Morgunblaðið - 30.10.1991, Blaðsíða 18

18
MOÍIGUNBLAÐIÐ MIÐVIKÍlÓAÍÍUR1 ffl. OKTÓBEK 1991
Kominn heilu og höldnu til Islands:
Fékk allt það mót-
læti í ferðinni sem
hægt er að hreppa
- segir Bergþór Hávarðsson Atlantshafsfari
Vestmannaeyjum.
Bergþór Hávarðsson um borð í skútu sinni í Vestmannaeyjahöfn í
gær.
EFTIR að hafa siglt 20.000 mílur á skútum sínum á tveimur og hálfu
ári kom Bergþór Hávarðsson til hafnar í Eyjum á mánudagskvöld.
Bergþór hafði þá verið í hafi í tvo mánuði á leiðinni frá Flórída til
Islands. Bergþór lenti í ótrúlegum svaðilförum á leið sinni heim, hreppti
fárviðri og bjó við þröngan kost seinni hluta ferðarinnar. Hann var
þó hress er hann kom til Eyja og ánægður með að hafa fast land
undir fótum á ný. Morgunblaðið heimsótti Bergþór á heimili Sigmars
Gíslasonar, stýrimanns á Katrínu VE, í gær en Sigmar skaut yfir hann
skjólshúsi í Eyjum. Hendur Bergþórs eru skinnlitlar en þó segir hann
að þær séu allar að gróa og séu allt aðrar en þegar hann var sem
verstur á heimleiðinni. Bergþór byrjaði daginn í gær á að að fara á
rakarastofu og lét snyrta hár sitt og skegg þannig að hann var ekki
eins víkingalegur ásýndum og þegar liann kom til hafnar á mánudags-
kvöld.
„Þetta hefur verið mikil ferð. Ég
lagði af stað frá Reykjavík áieiðis
til írlands 1. maí 1989. Eg lenti fyrst
í logni en fékk síðan mótbyr af suð-
austri og er ég var kominn 40 mílur
suðaustur af Surti ákvað ég að halda
til Eyja og bíða þar betri byrs,” sagði
Bergþór um upphaf ferðar sinnar
sem hófst fyrir tveimur og hálfu ári.
Bergþór hélt þá af stað á 20 feta
skútu sinni sem hét Sú.
„Ástæður ferðalagsins voru að ég
hafði verið vélstjóri á Drang í Karíba-
hafi ártö 1987 á mesta fellibyljatím-
anum. Ég hafði verið svikinn um
laun og hugðist reyna að ná þeim
inn. Þá hafði ég einnig verið svikinn
um iaunagreiðslur sem útgerðarfé-
lagið átti að borga mér heima og því
var ég búinn að missa nánast allt
sem ég átti. Einnig átti ég inni laun
hjá útgerðarfélagi Víkur hipping
USA_ sem ég þurfti að innheimta
úti. Ég fór því af stað í þessa sigl-
ingu með allar mínar eignir, skútuna
ogþað sem um borð í henni var.
Eg stoppaði í Eyjum nokkra daga
en hélt síðan af stað til írlands og
var 11 daga á leiðinni. Á írlandi
stoppaði ég í þijár vikur og sigldi
þaðan til Asoreyja. Norðlægir vindar
voru og ég gat því siglt með belg-
segli og sóttist ferðin vel. Ég stopp-
aði mánuð á Asoreyjun og sigldi
þaðan til Madeira og til Kanaríeyja.
Frá Kanaríeyjum sigldi ég í suður
í átt til Cabo Verde. Ég ætlaði að
íslenski báturinn Fengur væri þar,
og hugðist heilsa upp á áhöfnina og
fá hjá henni einhvetjar vistir en frétti
á leiðinni að Fengur væri farinn heim
til íslands og hætti þá við, sveigði í
vestur og setti stefnuna á St. Martin.
Til St. Martin kom ég í lok janúar
í fyrra og dvaldi þangað til í byijun
júní. Ég fékk uppgert hluta af því
sem ég átti inni hjá Víkur Shipping
og notaði þá peninga til þess að
kaupa mér nýjan bát, Nakka. Á hon-
um sigldi ég síðan frá St. Martin
áleiðis til Caicos. Á Caicos hitti ég
Sigurð Þorsteinsson, sem búsettur
er á Flórída, og sagði hann mér að
koa bara til Flórída heimsækja sig.
Ég ákvað að gera það og sigldi því
tii West Pal á Flórída þar sem ég
dvaldi í tvo mánuði. Eg ílengdist
iengur hjá Sigurði og ijölskyldu en
ég hafði ætlað mér. Fór því mun
seinna af stað en ég hafði ráðgert
og Jenti því í meira slarki fyrir vikið.
Áleiðis til íslands hélt ég svo 1.
september klukkan 16.00. Ég hafði
allan daginn áður verið að brasa við
að ná upp akkerunum tveimur til að
geta haldið af stað. Frá West Pal
hélt ég beint út, sigldi fyrsta spölinn
fyrir vélarafli en setti siðan upp segl
og sigldi 95 mílur fyrsta sóiarhring-
inn. Áætluð vegalengd til ísiands var
fjögur til fimm þúsund mílur og ég
ráðgerði að vera 40 daga á leiðinni
í versta falli.
Ferðin gekk þó ekki eins og ég
Skútan Nakki á landi á St. Martin,
siglingu.
ekki eftir, því norðaustanátt var
gegnumgangandi hjá mér á leiðinni.
Þó ferðin sæktist seint gekk hún
stóráfallalaust fram í byijun októ-
ber. Þá fór gamanið að kárna og 3.
október byijaði baliið. Þá brældi upp
og ég varð fyrir áföllum. Skvetta kom
inn á bátinn aftanverðan, vindstýrið
brotnaði, hurðin og kappinn ofan af
skellettinu brotnuðu og sjór fiæddi
ofan í vistarverurnar. Eftir að vind-
stýrið, sem er sjálfstýring bátsins,
brotnaði var ég meira og minna fast-
ur við stýrið og náði ekki að ausa
þar sem ég var bundinn við stýrið.
Næstu daga var svipað veður, 8 vind-
stig og 6 til 7 metra ölduhæð, en
síðan skall á snarvitlaust veður í
þijá daga og varð ég að standa allan
þann tíma, mest við stýrið. Brotin
gengu yfir bátinn og þar fór allt í
kleinu. Húsið brotnaði allt fylltist af
sjó, ég varð rafmagnslaus, tækjalaus
og allslaus. Sat bara við stýrið og
reyndi að stýra eftir mætti og ausa
eitthvað þess á milli. Þetta var ógn-
vænlegt veður. Eitthvað sem ég hef
aldrei komist í kynni við fyrr. Ég
fékk heljarbrot aftan á bátinn og
hann þeyttist áfram á öldunni með
ógnarhraða. Það hreiniega hvein í
honum á ferðinni og ég heyrði hátt
hviss í bátnum. Mér fannst líkast því
sem ég væri á brimbretti. Þetta var
ótrúiegt og sjóirnir voru ekki venju-
undirbúin fyrir langa og stranga
legir. Ölduhæðin var 13 metrar og
þetta voru eins og þriggja hæða hús
sem risu upp aftan við bátinn. Það
er eiginlega ekki hægt að lýsa
þessu,” segir Bergþór og hristir höf-
uðið.
í loggbók Nakka frá þessu tíma
er skrifað: „Eitt brotið braut rétt
undir afturendanum og ég hélt að
það myndi fara fra eftir síðunni og
báturinn lyfta sér upp á því. Nei, það
kiofnaði og gusurnar fóru hvor sínu
megin upp í hálfa masturshæð. Ótrú-
legt en satt, afturbrunnurinn fylltist
ekki nema að hálfu.” Bergþór segir
að líklega hafí verið komið um tonn
af sjó í bátinn á þessum tíma og það
hafí tekið hann nokkra daga eftir
að veðrinu slotaði að ausa bátinn.
Hendur hans fóru mjög illa þessa
þijá sólarhringa sem versta veðrið
var þar sem þær saltbrunnu mikið.
„Þær voru orðnar grábláar á lit og
litu út eins og súrsaðir svinsskankar,
enda var ég aumur í þeim,” segir
Bergþór. Hann segist hafa átt erfitt
með alla vinnu næstu daga á eftir
vegna handanna og hafí mikið haldið
'kyrru fyrir, legið og hvílt sig en þó
hafí hann reynt að ausa í tvo tíma
á dag.
En hvernig leið Bergþóri þegar á
öllu jiessu gekk?
„Ég veit eiginlega ekki hvernig
mér leið. Ég hafði nóg að gera við
Óveðrin léku Nakka og allt sem
þessari mynd sem tekin var niður
að leysa þau vandamál sem upp
komu. Það þurfti að hafa svör við
öllu á reiðum höndum og bregðast
rétt og örugglega við. Það er ótrú-
legt hvað hægt er að gera á svona
bát ef menn kunna að fara með segl
og beita þeim rétt. Ég var því aldrei
hræddur en auðvitað stóð mér ekki
alltaf á sama. Eftir að ég fékk stóra
brotið yfír mig hugsaði ég hvað ég
myndi geta haldið iengi áfram. Öll
tæki fóru og útlitið var ekki gott en
ég gafst ekki upp enda er ég helvíti
þijóskur og með viljanum má gera
ýmislegt.
Sjólagið var svo skrýtið þarna og
það komu dúndrandi högg á bátinn
þannig að hann hentist til og þau
voru svo hörð að dótið hentist á milli
kojanna bátnum. Möstrin fóru alla-
vega þrisvar í sjó enda brotnaði topp-
ljósið af í átökunum.
Ég var náttúrulega orðinn nokkuð
þreyttur eftir óveðurstömina og á
tímabili hélt ég að ég væri að flippa
út. Þegar ég lagðist fyrir og ætlaði
að hvíla mig gat ég ekki sofnað eða
hvílst því ég heyrði raddir. Fólk var
að tala við mig og allar komu þessar
raddir úr vatnsgjálfrinu í kjöl báts-
ins. Ég var afskaplega kvalinn í
höndunum og það var lítið af verkja-
töflum í apótekinu. Ég fann þó ein-
hveijar töflur sem ég bruddi en það
voru engar merkingar á þeim, allt
um borð var illa eins og sést á
í vistarverum skútunnar.
var farið af, og ég varð bara að
notast við bragðskynið til að vita
hvaða töflur ég væri að taka inn.
Þetta lagaðist þó smám saman og
hvíldin kom eftir því_ sem frá leið en
næringuna vantaði. Ég var með mik-
ið af dósamat og þurrmeti, baunum
og gijónum, með mér en ég þurfti
að hita upp til að geta snætt þetta.
Ég var eldfæralaus og gat því ekki
kveikt upp. Vindrafstöðin var á
svarta kafí niður í kjöl, en mér tókst
að þurrausa bátinn, ná henni og
merkilegt nokk þá virkaði hún. Mér
tókst þó um síðir að gera við rafstöð-
ina og þá gat ég hlaðið geymana.
Þar með gat ég-myndað neista og
notaði bensín sem ég var með til að
kveikja í. Eftir það gat ég hitað upp
matinn og einnig gat ég ornað mér
aðeins.
Mér var auðvitað helvíti kait
stundum enda var ég blautur nær
allan tímann frá því ég lenti í fárviðr-
inu í byijun nóvember og þar til í
gær.
Eftir átökin í óveðrinu sóttist ferð-
in seint en að mestu áfallalaust. Ég
hafði ekki mikla krafta fyrst á eftir
en þegar ég gat reyndi ég að koma
upp seglum. Þau vildu þó rifna og
varð ég oft að staga þau saman. Ég
gerði þetta í höndunum og það var
erfitt eins og ástandið á þeim var.
Þetta var líklega eins og að tína af
hafði ætlað. Ég lenti strax í mót-
vindi og þar sem ég var kominn út
í Golfstrauminn og fékk vindinn af
norðaustri varð sjólagið leiðinlegt.
Það var því ekki annað fyrir mig að
gera en fara grunnt norður með
ströndinni. Áður en ég kom að Hatte-
rashöfða setti ég stefnuna og fór út
í strauminn. Hatterashöfðinn var síð-
asta landsýn þar til ég sá svo Surts-
ey tveimur mánuðum síðar. Ferðin
gekk talsvert öðruvísi en ég hafði
ætlað því samkvæmt siglingakortum
átti að vera ríkjandi vestan- og norð-
vestanátt á þessum slóðum á þeim
tíma er ég var þar. Það gekk þó
Morgunblaðið/Grímur Gíslason
Bergþór stóð við stýrið þegar Nakki var dregin til hafnar i Vestmannaeyjum í fyrrinótt.