Morgunblaðið - 07.06.1991, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 1991
17
skýrslu endurskoðendanna Atla og
Stefáns var sú, að allar leiðrétting-
ar þeirra samtals væru svo stórar
í sniðum, að birtur efnahagsreikn-
ingur í árslok 1984 gæfi ranga
mynd af efnahag félagsins við það
tímamark. Ákæruvaldið gefur
ákærðu Björgólfi, Helga og Ragn-
ari að sök að hafa í sameiningu
staðið að því að rangfæra ofan-
greinda liði í heild í blekkingar-
skyni svo að eiginfjárstaðan yrði
misvísandi. Hluti leiðréttinga Átla
og Stefáns eru ekki hér til meðferð-
ar, liður 8 þykir ekki rangfærður
og liður 1 er færður sem fyrr. Gegn
staðfastlegum neitunum ákærðu
þykir því ósannað, að þeir hafi haft
ásetning til þess að rangfæra efna-
hagsreikning ársreiknings í heild í
blekkingarskyni. Ber því að sýkna
þá af kröfum ákæruvaldsins um
brot á 1. mgr. 158. gr. almennra
hegningarlaga.
I 3. mgr. 52. gr. hlutafjárlaga
segir:
„Félagsstjóm skal annast um að
nægilegt eftirlit sé haft með bók-
haldi og meðferð fjármuna félags-
ins. Ef ráðinn er framkvæmdastjóri
skal hann sjá um að bókhald félags-
ins sé fært í samræmi við lög og
venjur og meðferð eigna félagsins
sé með tryggilegum hætti.“ Sama
regla kemur fram í 2. mgr. 4. gr.
bókhaldslaga. Ákærði Björgólfur
var forstjóri félagsins 1982 og
ákærði Ragnar stjómarformaður í
fullu starfí. Fram er komið, að staða
þeirra hafði lítið breyst frá því er
þeir voru ráðnir til að vera fram-
kvæmdastjórar fyrirtækisins, þótt
ráðnir væru framkvæmdastjórar að
fyrirtækinu heyrðu þeir skipulags-
lega og starfslega undir þá. Á
ákærðu Björgólfi og Ragnari hvíldi
því skylda til að sjá um bókhald
félagsins vari fært í samræmi við
lög og venjur. Samkvæmt því sem
að framan segir varðandi liði 2 og
3 tóku þeir þátt í ákvörðunum um
færslur þessara liða og ákærði
Ragnar einnig að því er varðaði lið
4. Samkvæmt 87. gr. hlutafélaga-
laga ber félagsstjórn og fram-
kvæmdastjóra að veita endurskoð-
endum aðstöðu til að framkvæma
þær athuganir, sem þeir telja nauð-
synlegar, og fá þeim þau gögn,
upplýsingar og aðstoð sem þeim eru
nauðsynlegar til að framkvæma
verk sitt. Samkvæmt stöðu ákærðu
Björgólfs og Ragnars bar þeim að
veita ákærða Helga þessa aðstöðu.
í skýrslu ákærða Helga um starfs-
kjör ákærðu Björgólfs og Ragnars
frá desember 1985 segir hann, að
hann hafi verið mjög óánægður með
myndun biðreikninga þeirra sem
ijallað er um í 6. lið, og hafi óskað
eftir fyllri uppgjörum á þessu við
þá og hvatt ítrekað til að ganga
alveg frá uppgjörum. Játað er af
ákærðu Ragnari og Björgólfí að
uppgjörin lentu í undandrætti hjá
þeim. Ákærði Helgi gerði sem sjálf-
stæður löggiltur endurskoðandi árs-
reikninginn 1984 og áritaði hann.
Samkvæmt 10. gr. laga um löggilta
endurskoðendur þýðir það, að hann
gefí glögga mynd af hag og afkomu
félagsins.
Samkvæmt því, sem að framan
greinir um einstaka liði meintra
rangfærslna í efnahagsreikningi,
er fram komið að í ársreikningi er
villandi frá skýrt í nokkrum veiga-
miklum atriðum. Ákærðu Björgólf-
ur, Helgi og Ragnar bera allir, hver
á sinn hátt, ábyrgð á því að þannig
tókst til. Ber því að fallast á það
með ákæruvaldinu að þeir hafí orð-
ið brotlegir við 1. tl. 151. gr. hluta-
fjárlaga, en í 151. gr. segir: „Það
varðar sektum, varðhaldi eða fang-
elsi allt að tveimur árum: 1. Að
skýra vísvitandi rangt eða villandi
frá högum hlutafélags eða öðru, er
það varðar, í opinberri auglýsingu
eða tilkynningu, í opinberu boði í
þátttöku í stofnun félags eða í út-
boði hluta, í skýrslum, ársreikningi
eða yfirlýsingum til hluthafafundar
eða forráðamanna félags eða í til-
kynningum til hlutafélagaskrár."
Taka ber þó tillit til þess, að
stjórnarmönnum í Hafskip hf. var
kunnugt um færslu sumra þessara
liða og vissu samanber það sem
síðar verður um það sagt í þessum
dómi, að starfskjörum ákærðu
Björgólfs og Ragnars var að nokkru
haldið leyndum. Þá ber að taka til-
lit til þess, að samkvæmt skýrslu
bankastjóra Útvegsbanka íslands
um fyrirgreiðslur til Hafskips hf.,
sem rakin er undir 2. kafla hér að
framan, hækkuðu þær ekki af völd-
um bankans eftir útkomu ársskýrsl-
unnar. Brot ákærðu beinast þannig
aðallega að hluthöfum, en ársreikn-
ingurinn var til umfjöllunar á aðal-
fundi í júní 1985.
í ákæru er ákærða Helga enn-
fremur gefið að sök að hafa hinn
16. maí 1985 áritað ársreikning
Hafskips hf. fyrir árið 1984 á þann
veg, að ekki verði annað séð en að
ársreikningar allra félaga innan
samstæðunnar hafi verið endur-
skoðaðir, enda þótt endurskoðun
hafi ekki farið fram á ársreikning-
um þriggja dótturfélaga, þ.e. Haf-
skips USA Inc., Hafskips Holdings
Inc. og Hafskips Nederland B.V.
Áritun endurskoðandans er eftir-
farandi: „Samstæðureikning Haf-
skips hf. og dótturfélaga þess fyrir
árið 1984 hefí ég endurskoðað,
Samstæðureikningurinn hefur að
geyma rekstrarreikning, efnahags-
reikning, fjármagnsstreymi og
skýringar nr. 1-21. Við framkvæmd
endurskoðunarinnar voru gerðar
þær kannanir á bókhaldi og bók-
haldsgögnum, sem ég taldi nauð-
synlegar.
Eiginfjárstaða félagsins er nei-
kvæð um 104,9 millj. kr. og heild-
arfjárhæð skammtímaskulda er
20,5 millj. kr. hærri en samtala
veltufjármuna.
Sem fyrr er bókfært verð varan-
legra rekstrarfjármuna í efnahags-
reikningi miðað við framreikning
upphaflegs stofnverðs að frádregn-
um föstum árlegum afskriftum.
Bent er á skýringu nr. 11, en þar
kemur fram að áætlað markaðsverð
á skipum félagsins er 37,5 millj.
kr. hærra en bókfært verð þeirra í
Sjá bls. 25.
LOTTO gallar
Barnastærðir kr. 4.745,-
Fullorðinsstærðir kr. 6.625,
^munuFt^rri
Glæsibæ - Sími 82922
Falleg föt
á börnin
AIIKLIG4RDUR
VIÐ SUND
ÍMJÓDD