Morgunblaðið - 13.06.1991, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1991
NEYTENDAMÁL

*
ir kaupa e.t.v. meira af frosnum
matvælum eða málsverðum. Næst-
um öll heimili í Bandaríkjunum hafa
örbylgjuofn og nær öll matvælafyrir-
tæki smá og stór framleiða matvæli
í örbylgjuofna. Það þykir auðvelt að
kaupa matinn, setja í frysti og
bregða síðan inn í örbylgjuofninn.
Um 1980 eða eftir að hjón fóru
að vinna bæði úti varð ákveðin breyt-
ing á neyslumunstrinu. Fólk fór að
taka með sér heim tilbúinn mat úr
sérverslunum eins og t.d. salöt, ofn-
rétti og smárétti sem hægt var að
hita upp og bera fram sem máls-
verði. Eða það keypti hluta af aðal-
rétti eins og hálfan grillaðan kjúkl-
ing og útbjó síðan meðlætið heima.
Þetta er að breytast nú vegna sam-
dráttar í efnahagslífi þjóðarinnar.
Breyting er einnig að verða á
lífsstíl fólks almennt, nú er aftur
orðið vinsælt að bjóða vinum heim.
Fyrir margt ungt fólk þýðir þetta
matargerð í fyrsta sinn. Fjölskyldur
eru einnig farnar finna fyrir þörf á
að ná betur saman en áður og er
nú meiri áhersla lögð á það en áður
að hún borði saman eina máltíð á
dag.“
Rækjur og síld á banda-
rískan markað
Jeanne Maraz var spurð hvaða
möguleika hún teldi að íslensk mat-
vælafyrirtæki hefðu á bandarískum
markaði, þ.e. hvort framleiðslan
gæti höfðað til bandarískra neyt-
enda?
„Ég get aðeins dæmt framleiðslu
þeirra fyrirtækja sem ég hefi skoð-
að,“ svaraði hún. „í Bandaríkjunum
eru ákveðnar bylgjur í gangi sem
gætu gefið íslenskum matvælafyrir-
tækjum góða markaðsmöguleika.
Bandaríkjamönnum er mjög umhug-
að um heilsu sína og að borða heilsu-
samlegan mat, það býður upp á
mikla möguleika fyrir fyrirtæki sem
framleiða vörur úr fiski og fisk-
tengdum afurðum. Fiskneysla hefur
vaxið í Bandaríkjunum og fer vax-
andi með hveiju ári, þó að hún sé
ekkert í líkingu við neysluna hér á
iandi. Annar mikiivægur þáttur sem
taka þarf tilllit til er þróaðri smekk-
ur bandarískra neytenda. Þeir prófa
nú meira en áður matvæli frá öðrum
iöndum. Þar gætu verið mögöleikar
fyrir íslenska framleiðslu eins og t.d.
reykt hreindýrakjöt, reykt lambakjöt
og mismunandi reykt matvæli eins
og pylsur sem við sáum hjá Sláturfé-
lagi Suðurlands. Reykt kjöt gæti átt
góða möguleika hjá ákveðnum
hópi neytenda."
Viðhorfsbreyting hefur orðið
til mataræðis
- Er meiri áhugi á heilbrigðari lífs-
háttum en áður hjá í Bandaríkjun-
um?
„Það má segja að fyrir um 6 árum
hafi orðið almenn viðhorfsbreyting
til mataræðis. Við fórum að líta á
mat, ekki með því hugarfari hvað
við ættum að forðast til að halda
heilsu, heldur til að borða fremur
það sem eykur okkur heilbrigði eða
til að laga það sem úrskeiðis hafði
farið. Við erum það sem kalla má
jákvæð gagnvart fæðunni. Fólk
íhugar nú meira en áður hvað það
lætur ofan í sig og hvers vegna, eins
og gulrót tii að fá karótínið og físk
vegna omega 3 fitusýru o.s. frv. Að
vísu hafa í gegnum árin komið fram
fullyrðingar vísindamanna um lækn-
ingamátt ákveðinna fæðutegunda
sem síðan stóðust ekki. Fólk hefur
því tilhneigingu til að taka allar full-
yrðingar um töframátt hinna ýmsu
fæðutegunda með meiri varúð en
áður, en það gerir sér jafnframt
grein fyrir því, að það hefur ávinn-
ing af fjölbreyttu fæði í hæfilegu
magni. Áhugi fólks á líkamlegu heil-
brigði er mikill, og við viljum gjarn-
an lifa lengur."
Vinsældir fisks fara vaxandi í
Bandaríkjunum
- Fiskur inniheldur fleiri heilsu-
þætti en omega 3 fitusýrur, í fisk-
holdi er einnig að finna snefílefnið
ISLENSK MATVÆLI
markaðssetning- og möguleikar á erlendum markaði
og þráavarnarefnið „selen“ sem
virkar gegn þránun í frumum og
hindrar öldrun. Jeanne spurð var því
spurð hvort ekki væri möguleiki, í
framhaldi á þessari heilsuvakningu,
að selja meiri fískafurðir úr fleiri
fisktegundum til Bandaríkjanna?
Hún sagði að þar í landi hefði
túnfiskur alltaf verið vinsæli fískur
svo og lax. Þar til fyrir 10 árum.
borðuðu Bandaríkjamenn aðallega
flatfísk eins 'og smálúðu, eða pollok;
ufsa- og þorsktegundir sem er að
finna í fiskbitum, en nú er framboð
af fleiri tegundum.„Við erum mjög
hrifin af rækjum, en vegna salts í
rækjum borðar fólk þær með var-
kárni. Lax er einn vinsælasti fískur-
inn á veitingastöðum. Það vekur
athygli að nú eru fleiri sem panta
sér físk en nautakjöt þegar þeir fara
út að borða. Það getur að hluta til
stafað af því, að margir vita ekki
hvernig á að matreiða fisk svo vel
sé. Veitingastaðir kunna það og
þeim tekst einnig að gera fiskrétti
girnilega.
Á undanförnum árum hefur orðið
einskonar heilsuvakning hjá mat-
reiðslumeisturum veitingahúsa, í
sambandi við matargerð, sem hefur
haft áhrif út í þjóðfélaginu. Hún
hefur leitt til hvatningar á neyslu
léttari og heilnæmari fæðu, meiri
grænmetisneyslu, hagkvæmni í
fæðuvali og fæðuvali eftir árstíðum.
Nú læra mörg börn ung að árum
að borða físk, sem þau vilja frekar
en kjúkling eða nautakjöt. Fiskur
er mildur á bragðið og auðmeltur
og góður próteingjafí. Þetta er rétt
að hafa hugfast þegar litið er til í
framtíðar."
íslensk fyrirtæki eru að þróa
áhugaverð matvæli
- Jeanne Maraz var spurð hvort
markaður væri fyrir tiibúna rétti úr
léttum matvælum eins og íslenskt-
franskt eldhús hefur þróað og vakið
hafa athygli erlendis?
„íslensk-franska eldhúsið er að
framleiðir mjög áhugaverð matvæli
úr fiski eins og fískpaté," svaraði
hún. „Þar sem vaxandi áhugi er fyr-
ir fiski þá tel ég að þar gætu verið
möguleikar á markaðnum. Ég tel
að margir bandarískir matreiðslu-
meistarar myndu sýna þessari vöru
áhuga. Það sem mér fannst sérstak-
lega áhugavert er að enginn ijómi
eða eggjarauður eru látnar í þessi
paté. Það er mjög gott, vegna þess
að eggjaneysla í Bandaríkjunum
hefur minnkað mjög mikið vegna
kólesterólsins í eggjarauðum.“
Matvæli framleidd fyrir
örbylgjuofninn
- Eru tilbúin matvæli keypt meira
nú, eftir að húsmæður fóru að vinna
meira utan heimilis, en áður?
„Já og nei. Ungt fólk og einhleyp-
VÖXTUR og velgengni í iðnaði byggir á fjórum grunnþáttum; góðri
framleiðslu, stöðugri vöruþróun, markaðskönnunum og réttri mark-
aðssetningu. Fjárhagur fyrirtækja stendur og fellur með þessum
grunnþáttum en ekki öfugt eins og margir vilja álíta. Þegar slakað er
á einhveijum þessara þátta, blasir við hrun fyrirtækja eins og dagleg
dæmi sanna.
Islensk matvælafyrirtæki eiga fyrir sér mikla framtíð á markaði
ef rétt er að málum staðið, þetta kemur fram m.a í viðtali við Jeanne
Maraz markaðsráðgjafa sem var hér á landi á vegum Félags ís-
lenskra iðnrekenda til að kynna sér framleiðslu íslenskra matvælafyr-
irtækja og möguleika unnina íslenskra matvæla á bandarískum mark-
aði. Jeanne Maraz hefur mjög víðtæka þekkingu og reynslu í markaðs-
setningu matvæla og kynningu á þeim vestan hafs, bæði í ræðu og
riti, hún vann m.a. að markaðssetningu á nýsjálenska lambakjötinu í
Bandaríkjunum.
Þegar markaðssetja á vöru eins og matvæli verður að vera til stað-
ar þekking á markaðsaðstæðum og viðhorfum neytenda til vörunnar.
Af þeim ástæðum er nauðsynlegt að gera sér grein fyrir aðstæðum
og óskum neytenda í sölulandinu. Jeanne Maraz bendir á leiðir að
markaðnum.
Framleiðendur hér gera sér nú betur grein fyrir því en áður, að
söluaðferðin að leita uppi einhvern til að kaupa það sem okkur dettur
í hug að framleiða, fellur undir „gamaldags sölumennsku". En að
kanna vel aðstæður og aðlaga síðan framleiðsluna að óskum kaupenda
í viðkomandi sölulandi er „nútima markaðssetning“.
Fiskpaté. íslensk-franska eldhúsið framleiðir mjög áhugaverð matvæli úr fiski. Vaxandi áhugi er fyr-
ir fiski sem getur aukið möguleika á markaðnum.
- Ef félagslífið fer nú fram á heim-
ilum og fólk býður meira heim en
áður, er ekki möguleiki að það vilji
kaupa tilbúna ljúffenga rétti til að
bæta á matarborðið hjá sér?
„Jú, ég tel að réttir eins og fisk-
paté vera mjög áhugverða. En þar
geta komið upp tvö vandamál, annað
er ef matvælin verða mjög dýr og
hitt er að matvælategundin geti ver-
ið neytendum framandi, þ.e. að þeir
þekki hana ekki og viti ekki hvernig
eigi að bera hana fram. Neytendur
geta verið tregir til að eyða háum
fjárhæðum í matvöru sem þeir
þekkja ekki. Ég álít einnig að mark-
aður geti verið fyrir ykkar litlu rækj-
ur í Bandaríkjunum. Þær má nota á
marga vegu t.d. í sósur og í skreyt-
ingu á mat. Rækjur eru og hafa
alltaf verið taldar tii lúxusfæðu.
Einnig held ég líka að gera megi
meira með síldina ykkar, ég sé mög-
uleika eftir að hafa smakkað síld á
hótelinu hér. Síldin hér er miklu fín-
gerðari og ljúffengari en sú síld sem
nú er á markaði í Bandaríkjunum.
- Telur þú að möguleika á að
markaður sé fyrir sild í Bandaríkjun-
um?
„Síld er seld í Bandaríkjunum og
sú síld er ekki slæm, en hún er ekk-
ert spennandi og höfðar helst til
þeirra sem eiga uppruna sinn í norð-
urhluta Evrópu. Síldin hér er aðal-
lega í feitum ijómasósum, majonesi
eða sterkum ediklegi með miklum
Elín Hilmarsdóttir matvælafræðingur hjá Félagi íslenskra iðnrek-
enda og Jeanne Maraz markaðsráðgjafi - Þið hafið hreinna um-
hverfi fram yfir önnur lönd og því einstakt tækifæri til að koma
vörum ykkar á framfæri á markaði.
Paella frá Frostmar. Nokkur íslensk fyrirtæki ætla að
kynna vörur sínar á „Fancy Food Show“ sem haldið verður
í New York 7.-I0. júlí í suraar, Fjölmörg matvælafyrirtæki
frá löndum víðsvegar úr um heiminum kynna þar vörur
sínar og kanna viðbrögð matvælakaupenda.