkuð af öspum. Hann sagði að að vera að laga þau. Þá hefði
mikið af skjólgrindum fokið og
gler hefur brotnað í gróðurhúsum
og reitum. „Það eru þó nánast
engin af því sem kalla mætti
gömlu sparitrén sem við höfum
misst úr borgargörðunum. Þetta
er þó ekki nema brot af því sem
farið hefur í einkagörðum, en við
höfum engar tölur yfir það.“
Rafmagn komið á flesta bæi:
Tjón orkufyrirtækjamia
skiptir tugnm milljóna
TEKIST hefur að koma rafmagni til flestra notenda. í gær var unnið
að að viðgerðum á línum Landsvirkjunar frá virkjunum til Faxaflóa-
svæðisins. Dregið liefur verið úr afhendingu rafmagns til álversins og
áburðarverksmiðjunnar. Tjón orkufyrirtækjanna nemur tugum milljóna
kr., til dæmis er tjón RARIK metið á 20 milljónir kr.
Mikið selt
af jámi og
hálf millj-
ón nagla
VÍRNET hf. í Borgarnesi er einn
stærsti framleiðandi þakjárns á
íslandi og þar hefur verið mikið
að gera í kjölfar óveðursins sem
geisað hefur. Fyrirtækið hélt uppá
35 ára afmæli í gær en að sögn
Björns Hermannssonar, verk-
smiðjustjóra, hefur ekki gefist
tími fyrir afmælisveislu. „Það hef-
ur verið mikið að gera hjá okkur
síðan seinnipartinn á sunnudaginn
og lítill tími fyrir tertuna."
Hann sagði að þegar hefði verið
tekið við pöntunum á 35 þúsund fer-
metrum af þakjárni og von væri á
meira: „Við áttum töluverðan lager
en það hefur gengið á hann. Við
erum þó vel birgir og það er unnið
sleitulaust í verksmiðjunni. Auk þess
hefur verið mikið að gera í nagla-
deildinni og við höfum selt um 400
kassa af þaksaumi, rúmlega hálfa
milljón nagla,“ sagði Björn.
Garðahéðinn framleiðir einnig
þakjárn í miklu magni og þar hefur
verið mikið_ að gera eftir helgina.
Hreinn Árnason, verslunarstjóri i
timbursölu BYKO, sagði að mikil
sala hefði verið í þakjárni. „Það hef-
ur selst mikið en þó held ég að meira
hafi fokið 1973 og 1981. En það er
ekki gott að dæma um það því veðr-
ið hefur ekki enn gengið niður og
menn halda að sér höndum á með-
an,“ sagði Hreinn. Hann sagði að
BYKO hefði átt nokkuð magn á lag-
er og pantað um 6 þúsund fermetra
til viðbótar. „Það gengur á það en
við stöndum þó þokkalega. Hjá okkur
er einnig töluvert af pöntunum sem
í gær unnu starfsmenn Lands-
virkjunar að viðgerðum á Búrfells-
línu eitt og Brennimelslínu en
stálmöstur í þessum iínum brotnuðu
í óveðrinu þannig að eftir var aðeins
ein lína frá Þjórsár- og Tungnár-
svæðinu til Faxaflóasvæðisins. Guð-
mundur Helgason rekstrarstjóri
Landsvirkjunar bjóst í gærdag við
að það tækist að koma Brenni-
melslínu í lag fyrir nóttina og. að
viðgerð á Búrfellslínu lyki síðdegis
í dag. í gær hafði ekki unnist tími
til að leita bilunar á vesturlínu, úr
Geiradal að Mjólkárvirkjun, sem bil-
aði í óveðrinu.
Landsvirkjun hefur tekið að mestu
fyrir afhendingu afgangsorku til ál-
vers ÍSALs í Straumsvík á daginn,
þegar álagið er mest og Áburðar-
verksmiðjan í Gufunesi fær aðeins
um þriðjung af þeirri orku sem verk-
smiðjan þarf. Þá hafa verið keyrðar
díselvélar á Keflavíkurflugvelli og
víðar og flestir almennir notendur
hafa fengið nægilegt rafmagn.
Rafmagnstruflanir á
Suðurnesjum
Staur í aðalaðveituiínunni frá
Hafnarfirði til Suðurnesja brann á
Fitjum í Njarðvík snemma í gær-
morgun. Vandræði voru með raf-
magnið á orkuveitusvæðinu fram
eftir degi en þá tókst að gera við
línuna. Þurfti að grípa til rafmagns-
skömmtunar í smámum stíl en raf-
magnsframleiðslan í Svartsengi og
keyrsla díslestöðvar á Keflavíkur-
flugvelli dugði að mestu, að sögn
Alberts Albertssonar hjá Hitaveitu
Suðurnesja.
Á Vestfjörðum eru keyrðar dísel-
stöðvar á mörgum þéttbýlisstöðum
og dugar það ásamt rafmagni frá
Mjólkárvirkjun að mestu til að anna
rafmagnsþörf svæðisins. I gær var
verið að tengja.sveitabæi í Önundar-
d- flfíi áém verið höfðu rafmagnslausir
frá því á sunnudag. Að sögn Kristj-
áns Haraldssonar orkubússtjóra hjá
Orkubúi Vestfjarða brotnuðu 25-30
staurar á veitusvæðinu. Mesta tjónið
varð á línunni frá ísafirði til Bolung-
arvíkur, þar sem 16 staurar brotn-
uðu og frá ísafirði til Súðavíkur en
þar brotnuðu 8 staurar og 5 lögðust
niður. Kristján sagði að miklar við-
gerðir væru framundan.
20 milljóna tjón RARIK
Rafmagnsveitum ríkisins hafði í
Fulltrúar bæjarstjórnar Hvera-
gerðis héldu fund með garðyrkju-
bændum í bænum í fyrrakvöld. Þar
var rætt um mat á skemindum,
viðgerðir og hreinsun. Ingibjörg
Sigmundsdóttir forseti bæjarstjórn-
ár sagði að bæjaræknifræðingurinn
væri að taka sama upplýsingar um
tjónið og bjóst hún við að mat hans
iægi fyrir í dag. Garðyrkjubændur
gær tekist að koma rafmagni á flesta
bæi. í gærdag voru þó nokkrir bæir
í Austur-Eyjafjallahreppi og á Rang-
árvöllum enn án rafmagns en Kristj-
án taldi að rafmagn kæmist þar á
fyrir kvöldið.
123 staurar í háspennulínum
RARIK brotnuðu í óveðrinu á sunnu-
dag, flestir vegna þess að þakjárn
eða annað fauk á þá en vindkviður
feyktu öðrum um koll. Sem dæmi
um það síðarnefnda nefndi Kristján
Jónsson rafmagnsveitustjóri að þijár
tvöfaldar stæður í sérstaklega
öflugri háspennulínu á milli Stykkis-
hólms og Grundarfjarðar hefðu
brotnað í rokinu. Þar á meðal var
ein sérstaklega styrkt hornstæða.
55 staurar fóru á Suðurlandi, 12 í
væru að vinna að viðgerðum hver
hjá sér og myndu síðan hjálpa þeim
sem orðið hefðu fyrir mesta tjón-
inu. Starfsmenn bæjarins og hjálp-
arsveitarmenn hreinsa bæinn.
Ingibjörg sagði að á fundinum
hefði sérstaklega' verið farið yfir
það hvort einhveijar gróðurhúsa-
gerðir hefðu farið verr en aðrar og
hvort einhveijir staðir í bænum
Kjós, 30 á Vesturlandi og 26 á Norð-
urlandi vestra.
Kristján Jónsson sagði að ekki
væri búið að gera upp tjónið en sam-
kvæmt mjög lauslegu mati er tjónið
áætlað 20 milljónir kr. Kostnaður
við bráðabirgðaviðgerðir á há-
spennulínum RARIK eftir ísingar-
veðrið í janúar hefur nú verið gerður
upp og er hann 135 milijónir kr.
Eftir er að leggja í kostnað við var-
anlegar viðgerðir og er sá kostnaður
áætlaður, yfir 100 milljónir kr. til
viðbótar, að sögn Kristjáns. RARIK
hefur óskað eftir því að ríkissjóður
bæti stofnuninni tjónið þar sem ríkið
liefur sjálft tekið að sér tryggingar
sem RARIK áður keypti hjá trygg-
ingafélögunum.
væru hættulegri en aðrir í svona
roki. Hún sagði að tjón væri mjög
mismunandi, sumir hefðu orðið fyr-
ir litlu tjóni en aðrir mjög miklu.
Ingibjörg sagði að sumir garðyrkju-
bændur væru með tryggingar gegn
svona tjóni en ekki allir.
í Borgarfirði varð tjón hjá að
minnsta kosti 12 garðyrkjubændum
af 14 sem eru með ræktun í gróður-
húsum, að sögn Bjarna Helgasonar.
Talið er að 3.300 rúður hafi brotn-
að og yfir 21 þúsund plöntur drep-
ist. Sumir eru með tryggingar.
Á vegum Sambands garðyrkju-
bænda var í gær verið að safna
upplýsingum um tjón garðyrkju-
bænda til að leggja fyrir Bjargráða-
sjóð. Bjarni sagði að garðyrkju-
bændur greiddu í þennan sjóð og
gerðu kröfu um að fá bætur úr
honum þegar þeir yrðu fyrir
skakkaföllum sem þessum.
eftir á' áð 'áöelqa," .ðagðWHcéhOL rT n
Tjón garðyrkjubænda
50-60 milljónir króna
Greiðum í Bjargráðasjóð og krefjumst
bóta, segir formaður garðyrkjubænda
TJÓN garðyrkjubænda í óveðrinu er áætlað að minnsta kosti 50-60
milljónir kr., að sögn Bjarna Helgasonar á Laugalandi, formanns
Sambands garðyrkjubænda. Rúður brotnuðu í gróðurhúsum í flestum
garðyrkjustöðvum á óveðurssvæðinu og víða drápust plöntur í húsun-
um. Fyrirsjáanlegt er að uppskeru seinkar víða og að uppskera verð-
ur með minna inóti í vor. Búast má við að hluti tómatuppskerunnar
seinki um 2 mánuði og hluti gúrkuuppskerunnar um 5-6 vikur. Ekki
liggja fyrir upplýsingar um hve stór hluti garðyrkjubænda er með
fok- og ræktunartryggingar.