Morgunblaðið - 16.06.1991, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. JUNI 1991
lítið upp úr innihaldinu en meir
forminu. Með þessum hætti tókst
okkur að ná töluverðri ieikni og
nokkrum hraða við kveðskapinn.
Nú á síðustu árum hef ég sama sem
ekkert ort og finn að ég er orðinn
stirður í fræðunum. Svo er maður
heldur ekki jafnkærulaus og áður
hvað kveðskap varðar og vill reyna
að vanda sig.
Við náðum ótrúlegri leikni í að
ríma, þótt gæðin væru misjöfn enda
gekk leikurinn út á það. Ég man
að við sátum einu sinni þrír á KEA
yfir kaffibolla. Jón Sigurðsson, sem
nú er viðskiptaráðherra byrjaði:
Kveð ég óðum lífs míns ljóð...
og tók fram að óðum væri atviks-
orð. Ég bætti við:
Logi að glóðum hnígur...
Hjörtur Pálsson skáld:
Hringatróðan hlýraijóð...
Ég aftur:
hjartablóð mitt sígur.
Þessar hendingar komu viðstöðu-
laust.“
Halldór segir að sér þyki vænt
um sumar af þessum gömlu vísum
og lætur tvær þeirra fljóta með:
Mér er orðin mikil þörf á meynni þýðu
Verst er að þurfa að standa í stríðu
við stúlkumar um þeirra blíðu.
Og:
Ungri sætu ef ég mæti út á stræti
og ástin bregður fyrir fæti
fyndi ég mér eftirlæti
A menntaskólaárum sínum hafði
Halldór lítil afskipti af pólitík fyrir
norðan en var óragur við að taka
til máls á fundum og í kaffihléum
ef honum þótti svo við horfa. En
mjög fljótlega eftir að hann útskrif-
aðist frá MA 1959 fór hann að
taka virkan þátt í pólitík, m.a. í
Verði, félagi ungra sjál-
fstæðismanna á Akureyri.
Alinn upp í mjög
pólitískri fjölskyldu
„Ég er alinn upp í stórri fjöl-
skyldu sem jafnframt var mjög
tengd pólitík og atvinnumálum og
ræddi mikið um þau mál,“ segir
Halldór. „Alveg frá því ég man
eftir mér sem lítill drengur var
pólitík á næsta leyti og því kannski
ekki að undra þótt ég hafi orðið
stjórnmálamaður. Eftir mennta-
skóla ætlaði ég í háskólanám en
einhvern veginn varð aldrei neitt
úr því þótt ég hafi á sínum tíma
tekið svokölluð forpróf í lögfræði.
Eftir stúdentspróf starfaði ég ýmist
sem blaðamaður eða kennari á
Akureyri og í Reykjavík en á sumr-
in vann ég í hvalstöðinni í Hval-
firði einar fimmtán vertíðir. Ég var
þar fyrst 15 ára gamall," segir
Halldór og bætir því við að honum
hafi ætíð fallið vel við þessa vinnu,
þetta var útivinna og þar eignaðist
hann marga góða vini.
„Áhuga minn á pólitík sæki ég
bæði til föður míns og móður en
þar með er ekki nema hálf sagan
sögð. Ég ólst upp í pólitísku um-
hverfi og hafði alltaf gaman af að
tala og skrifa, þannig að pólitísk
afskipti lágu kannski beinast við
sem æskilegur starfsvettvangur.
Margir þingmanna hér og erlendis
hafa verið blaðamenn og kennarar.
Líttu á Jón Baldvin og Ragnar
Arnalds og ótal fleiri."
í framboð 1971
Halldór Blöndal fór fyrst í fram-
boð fyrir Sjálfstæðisflokkinn árið
1971 í Norðurlandskjördæmi
eystra. Hann telur að hann hafi
þar notið að nokkru orðstírs afa
síns, Benedikts Sveinssonar, en það
kom honum á óvart að farið var
fram á það við hann að gefa kost
á sér. „Á þessum tíma hafði ég
tekið þá ákvörðun að fara nú loks-
ins í nám í Háskólanum og var
raunar búinn að taka tvö próf með
þokkalegum árangri," segir Hall-
dór. Á þessum tíma var Halldór
skilinn við Renötu og giftur seinni
konu sinni, Kristrúnu Eymunds-
dóttur, en með henni eignaðist hann
soninn Pétur sem varð stúdent í
vor.
„Ég átti ekki von á því að vera
beðinn að fara í framboð. Ég var
hættur í pólitík og þetta var erfið
ákvörðun fyrir okkur hjónin. En
Það er ekki hægt að lækka kjötverðið um
20% á næstu 5-6 árum ef einhver ætlar
að verða stikkfrí. Það verða allir að taka
sig á og bæta sig.
11
Alveg f rá því ég man eftir mér sem lítill
drengur var pólitík á næsta leyti og því
kannski ekki að f urða þótt ég hafi orðið
stjórnmálamaður.
66
það varð úr að ég færi norður og
hefði samband við flokksfólk til að
meta þann stuðning sem ég hafði.
Ég tók sæti Bjartmars Guðmunds-
sonar á Sandi og var fulltrúi Þing-
eyinga á listanum. Bjartmar hafði
þrívegis náð kjöri sem þriðji lands-
kjörinn þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins en í kosningunum fékk
flokkurinn ekki nema tvo uppbótar-
menn svo að ég náði ekki kjöri
þótt útkoman í kjördæminu væri
þokkaleg.”
Halldór settist fyrst á þing 2.
desember 1971 sem varamaður
Magnúsar Jónssonar frá Mel. Átta
árum síðar tók hann sæti sem kjör-
inn þingmaður, aftur 2. desember
en þessi dagur er afmælisdagur afa
hans, Benedikts.„Mér hefur alltaf
þótt afarvænt um þessa tilviljun
og talið hana vita á gott. Ég á ein-
ungis bjartar minningar um afa
minn og hef viljað líkjast honum.
í skoðanakönnun DV fyrir kosning-
arnar 1979 var gömul kona í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu spurð hvað hún
myndi kjósa. Hún sagðist hafa kos-
ið Benedikt Sveinsson 1931 og
ætlaði að láta mig njóta hans.“
Mikil breyting á þingstörfum
Þó Halldór hafi ekki verið kjörinn
á þing fyrr en 1979 hafði hann
kynnst starfsháttum þingsins áður.
Haustið 1961 varð hann þingfrétta-
ritari Morgunblaðsins og sat þing-
flokksfundi eins og þá var venja.
„Þeir einstaklingar sem þá sátu á
þingi mótuðust í allt öðru umhverfi
en nú. Ekki var litið á þingstörfín
sem atvinnu er gæfi nægilega af
sér til lífsviðurværis, heldur héldu
þingmenn út í atvinnulífið eða hófu
störf hjá hinu opinbera í þinghléum.
Viðfangsefni þeirra voru önnur og
mér þykir meir til ýmissa stjórnmál-
amanna þess tíma koma en þeirra
sem nú eru og nefni ég fyrstan
Ólaf Thors.
Fjölmiðlar hafa breytt mjög
ímynd stjórnmálamanna, einkum
eftir að sjónvarpið kom til sögunn-
ar og Morgunblaðið fór að opna
síður sínar fyrir hveijum sem taldi
sig eiga þangað erindi. Nú er svo
komið að leifturmynd í sjónvarpi
g'etur ráðið miklu um örlög stjórn-
málamanna en flokksmálgögn
duga skammt enda úrelt fyrirbæri.
Ef ég kem svo aftur að saman-
burðinum á þingmönnum nú og
fyrir 30 árum leynir sér ekki að
núna eru í hópi þingmanna menn
og konur sem að mörgu leyti búa
yfír víðtækari þekkingu en þá var
algengt. Enda skilyrði til menntun-
ar og náms og starfa erlendis allt
önnur en þá var,“ segir Halldór.
„Nú er búið að sameina Alþingi í
eina málstofu. Ég trúi þvi að það
muni hafa mikil og góð áhrif á störf
þingmanna ög starfshætti þing-
nefnda. Því var ekki að leyna að á
stundum hefur verið losarabragur
á nefndarstörfum og þá skákað í
því skjólinu að frumvörp færu til
afgreiðslu í annarri þingdeild.“
Egilssaga og aðrar góðar
Halldór er unnandi íslendinga-
sagna og les þær reglulega. Hann
segir að sér þyki vænt um þessar
sögur enda séu þær skrifaðar á
I
góðu máli, st.íllinn heillandi og
knappur og sumar sagnanna hrein-
ustu listaverk. Að öðrum sögum
ólöstuðum þykir honum vænst um
Egilssögu.
„Það hefur margt verið rætt og
ritað um þessar sögur í gégnum
tíðina, tilurð þeirra og sannleiks-
gildi,“ segir Halldór. „í mínum
huga er það svo að ég hef ekki
áhyggjur af hveiju sé ofaukið í
þeim og hveiju ekki. Sagan er sönn-
ust eins og sögumaður segir hana
hveiju sinni. Ég hef ekki kynnt
mér nema lítið af því sem skrifað
hefur verið um íslendingasögurnar
og af því þykir mér einna vænst
um það sem Pétur frændi minn
Benediktsson hefur ritað um Egil
Skallagrímsson og kvæði hans,
Höfuðlausn. Þar setur Petur fram
þá kenningu að fundir þeirra Eiríks
blóðaxar og Egils hafi verið svið-
setning til að hrinda af konungi
þeim álögum er Egill flæmdi hann
af löndum með rúnaristum sínum.
Áhugamálin að öðru leyti eru
pólitík og aftur pólitík en inn á
milli þykir mér gott að hafa næði
til að líta í bók eða slappa af með
einhveijum sem mér þykir vænt
um.“
Mörg stór verkefni
Halldór hefur setið á þingi frá
1979 sem þingmaður Norðurlands-
kjördæmis eystra. Er núverandi
stjórn tók svo við í vor var honum
falið að taka við landbúnaðar- og
samgönguráðuneytinu og hann
lenti strax í sviðsljósinu vegna bág-
borinnar stöðu fiskeldis í landinu.
„Það var nauðsynlegt að gera
sér strax grein fyrir stöðu fiskeldis-
ins. Eldislaxinn var í svelti en í
hönd fór mesti vaxtartíminn og
ljóst að mörg fyrirtæki voru ekki
rekstrarhæf," segir Halldór. „Við
þessar kringumstæður var nauð-
synlegt að stefna stjórnvalda lægi
ljós fyrir til þess að eigendur fisk-
eldisfyrirtækja vissu hvar þeir
stæðu. Það hafa verið gerðar marg-
ar vitleysur og mörg fyrirtæki hafa
orðið fyrir ófyrirsjáanlegum óhöpp-
um. Á sama tíma hefur markaðs-
verðið hrapað. Nú verður að reyna
að fóta sig áfram þannig að þekk-
ing og reynsla í fískeldi njóti sín
og úr því fáist skorið hvernig hægt
sé að standa að þessum rekstri svo
að fískeldi geti orðið álitleg útflutn-
ingsgrein.“
Það kemur einnig í hlut Halldórs
að koma nýgerðum búvörusamn-
ingi við bændur í framkvæmd en
samningurinn hefur það markmið
áð draga úr opinberum framlögum
til stéttarinnar um leið og verð á
landbúnaðarvörum á að lækka.
„Það er ljóst að búvörusamningur-
inn gerir ekki aðeins kröfur til
bænda heldur verða allir aðrir sem
koma að búvöruframleiðslunni að
taka sig á. Þá er ég að tala um
sláturleyfíshafa og aðra milliliði,
kaupmenn og kjötvinnslumenn,“
segir Halldór. „Það er ekki hægt
að lækka kjötverðið um 20% á
næstu 5-6 árum ef einhver ætlar
að verða stikkfrí. Það verða allir
að taka sig á og bæta sig.
Það er einnig þýðingarmikið í
þessu sambandi að geta þess að
ég hef gefíð út reglugerð sem heim-
ilar sölu á framleiðslurétti á mjólk
innan samlagssvæða. Hinni nýju
skipan er ætlað að ýta undir hag-
kvæmni í greininni og auðvelda
kynslóðaskipti."
„Hér í samgönguráðuneytinu eru
mörg spennandi verkefni. Ég nefni
fyrst ferðamálin. Ég var svo hepp-
inn að fá Knút Óskarsson mér til
hjálpar við mótun nýrrar ferða-
málastefnu sem verður reist á því
að gefa einstaklingum og einstakl-
ingsframtakinu sem mest svigrúm
en hafna miðstýringu,“ segir Hall-
dór. „Ég er sannfærður um að ein-
mitt á þessu sviði liggi okkar stóru
möguleikar núna til að auka gjald-
eyristekjurnar sem er forsenda þess
að lífskjör geti batnað hér í takt
við það sem gerist í nálægum lönd-
um. Ég veit ekki hvort öllum er
ljóst að þessi geiri skilar okkur nú
11% af gjaldeyristekjunum og þar
af fáum við um helminginn með
beinum hætti frá Flugleiðum. Vel-
gengni þess fyrirtækis er okkur
Islendingum mikil búbót.
Um samgöngumálin almennt vil
ég segja að ég mun beita mér fyr-
ir því að einkavæða ýmsa þjónustu
sem nú er undir opinberum rekstri.
Ég nefni sem dæmi Skipaútgerð
ríkisins.“
Velliow'1*'
Skrúðgangan leggur ó stað fró Hlemmi kl. 13.35.
Fornbílarnir aka á undan niður Laugaveg og
bílarnri verða til sýnis á Bakkastæði.
Allir velkomnir á Laugaveginn á 17. júní.
Laugavegur í þjóðhátíðaskapi.
Kaupmenn á Laugaveginum.
GAMLI MIÐBÆRINN