Morgunblaðið - 14.05.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ 1991
Fjármálasukk
Olafs Ragnars
eftir Kristin
Pétursson
Greinarhöfundur kom með skrif-
lega fyrirspurn til fyrrverandi fjár-
málaráðherra (ORG) á Alþingi sl.
vetur:
1. „Eftir hvaða reglum hyggst
ríkisstjómin nýta sér yfirdrátt í
Seðlabankanum á árinu 1991 til
þess að ná markmiðum þjóðarsáttar
um varanlega hjöðnun verðbólgu?"
2. „Hvaða reglur gilda um yfir-
drátt ríkissjóðs í seðlabanka viðkom-
andi þjóða: á Norðurlöndunum, í
Þýskalandi, Bretlandi og Bandaríkj-
unum? Er slíkur yfírdráttur háður
einhveijum takmörkunum?"
í skriflegu svari ORG (sem rétt
tókst að toga inn í þingið fyrir þing-
lok) kom fallegur texti við spumingu
nr. 1 um „að hrein lánsfjárþörf
myndi nema 1,6% af landsfram-
leiðslu á árinu 1991 samanborið við
2,1% á árinu 1990 ... og að þessi
áform samrýmdust markmiðum um
varanlega hjöðnun verðbólgu ...“
Auðvitað var þetta svar í sam-
ræmi við annað sem fráfarandi fjár-
málaráðherra lét frá sér fara — tóm
ósannindi, hálfsannleikur, eða blekk-
ingar.
Hvemig samrýmist það markmið-
um þjóðarsáttar að prenta seðla og
millifæra peninga sem hvergi eru til
og skilja við í fjármálaráðuneytinu
með 9 milljarða yfirdráttarsukk í
Seðlabankanum! Þvílíkt fjármálasið-
ferði!!
Við spumingu nr. 2 um reglur í
öðrum ríkjum kom fram eftirfarandi
svar (hroðvirknislega unnið) í megin-
atriðum:
í Noregi hefur Noregsbanki heim-
ild til að veita ríkissjóði árstíða-
bundna fýrirgreiðslu og önnur
skammtímalán upp að ákveðnu
marki...
I Svíþjóð hefur seðlabankinn
heimild til þess að veita yfirdráttar-
lán til skemmri tíma en 12 mán-
aða...
I Þýskalandi er hámarksyfir-
greiðsla til ríkissjóðs ákveðin árlega
af löggjafanum ...
í Bandaríkjunum hafa aðildar-
bankar seðlabankakerfisins (Federal
Reserve Banks) heimild til að kaupa
nýútgáfur skuldabréfa sambands-
ríkjastjómar, sem eru til skemmri
tíma en sex mánaða...
Ofangreindar upplýsingar um
heimildir ríkisstjórna viðkomandi
landa til yfirdráttar í seðiabanka eru
því allar háðar takmörkunum eða
bannaðar!
Sukkaðferðir ORG
Á íslandi ér þetta fyrirkomulag
nú þannig í 6. gr. fjárlaga liður 2.1.:
Fjármálaráðherra er heimilt:
Að stofna til tímabundins yfírdráttar
á viðskiptareikningi ríkissjóðs í
Seðlabankanum á árinu 1991 vegna
árstíðabundna sveiflna í fjármálum
ríkisins og semja ef með þarf um
greiðslu yfírdráttarskuldar og um
lánskjör.
Orðið „tímabundinn" er óskil-
greint. Það getur þess vegna verið
100 ár. í öðm lagi er engin takmörk-
un á hversu yfirdrátturinn má vera
hár. í þriðja lagi og það alversta er,
að fjármálaráðherra heimilar að
„semja um greiðslu yfirdráttarskuld-
ar og um lánskjör". Fjármálaráð-
herra er þannig heimilað með opnu
framsali að greiða yfirdráttinn með
nýrri lántöku! Byija svo á nýjum
yfirdrætti!
Eðlilegt hefði verið að samningar
fyrrverandi íjármálaráðherra og
Seðlabankans hefðu hljóðað upp á
að hann skilaði af sér á núlli í sam-
ræmi við allar sínar yfírlýsingar! Nei
ónei. Hann skilur við í fjármálaráðu-
neytinu á „fittinu" upp á 9 milljarða.
Þessir 9 milljarðar voru hvergi
teknir að láni! Þeir voru búnir til!
Þetta var seðlaprentun og milli-
færsla á ijármunum sem í reynd
voru hvergi til! ... „til að ná mark-
miðum þjóðarsáttar um varanlega
hjöðnun verðbólgu".. .. Svona hegð-
un er stóralvarlegt afbrot í opinberu
starfí og ætti að draga fyrrverandi
fjármálaráðherra fyrir Landsdóm og
láta hann sæta ábyrgð samkvæmt
lögum um ráðherraábyrgð sem eru
mjög ströng og honum er fullkunn-
ugt um þar sem greinarhöfundur
hefur nokkrum sinnum lesið þessi
lög fyrir fyrrverandi fjármálaráð-
herra í þiftgsölum.
Framsal á valdi Alþingis
Áðurnefndur liður 2.1. í 6. gr. fjár-
laga er í reynd opið framsal án tak-
mörkunar til botnlausrar lántöku og
agaleysis í fjármálaráðuneytinu!
Greinarhöfundur reyndi að afnema
þennan lið við afgreiðslu fjárlaga
fyrir jól. Sú tillaga var kolfelld. Al-
þingi má ekki framselja vald sitt í
hendur ráðherra með þessum hætti!
Þessu ti! staðfestingar skal rifjaður
upp Hæstaréttardómur frá 27. febr.
1986. Alþingi hafði heimilað fjár-
málaráðherra (með opnu framsali) í
lögum (nr. 78/1977) að innheimta
kílómetragjald (þungaskatt) með því
að gefa út reglugerð.
1 dómsorði Hæstaréttar segir:
„í lagagrein þessari (78/1977) er
ráðherra veitt heimild til að ákveða
með reglugerð, að ökumæla skuli
setja í bifreiðar, sem nota annað
eldsneyti en bensín og greiða skuli
sérstakt gjald fyrir hvem ekinn kíló-
metra samkvæmt mælum þessum í
stað árlegs þungaskatts. Ekki er að
finna í lögunum ákvæði er takmarki
heimild ráðherra til ákvörðunar á
gjaldstigum eða breytinga á þeim.
Fallast ber á það með áfrýjanda að
jafn víðtækt framsal löggjafans á
skattlagningarvaldi og hér um ræðir
bijóti í bága við 40. gr. stjórnar-
skrár lýðveldisins nr. 33 frá 17. júní
1944 og skatttakan því eigi gild að
lögum.“ (Tilvitnun lýkur.)
Hæstiréttur hafði þennan dag
kjark til þess að setja ofan í við lög-
gjafar- og framkvæmdavaldið. Um-
rædd 40. gr. stjómarskrárinnar á
einmitt við í báðum þessum málum.
Dómur hæstaréttar hér að framan
átti bara við fyrstu setningu 40. gr.
Öll 40. gr. hljóðar svo:
„Engan skatt má á leggja né
breyta né af taka nema með lögum.
Ekki má heldur taka lán, er skuld-
Nú
er komið ^ .
að næstu afgreiðslu
Ríkissamningsins og pantanir
þurfa að berast okkur í síðasta lagi
i
jp
%
Innkaupastofnun ríkisins
Borgartúni 7, R. S. 91-26844
Apple-umboðið
Skipholti 21, R. • S. 91-624800
Kristinn Pétursson
„Hvernig samrýmist
það markmiðum þjóð-
arsáttar að prenta seðla
og millifæra peninga
sem hvergi eru til og
skilja við í fjármálaráð-
uneytinu með 9 millj-
arða yfirdráttarsukk í
Seðlabankanum! Þvílíkt
fjármálasiðferði!!“
bindi ríkið, né selja eða með öðiu
móti láta af hendi neina af fasteign-
um landsins né afnotarétt þeirra
nema samkvæmt lagaheimild."
Valdið í landinu á að vera þrí-
skipt, löggjafar-, framkvæmda- og
dómsvald. Opið lántökuframsal frá
Alþingi til fjármálaráðherra sam-
rýmist því ekki ákvæðum stjórnar-
skrár frekar en framsal til skattlagn-
ingar.
Um ráðherraábyrgð
Fyrrverandi fjármálaráðherra er
ábyrgur fyrir því að skila af sér með
tékkheftið öfugt í Seðlabankanum
upp á níu milljarða! Þessir níu millj-
arðar eru bein útþynning á gjald-
miðli þjóðarinnar. Hvað væri gert
við Jón Jónsson út í bæ sem myndi
prenta falska seðla fyrir níu millj-
arða?!! Fyrrverandi fjármálaráðherra
setti með þessari hegðun sinni þjóð-
arsátt og efnahagslegan stöðugleika
í uppnám. Stöðugleika sem verka-
fólkið á Islandi hefur fómað miklu
til þess að ná! ORG gaf þannig skít
í þjóðarsáttina og fórnir láglauna-
fólksins síðustu mánuði á embættis-
ferli sínum. Kemur svo fram í sjón-
varpi og þykist tala fyrir munn lág-
launafólks! Hvílík hræsni!
Það verður hægara sagt en gert
að slökkva í þessu verðbólgufóðri,
sem fyrrverandi fjármálaráðherra er
ábyrgur fyrir. Kjarni málsins er sá
að þetta sukk átti aldrei að vera
framkvæmanlegt!
Þetta er jafnólöglegt fjármála-
sukk og að áðumefndur Jón Jónsson
hefði búið þessa peninga til! Þess
vegna ætti núna að láta fyrrverandi
fjármálaráðherra sæta ábyrgð sam-
kvæmt lögum um ráðherraábyrgð
og draga hann fyrir landsdóm og
láta hann svara fyrir þetta svínarí!
Fyrrverandi fjámiálaráðherra er
ábyrgur fyrir að hafa skilað af sér
með tékkheftið öfugt um níu millj-
arða! Hann er líka ábyrgur fyrir því
að útgjöldin sem klínt var á lánsfjár-
lög í þinglok höfðu enga heimild í
fjárlögum eða fjáraukalögum! Þar
er um að ræða beinar skuldbinding-
ar strax upp á 4—5 milljarða og
a.m.k. 6—7 milljarða fram í tímann.
Allt gert í óðagoti og hrossakaupum!
Maður spyr sig hvort ORG hafi verð
að leika sér að því að reyna að
kveikja í verðbólgunni?!!
Lánsfjárlög áttu að afgreiðast um
leið og fjárlög fyrir jól og samrým-
ast þeim markmiðum sem þá vom
sett um greiðsluáætlun ríkissjóðs!!
Trassaskapur ORG um að afgreiða
lánsfjárlög ekki á réttum tíma er
líka á hans ábyrgð sem embættis-
manns.
Um ábyrgð ráðherra varðandi allt
þetta mál er kveðið á í lögum um
ráðherraábyrgð nr. 4. 1963.:
1. gr.
„Ráðherrar bera ábyrgð á stjórn-
arframkvæmdum öllum eftir því sem
fyrir er mælt í stjómarskrá og lögum
þessum. Ákvæði almennra hegning-
arlaga um brot í opinberu starfi taka
einnig til ráðherra eftir því sem við
getur átt.
2. gr.
Ráðherra má kreíja til ábyrgðar
samkvæmt því sem nánar er fyrir
mælt í lögum þessum fyrir sérhver
störf eða vanrækt starfa er hann
hefur orðið sekur um ef málið er svo
vaxið að hann hefur annaðhvort af
ásetningi eða stórkostlegu hirðuleysi
farið í bága við stjórnarskrá lýðveld-
isins...
8. gr.
I samræmi við ákvæðin hér á
undan, varðar það ráðherraábyrgð
eftir lögum þessum:
b) ef hann leitar eigi samþykkis
Alþingis þegar skylt er samkvæmt
stjórnarskránni.
c) ef hann annars framkvæmir sjálf-
ur, fyrirskipar framkvæmd á eða
lætur viðgangast að framkvæmt sé
nokkuð það er fer í bága við stjórnar-
skrá Iýðveldisins, eða lætur farast
fyrir að framkvæma nokkuð það sem
þar er fyrirskipað, eða veldur því
að framkvæmd þess farist fyrir. (Til-
vitnun lýkur.)
Það er engin ástæða til þess að
gefa fyrrverandi fjármálaráðherra
neitt eftir hvað varðar ábyrgð hans
í öllu þessu svívirðilega fjármála-
sukki. Hann var margminntur á
þetta allt og aðvaraður af undirrituð-
um. Við sleppum því í þessari blaða-
grein að fara ofan í ýmsar falsanir
á fjárlögum og bókhaldi ríkisins sem
ráðherrann er einnig ábyrgur fyrir.
Við sleppum líka öllum ósanninda-
vaðlinum og hálfsannleikanum í yfir
100 blaðamannafundum og „frétta-
tilkynningum" sem spanna eflaust á
annað þúsund blaðsíður. Göbbels
hefði orðið grænn af öfund væri
hann ofar moldu!
Höfundur er íyrrverandi
alþingismaður.
Kjalarnesþing:
Meirihluti framleiðslunnar
alifugla- o g svínaafurðir
Mosfellshæ.
AÐALFUNDUR Búnaðarsambands Kjalarnesþings var haldinn í
Safnaðarheimili Lágafellssóknar í Þverholti 3 hér í bæ Iaugardaginn
27. apríl sl. Á fundinn mættu fulltrúar búnaðarf élaganna á sambands-
svæðinu. Sérstakur gestur fundarins var Jónas Jónsson, búnaðarmál-
astjóri.
Formaður BSK, Kristján Odds-
son, bóndi á Neðra-Hálsi, flutti
skýrslu stjórnar og framkvæmda-
stjórinn Valur Þorvaldsson, ráðu-
nautur, flutti starfsskýrslu og las
upp og skýrði reikninga búnaðar-
sambandsins. Hagur BSK er góður,
hagnaður er á öllum deildum þess,
samtals kr. 87.396 og eru eignir
samkvæmt rekstrarreikningi tæpar
28 milljónir króna. í skýrslu Vals
kom fram að framleiðsluverðmæti
búgreina í Gullbringu- og Kjósar-
sýslum er verulegt og vegur fram-
leiðsla á alifuglum og svínaafurðum
yfir 68% af heildarverðmæti afurða
á svæðinu.
Þá fluttu búnaðarþingsfulltrú-
arnir Annabella Harðardóttir og
Páll Olafsson skýrslu um störf bún-
aðarþings og Guðmundur Jónsson
úr stjóm stéttarsambands bænda
sagði frá aðalfundi þeirra.
I umræðum á fundinum kom
fram áhugi á að hvetja alla búfjár-
eigendur að nýta allan þann búfjár-
áburð sem til fellur, til áburðar og
uppgræðslu á melum og móum í
stað þess að honum sé ekið á hauga,
enda varð það upplýst að slík með-
höndlun búfjáráburðar væri talin
umhverfisvæn.
Stjórn BSK er óbreytt frá fyrra
ári. Hana skipa: Kristján Oddsson,
formaður, Hreinn Ólafsson, Guð-
mundur Jónsson, Ásgeir Pétursson,
Hreiðar Grímsson, Björn Jónsson
og Hafberg Þórisson. _ p.H.