Morgunblaðið - 13.03.1991, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. MARZ 1991
Þingsályktunartillaga um álver:
Brýnt að Alþingi
samþykki tillögima
- sagðiiðnaðarráðherra
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra mælti í fyrrakvöld fyrir þingsá-
Iyktunartillögunni um samninga um álver í Vatnleysustrandar-
hreppi. En tiliagan hljóðar svo „Alþingi ályktar að halda skuli
áfram samningaviðræðum um byggingu og rekstur álvers með
um 210.000 tonna ársframleiðslugetu og viðræðum um kaup á
jarðnæði fyrir álverið og höfn vegna þess í samvinnu við Vatnsleys-
ustrandarhrepp. Þegar samkomulag hefur tekist um orkuverð og
menngunarvarnir skulu niðurstöður lagðar fyrir Alþingi."
í athugasemdum með þings-
ályktunartillögunni er einnig
greint frá því að samhliða fram-
lagningu þessarar tillögu hafi ver-
ið gerð tillaga um heimildir í láns-
fjárlögum til kaupa á jarðnæði
fyrir álverið og vegna virkjanaund-
irbúnings á árinu 1991 i þágu nýs
álvers. Heimild til að veita Vatn-
leysustrandarhreppi lán til kaupa
jarðnæði fyrir nýtt álver, allt að
300 milljónum króna. Heimild
Landsvirkjunar til lántöku vegna
undirbúnings virkjanna. Leitað er
heimildar til að taka 580 milljónir
króna að láni en áður hafði iðnað-
arráðuneytið lagt fram beiðni um
hækkun lánsfjárheimilda fyrir
Landvirkun, þar af voru 220 millj-
ónir króna vegna virkjanaundir-
búnings. Samtals er því gerð til-
laga um 800 milljóna króna láns-
heimild vegna virkjanaundirbún-
ings í þágu nýs álvers.
Ráðherra sagði brýnt að þessi
þingsályktunartillaga og lánsfjár-
heimildimar yrðu samþykktar á
þessu þingi. Þar með hefði það
verið gert af íslands hálfu sem
gera þyrfti til að gangsetning ál-
versins frestaðist aðeins um 5
mánuði, þ.e.a.s. frá 1. ágúst 1994
til áramótanna 1994-95. Þótt
samningagerðin sjálf og viðræður
um fjármögnun taki meiri tíma en
upghaflega var gert ráð fyrir.
Ýmsir þingmenn þ. á m. Kristín
Einarsdóttir (SK-Rv) og Hjörleifur
Guttormsson (Ab-Al) voru þess
mjög fýsandi að umhverfisráð-
herrann og íjármálaráðherrann
væru viðstaddir. Guðrún Helga-
dóttir forseti sameinaðs þings úr-
skurðaði að lokum að umræðu
skyldi frestað. Því fór mjög fjarri
að málið yrði útrætt, Hjörleifur
Guttormsson kvaðst eiga ýmislegt
vantalað við ráðherrana og sagðist
ekki telja eftir sér að ræða þetta
mikilvæga mál dögum saman.
Hann taldi að Alþingi þyrfti nokkr-
ar vikur eða lengri tíma til að fjalla
um þetta mál.
Málið var á dagskrá kvöldfund-
ar sameinaðs þings í gær.
Dánarbú og gjaldþrotaskipti
Neðri deild samþykkti í gær sem
Iög frá Alþingi tvö umfangsmikla
lagabálka um skipti á jarðneskum
eigum manna. Nýsamþykkt lög
um gjaldþrotaskipti eru alls 192
lagagreinar. Lögin um skipti á
dánarbúum innihalda 157 laga-
greinar.
Meðferð opinberra mála
Frumvarp um meðferð opin-
berra mála var samþykkt sem lög
frá Alþingi í neðri deild í gær. I
1. gr. laganna kemur fram að þau
mál sem handhafar ríkisvaldsins
höfði til refsingar lögum sam-
kvæmt, skuli fara eftir ákvæðum
laga þessara, nema þau sæti með-
ferð sérdómstóla sem lög þessi
taki ekki til. Sama á við um mál
til upptöku eigna eða sviptingar
réttinda, svo og ti! ómerkingar
ummæla ef ákæruvaldið á sókn
sakar, þótt krafa sé ekki gerð um
refsingu í málinu.
Grunnskólinn
Frumvarp Svavars Gestssonar
menntamálaráðherra um grunn-
skóla var samþykkt í neðri deild
í gær. Breytingartilllögur Geirs
Atvinnuleysisbætur:
Allir launþegar eigi bótarétt
Frumvarp Geirs H. Haarde samþykkt í neðri deild
FRUMVARP Geirs H. Haarde
(S-Rv) um breytingu á lögum um
atvinnuleysistryggingar var
samþykkt í neðri deild í gær.
Frumvarpið miðar að því að
framvegis eigi allir launþegar
rétt til atvinnuleysisbóta en ekki
einungis þeir sem eru félags-
einnar umræðu. Efri deild gerði
nokkrar breytingar. Aðalbreyting
nefndarinnar felst í því að fellt er
á brott ákvæði um millinafn (sem
þó eigi ekki að nota sem eiginnafn
að dómi mannanafnanefndar).
Menntamálanefnd efri deildar tel-
ur að millinafn sé í eðli sínu ígildi
ættarnafns og með slíku ákvæði
væri því verið að opna fyrir upp-
töku nýrra ættarnafna. Frumvarp-
ið fór enn á ný til neðri deildar
til einnar umræðu.
Enginn leikskóli?
Meirihluti félagsmálanefndar
neðri deildar hefur skilað áliti á
frumvarpi Jóhönnu Sigurðardótt-
ur félagsmálaráðherra um félags-
þjónustu sveitarfélaga. Nefndin
leggur til að frumvarpið verði sam-
þykkt með þeirri breytingu að
felldur er á brott tíundi kafli frum-
varpsins um málefni leikskóla.
Ákvæði sem snerta leikskóla, falli
nú undir kaflann um málefni
barna og ungmenna. Þess má geta
að um Svavar Gestsson mennta-
málaráðherra var því mjög fylgj-
andi að leikskólaákvæðin féllu á
brott úr þessu frumvarpi vegna
skörunar við sérstakt frumvarp
um leikskóla sem hann hefur lagt
fram.
bundnir í stéttarfélögum. Meiri-
hluti heilbrigðis- og trygginga-
nefndar lagði til að frumvarpið
yrði samþykkt óbreytt.
Geir H. Haarde segir m.a. í grein-
argerð með frumvarpinu að þessi
breyting sé einföld og snerti fáa
einstaklinga, en hún varði í eðli sínu
grundvallarrétt manna til félaga-
frelsis og þvingunarlausra ákvarð-
ana um aðild að stéttarfélögum.
Flutningsmaður segir það einsdæmi
með lýðfijálsum þjóðum að réttur
til atvinnuleysisbóta sé háður því
skilyrði að hinn atvinnulausi sé fé-
lagi í stéttarfélagi, enda vandséð
að þörf manna fyrir bætur, missi
þeir vinnu sína og þar með tekjuöfl-
unarmöguleika, sé minni ef þeir eru
ekki í stéttarfélögum.
Geir H. Haarde bendir einnig á
að Atvinnuleysistryggingasjóður sé
íjármagnaður með iðgjöldum af öll-
um launum, þ.m.t. þeirra sem
standa utan stéttarfélaga, og úr
ríkissjóði. Bætur úr sjóðnum séu
þar af leiðandi sama eðlis og aðrar
tryggingabætur sem eru greiddar
af almannafé. Flutningsmaður telur
eðlilegt að Alþingi taki af skarið í
þessum málum og bíði ekki eftir
því að aðilar vinnumarkaðarins
komi sér saman um tillögur um
breytingar á núgildandi skipan
þessara mála. Það sé ekki sann-
gjarnt að ætlast til þess af verka-
lýðshreyfingunni að hún standi sjálf
að tillögum um að draga úr forrétt-
indum sem félagsmenn í stéttarfé-
lögum njóta umfram aðra.
Málinu var vísað til heilbrigðis-
og trygginganefndar. Meirihluti
nefndarinnar lagði til að frumvarpið
yrði samþykkt. Geir H. Haarde
hafði framsögu fyrir álitinu en auk
hans skrifuðu undir nefndarálitið
Anna Ólafsdóttir Björnsson (SK-
Rv), Ragnhildur Helgadóttir (S-Rv)
og Guðmundur G. Þórarinsson (F-
Rv).
Jón Sæmundur Sigurjónsson
(A-Nv) mælti fyrir áliti og tillögu
minnihluta nefndarinnar. Geir
Gunnarsson (Ab-Rn) undirritar
einnig álit minnihlutans en Aðal-
heiður Bjarnfreðsdóttir (B-Rv) var
fjarverandi við endanlega afgreiðslu
en er að sögn Jóns Sæmundar s^m-
þykk minnihlutaálitinu. Fulltrúar
minnihlutans greindu frá því að
fulltrúar Alþýðusambands Islands
legðu áherslu á að þörf væri á því
að skoða löggjöf um atvinnuleysis-
tryggingar heildstætt og í samráði
við aðila vinnumarkaðarins. Fulltrú-
ar ASÍ töldu því eðlilegast að taka
öll mál varðandi atvinnuleysis-
tryggingar til meðferðar í einu.
Ríkisstjórnin héfði heitið því að taka
á þessum málum í sambandi við
upptöku tryggingagjalds. Minni-
hlutinn lagði til að þessu máli yrði
vísað til ríkisstjórnarinnar.
Anna Ólafsdóttir Björnsson
(SK-Rn) benti á að sú heildstæða
athugun sem Jón Sæmundur talaði
um væri mjög viðamikið verk. Hún
taldi ekki ástæðu til að það verk
tefði þetta réttlætismál. Geir H.
Haarde lagði á það áherslu að eft-
ir að tryggingagjaldinu hefði verið
komið á væri óhjákvæmilegt að
breyta ákvæðunum um atvinnuleys-
istryggingar.
Tillaga minnihlutans um að vísa
málinu til ríksstjórnarinnar var felld
með 20 atkvæðum gegn 19. Auk
sjálfstæðismanna og þingmanna
Kvennalistans greiddu atkvæði með
tillögunni þingmennirnir Ólafur Þ.
Þórðarsson (F-Vf), Guðmundur G.
Þórarinsson (F-Rv) og Alexander
Stefánsson (F-Vl).
Málinu var vísað til frekari um-
fjöllunar í efri deild.
Sjóðshappdrætti til þyrlukaupa:
Hið undarlegasta mál
- segir Guðmundur Ágústsson
„ÞETTA mál er hið undarlegasta," sagði Guðmundur Ágústsson
(B-Rv) að aflokinni umræðu í efri deild í gær um frumvarp til laga
um sjóðshappdrætti til stuðnings flugbjörgunarmálum.
Ágóða af happdrætti þessu skal
varið til kaupa á björgunarþyrlu.
Frumvarpið hefur mætt mikilli and-
stöðu þingmanna Sjálfstæðisflokks
og þingmanna Kvennalista. En þeir
telja að frekar eigi fjármagna þyrlu-
kaupin með öðrum hætti.
Við umræðuna í gær upplýsti
Salóme Þorkelsdóttir (S-Rn) að ÓI-
afur Ragnar Grímsson fjármálaráð-
herra hefði fallist á að beita sér
fyrir því að heimild yrði í væntan-
legum lánsfjárlögum fyrir ráðherra
til að semja um þyrlukaup og taka
til þess 100 milljóna króna lán
vegna greiðslna sem kynnu að falla
á árinu 1991. Fjármálaráðherra
staðfesti þetta. Guðmundi Ágústs-
syni (B-Rv) kom þessi yfirlýsing
ráðherra verulega á óvart. Guð-
mundur kvaðst hafa beitt sér af
töluverðri hörku í þessu máli, m.a.
fórnað aðild nokkurra björgunarað-
ila að happdrættinu. Þetta mál
væri allt hið undarlegasta, allir
væru að vinna að því að kaupa
björgunarþyrlu og fyrir sameinuðu
þingi lægi einnig þingsályktunartil-
laga um þyrlukaup. Hægri hendin
vissi ekki hvað hin gerði. Jóhann
Einvarðsson (F-Rn) gagnrýndi
einnig að menn ynnu að þessu
máli hver í sínu homi, Það kom
bæði fram í máli Jóhanns og enn-
fremur Eyjólfs Konráðs Jónssonar
(S-Rv) að þessi upphæð, 100 millj-
ónir, nægði auðvitað ekki til að
borga þyrluna en hrykki til að festa
kaup á þessu nauðsynjatæki. Skúli
Alexandersson (Ab-Vl) lagði til að
landsmenn fjármögnuðu þessi
þyrlukaup með sérstökum eigna-
skatti og happdrættinu. Guðmund-
ur Ágústsson (B-Rv) ítrekaði gagn-
rýni sína og sagðist ekki myndu
beita sér meira í þessu máli.
Frekari umræðu um þetta mál
var frestað.
Stuttar þingfréttir
H. Haarde (S- Rv) voru allar felld-
ar af stuðningsmönnum ríkistjórn-
arinnar og þingmönnum Kvenna-
listans. Þó má þess geta að Rann-
veig Guðmundsdóttir (A-Rn) og
Guðmundur G. Þórarinsson (F-Rv)
studdu tillögu Geirs um að sveitar-
stjórnir réðu sjálfar hvernig þær
skiptu í skólahverfi. Tillaga Geir
H. Haarde um að skólanefnd þyrfti
ekki að leita staðfestingar mennt-
amálaráðuneytis og umsagnar ör-
nefnanefndar á nafni skóla var
einnig felld. Auk sjálfstæðismanna
studdu þessa tillögu Anna Ólafs-
dóttir Björnsson (SK-Rv), Alex-
ander Stefánsson (F-Vl) og Guð-
mundur G. Þórarinsson (F-Rv).
Svavar Gestsson menntamála-
ráðherra mælti svo fyrir þessu
frumvarpi á 80. fundi efri deildar
í gær. Menntamálaráðherra hefur
eindregið látið í Ijós þá ósk að
grunnskólafrumvarpið verði sam-
þykkt á þessu þingi. Eftir fram-
sögu ráðherra var frekari umræðu
um málið frestað.
Mannanöfn
Menntamálanefnd efri deildar
hefur fjallað um mannanafna-
frumvarpið öðru sinni en það hef-
ur nú farið í gegnum báðar þing-
deildir og var sent efri deild til