Morgunblaðið - 14.05.1991, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ 1991
VIRÐISAUKASKATTUR
Endurgreiðsla
virðisaukaskatts
til íbúðarbyggjenda
Hvað er endurgreitt?
Virðisaukaskattur af vinnu manna sem
unnin er á byggingarstað íbúðarhús-
næðis er endurgreiddur. Endurgreiðsl-
an nær til virðisaukaskatts af:
• Vinnu manna við nýbyggingu íbúðar-
húsnæðis.
• Hluta söluverðs verksmiðjufram-
leiddra íbúðarhúsa hér á landi.
• Vinnu manna við endurbætur og við-
hald á íbúðarhúsnæöi í eigu umsækj-
anda.
Endurgreiðslubeiðni
Sækja skal um endurgreiðslu á sér-
stökum eyðublöðum til skattstjóra t^pví
umdæmi sem umsækjandi á lögheimili.
Eyðublöðin eru:
• RSK 10.17: Bygging íbúöarhúsnæðis
til sölu eða leigu.
• RSK 10.18: Bygging, endurbætur og
viðhald íbúðarhúsnæðis til eigin nota.
Uppgjörstímabil
Hvert uppgjörstímabil er tveir mánuðir,
janúar og febrúar, mars og apríl, maí
og júní, júlí og ágúst, september og
október, nóvember og desember.
Skiladagur
Endurgreiðslubeiðni skal berast skatt-
stjóra fyrir 15. dag næsta mánaðar eftir
að uppgjörstímabili lýkur.
m
RÍKISSKATTSTJÓRI
Sérstakt uppgjörstímabil
vegna endurbóta og við-
halds á árinu 1990
Beiðni um endurgreiðslu vegna við-
halds og endurbóta ibúðarhúsnæðis
sem unnið var 1990 skal skilað í einu
lagi til skattstjóra í síðasta lagi 20.
janúar 1991. Athygli skal vakin á því að
frumrit sölureikninga skal fylgja um-
sókn um endurgreiðslu vegna vinnu
við endurbætur og viðhald.
Hvenær er endurgreitt?
Hafi beiðni um endurgreiðslu verið
skilað á tilskildum tíma fer endur-
greiðslan fram eigi síðar en 5. dag
næsta mánaðar eftir skiladag vegna
nýbygginga og eigi síðar en 20. dag
næsta mánaðar eftir skiladag vegna
endurbóta og viðhalds.
Launamiðar og
húsbyggingarskýrsla
Athygli skal vakin á því að þeir sem
sækjá eða hafa sótt um endurgreiðslu
virðisaukaskatts af vinnu manna við
íbúðarhúsnæði á árinu 1990 skulu fylla
út launamiða (RSK 2.01) fyrir 20. janúar
1991 vegna greiddra launa og verktaka-
greiðslna. Launamiðann skal senda til
skattstjóra.
Þeir sem sótt hafa um endurgreiðslu
vegna nýbyggingar skulu einnig senda
skattstjóra þúsbyggingarskýrslu (RSK
3.03) með skattframtali sínu.
i i ln>íp0ítTO M
Góðan daginnl
Að eiga rétt og
bera skyldur
eftir Jónas
Haraldsson
Þeir sem hafa fylgst með kjara-
baráttu einstakra hópa launþega
undanfarin misseri, hafa vafalaust
tekið eftir þeim hlutverkaskiptum,
sem eru að verða milli stéttarfélaga
og sambanda þeirra annars vegar
og hins vegar launþeganna sjálfra.
í stað þess að verkalýðsforystan
standi í fararbroddi í lögmætum
sem ólögmætum aðgerðum, til
framdráttar launabaráttu launþeg-
anna, þá hafa þeir sjálfir oftar en
ekki tekið við forystuhlutverkinu,
en stéttarfélag viðkomandi vikið
til hliðar og gerst hlutlaus aðili eða
áhorfandi að eigin sögn, sérstak-
lega í þeim tilvikum, þegar um
ólögmætar aðgerðir launþegahóps
er að ræða.
Samkvæmt viðurkenndum regl-
um vinnuréttarins alls staðar, er
það skylda allra samtaka launþega
og samtaka atvinnurekenda að
beita sér að fullu hver fyrir sig að
hindra að launþegar og atvinnu-
rekendur beiti ólögmætum aðgerð-
um í vinnudeilum sín í milli að við-
lögðum þungum sektum. Stór hluti
þeirra mála, sem skotið er til nor-
rænna vinnudómstóla, fjallar um
meint afskiptaleysi samtaka laun-
þega eða atvinnurekenda og þá
ákvörðun sektarfjárhæða, ef at-
hafnaleysi þeirra telst sannað.
Ég ætla hér á eftir að víkja
nokkrum orðum að ólögmætum
verkfallsaðgerðum launþegahópa,
annars vegar ólögmætar verkfalls-
aðgerðir landverkafólks og hins
vegar ólögmætar verkfallsaðgerðir
sjómanna.
Eins og menn muna fóru fisk-
verkakonur í mörgum frystihúsum
landsins í eins dags verkfall þann
20. marz sl. til þess að þrýsta á
stjómvöld um hækkun skattleysis-
marka.
Ekkert er við það að athuga og
í raun sjálfsagður hlutur í kjara-
baráttu launþega um hærri laun
og betri kjör, að vakin sé athygli
á lélegum kjörum félaga viðkom-
andi launþegastéttar og hvaða
kröfur þessir aðilar hafi varðandi
kjör sín.
Það er hins vegar eilífðar spurn-
ing, hvort það sé ekki nokkuð leið
að gera þetta með löglegum hætti,
sem þó vissulega gerist stundum,
hvort sem það er fyrir tilviljun eða
af öðrum orsökum.
Krafa kvennanna um lækkun
skatta, þ.e. hækkun skattleysis-
marka, beindist eingöngu gegn
stjórnvöldum, en ekki gegn atvinn-
urekendum, enda hafa þeir það
ekki í valdi sínu eða geta leyst
þetta mál. Þess vegna gat tilgang-
urinn með þessum aðgerðum verið
t.d. sá að mótmæla þeim óhæfilega
drætti, sem orðið hefur á endur-
komu frelsarans. Ekki er það frek-
ar í valdi atvinnurekenda að vinna
bráðan bug á því.
í 17. gr. vinnulöggjafarinnar,
laga nr. 80/1938, segir berum orð-
um að óheimilt sé að hefja vinnu-
stöðvun, ef tilgangur vinnustöðv-
arinnar sé að þvinga stjórnvöld til
að framkvæma athafnir, sem þeim
lögum samkvæmt ekki ber að
framkvæma eða framkvæma ekki
athafnir, sem þeim lögum sam-
kvæmt er skylt að gera.
Þá er þetta verkfall í annan stað
ólöglegt af þeirri einföldu ástæðu,
að kjarasamningar er í gildi til 15.
september nk. og því brot á grund-
vallarreglu vinnuréttarins um frið-
arskylduna þ.e.a.s. skyldu aðila
vinnumarkaðarins að halda vinnu-
friðinn meðan samningar eru í
gildi. Þá þarf að boða réttum aðil-
um verkfall með réttum fyrirvara
o.s.frv. séu samningar lausir.
Það kann að vera, að því fólki,
Jónas Haraldsson
„Setja þarf þá aðilum
vinnumarkaðarins
skýrar reglur, hvað má
og hvað ekki í vinnu-
deilum, þar sem aðilar
taki afleiðingunum sé
útaf brugðið og þar sem
mönnum sé gert full-
ljóst, að þeir eiga rétt
en bera líka skyldur.“
sem tók þátt í þessum ólöglegu
aðgerðum, finnist þetta hið bezta
mál, og sjálfsögð mannréttindi að
brjóta lög og beita gertæki, mál-
stað sínum til framdráttar, þar sem
tilgangurinn helgar meðalið. Jafn-
framt því sem boðað var að slíkar
aðgerðir yrðu endurteknar.
A sínum tíma var viðtal í sjón-
varpinu við verkakonu á Þingeyri,
sem stóð fyrir þessum aðgerðum.
Henni var bent á ólögmæti aðgerð-
anna, en hún svaraði því þá til,
að hún færi þá bara í veikindafrí.
Hvernig hægt er að fá frí til þess
að verða veikur á morgun eða hinn,
hef ég aldrei skilið, sem er aukaat-
riði. Aðalatriðið er afstaða verka-
konunnar. Gæti hún ekki farið í
ólögmætt verkfall, þá gæti hún náð
sama markmiði, þ.e. að mæta ekki
í vinnu, með því að misnota veik-
indaréttinn. Það er ekki samasem
merki milli orlofsdaga og veikinda-
daga. Menn taka út orlofsdaga,
en menn taka ekki úr veikinda-
daga, eins og sumir halda og taka
sér þá frí af því þeir áttu eftir svo
og svo marka óúttekna veikinda-
daga.
Það kunna að vera dæmi þess,
að einstakir launþegar átti sig ekki
á lagalegri stöðu sinni við ákvörð-
un slíkra aðgerða. Það verður hins
vegar ekki það sama sagt um for-
ystumenn stéttarfélaganna, sem
vita oftast nákvæmlega um ólög-
mæti aðgerðanna. En hver eru
yfirleitt viðbrögð þessara forystu-
manna stéttarfélaganna? Annað
hvort þykjast þeir ekkert koma
nálægt þessu eða taka undir með
þessum hópum gegn betri vitund.
Um ólögmæti þessa verkfalls
20. marz sl. var flestu fiskvinnslu-
fólki ljóst, enda neitaði stór hluti
verkafólks í frystihúsunum að taka
þátt í því. Hver voru viðbrögð for-
ystumanna ASÍ? í sjónvarpsviðtali
við Ásmund Stefánsson fram-
kvæmdastjóra í tilefni 75 ára af-
mælis ASI sagði Ásmundur að-
spurður um þessar verkfallsað-
gerðir, að það væri ánægjulegt að
verkafólk skuli hafa frumkvæði og
framtak til slíkra aðgerða. Taldi
hann það ekki ólöglegt, að fólk
tæki upp slíkar aðgerðir á einstök-
um vinnustöðum, þ.e.a.s. þá teldist