Morgunblaðið - 16.04.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 1991
Blekkingar Al-
þýðuflokksins
eftir Kristján
Ragnarsson
Á framboðsfundum vegna vænt-
anlegra alþingiskosninga hafa fram-
bjóðendur Alþýðuflokksins ítrekað
fullyrt að útgerðin hafi selt hver
annarri veiðiheimildir fyrir 5 millj-
arða króna á sl. ári. Hafa fullyrðing-
ar þessar átt að rökstyðja réttmæti
þess að leggja gjald á allar veiðiheim-
ildir sem fiskveiðiflotanum eru út-
hlutaðar.
Að mati Alþingis hefur þótt nauð-
synlegt að heimila framsal aflaheim-
ilda til þess að sem mestri hagræð-
ingu yrði náð við veiðarnar.
Heimildir til framsals eru með
mismunandi hætti eins og hér grein-
ir.
1. Flytja má aflaheimildir milli
skipa í eigu sama útgerðaraðila án
samþykkis ráðuneytis. Alls voru
fluttar 24.550 lestir með þessum
hættLá árinu 1990.
2. Flytja má aflaheimildir milli
skipa innan sömu verstöðvar án sam-
þykkis ráðuneytis. Þessi flutningur
nam 16.140 lestum á árinu 1990.
3. Flytja má aflaheimildir milli
skipa, þótt ekki sé í sömu verstöð,
ef þær grundvallast á jöfnum verð-
mætum. Þessar heimildir námu
7.740 lestum á árinu 1990.
4. Flutningur heimilast milli skipa,
þótt ekki sé í sömu verstöð, en þá
er flutningurinn háður umsögn sveit-
arstjórnar og sjómannafélags þess
byggðarlags, sem afiinn flyst frá.
Þessar heimildir námú 30.700 lestum
á árinu 1990.
Ef við Iítum á fyrir hveijar af
þessum heimildum var greitt á sl.
ári þá var það fyrir þær heimildir
sem greinir í tölulið 2 að hluta til
og fyrir heimildir í tölulið 4.
Hugsanlega hefur verið greitt fyr-
ir heimildir í tölulið 2 og 4, sem nema
46.840 lestum sem er 9,4% af úthlut-
uðu aflamarki botnfisks á árinu
1990. Verð fyrir þessar heimildir var
breytilegt á árinu. Lágt í upphafi árs
og hækkuðu þegar leið á árið en
féllu í verði síðast á árinu og urðu
þá nánast verðlausar. Hluti af þess-
um heimildum var nýttur þannig að
útgerðarmaður sem átti bilað skip
fékk annan útgerðarmann til þess
að nýta heimildirnar gegn því að
leggja aflann upp á viðkomandi út-
gerðarstað. í þeim tilvikum var ekk-
ert greitt fyrir heimildirnar. í annan
stað voru lagðar fram heimildir á
móti heimildum veiðiskips í þeim til-
gangi að fá afla lagðan á land hjá
tiltekinni verkunarstöð. Ekki var
greitt fyrir þessar viðbótarheimildir.
Ef áætlað er að greitt hafi verið
fyrir hvert kíló af fiski að meðaltali
kr. 25, sem er of hátt því ekki var
greitt fyrir ailar heimildirnar eins og
áður er vikið að, hefur heildargreiðsl-
an numið 1.171 milljón króna, sem
'er um 23% af þeirri upphæð sem
frambjóðendur Alþýðuflokksins full-
yrða.
Erfitt er að skilja hvað vakir fyrir
frambjóðendunum því nær allir hafa
þeir samþykkt gildandi lög um stjórn
fiskveiða sem heimila þennan flutn-
ing veiðiheimilda.
Bann við flutningi veiðiheimilda
milli skipa væri mjög óeðlilegt og
hindraði æskilegt hagræði í sjávar-
útvegi, sem er markmið laganna.
Þessir sömu menn hafa verið að
leika sér að útreikningum með því
að margfalda alla veiðiheimildina
með verði veiðiheimilda, sem fæst
fyrir innan við 10% af heildarveiði-
heimildinni og telja fólki trú um að
útgerðarmönnum séu gefnir þessir
fjármunir. Svo langt gengur blekk-
ingarleikurinn að sagt er að engu
þurfi til að kosta til þess að þessir
fjármunir séu í hendi.
Hveiju hefur það breytt fyrir flest-
ar útgerðir landsins að fá aflaheimild
sem nýtt er á skip útgerðarinnar
fyrir og eftir að kvótakerfið var tek-
ið upp? Hvað réttlætir að láta fyrir-
tækið greiða fyrir heimild sem er
rýrari en veitt var fyrir tíma kvóta-
kerfisins vegna þess að Alþingi heim-
ilaði hömlulausa ijölgun smábáta
þvert gegn tilgangi laganna um
stjórnun fiskveiða? Þannig er hægt
að setja fram spurningar, sem skatt-
heimtumennirnir kunna engin svör
við.
Ljóst er að útgerðarmaður kaupir
ekki veiðiheimild af öðrum nema
hann vænti þess að fá mjög hátt
verð fyrir aflann. Til dæmis kaupir
enginn veiðiheimild ef hann fær ekki
nema hið skráða verð Verðlagsráðs
því þá næmi kaupverðið helmingi af
andvirði aflans.
Það hefur annars verið fróðlegt
að fylgjast með framboðsfundum
kjördæmanna þar sem allir frambjóð-
endur leggja megin áherslu á, að
atvinnulífið byggist allt á sjávar-
útvegi og afkoma hans ráði öllu um
velferð fólksins á landsbyggðinni.
Þessar hugmyndir Alþýðuflokksins
um aukna skattlagningu á sjávarút-
veginn hafa hljómað eins og hjáróma
rödd og í algjörri mótsögn við yfir-
lýsta afstöðu til mikilvægis sjávarút-
vegsins.
Krislján Ragnarsson
„Ef við viljum tryggja
jafnræði milli dreifbýlis
og þéttbýlis, þá þarf sú
atvinnustarfsemi, sem
landsbyggðin byggir á,
að eflast.“
í þessu sambandi má enn rifja upp
að útgerðarmenn greiða allan kostn-
að við þá hagræðingu sem felst i
flutningi aflaheimilda og fækkun
skipa í framhaldi af því. Þetta er
andstætt því sem er að gerast alls
staðar í kringum okkur þar sem hið
opinbera kostar milljörðum króna til
styrktar sjávarútvegi. Evrópubanda-
lagið varði mestu af sínu styrktarfé
til sjávarútvegsins til þess að kaupa
veiðiheimildir sem það afhenti út-
gerðarmönnum án endurgjalds. Hér
ætlast frambjóðendur Alþýðuflokks-
ins til að lagður sé skattur á aðal
atvinnustarfsemi landsbyggðarinnar
þegar hún á í samkeppni við styrktan
sjávarútveg samkeppnislandanna.
Ef við viljum tryggja jafnræði
milli dreifbýlis og þéttbýlis, þá þarf
sú atvinnustarfsemi, sem lands-
byggðin byggir á, að eflast. Það
gerist ekki nema hagur sjávarútvegs
verði góður og hann veiji fé í aðra
atvinnustarfsemi, t.d. þá er veitir
honum þjónustu. Þannig verða til ný
atvinnutækifæri á landsbyggðinni
sem styrkja hana. Andstæðan við
þessa þróun eru tillögur Alþýðu-
flokksins um að draga fjármagnið
frá landsbyggðinni í ríkiskassann
með nýrri skattlagningu.
Mikia nauðsyn ber til að bæta hag
þess fólks er vinnur við sjávarútveg.
Það gerist ekki ef hefja á nýja skatt-
lagningu á þá atvinnustarfsemi, sem
landsbyggðin byggir í aðalatriðum á.
Til fulltingis þessum sjónarmiðum
nýtur Alþýðuflokkurinn því miður
óskoraðs stuðnings ritstjóra Morgun-
blaðsins sem hafa gerst boðberar
aukinna ríkisumsvifa og aukinnar
skattheimtu af sjávarútvegi. Það eru
mikil umskipti frá þeim tíma er rit-
stjórar Morgunblaðsins stóðu í
fremstu víglínu við að hrinda árásum
sósíalista á atvinnureksturinn í
landinu.
Engin teikn eru á lofti, sem betur
fer, að þeirri fiskveiðistefnu verði
hrundið, sem nýsett lög hafa mark-
að. Enginn stjórnmálaflokkur, utan
Alþýðuflokks, hefur tekið undir hug-
myndir um viðbótarskattlagningu á
sjávarútveginn.
Menn mega því ekki láta hugfall-
ast hvað áform um aukna hagræð-
ingu varðar sem felast í sameiningu
veiðiheimilda og fækkun skipa.
Það er einkar athyglisvert að hug-
myndir forseta Fannannasambands-
ins og frambjóðanda Alþýðubanda-
lags um sóknarstýringu fiskiskipa-
flotans hafa engar undirtektir fengið
nema hjá Gylfa Þ. Gíslasyni og rit-
stjórum Morgunblaðsins.
Eins og allir vita byggjast þessar
hugmyndir á því „að hleypt verði af
fallbyssu“ þegar skip megi fara á sjó
í óhefta samkeppni með tilheyrandi
kostnaðarauka. Þau á að kalla að
landi með sama hætti og þegar veiði-
heimildir veiðitímabils eru búnar. Þá
á að heijast hvíldartími með allsheij-
ar atvinnuieysi um allt land.
Með þessum hætti á að halda
hveiju fleyi til sóknar svo tryggt
verði að enginn sparnaður geti átt
sér stað. Þetta á að gerast undir
merkjum fijálsrar samkeppni, þótt
öllum sé ljóst að það er ekki unnt
þegar sótt er í takmarkaða auðlind.
Höfundur er formaður LÍÚ.
„ Sporin hræða, “
sagði lambið
eftir Guðrúnu
Jónsdóttur
Fijálslyndir hafa sett fram tillög-
ur um nýtt skattkerfi með breytileg-
um afslætti fyrir gjaldendur, sem
hækkar skattleysismörk í tæp
90.000 kr. og mildar skatta þeirra
sem eru með innan við 150.000 kr.
í mánaðarlaun. Skattkerfið tryggir
ríkissjóði sömu tekjur, því álögur eru
færðar frá þeim sem lægri tekjur
hafa yfir á hina, sem eru með yfir
150.000 kr. á mánuði í laun. Þetta
kerfi mun Iétta skattbyrðina frá því
sem nú er hjá samtals 66.853 gjald-
endum í landinu.
Formaður Sjálfstæðisflokksins
gefur hins vegar loforð um lækkun
skatta að loknum kosningum, án
þess að gera grein fyrir því, hvernig
hann ætli að afla tekna til mótvæg-
is. Þessi loforð hljóma ekki ókunnug-
lega. Fyrir síðustu alþingiskosningar
lofaði Sjálfstæðisflokkurinn einnig
skattalækkun, en raunin varð önn-
ur. Eftir eins árs setu í ríkisstjórn
undir forystu Sjálfstæðisflokksins
var lagður hér á matarskattur og
tekjuskattur var hækkaður úr 35%
í 37%, en við það jukust tekjur ríkis-
sjóðs úr 42 milljörðum árið 1987 í
60 milljarða árið 1988.
Nú Iofar Davíð formaður skatta-
lækkun. í kynningarþætti Sjálfstæð-
isflokksins, sem sýndur var í sjón-
yarpinu fyrir skömmu, var eftirfar-
andi sagt í kafla sem fjallaði um
Davíð og borgarmálefnin: „Staðið
hefur verið að stórhuga fram-
kvæmdum, án þess að hækka
skatta." Þegar formaður Sjálfstæð-
isflokksins sat fyrir svörum hjá frétt-
amönnum sunnudaginn 7. apríl sl.
sagði hann: „Við lækkuðum fast-
eignaskattana, við lækkuðum síðan
útsvörin og samt sem áður er borg-
in eins og allir tala nú um afskap-
lega fjárhagslega sterk.“
Það er því fróðlegt að kynna sér
hvernig þessum málum hefur verið
háttað í Reykjavík — „ríkasta sveit-
arfélagi landsins" — undir stjórn
hans. Þar hefði nú verið hægt að
sýna viljann í verki. En hafa greiðsl-
ur borgarbúa til borgarsjóðs minnk-
að_í hans tíð? Svarið er nei.
í Morgunblaðinu 22. febr. 1991
er m.a. haft eftir Davíð Oddssyni
að heildartekjur borgarsjóðs hafi
aukist um 23,5%. Hér er um að
ræða samanburð á kjörtímabilinu
1986-1990 annars vegar og kjör-
tímabilinu 1978-1982 'nins vegar
skv. tölum frá borgarhagfræðingi.
En Davíð tók við stjórn borgarinnar
árið 1982. í Morgunblaðinu segir
orðrétt: „Utsvörin hafa fylgt sama
takti og heildartekjurnar og tekjur
af þeim aukist um 23,7% á mann á
sambærilegu verðlagi."
Er þetta ekki skattahækkun? Rétt
er að skýra þetta nánar í tölum.
Heildartekjur borgarinnar á kjör-
tímabilinu 1986-1990 voru því sem
næst, framreiknað til núverandi
verðlags, 47 milljarðar, en tekjurnar
1978-1982, framreiknaðar einnig til
núverandi verðlags, voru því sem
næst 34 milljarðar. Hækkunin er því
um 13 milljarðar og munar um
minna.
Ef við tökum útsvör borgarbúa
voru þau 1986-1990 því sem næst
22,6 milljarðar en 1978-1982 því
sem næst 16,4 milljarðar, hvort
tveggja framreiknað til núverandi
verðlags. Hækkunin á útsvörunum
einum nemur því 6,2 milljörðum —
kr. 6.200.000.000. Og þetta eru
aðeins útsvörin. Hækkun tekna að
öðru leyti nemur þá því sem næst
6,8 milijörðum - kr. 6.800.000.000
og eru hækkun á aðstöðugjöldum
og fasteignagjöldum dijúgur hluti
af því.
Þetta eru e.t.v. ekki stórfjárhæðir
fyrir formann Sjálfstæðisflokksins
og stórlaxa, sem að honum standa,
en okkur hinum þykir þetta töluverð
upphæð.
Því hefðum við ætlað, að maður
sem fær því sem næst 13 milljarða
upp í hendurnar á einu kjörtímabili
og telur það lífsskoðun sína að skatt-
ar eigi að vera sem lægstir, hefði
látið það eftir sér að lækka svolítið
gjöldin á borgarbúa eða fundið hjá
sér löngun til þess að breyta örlítið
launastefnu Reykjavíkurborgar —
„ríkasta sveitarfélags landsins" —.
Núverandi launastefna hefur leitt til
bess að sveitarfélaeað Revkjavík er
Guðrún Jónsdóttir
*
„Astæða er.til að
spyrja, hvort líkur séu
á því, að sá, sem stýrir
ríkasta sveitarfélagi
landsins, lækkar ekki
gjöld þar þrátt fyrir
góðæri og ver pening-
unum á þann hátt sem
raun ber vitni, muni
breyta öðruvísi, ef hann
gerist landsfaðir eins
og stefnt er að.“
á botninum þegar laun hjá því eru
borin saman við laun starfsfólks
annarra sveitarfélaga. Launastefnan
hefur m.a. leitt til þess að erfitt er
að manna mikilvægar þjónustu-
greinar. Eg nefni sem dæmi heimil-
ishjálp og heimilisþjónustu fyrir
sjúka og aldraða. Þar er skortur á
.starfsfólkLfarinn_að skapaaieyðar-
ástand í borginni. Hjá Reykjavíkur-
borg hefur hins vegar ekki örlað á
neinum tilburðum í þá átt að létta
gjöldum af borgarbúum í takt við
það sem Davíð formaður boðar varð-
andi ríkisskatta. Nei, slíkt er ekki á
dagskrá. Hann sá sér t.d. ekki fært
að hafa fasteignagjöld í borginni
innan þeirra marka sem þjóðarsáttin
gerir ráð fyrir. Nú er hann að und-
irbúa opnun ráðhússins og til þess
þarf ómældar upphæðir.
Varla trúir fólk því að 13 millj-
arða maðurinn hafi við formanns-
kosninguna gersamlega snúist í hálf-
hring. Nú sé hann í raun og veru
búinn að höndla þá skoðun að skatt-
alækkun skuli vera hans baráttumál.
Ástæða er til að spyija, hvort lík-
ur séu á því, að sá sem stýrir rík-
asta sveitarfélagi landsins, lækkar
ekki gjöld þar þrátt fyrir góðæri og
ver peningunum á þann hátt sem
raun ber vitni, muni breyta öðru-
vísi, ef hann gerist landsfaðir eins
og stefnt er að.
Einhvern tíma las ég sögu um
úlf, sem var ósköp lasinn í bæli sínu.
Hann var orðinn banhungraður og
kallaði þá til lambs, sem hann sá
fyrir utan, og bað það um að koma
í heimsókn til sín. Lambið færði sig
í áttina til úlfsins sem var ósköp ljúf-
ur og elskulegur. Þegar lambið ætl-
aði að fara inn í bælið tók það eftir
því, að á svæðinu fyrir framan voru
spor eftir fjölda lamba. Stefndu öll
sporin inn í bælið en engin út úr
því. Þá stansaði lambið. Við það
fauk í úlfinn og hann kallaði til
lambsins: „Af hveiju viit þú ekki
koma hingað í heimsókn til mín.
Hingað er gott að koma.“ Þá svar-
aði lambið: „Það getur verið rétt,
en sporin hræða.“
Höfundur erarkitekt ogskipar
1. sæti á lista Frjálslyndra í
—Reykjavík. _ _____— ----------_L